İçeriğe atla

Fazıla Şevket Giz

Fazıla Şevket Giz (1903 - 4 Ağustos 1981[1]), Türk zoolog.

Türkiye'de profesör ünvanı alan ilk kadın akademisyenlerdendir. Omurgalıların Karşılaştırmalı Anatomisi (1944) adlı bir kitabı vardır.

Yaşamı

1903 yılında İstanbul'da doğdu. İlköğrenimi özel bir okulda tamamladı ve Amerikan Kız Koleji'ne geçti. Bu okuldan 1922 yılında mezun oldu. Yükseköğrenimi 1927'de ABD'de Mount Holyobe Üniversitesi'nde tamamladı. Aynı üniversitenin biyoloji laboratuvarında üç ay gibi bir süre incelemelerde bulundu.

Türkiye'ye döndükten sonra 1927-1933 yılları arasında Arnavutköy Kız Koleji'nde biyoloji öğretmenliği yaptı. 1929 yılında yayımladığı bir yazısıyla temel bilimler alanında bir araştırma yazısı yayımlayan ilk Türk kadın bilimci oldu.[2]

1933 yılında gerçekleşen üniversite reformu sonrasında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'ne hayvan doçenti olarak atandı. 25 Nisan 1944 tarihli karar ile Hayvanat Enstitüsü profesörlüğüne yükseldi.

1949 yılında Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği'nin kurucuları arasından yer aldı.[3]

"Ganglionlen fositlerin yapılan kültürlerde alyuvarların lenfosit dahilinde meydana gelmesi" başlıklı araştırmasıyla 1950'de İnönü Armağanı'na layık görüldü.[4] Curt Kosswig'in enstitüdeki görevinden ayrılması sonrasında 4 Ocak 1955 sonrasında Genel Zooloji Enstitüsü'ne direktör olarak tayin edildi. Sağlık sorunları nedeniyle 1958'de görevinden istifa etti. 19 Haziran 1961'de ise Hidrobiyoloji Araştırma Enstitüsü Direktörlüğüne getirildi. Bu görevinden de aynı gerekçe ile 1964'te ayrıldı. 1 Mart 1972'de emekli oldu.

Giz, 1981 yılında öldü ve Şişli Camii'nde kılınan öğle namazı sonrasında Zincirlikuyu Mezarlığı'nda aile kabristanına defnedildi.[1][5][6][7]

Kaynakça

  1. ^ a b "Fazıla Şevket". Milliyet Gazete Arşivi. 14 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2017. 
  2. ^ Bahadır, Osman; Cumhuriyetin İlk Kadın Bilimcileri makalesi, TMMOB (Ekim 2007): Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı: 1075, 26/10/2007, Yayın kodu:29,
  3. ^ "Kurucular". TÜKD. 22 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017. 
  4. ^ "İnönü Armağanları Kanunu". Atatürk Ansiklopedisi. 14 Nisan 2023. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023. 
  5. ^ Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.234-23
  6. ^ "Bilim Tarihi". bilimtarihi.org. 2 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2017. 
  7. ^ "The Eponym Dictionary of Amphibians". 25 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

İstanbul Üniversitesi (İÜ), ana yerleşkesi İstanbul'un Fatih ilçesinde bulunan, Türkiye'nin en eski devlet üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Üniversitesi</span> Ankarada kurulu devlet üniversitesi

Ankara Üniversitesi (), Ankara'da yer alan bir devlet üniversitesidir. 13 Haziran 1946 tarihinde kabul edilen 4936 sayılı kanunla kurulmuştur. Cumhuriyet döneminde kurulan ilk üniversite olma özelliğini taşır.

<span class="mw-page-title-main">İnönü Üniversitesi</span> Malatyada kurulu devlet üniversitesi

İnönü Üniversitesi 3 Nisan 1975 tarihinde Malatya'da kurulan bir devlet üniversitesidir. İlk olarak Temel Bilimler Fakültesi ve Eğitim Fakültesi olarak kuruldu. 28 Şubat 1977 tarihinde Temel Bilimler Fakültesi'nin Fizik, Kimya ve Matematik bölümlerine öğrenci alınmasıyla fiilen eğitim ve öğretime başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Ayşe Saffet Alpar</span> Türk kimyager

Ayşe Saffet Rıza Alpar, Karadeniz Teknik Üniversitesi rektörlüğü görevinde bulunarak, Türkiye'nin ilk kadın rektörü oldu.

<span class="mw-page-title-main">Şevket Süreyya Aydemir</span> Türk ekonomist ve tarihçi

Şevket Süreyya Aydemir, Türk yazar, düşün insanı, iktisatçı ve tarihçi.

Hatice Nüzhet Gökdoğan, Türk gökbilimci ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi</span> Türkiyenin ilk Fen Fakültesi.

1933 Üniversite reformu ile birlikte kurulan İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi, yurt dışından davet edilen öğretim üyelerinin de katkıları ile Zeynep Hanım Konağı'nda eğitim öğretime başlamış, 1935 yılında Rasathane, 1936 yılında Botanik Enstitüsü binaları tamamlanmış, ancak 28 Şubat 1942 tarihinde çıkan yangın ile Zeynep Hanım Konağı tamamen yanmıştır. Yeni binanın yapımına başlanmış ve 1952 yılında tamamlanmıştır.

Şevket Aziz Kansu, Türk, tıp doktoru, antropolog, akademisyen, üniversite idarecisi.

<span class="mw-page-title-main">Vedat Nedim Tör</span> Türk siyasetçi

Vedat Nedim Tör,, Türk siyasetçi, yazar ve gazeteci.

İbrahim Etem Benice, Türk yazar, gazeteci ve milletvekili.

<span class="mw-page-title-main">Tezer Taşkıran</span>

Tezer Taşkıran, Azerbaycan kökenli Türk öğretmen, siyasetçi, yazar.

George Wells Beadle, Amerikalı genetikçi bilim insanı. 1958 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi. Nobel Ödülü'nü Edward Lawrie Tatum ile hücreler içinde biyokimyasal olayların düzenlenmesinde genlerin rolünü keşfettikleri için paylaşmışlardır.

Fahire Battalgazi Türk İhtiyolog ve profesör. Fahire Akif Hanım, Soyadı Kanunu'ndan sonra Fahire Battalgil adıyla çalışmalarını yazmış; 1943'ten sonra ise Fahire Battalgazi adını kullanmıştır.

Hüseyin Namık Orkun, Türk tarihçi, dilbilimci.

<span class="mw-page-title-main">Şenol Sunat</span> Türk siyasetçi ve akademisyen

Şenol Sunat, Türk kadın siyasetçi, biyolog ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Nazım Terzioğlu</span> Türk matematikçi

Nazım Terzioğlu, Türk matematikçi.

Tevfik Okyay Kabakçıoğlu, Türk astronom, matematikçi.

Meliha İnay Terzioğlu, Türk fizyolog.

Bu liste, İstanbul Üniversitesi'nden mezun olmuş veya görev yapmış önemli kişilere genel bir bakış sunar. Birçok önemli politikacı, sanatçı ve bilim insanı üniversiteden mezun olmuş, üniversitede araştırma yapmış ve profesör olarak ders vermiştir. Profesörler arasında 1933'ten sonra Türkiye'ye sürgüne giden ve İstanbul Üniversitesi'nde görev yapabilen Almanya'dan çok sayıda bilim insanı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Curt Kosswig</span> Almanya ve Türkiyede çalışmış Alman Zoolog

Curt Kosswig Kariyerinin çoğunu İstanbul Üniversitesi (1937–1955) ve Hamburg Üniversitesi'nde (1955–1969) geçiren Alman zoolog ve genetikçi. Curt Kosswig, Türk Zoolojisinin kurucusu olarak bilinir.