İçeriğe atla

Fazıl Küçük

Fazıl Küçük
Kıbrıs Cumhurbaşkanı Yardımcısı
Görev süresi
3 Aralık 1959 - 18 Şubat 1973
CumhurbaşkanıIII. Makarios
Yerine gelenRauf Denktaş
Kıbrıs Türk Genel Komitesi ve
Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi Başkanı
Görev süresi
21 Aralık 1963 - 18 Şubat 1973
Yerine gelenRauf Denktaş
Kişisel bilgiler
Doğum 14 Mart 1906(1906-03-14)
Lefkoşa, Kıbrıs
Ölüm 15 Ocak 1984 (77 yaşında)
Londra, Birleşik Krallık
Partisi Kıbrıs Türktür Partisi
Evlilik(ler) Süheyla Küçük

Fazıl Küçük (14 Mart 1906; Ortaköy, Lefkoşa - 15 Ocak 1984, Londra), Kıbrıs Türkü siyasetçi, gazeteci ve köşe yazarı. 1959 sonunda Kıbrıs Türkleri ile Kıbrıs Rumlarının ortak kurduğu Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı yardımcısı. Kıbrıs Türklerinin, Rauf Denktaş'tan önceki önderi.[1]

Eğitim hayatı

İlkokulu Haydarpaşa'da bulunan ve müdürünün adından dolayı "Tarakçı Mektebi" olarak bilinen okulda tamamladı. Ardından ortaokul diye bilinen ve lise seviyesinde eğitim veren idadiye devam etti. İdadiden mezun olmasına iki yıl kala öğrenimini yarıda bırakarak geriye kalan kısmını İstanbul Özel İstiklal Lisesi′nde tamamlayıp 15 Ağustos 1926 tarihinde mezun oldu. İstanbul Darül Fünun Tıp Fakültesi'nin birinci sınıfını tamamladıktan sonra 12 Haziran 1929'da okul ile ilişkisini kesip, ilk olarak Fransa ve daha sonra İsviçre′ye giderek Lozan Üniversitesi′nde tıp öğrenimini tamamladı. Lozan kliniklerinde ihtisas görerek dahiliye uzmanı oldu. 1937 senesinin Mayıs ayında Kıbrıs'a dönerek Lefkoşa′da serbest hekim olarak çalışmaya başladı.[2]

Siyasi Düşünceleri

Üniversite öğrencisi olduğu zaman Kıbrıs Türklerinin Birleşik Krallık'ın atadığı valiler tarafından yönetilmesinde ısrar eden Kavânin Meclisi'nin Türk üyelerine karşı bir duruş çizmişti. 1931 senesinde Kıbrıslı Rumların isyanının ardından ara verilen belediye seçimleri 21 Mart 1943'te tekrar yapıldığı zamandan itibaren altı yıl Lefkoşa Belediyesi Meclis Üyesi olarak görev yaptı. 1941′de Söz gazetesi yayınını durdurduktan sonra Kıbrıs Türkünün sesini dünyaya duyurmak için 14 Mart 1942 tarihinde Halkın Sesi gazetesini kurdu ve editörü oldu.[3][4]

Kıbrıs mücadelesi

18 Nisan 1943 yılında Kıbrıs Adası Türk Azınlığı Kurumu'nu kurdu. Daha sonra ise KATAK'tan ayrılarak 23 Nisan 1944 tarihinde Kıbrıs Millî Türk Halk Partisi'ni kurdu. Kısa bir zaman içinde birçok yerleşim bölgesinde şubeler açtı. 23 Ekim 1949 günü KMTHP ve KATAK, Kıbrıs Milli Türk Birliği Partisi adı altında birleşti. Kıbrıs Türklerinin ekonomik, siyasal ve kültürel faaliyetlerini yapabilmesini amaç güden çalışmalarda bulundu. Partisinin kendi başkanlığında yaptığı mitingler sonucunda Kıbrıs'ta Şeriye Mahkemeleri kaldırılarak yerine Türk Aile Mahkemeleri kuruldu. Müftülük makamı tekrar oluşturuldu. İngiliz yönetimi, Türk Tâlî Okullarını ve Evkaf'ı (vakıflar idaresini) Kıbrıslı Türklere devretti.[3]

15 Ağustos 1955'te partisinin ismi kongre sonucunda Kıbrıs Türktür Partisi şeklinde değiştirildi. 1 Nisan 1955 tarihinde Kıbrıslı Rumların kurmuş olduğu EOKA'ya karşı Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) adındaki örgütü kurdu. Yine 1955'in Eylül ayında EOKA'nın Kıbrıslı Türklere yönelik saldırılarına karşılık vermek amacıyla bu sefer Volkan silahlı teşkilatını kurdu.[5] 1955 senesinde Türkiye, Yunanistan ve Birleşik Krallık Dışişleri Bakanları arasında yapılan üçlü konferansı izlemek adına diğer iki Kıbrıslı Türk delege ile birlikte Londra'ya gitti. 1958 senesinde Türkiye'ye gitti ve Kıbrıs ile ilgili olarak Türkiye'nin her tarafında "Ya Taksim Ya Ölüm" mitingleri düzenledi. Aynı yılın Kasım ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda gerçekleşen Kıbrıs görüşmelerinde bulunmak üzere New York'ta bulundu. Zürih'te Türk ve Yunan başkanları arasında varılan anlaşma üzerine, 17 Şubat 1959'da Londra'da yapılan konferansta Kıbrıs Türk halkını temsil etti ve iki gün sonra varılan anlaşmayı halkı adına imzaladı.[3]

1960 sonrası

1959 Londra ve Zürih konferanslarında Kıbrıs Türklerini temsil eden Küçük, halkının yapısal bir güvenliğe girmesi için çalıştı. 3 Aralık 1959'da Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı yardımcılığı görevine seçildi.[3] 21 Aralık 1963 tarihinde ada üzerindeki toplumsal olayların ardından oluşturulan Kıbrıs Türk Genel Komitesi'nin başkanlığına seçildi. 27 Aralık 1967 tarihinde ise Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi'nin başkanlığına getirildi. 18 Şubat 1973'te Cumhurbaşkanı yardımcılığından ayrılarak, yerini Rauf R. Denktaş'a bıraktı.[2]

Ölümü

Bir süre kurmuş olduğu Halkın Sesi gazetesindeki görevine geri döndü ve siyasi meseleler üzerine makaleler yayınladı. 77 yaşında Londra'nın Westminster adlı bölgesindeki bir hastanede 15 Ocak 1984'te öldü.[2] Cenazesi, Lefkoşa yakınlarındaki Hamitköy'de bulunan ve oraya gömülene kadar Mumcu Tepesi olarak bilinen yere defnedildi. Anıt Mezar'ın yer aldığı bu tepeye o günden sonra Anıt Tepe adı verildi.[6]

Popüler kültürdeki yeri

TRT 1'de yayımlanan Bir Zamanlar Kıbrıs/Kıbrıs: Zafere Doğru dizisinde kendisini Hakan Güner canlandırılmıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Kıbrıs elimizden kayıyor mu?-2". Yeni Mesaj. 17 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2009. 
  2. ^ a b c "Dr. Fazıl Küçük 103 yaşında". Haberhavadis.com. 14 Mart 2009. Erişim tarihi: 15 Mart 2009. 
  3. ^ a b c d "Dr. Fazıl Küçük (1906 - 1984)". Kimkimdir.gen.tr. 27 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2009. 
  4. ^ "Liderimiz 103 yaşında". Halkın Sesi. 14 Mart 2009. 20 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2009. 
  5. ^ Coppieters, Bruno. Europeanization and conflict resolution: case studies from the European periphery (2004), Academia Press, s. 66-67.
  6. ^ "Milli Mücadeleye adanmış bir ömür: Dr. Fazıl Küçük". Güvenlik Kuvvetleri Dergisi, 63. sayı, syf. 22. Mart 2005. 14 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2009. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Fazıl Küçük ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Siyasi görevi
Önce gelen:
Yeni makam		Kıbrıs Cumhurbaşkanı Yardımcısı
3 Aralık 1959 - 18 Şubat 1973 		Sonra gelen:
Rauf Denktaş

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rauf Denktaş</span> Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Rauf Raif Denktaş, Kıbrıs Türkü siyasetçi ve yazardır. Denktaş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. 1983'ten 2005'e kadar toplamda 21 yıl 5 ay 9 gün cumhurbaşkanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti</span> Kıbrıs adasında fiili devlet

Kuzey Kıbrıs, resmî adıyla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Akdeniz'deki Kıbrıs adasının kuzey kısmında yer alan, fiilî devlet. Varlığı Türkiye ve Türk Devletler Teşkilatı dışında hiçbir ülke/oluşum tarafından tanınmamaktadır. Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği gibi kuruluşlar ve uluslararası toplum tarafından 1974'te Türkiye'nin gerçekleştirdiği Kıbrıs Harekâtı'ndan beri Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Türkiye işgali altındaki toprağı olarak nitelenir.

Nikos Sampson, EOKA-B isimli örgütün komutanıdır. Karpaz'ın Vasili (Gelincik) köyünde doğmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Türk Mukavemet Teşkilatı</span> EOKA örgütüne karşı mücadele etmek için kurulan silahlı örgüt

Türk Mukavemet Teşkilatı ya da Türk Direniş Örgütü, Kıbrıs Türk toplumunun taksim hedefini gerçekleştirmek için faaliyet gösteren silahlı örgüttür. Kıbrıslı Rumların EOKA örgütüne karşı faaliyet göstermek üzere 1957'de kurulan TMT, 1958'de fiilî olarak faaliyet göstermeye başladı. Daha sonraları Millî Muhafız Ordusu, Akritas örgütü ve EOKA-B ile mücadele etti. 1 Ağustos 1976 tarihinde Kıbrıs Türk Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı'na dönüştürüldü. Üyelerine "mücahit" denmekteydi. Kıbrıs Harekâtı'nın başladığı 20 Temmuz 1974 tarihinde TMT üyesi 17.151 mücahit bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Tasos Papadopulos</span> 5. Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı

Tassos Nikolaou Papadopoulos, eski Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">III. Makarios</span> Kıbrıs Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı ve Kıbrıs Ortodoks Kilisesi başpiskoposu

(Başpiskopos) III. Makarios asıl adı Mihail Hristodulu Muskos veya III. Makaryos, Kıbrıs Ortodoks Kilisesi başpiskoposu ve bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Kıbrıs'ın Yunanistan ile birleşmesi amacıyla başlatılan Enosis hareketinin önderleri arasında yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Serdar Denktaş</span> Kıbrıslı Türk siyasetçi

Serdar Denktaş, Kıbrıs Türkü siyasetçidir.

Kıbrıs Türktür Derneği, Ağustos 1954 tarihinde kurulan ve 29 Ağustos 1955 tarihindeki Kıbrıs Sorunu ile ilgili ABD ile Birleşik Krallık tarafından Türkiye ve Yunanistan'ın Londra’da yapılacak konferansa davet edilmesi öncesinde Türkiye'de "Kıbrıs konusunda Türkiye'nin pozisyonunu desteklemek ve kamuoyu yaratmak" amacıyla kurulmuş ama 6-7 Eylül Olayları'ndan sorumlu tutulmasından dolayı 7 Eylül 1955 tarihinde kapatılan dernek.

"Ya Taksim, Ya Ölüm", 1950'li yılların sonunda Türkiye'de ve Kıbrıs'ta, Kıbrıs adasının tamamının Türkiye'ye bağlanması ve Yunanistan ile Rumlara karşı yapılan mitingler. Bu mitingler, gösterilerde söylenen "Ya Taksim, Ya Ölüm" siyasi sloganı ile telaffuz edilmiş ve Türkiye'nin Taksim politikasına yönelik bir isimlendirme olarak anılmıştır.

Kıbrıs Türktür Partisi, Kıbrıs Milli Türk Birliği Partisi'nin 15 Ağustos 1955 senesinde, partinin ismini kongre sonucunda "Kıbrıs Türktür Partisi" şeklinde değiştirmesi ile kurulan siyasi parti. Partinin genel başkanlığını Fazıl Küçük yaptı.

Kıbrıs Adası Türk Azınlığı Kurumu, 1943 yılında Birleşik Krallık Kıbrıs Valiliği'nde Kıbrıs Türkleri tarafından kurulan siyasi ve toplumsal örgüt. Kıbrıslı Türklerin Milli Cephe Partisi'nden sonra kurdukları ikinci siyasal partidir.

Kıbrıs Millî Türk Halk Partisi, 1944 yılında Birleşik Krallık Kıbrıs Valiliği'nde Kıbrıs Türkleri tarafından kurulan siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Akıncı</span> 4. KKTC cumhurbaşkanı

Mustafa Akıncı, Kıbrıs Türkü siyasetçi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin 4. Cumhurbaşkanı. 2015'ten 2020'ye kadar cumhurbaşkanlığı görevini yaptı. 2015 cumhurbaşkanlığı seçiminde %60,6 oy oranıyla ikinci turda Cumhurbaşkanı seçilen Akıncı, Cumhurbaşkanlığı süresince Nikos Anastasiadis'le görüşerek Kıbrıs sorununa iki toplumlu, iki bölgeli bir federasyon çerçevesinde çözüm bulmaya çalıştı, çözüm süreci 2017 yılında çöktü. 2020 seçimine bağımsız aday olarak katılmış ve seçimi ikinci turda kaybetmiştir. Son seçimden sonra aktif siyaseti bıraktığını açıklamıştır.

Faiz Kaymak, Kıbrıs Türkü siyasetçi, gazeteci, eğitimci ve köşe yazarı. Kıbrıs Türk millî örgütlenmesinin ilk dönemlerinde Fazıl Küçük ile birlikte toplum lideri konumundaydı.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Muzaffer Gürkan ve Ayhan Hikmet cinayetleri</span>

Kıbrıs'ta yayımlanan Cumhuriyet gazetesini çıkaran, Kıbrıs Türk Halk Partisinin kurucuları olan Ahmet Muzaffer Gürkan ve Ayhan Hikmet, 23 Nisan 1962'yi 24 Nisan'a bağlayan gece faili meçhul cinayetlere kurban gittiler. İki gazeteci de evlerinde öldürüldü, Hikmet'in cinayeti yatağında, karısının gözü önünde gerçekleşti. Bu cinayetler, Cumhuriyet gazetesinin 23 Nisan 1962 tarihli nüshasında, Bayraktar Camii'nin bombalanması olayıyla ilgili açıklamaların yapılmasının hemen sonrasında yaşandı.

<span class="mw-page-title-main">1955-1959 Kıbrıs olayları</span> Britanya Kıbrısında gerçekleşen askeri harekat

1955-1959 Kıbrıs olayları, 1955-1959 yılları arasında Britanya Kıbrısı'nda yaşanan bir çatışma dizisiydi.

<i>Kıbrıs: Zafere Doğru</i> Türk televizyon dizisi

Kıbrıs: Zafere Doğru, TMC Film imzalı, ilk bölümü 1 Nisan 2021 tarihinde yayınlanan tarihi, dram ve savaş türündeki Türkiye ve KKTC ortak yapımı televizyon dizisidir. Kıbrıs adasındaki çatışmaları ve Kıbrıs Sorunu'nun gelişimini konu edinmektedir. Dizi, Enosis yanlısı Kıbrıs Rumları'nın Kıbrıs Türkleri'ne yönelik saldırgan faaliyetlerini de içermektedir. Dizinin adı ilk sezon Bir Zamanlar Kıbrıs olsa da ikinci sezon Kıbrıs: Zafere Doğru olarak değişmiştir. Dizi, 4 Şubat 2022 tarihinde yayımlanan 24. bölümüyle final yaparak sona erdi.

9 Eylül Cephesi, Kıbrıs Türkleri tarafından Kıbrıs Rumlarının EOKA ve Enosis'ine karşı oluşturulan taksim yanlısı paramiliter örgüttür.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Anıtı</span> İstanbulun Beylikdüzü ilçesinde bir anıt

Kıbrıs Anıtı, İstanbul'un Beylikdüzü ilçesindeki Yaşam Vadisi Parkı içinde bulunan anıt-heykel-rölyef kompozisyon. Dönemin Beylikdüzü Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu tarafından heykeltıraş Azmi Sekban'a yaptırılan anıt, resmî olarak 7 Temmuz 2017'de açıldı. Ortasında uzun paltosu ile ayakta duran Rauf Denktaş, sol rölyefte Kıbrıs Türkü ve Türk askerleri ve Denktaş ile özdeşleşmiş "Benim iki bayrağım var" şiiri, sağ rölyefte ise Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kurucu antlaşmalarından 1959 Zürih ve Londra Antlaşmaları'nın imza merasimi tasvir edilmiştir. Sağ kabartmada yer alan Kıbrıslı Rum başpiskopos ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı III. Makarios'un bulunması birçok tartışmaya, tepki ve eleştirilere yol açtı. Anıt aynı zamanda Türkiye'deki ilk Rauf Denktaş heykeli olma özelliğini taşır.

<span class="mw-page-title-main">Raif Denktaş</span> Kıbrıs Türkü besteci ve politikacı

Raif Denktaş Kıbrıslı Türk besteci, siyasetçi, akademisyen, gazeteci ve yazardı. Arabasının askeri bir araçla çarpıştığı tartışmalı bir araba kazasında hayatını kaybetti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.