Fausto Zonaro
Fausto Zonaro | |
|---|---|
 Fausto Zonaro'nun otoportresi | |
| Doğum | 18 Eylül 1854 |
| Ölüm | 19 Temmuz 1929 (74 yaşında) Sanremo, İtalya |
| Diğer ad(lar)ı | Zonaro Paşa |
| Meslek | Ressam |
| Ödüller | Kılıçlı Mecidi Nişanı |
Fausto Zonaro (18 Eylül 1854, Padova - 19 Temmuz 1929, Sanremo), İtalyan ressam.
II. Abdülhamid döneminde saray ressamı olarak Osmanlı sarayına hizmet vermiş oryantalist bir ressamdır. Tarih, savaş, deniz, manzara ve portrenin yanı sıra özellikle "Türk ressamı" olarak tanınır.[1]
Yaşamı
1854 yılında Avusturya İmparatorluğu'nun bir parçası olan Padova kentinin Masi beldesinde dünyaya geldi. Babası, bir duvar ustası idi.[2]
Gençliğinde babasının yanında duvar ve bina yapımı işlerinde çalıştı ve aranılan bir usta oldu. 1870 yılından itibaren Masi yakınlarındaki Lendinara'da bir teknik okulda 3 yıl resim öğrenimi gördü. Bu okulu bitirdikten sonra dönemin önde gelen güzel sanatlar akademilerinden biri olan Accademia Cignaroli'ye girdi; usta bir ressam olan Napolone Nani'nin öğrencisi oldu. Askerlik görevi nedeniyle yarım bıraktığı eğitimini daha sonra Roma Güzel Sanatlar Akademisi'nde tamamladı.
İlk sergisini İtalya'da açtıktan sonra Paris'e giderek atölye kurdu. 1889 Paris Salonu'na katıldı. Bohem bir yaşam süren sanatçı, başarısına ve ününe karşın az sayıda eser satabiliyordu.[2] Resim dersleri vermek üzere İtalya'ya döndü. Sonradan eşi olacak Elisa Pante ile tanışmasının ardından 1891 yılında Elisa Pante'nin isteği üzerine onunla İstanbul'a geldi.[2] İstanbul, yeteneğinin açıldığı, geliştiği ve sanatının benimsendiği yer oldu.[1]
İstanbul'daki yaşamı
1892'de bu şehirde evlenen çift, Taksim civarlarında kiraladıkları dairede yaşamaya başladı.[3] Fausto Zonaro, İstanbul'daki ilk günlerinde küçük boyutlu manzaralar, kent yaşamından sahneleri gösteren tablolar yaptı ve bunları Peralı bir tacire satarak geçimini sağladı. Kısa süre sonra yabancı elçilikler tarafından himaye edildi ve İtalyan elçiliğinin desteğiyle elçilik mensuplarının eşlerinin devam ettiği bir resim kursu açtı.
Teşrifat Nazırı Münir Paşa'nın eşine de resim dersi veren sanatçı; Münir Paşa tarafından Yıldız Sarayı'na davet edildi ve burada Osman Hamdi Bey ile tanıştı. Zamanla İstanbul'da sanata yakın çevrelerde iyice tanındı. 1894, 1895 ve 1905'te bu şehirde birer resim sergisi açtı.[1] Zonaro'nun II. Abdülhamid'e gösterme fırsatı bulduğu suluboya tabloları Abdülhamid tarafından beğenildi.
Saray ressamlığı
Fausto Zonaro'nun saray ressamlığına getirilişi kimi kaynaklara göre 1896 yılında Ertuğrul Süvari Alayı'nın Galata Köprüsü'nden Geçişi adlı tabloyu saraya sunması üzerine gerçekleşmiştir. Eseri beğenen padişahın kendisini Mecidiye Nişanı ile ödüllendirdiği ve ona "Ressam-ı Hazret-i Şehriyari" yani "Saray Ressamlığı" unvanı verildiği düşünülür. Kimi kaynaklarda ise Abdülhamid'in özel yaveri olan Celal Esad'ın tavsiyesi ile saraydan resim siparişleri almış ve ardından saray ressamlığına getirilmiştir.[2]
1897'de tamamladığı Hücum adlı resmin Sultan tarafından beğenilmesi üzerine[2] kendisine Akaretler Sıra Evleri'nde bir bina tahsis edildi. Sanatçının yaşadığı ve içinde atölyesini kurduğu bu ev, bir sanat merkezi işlevi kazandı[4] Sonraki yıllarda ünlü Türk ressamları arasında yer alacak Celal Esad, Hoca Ali Rıza, Şehzade Abdülmecid, Celile Hikmet ve Mihri Müşfik Hanım gibi isimler atölyesinde ondan ders aldılar.[5]
Zonaro, 1901 ve 1902'de İstanbul Salonu Sergilerine toplam 57 tablo gönderdi.[2] 1905 yılında II. Abdülhamid, ressamdan İstanbul'un Fethi'ni tasvir eden tablolar yapmasını istedi. Zonaro'nun bu tabloları da çok beğenildi ve maaşına zam yapıldı.[3] Fausto Zonaro saray ressamı olarak sanat yaşamına devam ederken eşi Elisa, İstanbul manzaralarını fotoğraflayıp değerli bir arşiv oluşturmuş;[4] ayrıca harem kadınlarının fotoğraflarını çekerek sarayın resmi portrecisi unvanını almıştır.[2]
1907 yılının eylül ayında II. Abdülhamid'in tahta çıkışının 31. yıldönümü dolayısıyla ve sultan iradesiyle İstanbul'da düzenlenen sergiye de katılan Zonaro, Gün Doğarken Balıkçılar, Kayıkta, Odalık, Ney Çalan Derviş, Arzuhalciller, Rufai Dervişleri, Doğuluların Ahengi adlı tablolarıyla büyük ün kazandı. İstanbul'da yaşadığı dönemde Avrupa'daki sergilere de sık katıldı.[2]
31 Mart Ayaklanması'ndan sonra II. Abdülhamid devrildi ve Abdülhamid'in kadroları tasfiye edilmeye başlandı. Zonaro'ya da Ekim 1909'da saray ressamlığı unvanının kaldırıldığı bildirildi. Zonaro, 20 Mart 1910'da ailesiyle birlikte İstanbul'u terk etmek zorunda kaldı.
İtalya'daki yaşamı
Sanatçı, İstanbul'dan ayrıldıktan sonra İtalya'nın Sanremo kentine yerleşti ve İstanbul'u betimleyen resimler yapmayı sürdürdü.[6] Ülkesinde artık ünlü bir kişiydi. 1911'de Roma'da açtığı sergiyi Ana Kraliçe ve İtalya Kralı III. Vittorio Emanuele gezdi. Sanatçının 1912'de Sanremo Kumarhanesi'nde açtığı sergiyi daha sonra Nice, Montecarlo, Rapallo, Cenova, Milano, Como ve Monza'da düzenlenen sergiler izledi.[7] Resimleri sanatçı yaşarken büyük bir hayran kitlesi tarafından izlendi, dolayısıyla İtalya'ya dönmesinden 10 yıl sonra, 1920'de eşinden ayrıldı ve kızıyla yaşamaya başladı.
Kaleme aldığı hatıralarını 1924 yılında basılmaya hazır hale getirdi ancak kitap basılmadı, yıllarca aile arşivinde kaldı. Söz konusu kitap 2008 yılında Türkiye'de Abdülhamid'in Hükümdarlığında Yirmi Yıl/Fausto Zonaro'nun Hatıraları ve Eserleri adıyla yayımlandı.[8]
1929 yılında 75 yaşında Sanremo'da hayatını kaybetti.
Yeniden keşfedilmesi
Fausto Zonaro, uzun bir unutuluş döneminden sonra araştırmacı Rodolfo Falchi'nin 1993'te Le Tre Stagioni Pittoriche di Fausto Zonaro” (Fausto Zonaro'nun Üç Resimsel Mevsimi) adlı kitabı yayımlamasından sonra yeniden keşfedildi. Kitabın ardından 1994'te Sanremo'da Fausto Zonaro'nun eserlerinden oluşan yeni bir sergi düzenledi. Bu tarihten sonra sanat piyasasında giderek değer kazanan Zonaro tablolarının sahteleri de üretilmiştir.[7]
Tabloları
İngiliz Elçisinin Kızı Tahtırevanda
 | |
| Sanatçı | Fausto Zonaro |
|---|---|
| Yıl | 1890'lı yıllar |
| Tür | Tuval üzerine yağlı boya |
| Boyutlar | 49 cm × 77 cm (19 in × 30 in) |
| Konum | Pera Müzesi, İstanbul |
| Koleksiyon | Suna ve İnan Kıraç Vakfı Oryantalist Resim Koleksiyonu |
İngiliz Elçisinin Kızı Tahtırevanda (İngilizce: The Daughter of the English Ambassador Riding in a Palanquin), Fausto Zonaro'nun 19. yüzyıl sonlarında çizdiği tablodur.[9]
Tabloda iki kişinin taşıdığı bir tahtırevan üzerinde duvağıyla bir kadın ve yanında resmi kıyafetli görevliler resmedilmiştir; arkada Haliç manzarası görünür. Eser, Suna ve İnan Kıraç Vakfı koleksiyonunda yer alır, İstanbul'da Pera Müzesi'nde sergilenmektedir.
Fausto Zonaro, Rus büyükelçisi Aleksandr Nelidov'un aracılığıyla Osmanlı sarayına takdim edilip 1896 yılında saray ressamlığı görevine getirilene kadar İstanbul'da bulunan yabancı elçiler ve elçilik çevrelerinden tablo siparişleri almıştı.[10] 1893-1898 tarihleri arasında Osmanlı Devleti'nde İngiltere Büyükelçiliği görevi yürüten[11] Sir Philip Woodhouse Currie de müşterilerinden birisi idi.
Zonaro anılarında, Currie'nin siparişi üzerine Currie'nin üvey kızını, bir diplomatla evlenmek için düğünün yapılacağı kiliseye giderken tahtırevan üzerinde çizdiğini yazmıştır. Sir Currie, Zonaro'dan Tepebaşı'ndaki elçilik binasının bahçesinde görülen Haliç manzarasını tablo arka planı yapmasını istemiştir. Bu tablo işin tahtırevan taşıyıcıları, iki elçilik görevlisi ve tahtırevandaki genç kadın sanatçı için birkaç gün boyunca poz vermişlerdir.
Zonaro'nun eşi Elisa Zonaro tarafından tutulan hesaplara göre, Sir Currie ismi kayıtlarda geçmeyen bir yağlı boya ve bir suluboya tablosu karşılığında Mayıs 1896 tarihinde Zonaro'ya 42,27 lira ödemiştir. Bu tarihe tekabül eden tablonun, bu yağlı boya tablosu olduğu düşünülmektedir.[12]
Ertuğrul Süvari Alayı, Fausto Zonaro'yu saray ressamlığına yükselten tablo. Dolmabahçe Sarayı'ndadır.
Hücum, Dolmabahçe Sarayı koleksiyonundadır.
10 Muharrem, İstanbul Modern'de sergileniyor.
Göksu Sefası. Bu resimdeki Osmanlı hanımefendisi, nereden bakarsanız bakın, sizi gözleriyle takip eder. Eser, İstanbul'da, Pera Müzesi Suna ve İnan Kıraç Vakfı Oryantalist Resim Koleksiyonu'ndadır.
İstanbul'un Fethi, Fatih Sultan Mehmet donanmaya emir veriyor. Dolmabahçe Sarayı koleksiyonundadır.
Fatih Sultan Mehmet, ordusuyla İstanbul'u fethe giderken. Dolmabahçe Sarayı koleksiyonundadır.
Fatih Sultan Mehmet'in, İstanbul'un kapılarından girişi. Zonaro bu tabloda kendini Fatih'in hemen solundaki yeniçeri olarak resmetmiştir. Eser, Dolmabahçe Sarayı koleksiyonundadır.
Kaynakça
- ^ a b c Seyhan Kalaycı, İtalyan gezginlerin resimlerindeki Osmanlı, Akademik Bakış Dergisi, Sayı 30, Mayıs-Haziran 2012[]
- ^ a b c d e f g h "Aykut Gürçağlar, Osmanlı sarayının son ressamı Fausto Zonaro, Antik Dekor dergisi, Sayı 60, yıl 2000". 8 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012.
- ^ a b "Fausto Zonaro, Biyografi.net sitesi, Erişim tarihi:19.07.2012". 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2007.
- ^ a b İrfan Özfatura, İstanbul aşığı bir İtalyan Zonaro Paşa, Türkiye Gazetesi, 03.03.2008[]
- ^ Elisa Zonaro'nun hesap defteri, Zaman gazetesi, 01.12.2012
- ^ "Zeynep Şanlıer, Sarayda bir Oryantalist, Radikal gazetesi, 15.01.2003". 13 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012.
- ^ a b "Aykut Gürçağlar, Zonoro'nun Peşindeki Adam, Chronicle dergisi". 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012.
- ^ Sevinç Özarslan, Abdülhamit'in tahttan indirilişini bir de Zonaro'dan dinleyin, Zaman gazetesi, 04.10.2008[]
- ^ "İngilliz Elçisinin Kızı". blog.peramuzesi.org.tr. Pera Müzesi blog 1 Ekim 2012. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016.
- ^ "Kesişen Dünyalar: Elçiler ve Ressamlar Koleksiyon Sergisi". www.tamsanat.net/. Tamsanat.net sitesi. 14 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016.
- ^ "Philip Henry Wodehouse Currie, 1st and last Baron Currie of Hawley". thepeerage.com. Thepeerage.com sitesi. 18 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016.
- ^ The Daughter of the English Ambassador Riding in a Palanquin 9 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce) Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016.
