İçeriğe atla

Fausto Elhuyar

Fausto Elhuyar
Fausto Elhuyar
Doğum11 Ekim 1755(1755-10-11)
Logroño, İspanya
Ölüm6 Şubat 1833 (77 yaşında)
Madrid, İspanya
Milliyetİspanyol
Tanınma nedeniTungsten'i ilk izole eden kişi
Kariyeri
DalıKimya

Fausto de Elhuyar (d. 11 Ekim 1755 - ö. 6 Şubat 1833), İspanyol kimyagerdir. 1783'te kardeşi Juan José Elhuyar ile birlikte tungsteni ilk izole eden kişi olarak tanınır. İspanya Kralı'nın imtiyazı altında, México City'deki Maden Okulunu düzenlemekten sorumluydu ve dolayısıyla " Palacio de Minería " olarak bilinen Maden Sarayı adlı mimari bir yapının inşasından sorumluydu. Elhuyar, Meksika'daki İspanyol yerleşimcilerin çoğunun sınır dışı edildiği Meksika Bağımsızlık Savaşı'nın ardından Meksika'yı terk etmiştir.[1]

Hayatı

Fransa'nın Hasparren kentinden gelen Bask asıllı Fransız bir ailenin oğlu olarak Logroño, La Rioja, İspanya'da doğdu.

Elhúyar, 1773 ile 1777 yılları arasında Paris'te kardeşi Juan José Elhuyar'la birlikte tıp, cerrahi ve kimyanın yanı sıra matematik, fizik ve doğa tarihi okudu. Mezun olduktan sonra İspanya'ya döndü ve burada özellikle ikamet ettiği Bask Bölgesi ve Navarre'da mineraloji alanında çalıştı. 1781'de aydınlanmış bir kurum olan Real Sociedad Bascongada de Amigos del País'in (Kraliyet Bask Ülke Dostları Derneği ) bir üyesi olarak atandı ve bu kurum sayesinde her ikisinin de merkezi olan Bergara'da mineraloji ve metalurji profesörü olarak ders vermeye başladı. Vascongada Topluluğu ve Vergara Üniversitesi (günümüzde Bask Ülkesi Üniversitesi ile birleşti). Bu yıllarda mineraller, bunları çıkarma ve saflaştırma yolları vb. hakkında çok sayıda makale ve dosya yayınladı ve bu da onu Avrupa çapında konunun en iyi uzmanlarından biri olarak üne kavuşturdu. 1780 yılında Vergara'daki Laboratorium Chemicum'da, platini ilk saflaştıran kişi olan François Chavaneau ile birlikte çalışmaya başladı. Birkaç ay sonra, kardeşi Juan José ile birlikte tungsteni keşfeden ve izole eden ilk kişi oldu. Ayrıca Segovia'daki Ulusal Laboratuvarı yöneten İspanya Kralı IV. Charles'ın hizmetinde olan ünlü Fransız kimyager Joseph-Louis Proust ile de işbirliği yaptı.

1783'te metalurji ve maden makineleri üzerine dersler verdiği Freiberg Maden Okulu gibi birçok Avrupa üniversitesini ziyaret etti; Torbern Olof Bergman'la işbirliği yaptığı Uppsala Üniversitesi ve Elhúyar'ın tungsten keşfini duyuran Carl Wilhelm Scheele'yi ziyaret etti ve bir nedenden dolayı keşfi kendisinin yaptığına inanılıyor.

İspanya'ya döndükten sonra 1785'te profesörlükten vazgeçti ve Temmuz 1786'da Meksika'daki Madenlerin Genel Müdürü olarak atandı. Yeni ofisine gitmeden önce, Born'un gümüş rafine etme yöntemini incelemek için 1786'dan 1788'e kadar tekrar Avrupa'yı gezdi. Bu gezi sırasında 1787 yılında Viyana'da Joan Raab ile evlendi. Sonraki otuz üç yıl boyunca, Maden Okulu'nun (1 Ocak 1792) kurulduğu ve Elhuyar'ın ilk müdürü olduğu Mexico City'de yaşadı. Görev süresi boyunca, 1813'te tamamlanan ve İspanyol Amerikan neoklasizminin mücevherlerinden biri olarak kabul edilen bu kurumun merkezi olan Palacio de Minería'nın inşasını görevlendirdi ve yönetti. Ayrıca Meksika'nın mevcut Kraliyet Madenlerinden birkaçını ziyaret etti ve iyileştirdi; yeni işletme yöntemlerinin getirilmesi nedeniyle üretkenliklerini önemli ölçüde artırdı. Yeni İspanya'da bulunduğu süre boyunca Alexander von Humboldt'a ve o zamanlar Meksika'da bulunan diğer madencilik uzmanlarına yardım etti ve Humboldt'un Yeni İspanya Krallığı hakkındaki Siyasi makalesindeki madencilikle ilgili bölümünün istatistik ve içgörülerle dolu olmasına izin verdi.[2]

Meksika'nın bağımsızlığından sonra İspanya'ya döndü ve burada modern madencilik yöntemlerindeki geniş deneyimi nedeniyle 1822'de Maden Bakanı olarak atandı ve Almadén, Guadalcanal ve Río Tinto'daki madenlerin modern madenciliğini denetledi. Bakanlığından ayrıldıktan sonra yeniden Maden Genel Müdürü olarak atandı ve 6 Ocak 1833'te Madrid'deki ölümüne kadar kimya alanındaki araştırma faaliyetlerine bu görevden devam etti.

Daha fazla okuma

  • Eyles, Joan M. "Fausto de Elhuyar (1755–1833), İspanyol maden jeologu". Jeoloji Dergisi 93(2)1956, s. 175–80. http://geolmag.geoscienceworld.org/cgi/content/abstract/93/2/175 . doi =10.1017/S0016756800066486
  • Merhaba, Walter. Yeni İspanya Madencilik Birliği ve Genel Mahkemesi, 1770–1821 . 1949.
  • Whitaker, Arthur P. "Elhuyar Madencilik Görevleri ve Aydınlanma", Hispanic American Historical Review 31, no. 4(1951):557–585.

Kaynakça

  1. ^ D.A. Brading, The First America: The Spanish Monarchy, Creole Patriots, and the Liberal State, 1492–1867. Cambridge: Cambridge University Press 1991, p. 527.
  2. ^ Kendall W. Brown, "Fausto de Elhuyar y Zúbice" in Encyclopedia of Latin American History and Culture, vol. 2, p. 486. New York: Charles Scribner's Sons 1996.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Küba</span> Karayiplerde bir ada ülkesi

Küba, resmî olarak Küba Cumhuriyeti (

<span class="mw-page-title-main">Meksika</span> Kuzey Amerika yer alan bir ülke

Meksika, resmî adıyla Birleşik Meksika Devletleri (İspanyolca: Estados Unidos Mexicanos,

<span class="mw-page-title-main">Meksiko</span> Meksikanın başkenti

Meksiko, Meksika'nın 32 federal yapılanmasından biri, ülkenin başkenti ve nüfus bakımından en büyük şehri. "Alfa" bir küresel şehir olup, Amerika kıtasının en önemli finansal merkezlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">İspanya İç Savaşı</span> Cumhuriyetçiler ve Milliyetçiler arasında yaşanan ve 1936-1939 arası İspanyada olan savaş

İspanya İç Savaşı, 17 Temmuz 1936–1 Nisan 1939 tarihleri arasında, demokratik seçimle başa gelmiş İkinci İspanyol Cumhuriyeti’ne sadık Cumhuriyetçiler ile General Francisco Franco liderliğinde isyancı bir grup olan Milliyetçiler arasında yaşanmıştır. Savaşı Milliyetçiler kazanmıştır ve Franco, 1939’dan öldüğü yıl olan 1975’e kadar İspanya’yı yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bask Milliyetçi Partisi</span>

Bask Milliyetçi Partisi İspanya'nın Bask Özerk Bölgesi'ndeki Bask milliyetçisi ve Hristiyan demokrat bir siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Octavio Paz</span>

Octavio Paz, Meksikalı yazar, şair ve diplomat.

<span class="mw-page-title-main">Francisco Franco</span> İspanya diktatörü (1939–1975)

Francisco Franco Bahamonde,, 1936'da İkinci Cumhuriyet'in demokratik hükûmetine karşı gerçekleştirilen askerî darbenin liderlerinden biri olan İspanyol asker ve diktatördü. 1 Ekim 1936'da isyancı tarafın başkomutanı olarak atandı, taraftarları tarafından el caudillo (önder) ilan edildi ve çatışmanın sona ermesinden ölümüne kadar 1975'e kadar devlet başkanı olarak görev yaptı. Ayrıca 1938'den 1973'e kadar hükûmet başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">İspanya'da demokrasiye geçiş süreci</span> İspanya’nın Francisco Franco diktatörlüğünden liberal demokratik yönetime geçişi

İspanya’da demokrasiye geçiş süreci, İspanya’nın Francisco Franco diktatörlüğünden liberal demokratik yönetime geçişini kapsar. Geçiş süreci Franco’nun 20 Kasım 1975 günü ölmesiyle başlar, sürecin tamamlanması ise 1978 yılında kabul edilen Anayasa ile tamamlayan tarihçiler olmakla beraber, 23 Şubat 1981 günü Antonio Tejero’nun başarısız darbe girişimini veya 28 Ekim 1982 günü İspanyol Sosyalist İşçi Partisi PSOE’nin seçim zaferini sürecin tamamlandığı olay olarak kabul eden tarihçiler de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Alboka</span>

Alboka,, ortak bir boynuz çana açılan iki çanı olan tek kamışlı bir Bask çalgısıdır. İspanya'da albogue olarak adlandırılan boynuz boruları grubuna aittir. İki kamış, boynuzdan yapılmış bir rüzgar kapsülü tarafından alınır ve birlikte üflenir. Sol kamışın beş, sağ kamışın üç parmak deliği vardır. Bitişik deliklerin her biri bir parmakla kapatılmıştır. Eşit olmayan delik sayısı iki parçalı efektler (beşlikler) yaratır. Alboka dairesel nefesle çalınır ve fazla şişirilmez.

<span class="mw-page-title-main">Franco İspanyası</span> İspanyanın 1939 yılında sona eren İspanya İç Savaşından 1975 yılında Francisco Franconun ölümüne kadar geçen dönemi

Franco İspanyası, İspanya'da kullanılan adıyla Franco Diktatörlüğü, resmî adıyla ise İspanyol Devleti 1939 yılında sona eren İspanya İç Savaşı'ndan 1975 yılında Francisco Franco'nun ölümüne kadar geçen dönemde İspanya'nın yönetildiği diktatörlük rejimidir.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsızlık Meleği</span>

Bağımsızlık Meleği, resmî adıyla Bağımsızlık Anıtı veya kısa kullanımıyla Melek, Meksiko'nun Cuauhtémoc beldesinde, Paseo de la Reforma'daki bir dönel kavşakta yer alan anıtsal sütun ve anıt mezar.

<span class="mw-page-title-main">Oruro, Bolivya</span>

Oruro veya Uru Uru, Bolivya'nın Oruro departmanının Cercado bölgesinde yer alan bir şehirdir. Şehrin toplam nüfusu 2012'deki nüfus sayımına göre 264.683'tür. Ülkenin resmi başkenti Sucre ile fiili başkenti La Paz'ın hemen hemen ortasında yer alan şehir, yaklaşık 3709 metrelik bir rakıma sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Domingo Faustino Sarmiento</span> Arjantinli siyasetçi (1811-1888)

Domingo Faustino Sarmiento, Arjantinli aktivist, entelektüel, yazar, devlet adamı ve Arjantin'in altıncı devlet başkanı. Yazıları, gazetecilikten otobiyografiye, siyaset felsefesine ve tarihçiliğe kadar çok çeşitli tür ve konuyu kapsamıştır. On dokuzuncu yüzyıl Arjantininde büyük etkisi olan 1837 Kuşağı olarak bilinen bir grup entelektüel grubunun üyesiydi. Eğitim konularıyla özellikle ilgilendi ve aynı zamanda bölgenin edebiyatı üzerinde önemli bir etkiye sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Arjantin edebiyatı</span>

Arjantin edebiyatı, Arjantin'deki yazarların ürettiği edebi eserler kümesidir. Jorge Luis Borges, Julio Cortázar, Leopoldo Lugones ve Ernesto Sabato gibi ünlü yazarlarla birlikte İspanyolca konuşulan dünyanın en üretken, ilgili ve etkili edebiyatından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Meksika Ulusal Özerk Üniversitesi</span>

Meksika Ulusal Özerk Üniversitesi (UNAM) Meksika'da yer alan devlet araştırma üniversitesi. Üniversitenin kapsamlı araştırma ve yenilik çalışmaları nedeniyle dünya sıralamasında üst sıralarda yer almaktadır.

Córdoba Antlaşması, Meksika Bağımsızlık Savaşı'nın ardından Meksika'nın İspanya'dan bağımsızlığını ilan ettiği antlaşmadır. 24 Ağustos 1821'de Córdoba, Veracruz, Meksika'da imzalandı. Antlaşma Üç Garanti Ordusu'nun lideri Agustín de Iturbide ve İspanya Hükûmeti'nin temsilcisi olan Juan O'Donojú tarafından imzalandı. Antlaşmanın 17 maddesi vardı. Her ne kadar antlaşma İspanyol ve Meksikalı yetkililerin Birinci Meksika İmparatorluğu'nun bağımsızlığını kabul ettikleri ilk belge olsa da, Meksika bağımsızlığı için dönüm noktası bu antlaşma değil, bağımsızlık savaşını başlatan Grito de Dolores olayı olarak kabul edilmiştir.

Manola Robles, Şilili gazeteci. Özellikle ekonomi ve siyaset üzerine köşe yazıları kaleme aldı. 1980'li ve 1990'lı yıllarda Radyo Cooperativa için çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Taxco</span>

Taxco de Alarcón, Meksika'nın Guerrero eyaletinde bulunan Taxco de Alarcón Bölgesi'nin küçük bir şehri ve idari merkezidir. Taxco, eyaletin kuzey-orta kısmında bulunmaktadır. Iguala şehrinden 36 kilometre (22 mi), eyalet başkenti Chilpancingo'dan 135 kilometre (84 mi) ve Mexico City'nin ise 170 kilometre (106 mi) kadar güneybatısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Andrés Manuel del Río</span> İspanyol bilim adamı (1764-1849)

Andrés Manuel del Río y Fernández, 1801'de vanadyum bileşiklerini keşfeden İspanyol bir bilim adamı, doğa bilimci ve mühendisti. Meksika vatandaşı olmuştur. Elemente pankrom veya daha sonra eritronyum adının verilmesini önerdi, ancak keşfi o zamanlar dikkate alınmadı ve isimleri kullanılmadı.

<span class="mw-page-title-main">Tlalpujahua</span>

Tlalpujahua, Meksika'nın orta kesimindeki Michoacán eyaletinin kuzeydoğusunda yer alan bir kasaba ve belediyedir. Eski bir maden kasabası olup, 20. yüzyılın başlarında önde gelen altın üreticisi olan Dos Estrellas Madeni'ne ev sahipliği yaptı. Çamur ve maden kalıntılarından oluşan büyük bir toprak kayması bu madene zarar verdi ve 1937 yılında kasabanın yaklaşık üçte birini toprak altında bıraktı. Madencilik 1959 yılına kadar devam etti ancak 1930'larda Başkan Cardenas tarafından madenin kamulaştırılması madenin yok olmasına ve kasabanın yoksullaşmasına yol açtı. 1960'larda Joaquín Muñoz Orta adında bir yerli burada Noel ağacı süsleri yapmaya başladı. Bu üretim zamanla Adornos Navideños SA de CV adlı en büyük süs eşyası üreticilerinden birine dönüştü. Bu ve başka bir fabrikaya ek olarak, Noel eşyaları yapmaya adanmış yaklaşık 150 küçük atölye bulunmaktadır ve kasaba ekonomisinin yaklaşık %70'i buna dayanmaktadır. 2005 yılında, dar taş sokakları ve kırmızı kiremit çatılı kerpiç ve taş evleriyle kasaba, turist çekme çabalarının bir parçası olarak Pueblos Mágicos programına dahil edilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.