İçeriğe atla

Fatmaören Höyüğü

Koordinatlar: 40°18′36″N 34°14′28″E / 40.31°K 34.241°D / 40.31; 34.241
Arkeolojik Höyük
Adı:Fatmaören Höyüğü
il:Çorum
İlçe:Sungurlu
Köy:Yörüklü
Türü:Höyük
Tahribat:Tarım[1]
Tescil durumu:
Tescil No ve derece:
Tescil tarihi:
Araştırma yöntemi:Kazı

Fatmaören Höyüğü, Çorum'un Sungurlu İlçe'sinin Yörüklü beldesinin 500 metre batı kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Hüseyindede Höyüğü'ne kuş uçuşu 2,5 km. mesafededir.[2] Höyük üç doğal yükselti üzerinde oluşmuştur.[3] En yüksek noktasında tarla seviyesinden 25 metre yüksekliktedir.[1] Fatmaören Tepesi olarak bilinen bu üç yükselti, çevrenin kurak ve çorak olmasına karşın sulak bir bölgede, adeta bir vaha görünümündedir.[3] Boyalı Höyük, Hüseyindede Höyüğü ve Fatmaören, MÖ III. binyılda Hitit Kültürü'nün çekirdek bölgesi olarak görülmektedir.[4]

Kazılar

Höyük, 1999 yılında, Hüseyindede Höyüğü'ndeki kazıların üçüncü sezonunda, bu kazıları yürüten ekip tarafından bölgede yapılan yüzey araştırmalarında saptanmıştır.[1][5] Höyükteki kazılara 2003 yılında[1] Çorum Müzesi adına[6] Doç. Dr. Tunç Sipahi başkanlığında, Türk Tarih Kurumu'nun maddi desteğiyle başlanmıştır.[3][7]

Tabakalanma

Yerleşmede esas olarak Eski Hitit Çağı'na tarihlenen mimari buluntular ortaya çıkarılmıştır. Tarımsal faaliyetler ve şiddetli erozyonun tüm yapıları yok ettiği ileri sürülmektedir.[8] Ele geçen az sayıdaki çanak çömlek parçalarından MÖ I. binyıla ve Klasik Dönemlere tarihlenen yerleşmeler olduğu anlaşılmaktadır. Fakat ele geçen çanak çömleğin büyük kısmı Eski Hitit Dönemi'ne aittir. Erken Tunç Çağı'na ait çanak çömlek de az sayıda bulunmuştur. Yüzey toplamalarından ve sondaj çalışmalarından üç yükseltiden oluşan höyükte farklı dönemlerde, farklı kesimlerde, farklı uygarlıkların yerleştiği anlaşılmaktadır.[8]

Buluntular

İlk kazı sezonu olan 2004 yılı kazılarında, yer yer ana kaya üzerine oturtulmuş büyük bir yapı kompleksiyle ilişkili dikdörtgen planlı iki odaya ulaşılmıştır. D açmasında saptanan bu yapıya kazı başkanınca "D" yapısı adı verilmiştir.[9] Ana kayayı oluşturan kayalar bazı yerlerde kesilerek taş bir taban haline getirilmiş, çıkartılan taşlar ise yapıda kullanılmıştır. Temellerde büyük taşlar döşenmiş, duvarlar ise kenarlarda dikdörtgen taşlar, iç kısımlarda daha küçük taşlar kullanılmıştır.[3] Ortaya çıkarılan odalardan biri dıştan dışa 25,5 x 7,5 metre boyutlarında olup duvarlar bir metre kalınlıktadır. Diğer odanın tam planına ulaşılamamakla birlikte aynı ölçülerde olduğu düşünülmektedir. Odalarda, iki oda arasındaki taş döşeli alandaki ve ortaya çıkarılan ocak yerindeki çanak çömlek buluntuları yapıların Eski Hitit Dönemi'ne tarihlendirilmesine kesinlik kazandırmıştır.[10]

Kazılarda ortaya çıkarılan mimari kalıntılar uzun bir yapı ile birkaç taş kaplı alandır. Ayrıca günlük kullanıma ilişkin çanak çömlek buluntuları ele geçmiştir. Bu buluntulara dayanılarak yerleşim dışı bir kutsal alan yanında konutların da bulunduğu ileri sürülmektedir.[11]

Tahribat durumu

Höyüğü oluşturan üç yükseltinin her yerinde tarım yapılmaktadır. Bu tarımsal faaliyetler sırasında mimari kalıntılardan sökülen taşlar, tarla sınırlarının belirlenmesinde kullanılmış, bulunan çanak çömlekler kırılarak etrafa dağıtılmıştır.[1]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b c d e 26. Kazı Sonuçları Toplantısı (2004) Cilt 2, Sh.: 272
  2. ^ 18. Araştırma Sonuçları Toplantısı (2000) Cilt 2, Sh.: 102
  3. ^ a b c d 27. Kazı Sonuçları Toplantısı (2005) Cilt 1, Sh.:445
  4. ^ "Türk Tarih Kurumu". 12 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2012. 
  5. ^ "TTK. Hüseyindede Eski Hitit Kült Merkezi". 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2012. 
  6. ^ "Çorum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü". 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2012. 
  7. ^ "TTK tarafından maddi destek verilen kazılar". 9 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2012. 
  8. ^ a b 27. Kazı Sonuçları Toplantısı (2005) Cilt 1, Sh.:447
  9. ^ 26. Kazı Sonuçları Toplantısı (2004) Cilt 2, Sh.: 273
  10. ^ 27. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 445-446
  11. ^ "Currnet Archaeology In Turkey". 6 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Değirmentepe Höyüğü, Malatya ilinin 24 km. kuzeydoğusunda Karakaya Barajı Gölü suları altında kalmış olan bir höyüktür.

Şemsiyetepe Höyüğü, Elazığ il merkezinin batısında, Bilaluşağı Köyü'nün hemen güneyinde yer alan bir höyüktür. Höyüğün büyük bir bölümü günümüzde Karakaya Baraj Gölü kıyısında kalmıştır. Höyük, 70 x 90 metre ölçülerinde, 5-6 metre yükseklikte dairesel ve küçük bir tepedir. Esasen höyük orta boy bir yerleşme sayılırdı, fakat Fırat günümüze kadar yerleşmenin kuzey ve kuzeybatı kesimini yemiştir.

Akarçay Tepe Höyük ya da Akarçay Höyük, Şanlıurfa il merkezinin batısında, Birecik ilçesinin 15 km. güneyinde bulunan bir höyüktür. Yaklaşık 350 x 150 metre büyüklüğündeki höyük 6 metre yüksekliktedir. Çanak çömlek yayılımına göre yerleşmenin 2,9 hektarlık bir alana yayıldığı belirtilmektedir.

Çine Tepecik Höyük, Aydın İl merkezinin güneyinde, Çine İlçesinin 5 km. batısında, Karakollar Köyü'nün 3 km. güneybatısında yer alan bir höyüktür. Çine Çayı'nın 1 km. doğusunda bulunan höyük 120 x 40 metre boyutlarında olup 9 metre yüksekliktedir.

Ilıpınar Höyüğü, Bursa İl merkezinin kuzeydoğusunda, Orhangazi İlçesi'nin yaklaşık 2 km. güneyinde, İznik Gölü'nün 2 km. batısında yer alan bir höyüktür. Yerleşim alanı 2,5 hektar olup tepenin çağı 250 metredir. Yüksekliği 3 metreden 10 metreye değişmektedir. Höyükte ilk yerleşmenin günümüzden 8 bin yıl önce gerçekleştiği ileri sürülmektedir. İlk yerleşimcilerin Orta Anadolu'dan 10-15 aile olarak gelip yerleştikleri düşünülmektedir. Höyüğün ilk yerleşmede dahi eksiksiz bir tarım ekonomisine sahip olduğu anlaşılmaktadır. Şimdilik, bölgede tarıma başlanılan ilk yerleşim olarak görülmektedir.

Menteşe Höyüğü, Bursa İl merkezinin doğu-kuzeydoğusunda, Menteşe Köyü'nün yaklaşık 500 metre güneybatısında yer alan bir höyüktür. Höyük, Yenişehir Ovası'nın kuzeybatısında olup, 100 x 4 metre boyutlarındadır. Ilıpınar Höyüğü'ne 25 km. mesafededir. Yakın zamanlara kadar tepenin birkaç yüz metre mesafesinde bataklık bir alan vardı. Bu bataklık alan antik çağlarda geniş bir alana yayılmış bir göldü. Höyük'te ele geçen buluntular İznik Müzesi'nde sergilenmektedir.

Hacıtuğrul Höyüğü, Ankara - Polatlı karayolunun 60. km.'sinde, Hacıtuğrul Köyü ile Yenidoğan tren istasyonu arasında yer alan bir höyüktür. Gordion'un 22 km. kuzeydoğusuna düşmektedir. Eski yayınlarda Yenidoğan Höyüğü ya da Külhöyük olarak geçmektedir. Höyük, 650 x 600 boyutlarında olup 24 metre yüksekliktedir. Bu boyutlarıyla 3,3 hektarlık bir alana yayılmış, Türkiye'nin en büyük höyüklerinden biridir. Boyutları Gordion'un kabaca iki katı kadardır.

İmikuşağı Höyüğü, Elazığ İli, Baskil İlçesi, İmikuşağı Köyü'nün kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Fırat'ın doğu kıyısındadır. Tohma Çayı'nın Fırat'a döküldüğü bölgenin karşısındadır. Nehir yatağından 38 metre yüksekteki höyük 200 x 150 metre boyutlarındadır. Ovadan yüksekliği ise 20 metredir.

Yenibademli Höyük, Kuzey Ege'de, Gökçeada'nın güneyinde, Kaleköy'ün yaklaşık 1,7 km. güney-güneybatısında yer alan bir höyüktür. Günümüzde denizden uzaklığı 1,5 km.dir. Tepe 130 x 120 metre ölçülerindedir.

Tille Höyük, Adıyaman ilinin Kâhta ilçesinin 30 km. doğusunda, Fırat'ın batı tarafında yer alan bir höyüktür. Höyüğün doğu, batı ve güney yamaçlarında eski adı Tille, günümüzde adı Geldibuldu olan küçük bir köy yerleşimi vardır. Fırat'a katılan bir derenin dar vadisindeki yerleşme doğu terasıyla birlikte 200 x 140 metre, 26 metre yüksekliktedir ve üstünde bir düzlük vardır.

Kuşsaray Höyüğü, Çorum İl merkezinin 15 km. kuzeydoğusunda, Düvenci Ovası'nda, Kuşsaray Köyü'nün 400 metre batısında yer alan bir höyüktür. Tepenin, 150 x 100 metrelik bölümünün surla çevrili olduğu anlaşılmaktadır. Yüksekliği 20-25 metredir.

Zank Höyük, Nevşehir İl merkezinin kuzeydoğusunda, Avanos İlçesi'nin Sarılar kasabasının yaklaşık 4 km. kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Tepe yaklaşık 300 metre çapında ve 30 metre yüksekliktedir. Höyüğün 20 dönüm kadar bir alana yayılmış olduğu tahmin edilmektedir.

Kaman Kalehöyük, Kırşehir İl merkezinin kuzeybatısında, Kaman İlçesi'nin 3 km. doğu-kuzeydoğusunda yer alan bir höyüktür. Tepe yaklaşık 280 metre çapında olup 16 metre yüksekliktedir.

Boyalı Höyük, Çorum İl merkezinin güneybatısında, Sungurlu İlçesi'nin kuzeybatısında, Yörüklü belde merkezinin 2 km. doğusunda yer alan bir höyüktür. Höyük, Yörüklü'nün genişlemesiyle artık bir mahallesi haline gelen eski Güloluk Köyü'nün 450 metre doğusundaydı. Yerleşmenin bulunduğu vadi, Delice Havzası ile Kaledere dağlık bölgesi arasında uzanmaktadır. Bölge, MÖ III. binyılda Hatti Kültürü'nün çekirdek bölgesi olarak görülmektedir. Bu nedenle Boyalı Höyük kazıları bölgesel bir çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Diğer yandan Hüseyindede Höyüğü ve Fatmaören Höyüğü'ne yaklaşık 7 km. mesafededir. Üç höyük de birer Hitit yerleşmesidir.

Hüseyindede Höyüğü, Çorum İl merkezinin güneybatısında, Sungurlu İlçesi'nin kuzeybatısında Yörüklü beldesinin 2,5 km. güneyinde yer alan bir höyüktür. Tepe, Hüseyindede Tepesi olarak da bilinmektedir. Kazılar sonucunda höyüğün bir Eski Hitit kült merkezi olduğu, kült yapılarının dışında başkaca yapı bulunmadığı ve Hüseyindede'nin geniş bir yerleşim olmadığı anlaşılmıştır.

Tatarlı Höyük, Adana İl merkezinin yaklaşık 50 km. Ceyhan İlçesi'nin ise 24 km. doğusunda, Tatarlı Köyü içinde yer alan bir höyüktür. Tepe, üzerinde bulunduğu bazalt yükselti ile birlikte 35 metre yükseklikte olup 300 x 180 metre boyutlarındadır. Çanak çömlek buluntularına bakılarak höyüğün 100 metre çapında olduğu belirtilmektedir. Kazı çalışmalarının başlamasından önce höyük üzerinde bir düğün salonu bulunmakta idi. Daha sonra Adana Koruma Kurulu tarafından söz konusu düğün salonu hakkında yıkım kararı alınmıştır.

Kuriki Höyük, Batman il merkezinin 14 km. güneyinde, Oymataş Köyü'nün 1 km. kadar güneybatısında, birbirine yaklaşık 70 metre mesafedeki iki tepeden oluşan bir höyüktür. Batman Çayı ile Dicle'nin birleştiği bölgededir.

Gre Abdurrahman Höyüğü, Diyarbakır İli Bismil İlçesi sınırları içinde, Diyarbakır'a 77, Bismil'e 23 km. mesafede, Aşağı Cırıf Köyü sınırları içinde yer alan bir höyüktür. Sulu tarım ve geçici işçi barınakları nedeniyle önemli ölçüde zarar görmüştür. Tepe, 80 x 70 metre boyutlarında olup 5 metre yüksekliktedir. Bu boyutlarıyla Yukarı Dicle Vadisi'ndeki en küçük yerleşimlerden birisi olarak görülmektedir. Höyük, Dicle Nehri'nin kuzey kıyısındadır.

Gavurtepe Höyük, Manisa İl merkezinin güneydoğusunda, Alaşehir İlçesi'nin güneybatısında, Gediz Ovası'nda Sarıkız Çayı'nın batı yakasında yer alan bir höyüktür. Yamaçları oldukça dik ve sarp bir tepedir. Bulunduğu yer olarak, hem batı kesimindeki yerleşimlerle, hem de Hitit topraklarının batı yerleşimleriyle ulaşım sağlayabilecek konumda görünmektedir. Öte yandan Gediz Vadisi üzerinden Balıkesir ve Denizli ulaşımları üzerindedir.

Karayavşan Höyüğü, Ankara il merkezinin güneybatısında, Polatlı İlçesi'nin 20 km. doğusunda, Karayavşan Köyü'nün hemen yanında yer alan bir höyüktür. Polatlı – Haymana kara yolunun hemen kuzeyindedir. Tepe, 13 metre yükseklikte orta boy bir höyüktür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.