İçeriğe atla

Fatma Nudiye Yalçı

Fatma Nudiye Yalçı
Doğum1904
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm1969
Sofya, Bulgaristan Halk Cumhuriyeti
Takma adNudiye Hüseyin
MeslekYazar, çevirmen
DilTürkçe
MilliyetTürk
EvlilikNizamettin Nazif Bey

Fatma Nudiye Yalçı, Nudiye Hüseyin (1904, İstanbul – 1969, Sofya), Türk yazar, çevirmen. İlk Türk kadın oyun yazarıdır.[1]

Çeşitli Marksist eserleri Türkçeye çevirmiştir. 1938 yılında Donanma Davası’nda yargılanıp ve 10 yılını cezaevinde geçirmiş bir sosyalisttir. Vatan Partisi'nde aktif rol almıştır. Tiyatrocu Beklan Algan’ın teyzesidir.

Yaşamı

1904'te İstanbul'da doğdu. İstanbullu, varlıklı bir ailenin kızıydı. Notre Dame de Sion Fransız Lisesi'nde okudu ancak I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı'nın İttifak Devletleri'nin yanında yer alması sonucu Fransız lisesi kapanmasıyla mezun olamadı. Eğitimine özel derslerle devam etti. Yükseköğrenimine Darülfünun Felsefe bölümünde devam etti. Edebiyata ilgisi de üniversite yıllarında başladı. Mezuniyetinden sonra dönemin tanınmış gazetecilerinden Nizamettin Nazif Bey ile evlendi; Nudiye Nizamettin adını aldı. Bir Marksist olan eşi Nizamettin Nazif’ten Marksizm'in temel ilkelerini öğrendi. Evlilikleri 1928'de boşanma ile sonuçlandı.[2]

Dönemin muhalif dergilerinden olan ve sol görüşteki aydınların ikinci adresi haline gelen Resimli Ay'da Doktor Hikmet Kıvılcımlı ile tanıştı.[2] 1932'den itibaren birlikte yaşadılar ancak evlenmediler. Birlikte Marksizm Bibliyoteki isimli bir kitabevi kurdular; daha sonra Kıvılcımlı Kütüphanesi'nde yayıncılık yaptılar. Fatma Nudiye Hanım, kendisinin hazırladığı Sosyete ve Teknik kitabını Hikmet Bey’e ithaf etti. Engels’in “Maymunun İnsanlaşması Prosesinde Emeğin Rolü”, “Marksizmin Prensipleri”; Marx’ın “Klasik Alman Felsefesinin Sonu ve Ludwig Feuerbach”, “Enternasyonal İşçiler Cemiyetini Açış Hitabesi” eserlerini Türkçe’ye çevirdi.[3]

1938'de Yavuz Zırhlısı'na bir öğrencinin dolabında Kıvılcımlı kütüphanesinden alınmış broşürlerinin bulunması nedeniyle Kıvılcımlı ile birlikte gözaltına alındı. Yavuz Zırhlısı'nda yapılan yargılamalar sonucunda orduyu isyana teşvik ve komünist faaliyette bulunmaktan suçlu bulundu. Sinop Cezaevi'nde 10 yıl hapis yattı. 1948'de tahliye oldu. 2 yıl sonra tahliye olan Doktor Kıvılcımlı’nın Sultanahmet Cezaevi günlerinden itibaren platonik bir aşk yaşadığı Emine Hanım’la cezaevinden çıktıktan sonra evlendiğinde dahi Dr. Kıvılcımlı’dan kopmadı. 1954'te Doktor Kıvılcımlı'nın kurduğu Vatan Partisi'nde üyeliğe seçildi ve parti çalışmalarına katıldı.

1957 seçim kampanyasında Fatma Nudiye Sirkeci'deki olaylı mitingde konuşma yaparken atılan bir kiremit parçası ile yaralandı. “Ameleden adamları mevki-i iktidara getirmek” suçundan dava açılarak 1958'de kapatılan Vatan Partisi'nin diğer yöneticileriyle birlikte tutuklandı. İki yıl tutuklu kaldığı davadan beraat ederek çıktı.[3]

1960'lardan sonra siyasi hareketlerin içinde yer almadı. 1965'te kanser tedavisi için yurtdışına çıktı. Romanya'dan Bulgaristan'a geçti. 1967–1969 tarihleri arasında Doğu Almanya'nın Leipzig şehrine TKP organı Bizim Radyo yayınlarında çalıştı. 1969 yılında Sofya'da hayatını kaybetti. Cenazesi Sofya'ya defnedildi.

Kültür ve sanatta yeri

Bilgesu Erenus tarafından Fatma Nudiye Yalçı'nın yaşamının konu edildiği Yaftalı Tabut adıyla tiyatro oyunu yazıldı. Tiyatro oyunu 2021-22 sezonunda İstanbul Şehir Tiyatrolarında sahnelendi.[4]

Kaynakça

  1. ^ "İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları'ndan sürpriz oyun". Hürriyet. 21 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021. 
  2. ^ a b "Gürkan Hacır, Salondan Sinop Zindanı'na, Akşam Gazetesi, 16.10.2011". 19 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2012. 
  3. ^ a b "Fatma Nudiye Yalçı kimdir? Toplumsalozgurluk.com sitesi, Erişim tarihi:29.02.2012". 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2012. 
  4. ^ "Yaftalı Tabut seyirciyle buluştu - Yaftalı Tabut oyunun konusu ve detaylar". 7/24 Kültür Sanat. 8 Ekim 2021. 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Orhan Kemal</span> Türk romancı ve oyun yazarı

Mehmet Raşit Öğütçü, yazar olarak Orhan Kemal, aydınlık gerçekçi Türk roman ve oyun yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Ali Aybar</span> Türk siyasetçi, hukukçu, sporcu, yazar

Mehmet Ali Aybar, Türkiye'de sosyalist hareketin önde gelen isimlerinden, 1971'de kapatılan Türkiye İşçi Partisi lideri ve Sosyalist Devrim Partisi kurucu genel başkanı, avukat, atlet ve milletvekili.

<span class="mw-page-title-main">Marksizm</span> Alman filozof Marxın düşüncelerine dayanan devrimci sosyalist akım

Marksizm, özgün bir siyasal felsefe akımı, tarihin diyalektik materyalist bir yorumuna dayanan ekonomik ve toplumsal bir dünya görüşü, kapitalizmin Marksist açıdan çözümlenmesi, bir toplumsal değişim teorisi, Karl Marx'ın ve Friedrich Engels'in çalışmalarından çıkarılan, insanın özgürleşmesiyle ilgili bir düşünce sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Perinçek</span> Türk siyasetçi, hukukçu, yazar

Doğu Perinçek, Türk siyasetçi, Aydınlık Hareketi önderi, hukuk doktoru ve yazar. 15 Şubat 2015 tarihinden beri Vatan Partisi (VP) genel başkanlığı görevini sürdürmektedir. 1978-1980 yılları arasında Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP), 1991-1992 yıllarında Sosyalist Parti (SP) ve 1992-2015 yılları arasında İşçi Partisi (İP) genel başkanlığı görevini üstlenmiştir. 2018 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde partisinin cumhurbaşkanı adayı olmuştur. 2023 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde de aday adayı olmuş lakin 100.000 imzayı toplayamadığı için aday olamamıştır.

İbrahim Balaban, Türk ressam ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye İşçi Partisi (1961)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1961–1971, 1975-1981)

Türkiye İşçi Partisi (TİP), 1961 yılında Türkiye'de kurulan siyasi parti. 1946 sonrası çok partili dönemde TBMM'ye milletvekili seçtirebilen ilk sosyalist parti olmuştur. 12 Mart 1971 Muhtırası ve 12 Eylül 1980 Darbesi sonrasında kapatılmış, 1988 yılında TKP ile birleşerek TBKP kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Alabora</span> Türk oyuncu

Mustafa Alabora, Türk tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve seslendirme sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Nâzım Hikmet</span> Türk şair ve yazar (1902–1963)

Nâzım Hikmet, Türk şair ve yazardır. Şiirleri elliden fazla dile çevrilmiş ve eserleri birçok ödül almıştır. Türkiye'de serbest nazımın ilk uygulayıcısı ve çağdaş Türk şiirinin en önemli isimlerindendir. Uluslararası bir üne ulaşmıştır ve dünyada 20. yüzyılın en gözde şairleri arasında gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Genco Erkal</span> Türk oyuncu (1938–2024)

Genco Erkal, Türk tiyatro ve sinema oyuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Tahir</span> Türk roman yazarı ve senarist (1910–1973)

Kemal Tahir, asıl adıyla İsmail Kemalettin Demir, Türk romancı, yazar, senarist.

Devekuşu Kabare, Haldun Taner'in öncülüğünde Ahmet Gülhan, Zeki Alasya ve Metin Akpınar tarafından kurulan, 1967-1992 yılları arasında İstanbul'da oyunlar sahneleyen tiyatro topluluğu.

<span class="mw-page-title-main">Hikmet Kıvılcımlı</span> Türk siyasetçi, yayıncı ve yazar

Hikmet Ali Kıvılcımlı, Türk Marksist-Leninist siyasetçi ve kuramcı, yazar, yayıncı ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">1957 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 11. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1957 Türkiye genel seçimleri, 27 Ekim 1957 tarihinde TBMM 11. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Namık Kemal</span> Osmanlı yazar ve gazeteci

Namık Kemal, Türk milliyetçiliğine esin kaynağı olmuş, Genç Osmanlı hareketine bağlı yazar, gazeteci, devlet adamı ve şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Sadun Aren</span> Türk politikacı

İbrahim Sadun Aren, Türk iktisat profesörü ve siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Kenan Budak</span> Türk devrimci ve sosyalist sendikacı

Kenan Budak,, Türk sendikacı.

Kemalizm ve Marksizm veya Atatürkçülük ve Marksizm, Marksizm ve Kemalizm akımlarının karşılıklı ilişkileri, koşutlukları ve karşıtlıkları ile ilgilenir.

Topkapı Mezarlığı, İstanbul'un Avrupa yakasında Fatih ilçesi sınırları içerisinde Topkapı semtinde yer alan, ve olmak üzere 3 bölümden oluşan oldukça geniş büyük bir alanı kaplayan mezarlıktır. Mezarlık'ta birçok ünlü şahsiyetin; Kemal Türkler, Behçet Nacar, Erol Taş, Hersekli Arif Hikmet, Korkut Özal, İslam Çupi, Nevzat Yalçıntaş ve Nedret Özbek, Hikmet Kıvılcımlı vb. kabirleri bulunmaktadır.

<i>Bir Millet Uyanıyor</i> (film, 1932)

Bir Millet Uyanıyor, Nizamettin Nazif Tepedelenlioglu'nun aynı adlı eserinden senaryolaştırılan ve Muhsin Ertuğrul'un yönettiği 1932 yapımı Türk filmi. İsta Türkçe sesli ilk yapımdır. Atatürk'ün sağlığında çekilmiştir ve onun Ordu Foto Film Merkezi'nden alınma bazı görüntülerine filmde yer verilmiştir. Türkiye'nin 1932 yılındaki koşullarının yetersizliklerine rağmen Batılı benzerlerinden pek de geri kalmama çabasıyla yapılmış bir milli mücadele filmidir. O güne dek, Darülbedayi oyuncularının dışında pek eleman kullanılmayan Türk sinemasında, tiyatro çevresinin dışından gelen oyunculara ilk kez önemli roller teslim edilmiştir. Filmin bir özelliği de Nâzım Hikmet'in asistan olarak görev yapmış olmasıdır.

Celile Münevver Andaç, Türk çevirmendir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.