İçeriğe atla

Fatıma

Fatıma
Doğum605 veya 609 (Sünnilik'e göre)
614 (Şîa'ya göre)
Mekke
Ölüm22 Kasım 632 (22 yaşında)(tartışmalı)
Medine
EvlilikAli
Çocuk(lar)Hasan bin Ali
Hüseyin
Muhsin bin Ali
Zeyneb bint Ali
Ümmü Gülsüm bint Ali
Ebeveyn(ler)Muhammed bin Abdullah
Hatice bint Hüveylid

Fatıma bint Muhammed, Fatımatü'z-zehra (Arapça: فاطمة الزهراء), İslam peygamberi Muhammed'in kızı, Ali bin Ebu Talib'in eşi.

İslam peygamberi Muhammed'in ilk eşi Hatice bint Hüveylid'den olan kızıdır. Muhammed'in soyu, Fatıma ve eşi Ali bin Ebu Talib'in çocukları yoluyla devam etmiştir, çünkü Muhammed'in ölümünden sonra hayatta kalan tek çocuğu Fatıma'dır. Sünni inanışına göre 605[1] veya 609,[2] Şîʿa'ya göre 614 yılında Mekke'de dünyaya gelmiştir. 632 yılında, Medine'de babasının ölümünden 6 ay sonra ölmüştür.

Hayatı

Ehli Aba Serisi

Fatıma
Muhammed'in Kızı


Muhammed • Ali

Fatıma • Hasan • Hüseyin

Doğum tarihiyle ilgili çeşitli rivayetler olsa da bunlardan en güçlüleri 614 (Şii görüşü) ve 605[1] veya 609[2] (Sünni görüşü) yıllarıdır ve iki rivayette doğumun Mekke civarlarında olduğu görüşündedir. Fatıma, Muhammed 45 yaşında iken dünyaya geldi.[3]

Doğumundan önce, Muhammed'in muhalifleri, onun son oğlunun da öldüğünü görünce, Muhammed'in soyunu sürdürecek kimsenin kalmayacağı, yolunun da bu yüzden mahvolacağı yönünde propaganda başlatmışlardı. Bu propagandaya Kevser Suresi ile cevap verilmiştir: "Şüphesiz biz sana bol hayır (bereketli nesil) vermişiz. Öyleyse Rabbin için namaz kıl ve kurban kes. Doğrusu asıl ebter (soyu kesik) olan sana kin duyandır."[4] Küçük yaşından itibaren babasının her işine koşturması, onu bir anne gibi koruyup kollaması sebebiyle babası Muhammed ona; “Ümmü Ebîha” yani "Babasının Annesi" lakabını vermiştir.[5]

624'te, aynı zamanda Muhammed'in kuzeni olan Ali bin Ebu Talib ile evlendi.

632'de Şii kaynaklarına göre Ömer ile aralarında geçen tartışma sonucu ölmüştür.

Naaşı, kendi isteği doğrultusunda, geceyarısı ve gizlice gömüldü. Mezarı hâlen bilinmemektedir.

Çocukları

Fatıma, Ali bin Ebu Talib ile olan evliliğinde, ikisi kız, üçü oğlan olmak üzere beş çocuk sahibi olmuştur.

Çocuklarının isimleri;

İslam'daki yeri

İslâmiyet'in Şiî/Alevî ve Kızılbaş/Bektâşî yorumlarına kaynaklık eden bir takım anlatılarda Fatıma'nın aynen Ali gibi zaman zaman İslâm Peygamberi Muhammed’in de önüne geçen mitolojik bir figür olarak öne çıkarıldığı görülür.[6][7]

Enes bin Malik'den, Şiîlik ve Sünnîlik ekollerinde güvenilir sayılan raviler yoluyla nakledilen bir hadis şöyledir; "Âlemlerdeki kadınların en iyisi dört tanedir: İmran kızı Meryem, Mezahim kızı Asiye, Hüveylid kızı Hatice ve Muhammed kızı Fatıma."[8] "Muhammed bu dört kadını âlemlerin en iyi kadınları olarak saydıktan sonra Fatıma’yı hem dünyada, hem de ahirette diğer üçüne üstün kılmıştır."[9]

Muhammed bin İsmail Buhari “Sahih”te ve imam Ahmed bin Hanbel “Müsned”de Ebu Bekir kızı Ayşe’den Muhammed’in Fatıma’ya yönelik şu sözünü naklediyorlar: "Ey Fatıma! Sana müjdeler olsun, Allah seni âlemdeki kadınların üzerine genel olarak ve Müslüman kadınlar üzerine de özel olarak seçti ve seni tertemiz kıldı."[10]

Buhari ve Müslim Sahih'lerinde, İmam Ahmed bin Hanbel Müsned'de, İbn-i Abbas'dan rivayetle: "Şura suresinin 23. ayetindeki; “De ki: Ben bu tebliğime karşılık sizden bir ücret istemiyorum; istediğim, ancak yakınlarıma sevgidir” ayetiyle ilgili olarak sahabenin “Ya Resulallah! Allah’ın, sevgisini üzerimize farz kıldığı yakınların kimlerdir?” sorusuna peygamberin “Ali, Fatıma, Hasan ve Hüseyin’dir.”şeklinde cevap verdiğini kaydetmişlerdir.

Mübahele Ayeti': “Sana gelen bunca ilimden sonra, yine de bu hususta seninle çekişip tartışmalara girişirlerse de ki: Gelin, oğullarımızı ve oğullarınızı, kadınlarımızı ve kadınlarınızı, nefsimizi (kendimizi) ve nefsinizi (kendinizi) çağıralım; sonra karşılıklı lanetleşelim de Allah’ın lanetini yalan söylemekte olanların üstüne kılalım.” ayetiyle ilgili olarak Necranlılarla (Hristiyanlar) yaşanan tartışmada, Muhammed'le birlikte gelenlerin kim olduğunu sorduğunda, Nasranî bilgini Oskof'a: "O genç, O’nun damadı ve amcası oğlu Ali bin Ebi Talip’tir, O kadın O’nun kızı Fatıma’dır, O iki çocuk ise O’nun torunları ve kızının evlatları olan Hasan ve Hüseyin’dir." şeklinde cevap verildiği ifade edilmiştir.[11]

Ahzab suresi 33. “Ey Ehl-i Beyt, gerçekten Allah, sizden kiri (günah ve çirkinliği) gidermek ve sizi tertemiz kılmak ister.” ayetindeki Ehli Beyt'in Ali bin Ebu Talib, Fatıma Zehra, Hasan ibn Ali ve Hüseyin ibn Ali'nin kastedildiği ifade edilmiştir.[12]

İslâm Tarihi'ndeki Yeri

İslâm Dünyası'nın iki büyük ekolü olan Şia ile Sünnî dünya arasında popüler olmasa da, Fatıma'nın yaşamı üzerinde hâlâ süregelen tartışmalar vardır. Bunlardan en meşhurları Fedek Arazisi, Fatıma'nın ölene kadar Ömer ve Ebubekir ile küs kalması ve Fatıma'nın gizlice defnedilmesi üzerine olanlarıdır.

Lakapları ve diğer isimleri

Türkçede sıklıkla bir kadın ismi olarak kullanılan Fatmanın kökeni Arapça Fatıma ismidir. Şii kaynaklara göre Fatıma'nın diğer isim ve lakapları şu şekildedir:[13]

  • Ümmü Ebîha (Babasının annesi)
  • Betül
  • Sıddıka
  • Mübareke
  • Tahire
  • Zekiyye
  • Raziyye
  • Merziyye
  • Muhaddese
  • Zehra
  • Eşrefet-ü'l Nisa
  • Meymune
  • Ümmü'l-Eimme
  • El Mevziya
  • El Kübra
  • Seyyidetü'l Nisai'l Müminat
  • Efdalü'l Nisai'l Ehlül Cenneti
  • Bizzatü'z Tahire
  • Ümmü Hasan
  • Ümmü Hüseyin
  • Ümmü Muhsin

Kaynakça

  1. ^ a b İbn Sa'd, et-Tabakat, VIII. 19
  2. ^ a b TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 12, sayfa: 219
  3. ^ Bihar-ül Envar, c.43, s.9.
  4. ^ Kevser Suresi, Kur'an
  5. ^ Bihar-ül Envar c. 43, s. 16, 19; Keşf’ul- Ğumme, c.2,s.93.
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012. 
  8. ^ Ahmed bin Hanbel, Müsned; Hafız Ebubekir Şirazi, Nüzul’ul-Kur’ân fi Ali
  9. ^ Hatip, Tarih-i Bağdat
  10. ^ Buhari, Sahih; Hanbel, Müsned
  11. ^ Fahri Razi Tefsir-i Kebir’de, imam Ebu İshak Salebi “Keşf'ul- Beyan”da, Celaluddin Süyuti “Dürr’ül- Mensur”da, Gazi Beyzavi “Envar’ut- Tenzil”de, Carullah Zemahşeri “Keşşaf”da, Müslim bin Haccac “Sahih”de, Ebu’l- Hasan Fakih bin Meğazili eş Şafii el-Vasitî “Menakıb”da, Hafız Ebu Naim İsfehani “Hilyet’ul- Evliya”da, Nuruddin Maliki “Fusul’ul- Muhimme”de, Şeyh’ul- İslâm Himvini “Feraid”de, Ebu'l- Muayyid Harezmî “Menakıb”da, Şeyh Süleyman Belhi el-Hanefi “Yenabi’ul- Mevedde”
  12. ^ Müslim, Tirmizi, Salebi, Secistani, Ebu Naimi İsfahani, Ebu Bekr-i Şirazi, Suyuti, Himvini, Ahmed bin Hanbel, Zemahşeri, Beyzavi, İbn-i Esir, Beyhaki, Taberani, İbn-i Hacer, Fahr-u Razi, Nişaburi, Askalani, İbn-i Asakir
  13. ^ Ell Hacc Hüseyin Vedad. Hazreti Fâtime 2008 İstanbul

Bibliyografya

  • Ell Hacc Hüseyin Vedad Hazreti Fâtime 2008 İstanbul.
  • Abdülbaki Gölpınarlı. 1970. Hz. Peygamber, Hz. Fatma ve Oniki İmam. İstanbul: Der Yay.
  • Abdulhüseyin Şerefuddin. 1997. Kuran ve Hadisler Işığında Hz.Fatıma. İstanbul: Kevser Yay.
  • Ali Şeriati. Fatıma Fatımadır. Dünya Yay.
  • Cafer Şehidi. Fatıma'üz Zehra. Objektif Yay.
  • Tevfik Ebu İlm. Hz. Fatma. İstanbul: İnsan Yay.
  • Yaşar Nuri Öztürk. 1982. Ehlibeyt'in Annesi Hazreti Fatma. Yeni Boyut Yay.
  • Ahmed bin Hanbel, Müsned.
  • Bihar-ül Envar .
  • Buhari, Sahih.
  • Keşf’ul- Ğumme.
  • Kur'an.
  • Müslim, Sahih.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ali</span> İslam Devletinin dördüncü halifesi ve Şiilerin birinci imamı

Ali bin Ebu Talib, İslam Devleti'nin 656-661 yılları arasındaki halifesi. İslam peygamberi Muhammed'in damadı ve amcası Ebu Talib'in oğlu olan Ali, Muhammed'in İslam'a davetini kabul eden ilk erkek kişidir. Sünni İslam'a göre Ali, dört halifenin sonuncusu, Şii İslam'a göre ise imamların ilki ve Muhammed'in hak vârisidir. Şii ve Sünni İslam arasındaki farklılaşmanın ana nedeni Muhammed'in gerçek vârisinin kim olduğu konusundaki görüş farklılığından ileri gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sünnilik</span> en yaygın İslam mezhebi

Ehl-i Sünnet ve'l-Cemâat, kısaca Ehl-i Sünnet ya da Sünnîlik, İslam dininin dünya üzerindeki iki büyük kolundan biri ve %77-80'lik bir oran ile en büyük mensubunun bulunduğu mezhepler grubudur. Zaman zaman Sünnî İslam veya Sünnî mezhebi ifadesi de kullanılır. Günümüzde Sünnîlik, kendi içerisinde günümüzde yaşayan iki akaid mezhebi, dört fıkıh mezhebini içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hasan bin Ali</span> Sünnilerin 5. halifesi, Şiilerin 2. imamı; sahabe

Hasan bin Ali bin Ebu Talib, Ali bin Ebu Talib ve Fatıma’nın büyük oğulları ve İslam peygamberi Muhammed'in ilk torunudur. Şiâ çoğunlukla onu on iki imamlarının ikincisi kabul eder, çok küçük bir fırkaya göre ise ikinci imam Hüseyin bin Ali'dir. Bununla birlikte hem Sünni, hem de Şiî ve Alevî İslam anlayışında çok önemli bir yeri vardır; onun, peygamberin Ehli beyt'inden olduğu konusunda herkes hemfikirdir. Babası ile 37 yıl, dedesi ile ise 8 yıl birlikte bulunmuştur. Soyundan gelenlere Şerif denilir.

<span class="mw-page-title-main">Hatice bint Hüveylid</span> İslam peygamberi Muhammedin ilk eşi

Hatice bint Hüveylid, İslam peygamberi Muhammed'in ilk eşidir. Müslüman olmadan önceki lakabı, "temiz, pak, arınmış" anlamlarına gelen Tâhire idi.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin</span> Alinin oğlu, Şianın 3. imamı, sahabe

Hüseyin bin Ali bin Ebu Talib, İslâm peygamberi Muhammed'in torunudur. Dördüncü Hâlife olan Ali bin Ebu Talib'in oğludur. Annesi, Muhammed'in kızı Fatıma Zehra’dır. On İki İmâmlar'ın üçüncüsü olan Hüseyin bin Ali, İslam Devleti’nin bir Emevî saltanatına dönüşmemesi için mücadele vermiş ve Emevîler tarafından öldürülmüştür. Soyundan gelenler Hüseynî ya da Seyyid olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Mübahele Ayeti</span>

Mübahele Ayeti, Âl-i İmrân Suresi'nin 61. ayetidir. Mübahele, kelime anlamı olarak "karşılıklı beddua etme" demektir.

Fatıma bint Esed, Esed bin Haşim'in kızı, Ebu Talib'in eşi, Şiilerin ilk İmamı, Sünnilerin dördüncü halifesi olan Ali bin Ebu Talib'in annesi, İslam peygamberi Muhammed'in kızı olan Fatıma bint Muhammed'in kayınvalidesi, Muhammed'in öksüz ve yetim olduğu günlerde eşiyle birlikte bakımını üstlenendir. Hatice bint Hüveylid'den sonra müslüman olan ilk kadındır.

Ehli Aba veya Ehli Kisa hadisi, İslam peygamberi Muhammed'in sırtında abası olduğu halde, abanın altına, Fatıma'yı, Ali bin Ebu Talib'i, Hasan'ı ve Hüseyin'i alması ve Ahzab Suresi'nin "Ey Ehli Beyt! Allah sizden günahı gidermek ve sizi tertemiz kılmak istiyor." mealindeki 33. ayetini okumasını anlatır. Ehl-i Aba olayı, Şiilikteki İmametin köklerinin dayandığı önemli olaylardandır.

<span class="mw-page-title-main">Zeyneb bint Ali</span> Muhammedin ilk kız torunu

Zeyneb bint Ali, Muhammed'in ilk kız torunu. Ali ve Fatıma’nın kızıdır. Hicret'in beşinci veya altıncı yılında Medine’de dünyaya gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tathir ayeti</span>

Tathir Ayeti, Ahzab Suresinin otuz üçüncü ayetinin bir bölümü. Şiîler'e göre bu ayet, İslâm dîni peygamberi Muhammed'in Ehl-i Beyt'inin tamamının "ismet" sıfatına hâiz olduğunu belirleyen ayettir. İsmi "pâklanılmak" anlamına gelir.

Sekeleyn hadisi, Muhammed Peygamber'den mütevatır, Kur'an ve göre nakl olan hadistir. Sekeleyn hadisinin doğruluğu bir Doktora tezinde Darü'l Tekrib-i Mezahib-i islam-i -de ispat edildi.

Fedek, Hayber Muharebesi'nden sonra yarısı Muhammed'e verilen, Medine'ye yaklaşık 150 km. uzaklıkta Medine ile Hayber arasında Yahudilerin yaşadığı köy.

<span class="mw-page-title-main">Muhsin bin Ali</span> Fatıma Zehra ve Ali bin Ebu Talibin oğlu

Muhsin bin Ali veya Muhassin bin Ali, Ali bin Ebu Talib ile Fatıma Zehra'nın oğlu.

Bu sayfada İslâm peygamberi Muhammed'in ölümünden günümüze kadar hadis alanında çalışmış din alimleri (muhaddis) listelenmiştir. Liste alimlerin yaşadıkları yüzyıla göre hazırlanmış ve ölüm tarihleri esas alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ümmü Gülsüm bint Ali</span>

Ümmü Gülsüm bint Ali,, Muhammed'in torunu, Ali ile Fatıma'nın kızı. Sünni ve bazı Şii kaynaklara göre Ömer'in eşidir.

<span class="mw-page-title-main">Ümmü'l-Benîn</span>

Ümmü’l-Benin diye meşhur olan Fatıma bint Hizam, Müminlerin Emiri Ali bin Ebu Talib’in eşidir. Ümmü’l-Benin, Şialar nezdinde saygınlığı ve ihtiramı yüksek olan bir hanımefendidir. Ümmü’l-Benin; Ebu’l-Fazlı’l Abbas, Abdullah, Cafer ve Osman’ın annesidir. Bunların her dördü de Kerbela’da Aşura günü şehit olmuşlardır. Dört erkek çocuğun annesi olduğu için kendisine Ümmü’l-Benin denmiştir.

Kırtas Vak‘ası, Kalem kağıt hadisi veya Perşembe günkü felaket Muhammed'in ömrünün son günlerinde bir şeyler yazdırmasını istediği bir olayı ifade eder. Tarihi kayıtlarda tevatür haddinde yer alan bu hadis, Şii ve Sünni kaynaklarda nakletmiştir.

Bu sayfada, İslam dininin peygamberi Muhammed'in amcasının oğlu ve damadı ileriki dönemde İslam Devleti'nin dördüncü halifesi Ali bin Ebu Talib (599-661)'in soy ağacı yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rukiyye bint Hüseyin</span>

Rukiyye bint Hüseyin bin Ali bin Ebu Talib, Dördüncü İslam halifesi ve İslam peygamberi Muhammed'in damadı Ali'nin oğlu üçüncü Şii imamı Hüseyin’in kızıdır. Hüseyin ve destekçilerinden oluşan küçük bir grup, Emevi halifesi Yezid'in emriyle 680'deki Kerbela Savaşı'nda katledildi. Sağ kalan kadın ve çocuklar daha sonra esir alındı ve başkent Şam'a götürüldüler. Rivayete göre Rukiyye burada yaklaşık üç yaşındayken öldürüldü. Şam'daki Rukiyye'ye atfedilen türbe, Şiiler için kutsal bir ziyaret yeridir. Hüseyin'in Kerbela olayından kısa bir süre sonra ölen çocuğu bazen Sakine olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Benî Haşim</span>

Benî Haşim veya asıl Hâşimoğulları, İslam peygamberi Muhammed'in mensup olduğu Kureyş'in alt kolu olan bir Arap aşiretidir. Adını Muhammed'in büyük dedesi Hâşim bin Abdümenâf'tan almıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.