Kafa veya baş, anatomide hayvan ve insanların en rostral bölümünde bulunan, genellikle beyin, göz, kafatası, kulak, burun ve ağızı içeren kısımdır.
Frenik sinir, boyundan gelip kalp ve akciğerler arasından geçerek diyaframa sinir bağlantısı veren sinir. Diyaframdan gelen duyuları ve beyinden gelen motor sinyalleri aktardığından solunum için önemlidir. Sol ve sağ olmak üzere iki frenik sinir bulunur. Aynı zamanda da 5. 3. ve servikal sinirlerin (C3-C5) katkıları alan insanlarda frenik esas olarak 4 servikal sinir servikal sinir kaynaklanır.
Glossofaringeal sinir 9. kranial sinirdir. Afferent duyu ve efferent motor nöronlar içeren karma bir sinirdir. üst medulla oblangatadan, vagus sinirinin hemen önünden çıkar. Glossofaringeal sinirin motor dalları embriyonik dönemdeki medulla oblangatanın tabanından, duyu dalları ise kranial nöral katlantıdan köken alır.
Şah damarı ya da internal karotid arter (İKA), boynun her iki tarafında derinde bulunan, ortak şah damarından köken alan ve beyin ve gözleri besleyen ana damarlardan biridir. ortak şah damarın 3. ve 4. omur seviyesinde dallanmasıyla İKA ve göğüs şah damarından oluşur. Göğüs şah damarı boyun bölgesindeki organları, saçlı deriyi, yüzü, beyin zarlarını besler.
Serebral dolaşım kalpten pompalanan kanın beyin içerisindeki damar ağında dolaşımını ifade etmektedir. Bu dolaşım miktarı dakikada ortalama 750 ml'dir ve kardiyak çıkışın % 15'tir. Kalpten çıkan oksijenlenmiş kan, arterler ile beyne gelir, bu esnada glikoz ve diğer metabolitlerde beyne taşınır. Metabolizma ürünleri ve oksijeni azalmış kan ise venler ile toplanarak kalbin sağ kulakçığına getirilir. Beyne gelen kan miktarı bazı faktörler ile değişir ve bu değişimleri hızlı şekilde dengelemek için beynin otoregülasyon mekanizmaları vardır.
Superior sagittal sinüs beynin orta kısmında, falks serebrinin üst kısmında, duranın iki yaprağı arasında kalan, median fissür boyunca uzanan en büyük toplar damarlardan biridir. Beyin yüzeyinden aldığı venöz kanın ve beyin omurilik sıvısının sistemik dolaşıma geçmesini sağlar.
Sigmoid sinus ismini şekli nedeniyle Sigma harfinden almaktadır. İnsan beyninin posterior dural venöz sinüslerindendir.
İnferior petrozal sinusler her iki tarafta ikişer adet bulunan, kavernöz sinusten aldığı venöz kanı, temporal kemiğin petröz parçasının alt sınır boyunca arkaya doğru uzanarak internal juguler vene taşıyan küçük sinuslerdir.
Kavernöz sinus dural venöz sinuslerden biridir. Sella turcicanın yanında, sfenoid kemik ve temporal kemik arasında, lateral sellar kompartman olarak tanımlanan alan içerisinde bulunur.
Galen veni ya da diğer adıyla Vena serebri magna insan beyninin en büyük toplar damarlarından biridir. Bu veni ilk tanımlayan kişi Yunan doktor Galen'dir.
Superior oftalmik ven önde angular ven ile bağlantı halinde olan nazofrontal ven olarak başlar. Oftalmik arter gibi optik kanal içerisinde seyretmez. Dönüşü boyunca boşaltıcı drenaj bağlantıları alır. Lateral rektus kasının iki başı arasından arkaya doğru uzanır ve burada superior orbital fissür mediyal duvarından geçerek kavernöz sinuse boşalır. Seyri boyunca etmoidal venlerden ve vortikoz venlerden dallar alır.
Vortikoz venler, aynı zamanda Vorteks venleri olarak da bilinirler ve gözün koroid tabakasında venöz drenaj sağlarlar. İnsanda ortalama sayısı 4-8 adet arasında değişir. İnsanların % 65'inde 4 veya 5 tane bulunur. Hemen hemen her kadrana bir tane vorteks veni düşer. Fundoskopik muayenede venin koroidi delip çıktığı nokta izlenebilir. Bu sayede gözün ekvatoru belirlenebilir. Venler koroidden çıktıktan sonra sklera içerisinde arkaya doğru uzanırlar ve göz küresini arka taraftan terke ederler.
Anguler ven fasiyal venin en üst segmentidir. Frontal ven ve supraorbital venlerin birleşmesi ile oluşur. Aşağı doğru burun yan kanadı boyunca uzanır. Zigomatikus major kasının altının geçerek superior labial ven ile birleşir.
Frontal ven, alın kısmında venöz pleksus olarak başlar ve süperfisiyal temporal ven ile bağlantı kurar. Alından önde doğru, orta hatta yakın karşı taraftaki aynı ven ile paralel ve yakın olarak aşağı doğru seyreder. Bu seyir esnasında burun köküne geldiklerine nazal ark adı verilen bir ven ile birbirleri arasında bağlantı kurarlar. Bu ven ayrıca burun kökü komşuluğundan da drenaj venleri alır. Burun kökünden sonraki seyride tekrar ikiye ayrılırlar ve göüzn mediyal kısmında yandan gelen supraorbital ven ile birleşerek angular veni oluştururlar.
Süperfisiyal temporal ven kafatasının verteks noktasında yine karşı taraftaki aynı venle bağlantılı olarak başlar ve aşağı doğru uzanır. Aşağı seyri esnasında dalları supraorbital ven, frontal ven, posterior aurikular ven, oksipital ven ile bağlantı kurar. Aşağı seyrinden zigomatik arkın arkasını çaprazladıktan sonra parotis bezi içerisinden geçer internal maksiller ven ile birleşerek retromandibular veni oluşturur.
Kavernöz sinus trombozu kafa kaidesinde, sfenoid kemiğin sella turcicanın her iki yanında yer alan, beyindeki venöz kanın kalbe gönderilmesinde rol kavernöz sinusun kan pıhtısı ve mikroorganizmalar ile tıkanması durumudur.
Santral retinal ven venöz drenajını retinal kapiller dolaşımdan sağlayan, optik sinir içerisinde ilerleyen bir vendir. Optik sinirden çıktıktan sonra superior oftalmik vene veya direkt olarak kavernöz sinuse boşalabilir. Anatomik farklılıklar izlenebilir.
Posterior aurikular ven kafanın yan yüzeyinden venöz pleksuslar olarak başlar. Oksipital ven ve süperfisiyal temporal ven ile bağlantıları vardır.
Oksipital ven kafatasının arka kısmından venöz pleksus olarak başlar. Eksternal oksipital protuberens ve Süperior nukal çizgi seviyesinden aşağı doğru drene olur. Tek bir dal halini aldıktan sonra trapezius kasını deler, burada bulunan suboksipital üçgen içerisinden geçer ve derin servikal venler ve vertebral ven ile bağlantı kurar.
Retromandibular ven süperfisiyal temporal ven ile maksillar venin birleşmesi sonucu oluşur. Aşağı doğru Parotis bezinin derininden ilerler ve ramus mandibula ve sternokloidomastoid kasın kesişme noktasında iki parçaya ayrılır:
- Ön parça: fasiyal ven ile birleşir, kommon fasiyal veni oluşturur. Bu ven ise internal juguler vene dökülür.
- Arka parça: posterior aurikular ven ile birleşir ve eksternal juguler vene dökülür.