Fariz Bedelov ve Aygün Şahmalıyeva'nın ölümü
| Fariz Bedelov ve Aygün Şahmalıyeva'nın ölümü | |
|---|---|
| Dağlık Karabağ sorunu | |
| Bölge | Orta Gervend, Ağdam, Azerbaycan Alibeyli, Tovuz, Azerbaycan |
| Tarih | 8 Mart 2011 14 Temmuz 2011 |
| Silahlar | Keskin nişancı ateşi El yapımı bomba |
| Ölü | Fariz Bedelov (Mart) Aygün Şahmalıyeva (Temmuz) |
| Yaralı | Elnare Şahmalıyeva (Temmuz) |
| İşleyenler | Ermenistan Silahlı Kuvvetleri |
Fariz Bedelov ve Aygün Şahmalıyeva'nın ölümü — Ermenistan silahlı kuvvetleri tarafından 2011 yılında dört ay içinde öldürülen Azerbaycanlı çocuklar.[1] İlk olarak 8 Mart'ta 8 yaşındaki Fariz Bedelov, Azerbaycan'ın işgal altındaki topraklarında bulunan Ermeni silahlı kuvvetlerine bağlı birliklerin keskin nişancı ateşi sonucu Ağdam ilçesinin Orta Gervend yerleşimindeki evinin bahçesinde öldürüldü.[1] Dört ay sonra, 14 Temmuz'da Ermenistan silahlı kuvvetlerinin Alibeyli yerleşim bölgesinde içinde patlayıcı düzenek bulunan bir oyuncağı Tovuz Nehri'ne bırakması sonucunda, oyuncağı bulup evine getiren ve onunla oynarken meydana gelen patlama sonucunda 12 yaşındaki Aygün Şahmalıyeva ölmüştür.[1]
Arka plan
1980'lerin sonlarında başlayan Azerbaycan-Ermeni Dağlık Karabağ sorunu, 1990'ların başından Mayıs 1994'e kadar süren Birinci Karabağ Savaşı'na yol açtı.[2][3] Savaş sırasında Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesi ve çevresindeki yedi ilçe, Ermeni silahlı kuvvetleri ve Ermeni askerî birlikleri tarafından işgal edildi.[4] İşgal sonucunda bir milyondan fazla Azerbaycanlı mülteci haline gelmiş, çatışmalar sırasında hem Azerbaycan hem de Ermeni tarafında 16-18 bin kişi öldürülmüş, binden fazla kişi ise kaybolmuştur.[4]
1994 yılından bu yana yürütülen barış görüşmeleri sonuç vermedi ve 1994-2017 yıllarında Dağlık Karabağ temas hattında ve Azerbaycan-Ermenistan sınırında silahlı çatışmalar yaşandı. Bu türden son silahlı çatışma 2-5 Nisan 2016'da Dağlık Karabağ temas hattında yaşandı.[4]
Bu dönemde Ermenistan silahlı kuvvetlerinin Azerbaycan'daki sivil halka yönelik saldırıları olmasına rağmen çocuklar arasında ölüm yaşanmadı.[4] Mart 2011'de 9 yaşındaki Fariz Badalov karşı tarafın keskin nişancısı tarafından öldürüldü.[5] Aynı yılın temmuz ayında karşı tarafın nehre attığı oyuncağa monte edilmiş bombanın patlaması sonucu 13 yaşındaki Aygün Şahmaliyeva öldü.[6] Temmuz 2017'de Alhanlı saldırısı sonucu 2 yaşındaki Zahra Guliyeva öldürüldü.[7][8][9][10]
Fariz Bedelov'un ölümü
8 Mart 2011'de 8 yaşındaki Fariz Bedelov, Azerbaycan'ın işgal altındaki topraklarında bulunan Ermeni silahlı kuvvetlerine bağlı birliklerin keskin nişancı ateşi sonucu Ağdam ilçesinin Orta Gervend yerleşimindeki evinin bahçesinde öldürüldü.[1]
Aygün Şahmaliyeva'nın ölümü
14 Temmuz 2011'de Ermenistan sınırındaki Tovuz ilçesinin Alibeyli yerleşimindeki bir evde patlama meydana geldi.[11] Patlamada 1998 doğumlu Şahmaliyeva Aygün Zireddin kızı'yı ölürken, 1979 doğumlu annesi Şahmaliyeva Elnara Memmedtagı kızı ağır yaralandı.[6] Edinilen bilgiye göre, Ermenistan tarafından Alibeyli yerleşimi yakınındaki Tovuz Nehri'ne üzerinde patlayıcı bulunan "köpeğe benzeyen" çocuk oyuncağı bırakılmıştır.[12] Bu bölgede oynayan Caferov Elsever Hasan oğlu ve Şahmaliyev Aygün Zireddin kızı oyuncağı bulup Caferov Hasan'ın evine getirdiler.[11] Aygün Şahmaliyeva evinde oynarken oyuncağın masaya çarpması sonucu patlama meydana geldi.[11]
Tepkiler
Azerbaycan'ın İnsan Hakları Ombudsmanı Elmira Süleymanova, "Fariz Bedelov'un öldürülmesinin, dünya genelinde savaşın hala devam ettiğini, masum insanların, çocukların, ailelerin ve sivillerin Ermeni askerleri tarafından öldürüldüğünü gösterdiğini" ifade etti.[13] Azerbaycan Milli Meclisi milletvekili Ganire Paşayeva ise Fariz Bedelov'un, diğer sivil halkın Ermeni askerleri tarafından hedef alınmasının, Ermenilerin Azerbaycanlılara karşı gerçekleştirdiği soykırım politikasının bir parçası olduğunu belirtti.[14]
Azerbaycan'ın BM'deki daimi temsilcisi ve büyükelçisi Akşin Mehdiyev, Fariz Bedelov'un öldürülmesiyle ilgili olarak BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'a bir başvuru yapmıştır.[15] Başvuruda, Azerbaycanlı çocuğun, Rusya Devlet Başkanının öncülüğünde Azerbaycan ve Ermenistan devlet başkanları arasında 5 Mart'ta Soçi'de gerçekleşen görüşten üç gün sonra öldürüldüğü belirtilmiş ve bu olayın Ermenistan'ın işgalci ordusu tarafından savunmasız insanlara karşı gerçekleştirilmiş kanlı bir olay olduğu vurgulanmıştır.[15]
Temmuz ayında, Azerbaycan Milli Meclisi Başkan Yardımcısı ve AGİT Parlamenter Asamblesi Azerbaycan delegasyonu başkanı Bahar Muradova, AGİT PA Başkanı Petros Eftimiu ve onun Dağlık Karabağ ve Güney Kafkasya özel temsilcisi Joao Soares'e Aygün Şahmaliyeva'nın ölümüyle ilgili bir çağrıda bulundu.[16] Başvuruda, görüşmelerin yoğunlaştığı, bölgeye yapılacak ziyaretlerin, Azerbaycan ve Ermenistan halkları arasında güven oluşturulması yönündeki çabaların konuşulması gereken bir dönemde, Ermenistan'ın suçsuz çocukların öldürülmesine yönelik iğrenç politikasına devam ettiği vurgulandı.[4]
Azerbaycan Milli Meclisi milletvekili Ganira Paşayeva ise yaşanan olayın, Ermenistan'ın suçsuz ve küçük yaşta çocukların öldürülmesine yönelik yeni amaçlı politikasının açık bir örneği olduğunu belirtti.[17]
Azerbaycan'ın BM Daimi Temsilciliği, Aygün Şahmalıyev'in ölümüyle ilgili olarak BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'a bir başvuru yaptı.[18] Başvuruda, Ermenistan'ın silahlı kuvvetlerinin son aylarda Azerbaycan'ın barışçıl sivil halkına karşı düşmanca saldırılarının daha da yoğunlaştığı, uluslararası hukuka aykırı bu adımların sonucunda cephe hattı boyunca yaşayan masum insanların ölümlerine dikkat çekildi. Başvuruda ayrıca Ermenistan'ın Azerbaycanlı sivillere yönelik son saldırıları, çocukların öldürülmesinin tesadüfi eylemler olmadığı vurgulandı.[18]
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun Azerbaycan'daki temsilcisi M. Hervord, geçtiğimiz günlerde 2 Azerbaycanlı küçük çocuğun Ermeniler tarafından öldürülmesini kınadı.[19] Çağrısında, "UNICEF'in Azerbaycan'daki temsilciliği olarak bu tür ölümleri şiddetle kınıyoruz" dedi.[19]
6 Eylül'de Azerbaycan Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) heyeti üyesi Ganira Paşayeva, genç bir Azerbaycan kızının Ermeniler tarafından öldürülmesini kınayan bir belge hazırladı.[20] Bildiri ayrıca AKPM'te temsil edilen çeşitli eyaletlerin milletvekilleri tarafından da imzalandı.[20] Belge kurumun yazılı beyanı olarak kabul edildi.[20]
İtirazlar
Yurt dışında yaşayan Azerbaycanlılar 16 Mart'ta Fransa'nın Strasbourg kentinde,[21] 18 Mart'ta Almanya'nın Berlin ve Magdeburg kentlerinde,[22][23] 31 Mart'ta Brüksel'de protesto eylemleri gerçekleştirdi.[24]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı (4 Ağustos 2022). "ERMƏNİ TERRORİZMİ" (PDF). www.mfa.gov.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ Prezident Kitabxanası (4 Ağustos 2022). "Azərbaycan Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanası // Xronoligiya – 20 YANVARA APARAN YOL" (PDF). www.files.preslib.az (Azerice). 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ Prezident Kitabxanası (4 Ağustos 2022). "Azərbaycan Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanası // Xronoligiya – Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi" (PDF). www.files.preslib.az (Azerice). 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ a b c d e Azerbaycan Millî Kütüphanesi (4 Ağustos 2022). "Milli Məclis Sədrinin müavini Bahar Muradova ATƏT PA-nın sədri Petros Eftimiuya müraciət etmişdir". www.anl.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ Modern.az İnformasiya Agentliyi (4 Ağustos 2022). "Düşmən gülləsinin öldürdüyü uşaqlarımız - FOTOLAR". www.modern.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ a b Trend İnformasiya Agentliyi (4 Ağustos 2022). "13 yaşlı azərbaycanlı uşaq ermənilərin çaya buraxdığı oyuncağın partlaması nəticəsində həyatını itirib". www.trend.az (Azerice). 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ Nana Khoshtaria. Писатель Александр Проханов: В связи с гибелью ребенка в Азербайджане я наполнен скорбью... 26 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Moskva-Baku. 5 July 2017.
- ^ Azerbaijan toddler killed in Nagorno-Karabakh shelling 29 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. BBC News. 5 July 2017.
- ^ Врачи о состоянии здоровья раненой армянами женщины 22 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Haqqin.az. 5 July 2017.
- ^ "Killing of Azerbaijani Toddler Inflames Karabakh Tensions | Eurasianet". eurasianet.org (İngilizce). 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2020.
- ^ a b c Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC) (4 Ağustos 2022). "Ermənilər 13 yaşlı qızın ölümünə səbəb oldular". www.azertag.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ Yeni Azərbaycan qəzeti (4 Ağustos 2022). "Ermənilər 13 yaşlı qızın ölümünə səbəb olublar". www.yeniazerbaycan.com (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC) (4 Ağustos 2022). "Ombudsman Elmira Süleymanova və Milli Məclisin deputatı Qənirə Paşayeva Ağdamda erməni snayperinin qətlə yetirdiyi uşağın ailəsi ilə görüşmüşlər". www.azertag.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ Trend İnformasiya Agentliyi (4 Ağustos 2022). "Azərbaycan Ombudsmanı Elmira Süleymanova və deputat Qənirə Paşayeva ermənilər tərəfindən qətlə yetirilmiş uşağın ailə üzvləri ilə görüşüblər". www.azertag.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ a b Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC) (4 Ağustos 2022). "Azərbaycanlı uşağın ermənilər tərəfindən qətlə yetirilməsi ilə bağlı məsələ BMT-də qaldırılmışdır". www.azertag.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC) (4 Ağustos 2022). "Milli Məclis sədrinin müavini Bahar Muradova ATƏT PA-nın sədri Petros Eftimiuya müraciət etmişdir". www.azertag.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC) (4 Ağustos 2022). "Azərbaycanın Tovuz rayonunun Ermənistanla həmsərhəd Əlibəyli qəsəbəsində baş vermiş dəhşətli hadisə ilə bağlı beynəlxalq qurumlar qarşısında məsələ qaldırılacaqdır". www.azertag.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ a b Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC) (4 Ağustos 2022). "On üç yaşlı azərbaycanlı qızın erməni terrorunun qurbanı olması məsələsi BMT-də qaldırılmışdır". www.azertag.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ a b Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC) (4 Ağustos 2022). "YUNİSEF-in Azərbaycanda fəaliyyət göstərən nümayəndəsi azərbaycanlı azyaşlı uşaqların ermənilər tərəfindən öldürülməsini pisləmişdir". www.azertag.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ a b c Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC) (4 Ağustos 2022). "AŞPA azyaşlı azərbaycanlı qızın ermənilər tərəfindən qətlə yetirilməsini pisləyən sənəd qəbul etmişdir". www.azertag.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC) (4 Ağustos 2022). "Azərbaycanlı uşağın öldürülməsi ilə bağlı Strasburqda etiraz baş tutmuşdur". www.azertag.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC) (4 Ağustos 2022). "Azərbaycan diasporu Berlində etiraz eləmişdir". www.azertag.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC) (4 Ağustos 2022). "Almaniyanda fəaliyyət göstərən Azərbaycan diasporu Maqdeburq şəhərində etiraz eləmişdir". www.azertag.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC) (4 Ağustos 2022). "Brüsseldə azərbaycanlı uşağın erməni snayperi tərəfindən qətlə yetirilməsi ilə bağlı etirazı baş tutmuşdur". www.azertag.az (Azerice). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
