Fargo (film)
 | |
| Yönetmen | Joel Coen |
|---|---|
| Yapımcı | Ethan Coen |
| Senarist | Joel ve Ethan Coen |
| Oyuncular | William H. Macy Frances McDormand Steve Buscemi Peter Stormare Harve Presnell |
| Müzik | Carter Burwell |
| Yapım yılı | 1996, ABD |
| Süre | 98 dk. |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | 7.000.000 $ (tahminî) |
Fargo; senaryosu, yapımı ve yönetimi Coen Kardeşler'e ait, 1996 yapımı Amerikan sinema filmi.
Orta Batı Amerika'da geçen film, bir araba satıcısının (William H. Macy), 1.000.000 $'lık fidye almak amacıyla karısını kaçırmaları için iki adamı (Steve Buscemi ve Peter Stormare) tutması hakkındadır. Kaçırma olayı bir dizi cinayete sebep olur ve hamile polis memuru Gunderson (Frances McDormand) bu cinayetleri araştırmaya başlar.
69. Akademi Ödülleri'nde Fargo iki Oscar kazandı: En İyi Özgün Senaryo Ödülü ve En iyi Kadın Oyuncu Ödülü (Frances McDormand). Film ayrıca BAFTA Ödülü (David Lean Yönetmenlik Ödülü - Joel Coen) ve 1996 Cannes Film Festivali'nde En İyi Yönetmen ödülü de dâhil olmak üzere pek çok uluslararası ödül kazandı.
"Fargo", 2006 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihî ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.
Konu
Minnesota'da araba satıcısı olarak çalışan Jerry Lundegaard (William H. Macy), 1987'de mali sorunlarını sona erdirecek bir plan yapar. Çalıştığı yerdeki Shep Proudfoot adındaki eski hükümlü tamircinin vasıtasıyla Gaear Grimsrud (Peter Stormare) ve Carl Showalter (Steve Buscemi) ile, karısı Jean'i kaçırmaları için anlaşır. 80.000 $ tutarındaki fidye karşılığında kadın serbest bırakılacak, Jerry de bu paranın yarısını alacaktır. Jerry'nin gizli planı ise zengin ve aksi bir adam olan kayınpederi ve patronu Wade Gustafson'a, istenen fidyenin 1.000.000 $ olduğunu söylemek, aradaki büyük farkı da borçlarını kapatmak üzere kendine ayırmaktır.
Jerry parayı kayınpederinden almaya çalışır ancak başaramaz. Bu arada Jean de, Jerry işteyken evinden kaçırılır. Dağıtılmış eve dönen Jerry, Wade'i arayarak olayı anlatır. Ayrıca polislerin işin içine girmesi hâlinde Jean'i tehlikeye atmış olacaklarını söyler.
O gece, fidyecilerin Brainerd yakınlarında bir polis devriyesi tarafından durdurulmasıyla, kaçırma planı dramatik bir hâl alır. Showalter'ın teklif ettiği rüşveti geri çeviren polis memurunu Grimsund vurarak öldürür. Yoldan geçerken olaya tanık olan iki kişi daha Grimsund tarafından yakalanarak öldürülür.
Bu cinayetler ertesi sabah, yedi aylık hamile olan yerel polis şefi Marge Gunderson (Frances McDormand) tarafından araştırılmaya başlar. Katillerin arabasının plakasındaki bayi etiketinden ve katillerin daha önce birlikte olduğu iki fahişenin ifadelerinden yola çıkan Marge olayı yavaş yavaş çözmeye başlar. Katillerin yaptıkları telefon konuşmalarından, Shep ile olan bağlantılarını ortaya çıkarır ve daha fazla ipucu aramak için Minneapolis'e gider.
Marge'ın konuştuğu Shep ve Jerry, olayla ilgileri olmadığını ileri sürer. Bu arada katiller de fidyeyi almak için Minneapolis'e gelmiştir. Showalter Jerry'i parayı almak için bir otoparka çağırır. Damadına güvenmeyen Wade parayı kendi götürür, ancak kızını görmeden parayı Showalter'a vermez. Aralarında çıkan çatışmada Wade ölür, Showalter çenesinden yaralanır. Showalter park yerini terk ederken kapıyı açmayan gişe görevlisini de vurarak öldürür.
Çantadaki bir milyon doları gören Showalter, paranın büyük bölümünü, otoyolun kenarındaki ıssız bir yere gömer ve saklanma yerlerine sadece 80.000 dolar ile döner. Bu arada Grimsrud, Jean'i, canını sıktığı için öldürmüştür. Showalter ile aralarında, arabayı kimin alacağına ilişkin bir tartışma çıkar. Grimsrud, Showalter'ı balta ile öldürür.
Marge ise, geri dönmeden önce Jerry'yle bir kez daha konuşmak ister ve Wade'i de görmek istediğini söyler. Paniğe kapılan Jerry onu atlatıp kaçar. Ancak Marge katillerin saklandığı yeri bulur, Grimsrud'u Showalter'ın son parçalarını da talaş makinesine atarken yakalar. Kaçmaya çalışan Grimsrud'u bacağından vurur ve tutuklar. Yolda Marge, psikopat olduğu açıkça görülen Grimsrud'a, "bir parça para için" bütün bunları nasıl olup da yaptığını anlayamadığını söyler.
Daha sonra Jerry de bir motel odasında yakalanır. Son sahnede Marge ve kocası Norm yataklarında televizyon izlerken doğacak çocuklarından bahsederler. Showalter'ın sakladığı 920.000 doların başına ne geldiği bilinmez.
Kadro ve karakterler
- Jerry Lundegaard rolünde William H. Macy: Minneapolis'li araba satıcısı. Borçlarını ödeyebilmek için zengin kayınpederinden fidye almak amacıyla, karısını kaçırmaları için iki kişiyle anlaşır.
- Marge Gunderson rolünde Frances McDormand: Breinerd, Minnesota yakınlarında işlenen üç cinayeti araştıran hamile polis şefi.
- Carl Showalter rolünde Steve Buscemi: Lundegaard'ın, karısını kaçırması için tuttuğu geveze suçlu. Karşılaşanlar onu "komik bir tip" olarak tanımlar.
- Gaear Grimsrud rolünde Peter Stormare: Showalter'ın psikopat ortağı. Genelde sessiz olmakla birlikte çok fazla sigara içer ve aşırı şiddete meyillidir.
- Wade Gustafson rolünde Harve Presnell: Jerry Lundegaard'ın çalıştığı Oldsmobile bayisinin zengin sahibi ve Jerry'nin kayınpederi.
- Jean Lundegaard rolünde Kristin Rudrüd: Jerry'nin kaçırılan karısı.
- Scotty Lundegaard rolünde Tony Denman: Jerry ve Jean'in oğlu.
- Stan Grossman rolünde Larry Brandenburg: Wade Gustafson'un ortağı ve muhasebecisi.
- Shep Proudfoot rolünde Steve Reevis: Eski bir suçlu ve araba bayiinde tamirci. Jerry'nin Carl ve Gaear ile bağlantı kurmasını sağlar.
- Norm Gunderson rolünde John Carroll Lynch: Marge Gunderson'ın kocası ve vahşi doğa ressamı. Yapıtlarından birinin posta pulu olarak basılmasını istemektedir.
- Mike Yanagita rolünde Steve Park: Marge Gunderson'ın eski okul arkadaşı.
Yapım
Gerçek ve kurgu
Fargo şu metinle açılır:
| “ | BU GERÇEK BİR HİKÂYEDİR. Bu filmde anlatılan olaylar 1987'de Minnesota'da yaşanmıştır. Geride kalanların isteği doğrultusunda isimler değiştirilmiştir. Ölenlere saygıdan dolayı, diğer her şey gerçekleştiği gibi anlatılmıştır. | „ |
Filmin kendisi tamamıyla kurgu olmakla birlikte, Coenler filmde geçen çoğu olayı, farklı vakalardan bir araya getirdiklerini söylemektedir. Joel Coen konuyla ilgili olarak "Gerçeğe bağlılık ile çok ilgilenmedik. Temel olaylar gerçek vakalara dayanıyor ama karakterler tamamıyla kurgulandı. Eğer seyirci bir şeyin gerçek olaylara dayandığına inanırsa, aksi takdirde kabullenmeyeceği şeyleri yapabilmeye başlarsınız." demiştir.
Coenler bu cinayetlerin, Minnesota'da olmasa bile, gerçekten işlendiğini söylemektedir.[1] Filmin Minnesota'da geçmesinin asıl sebebi Coenler'in, Minnesota'nın bir banliyösü olan St. Louis Park'ta doğup büyümüş olmalarıdır.
Filmin "special edition" DVD'sinde filme ilham kaynağı olan olayın 1986'da Connecticut'taki Helle Crafts cinayeti olduğu belirtilmektedir. Helle, kocası Richard tarafından öldürülmüş ve cesedi talaş makinesine atılmıştı.[2]
Filmin kapanış fragmanında standart olarak "Tüm karakterler hayal ürünüdür." ifadesi yer almaktadır.[3]
Kasım 2001'de Takako Konishi isimli bir Japon kadın, Bismarck'a geldi ve karalanmış bir harita yardımıyla, filmde saklanmış olan para çantasını aramaya başladı. Altı gün sonra Minnesota'da Detroit Lakes civarında aldığı ilaçların ve soğuğun etkisiyle öldü.[4]
Ancak ölümünden üç hafta sonra Japonya'daki ailesi, ölümünden önce postalanmış bir intihar mektubu aldı. Böylece kadının çantayı arama hikâyesinin de aslında hayali olduğu anlaşıldı.[5]
Başlık
Film adını, Kuzey Dakota'daki Fargo şehrinden almıştır. Ancak filmde şehir çok az yer alır ve bir bardaki sahnede birkaç saniye için uzaktan görünür. Filmin neredeyse tamamı Minnesota'daki Minneapolis ve Brainerd'da geçer. Ancak filmin yapımı aşamasında Minnesota'da kış mevsiminin ılımlı geçmesi sebebiyle filmin büyük bölümü aslında Kuzey Dakota'da çekilmiştir.
"Special edition" DVD'deki bir röportajda Coenler, filmin adının "Fargo" olmasının sebebinin, bu ismin "Brainerd"a kıyasla kulağa daha hoş gelmesi olduğunu söylemiştir.
Çekim alanları
1995 kışının mevsim normallerine göre daha yumuşak geçmesi, çekim ekibini sürekli karla kaplı alanlar bulmak zorunda bıraktı. Çoğu sahnede sahte kar kullanıldı. Çoğu sahnede erimiş kar suyunun oluşturduğu birikintiler görülmektedir. Coenler'in önceki filmleri The Hudsucker Proxy'de yaşadıkları gişe başarısızlığı, Fargo'nun oldukça düşük bütçeyle çekilmesine yol açtı.
Tepkiler
Eleştiriler
Film, çoğu önemli eleştirmen tarafından 1996'nın en iyi filmi olarak değerlendirildi. Fargo ayrıca Entertainment Weekly dergisi okurlarının büyük bölümünden "A" notu alan ender filmlerden biri oldu.
Film Amerikan Film Enstitüsünün "100 Yıl... 100 Film" listesinde 84. sırada yer aldı ancak listenin 2007 versiyonunda dışarıda bırakıldı. Marge Gunderson karakteri ise "100 Yıl... 100 Kahraman ve Cani" listesinde 33. sırada yer aldı.
Film 2006'da ABD Ulusal Film Koruma Kurulu tarafından, "kültürel, tarihî ya da estetik açıdan kayda değer" sayıldığı ve kara komedinin önde gelen örneklerinden biri olduğu gerekçesiyle, ABD Ulusal Film Arşivi'ne (National Film Registry) alındı.
Film festivalleri
Fargo pek çok film festivalinde gösterildi. 1996 yılında Cannes Film Festivali'nin yarışma bölümünde yer aldı ve "En İyi Yönetmen" ödülü kazandı. Ayrıca Pusan Uluslararası Film Festivali, Karlovy Vary Uluslararası Film Festivali ve Napoli Film Festivali'nde de gösterildi. Film Fargo, Kuzey Dakota'da her yıl düzenlenen Fargo Film Festivali'nde de gösterilmektedir.
Ödüller
Kazanılan
- En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü (Frances McDormand)
- En İyi Özgün Senaryo Akademi Ödülü (Joel ve Ethan Coen)
- BAFTA En İyi Yönetmen Ödülü (Joel Coen)
- Cannes Film Festivali En İyi Yönetmen Ödülü (Joel Coen)
- New York Film Critics Circle En İyi Film Ödülü
- National Board of Review En İyi Kadın Oyuncu Ödülü (Frances McDormand)
- National Board of Review En İyi Yönetmen Ödülü (Joel Coen)
- Screen Actors Guild Başrolde En İyi Kadın Oyuncu Ödülü (Frances McDormand)
- Writers Guild of America Doğrudan Sinema İçin Yazılmış En İyi Senaryo Ödülü (Joel ve Ethan Coen)
- 2006 - ABD Ulusal Film Koruma Kurulu tarafından Ulusal Film Arşivi'ne (National Film Registry) alındı.
Adaylık
- En İyi Film Akademi Ödülü
- En İyi Yönetmen Akademi Ödülü (Joel Coen)
- En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü (William H. Macy)
- En İyi Sinematografi Akademi Ödülü (Roger Deakins)
- En İyi Kurgu Akademi Ödülü (Coen Kardeşler)
- En İyi Sinema Filmi Altın Küre Ödülü - Müzikal veya Komedi
- En İyi Yönetmen Altın Küre Ödülü (Joel Coen)
- Sinema Dalında En İyi Aktris Altın Küre Ödülü - Müzikal veya Komedi (Frances McDormand)
- En İyi Senaryo Altın Küre Ödülü (Coen Kardeşler)
Film müziği
Coen Kardeşler'in tüm filmlerinde olduğu gibi, Fargo'nun müziğini de Carter Burwell yapmıştır.[6]
Ana motif "Kayıp Koyun" ("Den Bortkomne Sauen") isimli bir Norveç halk şarkısıdır.[7] Şarkı daha önce, Norveçli müzisyen Annbjørg Lien'in "Felefeber" isimli albümünde yer almıştı.[8]
Filmde yer alan diğer iki şarkı olan Merle Haggard'ın "Big City" (Jerry Lundegaard'ın Carl Showalter ve Gaear Grimsrud ile buluştuğu barda çalan şarkı) ve José Feliciano'nun "Let's Find Each Other Tonight" (Showalter'ın bir gece kulübünde bir eskortla birlikteyken dinlediği şarkı) isimli şarkıları ise film müziği albümünde yer almadı.
Albüm 1996'da TVT Records tarafından yayınlandı. Albümde Barton Fink filminden seçilmiş parçalar da yer alıyordu.[6]
Parçalar
Tamamı Carter Burwell tarafından bestelenmiştir.
- "Fargo, North Dakota" – 2:47
- "Moose Lake" – 0:41
- "A Lot of Woe" – 0:49
- "Forced Entry" – 1:23
- "The Ozone" – 0:57
- "The Trooper's End" – 1:06
- "Chewing on it" – 0:51
- "Rubbernecking" – 2:04
- "Dance of the Sierra" – 1:23
- "The Mallard" – 0:58
- "Delivery" – 4:46
- "Bismark, North Dakota" – 1:02
- "Paul Bunyan" – 0:35
- "The Eager Beaver" – 3:10
- "Brainerd Minnesota" – 2:40
- "Safe Keeping" – 1:41
- Albümde ayrıca, Barton Fink filminden seçilmiş 8 parça da yer almaktadır.
VHS sürümü
Filmin "special edition" VHS sürümü 1996'da çıktı. Video kasetle birlikte, talaş makinesi sahnesini gösteren bir kar küresi de pakete dâhildi. Küre sallandığında içinde hem kar hem de kan uçuşuyordu.
DVD sürümü
Filmin ilk DVD sürümü 8 Temmuz 1997'de çıktı. Bu sürümde sadece geniş ekrana (widescreen) aktarılmış film mevcuttu.[9] "Special edition" DVD sürümü ise 30 Eylül 2003'te çıktı.[9]
Televizyon dizisi
1997'de filmin televizyon dizisi olarak yayınlanması için bir pilot bölüm çekildi. Brainerd'de geçen bölümde Marge Gunderson rolünü Edie Falco üstlendi. Bu pilot bölüm 2003'te, başarısız televizyon programlarından oluşan "Brilliant But Cancelled" serisi dâhilinde gösterildi.
Kaynakça
- ^ "Mike O'Rourke, "Reaction to 'Fargo' nomination", Brainerd Dispatch, 11 Şubat 1997". 31 Aralık 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2008.
- ^ Fargo from the Urban Legends Reference Pages
- ^ Coroner unable to find cause of death of Japanese woman[]
- ^ "Death in the snow, The Guardian". 27 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2008.
- ^ a b "Soundtrack Collector". 11 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2008.
- ^ "FARGO / BARTON FINK". 11 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2008.
- ^ http://www.grappa.musikkonline.no/shop/displayAlbum.asp?id=10300[]
- ^ a b "IMDB Fargo DVD Information". 23 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2008.
Dış bağlantılar
- IMDb'de Fargo
- Fargo Filmmaking Wiki10 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'de Fargo
