İçeriğe atla

Farenjit

Farenjit
Viral farenjit.
Orta yutak (orofarenks) şişmiş ve kızarmış
UzmanlıkKulak burun boğaz Bunu Vikiveri'de düzenleyin

Farenjit, Pharyngitis yutağın (farenks) iltihaplanmasına (enflamasyon) yani yutak ve boğaz iltihaplanma verilen bir hastalıktır. Yutağın bazen mikrobik, bazen metabolik, bazen de çalışılan ortamın ısısına, tozuna bağlı olarak reaksiyon göstermesi olan farenjit sıklıkla boğaz ağrısı veya boğaz yangısı olarak anılır. Bademciklerin enfeksiyonu, tonsilit, de eş zamanlı olarak görülebilir.

Özellikle 4-7 yaş arasında sıklıkla rastlanan farenjit, bir yaşın altındakilerde nadiren görülürken, semptomatik belirtileri hastalığın sebebine göre değişir.[1] Yaklaşık %90'ı viral (parainfluenza, rhinovirüs, adenovirüs, Herpes simpleks gibi) olan enfeksiyonun, kalan kısmı genellikle bakteriyel nadir olarak oral kandidiyaz sebeplidir. Ayrıca bazı farenjit vakaları çeşitli ajanların sebep olduğu tahriş sonucudur. Semptomlar hastalığın sebebinin belirlenmesi açısından, kesin bir şekilde olmasa da (tıbbî literatürde bu tartışmalıdır), belirli bir oranda yardımcı olabilir. Örneğin bakteriyel sebepli farenjitlerde semptomlar genellikle daha ağırdır; bakteriyel sebepli faranjitte ateş 40 °C'ye kadar çıkabilirken, viral sebepli farenjitte ateş genellikle çok yüksek seviyelere çıkmaz.[1]

Vakaların büyük çoğunluğu hasta bir kişiyle yakın temas sonucu bulaşan enfeksiyonlardan kaynaklanır ve kirli yerler, hava kirliliğinin fazla olduğu yerlerde, hastalıklı insanlara yakın olmakta nedenler arasında yer alır.

Mikolojik ya da bakteriyolojik incelemeler için, farenjitis için kullanılan selektif besiyerler; Kanlı agar, EMB agar, çikolata agar'dır. Hastalığın tanısı için kültür antibiyogram testi yapılır. Aynı zamanda boğaz kültürü alınır[]

Enfeksiyöz nedenleri

Viral

Enfeksiyon kaynaklı vakaların %40-80'İ virüslerle ortaya çıkmaktadır.[2][3] Adenovirüs en sık görülen viral nedendir. Orta seviyede lenf nodu şişmesi görülebilir çok ağrılı olmasına rağmen boğaz çok kızarık görülmemektedir. İnfluenza virüsü de yine yüksek ateş baş ağrısı genel yorgunluk ve ağrı hissiyle birlikte boğaz ağrısının eşlik ettiği farenjit tablosuna yol açabilir. Enfeksiyöz mononükleoz EBV (Ebstein Barr Virüsü) tarafından ortaya çıkarılır. Bademciklerde Beta enfeksiyonuyla karıştırılacak kadar şişme ve beyaz eksüdalar görülebilir.

Basit soğuk algınlığına neden olan rinovirüs, coranavirüs, respiratori sinsisyal virüs(RSV) ve parainfluenza virüsü gibi birçok virüs boğazda enfeksiyona, ayrıca komşuluk yoluyla kulak enfeksiyonuna ve daha aşağı bölgelrde akciğer enfeksiyonuna da yol açabilir.

Bakteriyel nedenler

A grubu beta hemolitik streptokoklar bakteriyel farenjitin en sık nedenidir. Ancak bunu dışında birçok bakteri insanlarda boğaz enfeksiyonuna yol açabilir. Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Bordetella pertussis, Bacillus anthracis, Corynebacterium diphtheriae, Neisseria gonorrhoeae, Chlamydophila pneumoniae, and Mycoplasma pneumoniae.[4];Streptokokal farenjit Bakteriyel farenjitlerin en sık nedenidir.[5] Bakteriyel farenjitlerin %15-30'u A grubu beta hemolitik streptokoklar tarafından oluşturulur.Ateş, boğaz ağrısı ve boyundaki lenf bezlerinin şişmesi en sık görülen belirtilerdir .Oldukça bulaşıcı bir enfeksiyondur. Hasta kişiyle yakın temas sonucu bulaşır kesin tanı boğaz kültürüyle konmaktadır. Antibiyotik tedavisi komplikasyonları önlemek ve daha hızlı iyileşmeyi sağlamak amacıyla uygulanır.[6];Difteri Daha çok larenjite yol açan ve potansiyel olarak hayatı tehdit eden ağır bir üst solunum yolu enfeksiyonudur. Corinebakterium Diphteria tarafından oluşturulur. Gelişmiş ülkelerde yaygın aşılama sonucu artık neredeyse görülmemektedir ancak 3. Dünya ülkelerinde ve bazı Doğu Avrupa ülkelerinde hala görülebilir. Difteride antibiyotik kullanımı erken evrelerde etkilidir, ancak iyileşme genellikle çok yavaştır.

Mantara bağlı

Bazı farenjitler de Candida Albicans türü mantar enfeksiyonları tarafından oluşturulur.

Enfeksiyon dışı nedenler

Farenjit soğuk hava,sıcak içecek, mide asidi reflüsü(geri kaçma) gibi, termal, kimyasal veya mekanik iritasyonla da ortaya çıkabilmektedir.

Belirtileri

Enfeksiyonun bulunduğu bölgeye göre farklı farklı belirtiler olabilir. Ancak en sık görülen belirtiler boğazda yanma ve kaşınma, özellikle yutkunurken ağrı, eğer nazofarinks bölgesi etkilendiyse birlikte burun akıntısı, geri akıntıya bağlı olarak öksürük dahi olabilir.

Larenjit dediğimiz ses tellerinin etkilendiği bir enfeksiyonda köpek havlaması gibi sesli boğuk bir öksürük de olabilir. Nefes alırken stridor dediğimiz ötme, bazen nefes zorluğu, hatta nefes durması bile olabilir. Bazı boğaz enfeksiyonları sırasında ateş, kusma, karın ağrısı gibi genel belirtiler de olabilir.

Sınıflama

Bulunduğu anatomik bölgeye göre enfeksiyon farklı bir isim alır.

Nazofarenjit: Genelde basit nezledir, -nazo kökü burnu, farinks yutak bölgesini ifade eder. Yani bu burun arkasındaki geniz boşluğuyla, yutağın birleştiği bademcik öncesindeki boğaz bölgesinin enfeksiyonudur. Kızarık olması burada iltihap olduğu ve antibioitk kullanılması gerektiği anlamına gelmez. Boğazımızı açıp sağlıklıyken de baktığımızda zaten pembe-kırmızı arası bir renk görürüz. İltihaplı diyebilmek için çok yoğun kırmızı, hatta üzerinde beyaz iltihapların görülmesi gerekir ki, bu durum genellikle bu bölgede olacak bir şey değildir. Ancak bazen geniz etinin iltihaplanması veya var olan sinüzite bağlı olarak bu bölgeden geriye yeşil-sarı renkli iltihaplı bir akıntı görülürse o zaman bakteriyel bir nazofarenjit veya sinüzit olabileceği için antibiyotik kullanmak gerekecektir.

Tonsillit: Tonsil bademcik demektir, bu bademciklerin iltihabını ifade eder, sadece hafif kızarık olması yine bir anlam taşımaz. Üzerinde beyaz iltihap varsa, bu durum sıklıkla Beta enfeksiyonundan kaynaklanır, beta testi pozitifse 10 gün antibiyotik mutlaka şarttır. Ancak sık tekrarlayan beyaz iltihap+ateş tablosu enfeksiyon değil, periyodik ateş yapan hastalıklardan PFAPA sendromundan da kaynaklanıyor olabilir. Halk arasında öpücük hastalığı adı da verilen Epstein-Barr virsü (EBV) enfeksiyonları da Betaya benzer şekilde beyaz iltihap yapabilir, antibiyotikten 3 gün sonra düzelmiyorsa şüphelenilebilir, bazı özel kan testleri ve kanın mikroskopta incelenmesiyle tanı konabilir.

Larenjit: Larinsks dediğimiz ses tellerinin enfeksiyonudur, çoğu zaman viraldir, sıklıkla gece yarısı aniden köpek havlaması gibi tipik sesli öksürüğüyle tanı konur. Bu enfeksiyona krup, psödokrup veya yalancı difteri gibi çeşitli isimler de verilmektedir. Viral olduğu için çoğu zaman antibiyotik vermeden, soğuk ilaçlı buharlarla, bazen de kortizon türü ilaçlar verilerek tedavi edilir. Yemek yerken nefes borusunun kapanmasını sağlayan epiglot kapağı da iltihaplanırsa genelde ateş de olur, bu kruptan çok daha ağır bir enfeksiyondur. Sonuç olarak gruplara ateş eşlik ediyorsa epiglottit olabileceği endişesiyle antibiyotik başlanmalıdır. Larenjit(krup) ve epiglottit doktorların standart boğaz muayenesinde gözle görülmeyen enfeksiyonlardır, tipik sesli öksürük duyularak tanı konur, daha ileri değerlendirme gerektiğinde nadiren kulak burun boğaz doktorlarından konsültasyon istemek gerekebilir.

Tanısal yaklaşım

Genellikle viral veya bakteriyal ayrımını yapmak sadece belirtilere bakarak zordur, sıklıkla bakteriyel nedeni dışlayabilmek için bir boğaz kültürü ve/veya hızlı testlerin yapılması önerilebilir.[7]

Tedavi

Genellikle semptomatik tedavi dediğimiz belirtilerin hafifletilmesine yönelik tedavi yeterlidir. Ateş ve ağrı için ağrı kesici-ateş düşürücü parasetamol gibi ilçalardan faydalanılabilir. (Önemli not:Özellikle İnfluenza ihtimali yüzünden, Reye sendromu riskinden dolayı aspirin kesinlikle kullanılmamalıdır)[8] Boğaz ağrısı için bol sıvı, özellikle ıhlamur tarzı bitki çayları, bol meyve tüketimi önerilir. Çok şiddetli boğaz ağrısı varsa lokal anestetik(uyuşturucu) ve antienflamatuar(yangı giderici) maddeler içeren pastil ve spreylerden de faydalanılabilir. Spesifik tedavi sadece bakteriyel, mantar ve virüslerden Herpes simpleks olduğunda etkilidir.

Araştırmalara göre üst solunum yolu enfeksiyonlarının %80'i viraldir, yani antibiyotik gerekmez, ancak hasta baskısı, doktor endişesi gibi çeşitli nedenlerle %80'ine antibyotik verilir.[9] Bir kişinin üst solunum yolu enfeksiyonu varken antibiyotik alması için bazı kriterler gerekir:

  • Bademcik üzerinde beyaz iltihap varsa(bazen bu durumda bile gerekmeyebilir)
  • 5 günden uzun süren öksürük-nezleye eğer 3 günden uzun süren bir ateş ekleniyorsa
  • Ateş sık çıkıyorsa, kontrol altına alınamıyorsa
  • Kan testlerinde bakteriyel enfeksiyonu destekleyen bulgular varsa.
  • Grupla birlikte yüksek ateş var ve epiglotit şüphesi varsa

Semptomatik

Kontrollü denemelerde boğaz ağrısı için 22 tane antibiyotiksiz yöntem denenmiştir. [10]Kullanılabilecek birçok basit yöntem olsa da, analjezikler en etkililerdendir.

  • Doğası gereğiyle yüksek oranda asidik olan yiyecek ve içeceklerden uzak durunuz, zira bunlar geçici yoğun ağrılara sebep olabilir.
  • NSAIDler gibi analjezikler farenjitle ilişkili ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.[10]
  • Boğaz pastilleri (öksürük ilacı) kısa süreli olarak ağrıyı gidermekte sıklıkla kullanılır.
  • Ilık tuzlu suyla gargara yapmak yaygın bir ev reçetesidir. Bununla birlikte bunun veya aspirin gargaralarının kısa süreli rahatlamaya sebep olmasının dışında herhangi bir şekilde yardımcı olduğuna dair sadece anekdot şeklinde (anekdotal) kanıt bulunmaktadır.[11]
  • Bal, antiseptik özellikleri sebebiyle, boğaz ağrısı tedavisinde uzun süredir kullanılmaktadır.[12]

Kaynakça ve notlar

  1. ^ a b "Akut Solunum Yolu Enfeksiyonları - 1. Doç. Dr. Sadık Akşit. STED 2002. Cilt 11. Sayı: 4. Sf: 132" (PDF). 19 Şubat 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2017. 
  2. ^ "Chapter 30". Rosen's emergency medicine: concepts and clinical practice (7.7soyadı=Marx bas.). Philadelphia, Pennsylvania: Mosby/Elsevier. 2010. ISBN 978-0-323-05472-0.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^ Acerra JR. "Pharyngitis". eMedicine. 9 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2010. 
  4. ^ Bisno AL (Ocak 2001). "Acute pharyngitis". N Engl J Med. 344 (3). ss. 205-11. doi:10.1056/NEJM200101183440308. PMID 11172144. 
  5. ^ Baltimore RS (Şubat 2010). "Re-evaluation of antibiotic treatment of streptococcal pharyngitis". Curr. Opin. Pediatr. 22 (1). ss. 77-82. doi:10.1097/MOP.0b013e32833502e7. PMID 19996970. 
  6. ^ Choby BA (March 2009). "Diagnosis and treatment of streptococcal pharyngitis". Am Fam Physician 79 (5): 383–90.PMID19275067 9 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. ^ Del Mar C (1992). "Managing sore throat: a literature review. I. Making the diagnosis". Med J Aust 156 (8): 572–5.PMID1565052 13 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  8. ^ Thomas M, Del Mar C, Glasziou P (October 2000). "How effective are treatments other than antibiotics for acute sore throat?". Br J Gen Pract 50 (459): 817–20.PMID11127175 28 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  9. ^ Cho HJ, Kim CB. Prescription behaviours of office-based doctors to standardized common cold patients in Korea.Pharmacoepidemiol Drug Saf. 2002 Jul-Aug;11(5):401-5.PMID12271882 26 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  10. ^ a b Thomas M, Del Mar CB, Glasziou P. (2000). "How effective are treatments other than antibiotics for acute sore throat?" (PDF). Br J GP. 50 (459). ss. 817-820. PMID 11127175. 
  11. ^ Potting C, Uitterhoeve R, Op Reimer W, Van Achterberg T (2006). "The effectiveness of commonly used mouthwashes for the prevention of chemotherapy-induced oral mucositis: a systematic review". European journal of cancer care. 15 (5). ss. 431-9. PMID 17177899. 
  12. ^ Ramoutsaki I, Papadakis C, Ramoutsakis I, Helidonis E (2002). "Therapeutic methods used for otolaryngological problems during the Byzantine period". Ann. Otol. Rhinol. Laryngol. 111 (6). ss. 553-7. PMID 12090712. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nezle</span> Soğuk almaktan ileri gelen, burun akması, aksırma ile beliren hastalık, ingin, tumağı, dumağı, çaputlama

Nezle ya da soğuk algınlığı, üst solunum sisteminde oluşarak kolay şekilde yayılan ve en çok burnu etkileyen bir bulaşıcı hastalıktır. Nazofarenjit, rinofarenjit veya akut koriza olarak da bilinen nezlenin semptomları arasında öksürük, boğaz ağrısı, burun akıntısı (rinore) ve ateş yer alır. Semptomlar genellikle yedi ila on gün içinde ortadan kaybolur. Bununla birlikte, bazı semptomlar üç haftaya kadar sürebilir. İki yüzden fazla virüs nezleye sebep olabilmektedir. Nezlenin en yaygın nedeni rinovirüslerdir.

<span class="mw-page-title-main">Telitromisin</span>

Telitromisin, klinik düzeyde kullanılmaya başlanan ilk ketolid ailesi antibiyotiğidir. Ketek ismiyle satışa sunulan telitromisin semisentetik, eritromisin A türevi bir antibiyotiktir. Solunum yolu enfeksiyonlarında kullanılır.

Septisemi (kan zehirlenmesi), kana bakteri ya da toksin karışmasıdır. Septisemi birkaç yolla oluşabilir:

<span class="mw-page-title-main">Boğaz ağrısı</span> Tıbbi durum

Boğaz ağrısı veya boğaz yanması, boğaz bölgesinde oluşan ağrı, hassasiyet, yanma veya kaşınma hissine verilen isimdir. Genel olarak boğaz iltihabından (farenjit) veya bademcik iltihabından (tonsilit) kaynaklanır. Bununla birlikte aralarında travmanın da yer aldığı çok geniş spektrumlu nedenleri olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Tonsilit</span>

Tonsilit veya anjin, boğazın iki yanında bulunan tonsil ya da bademcik adı verilen dokuların iltihaplanıp şişmesi ile ilgili hastalıkdır. Hastalığın üç farklı tipi bulunur: "akut", "subakut" ve "kronik". Akut olanı, bakteri ya da virüs yoluyla bulaşabilir. Subakut olan türü, Actinomyces bakterisinden ortaya çıkar ve 3 haftadan 3 aya kadar bir dönemde etkili olur. Kronik olan ise tedavi edilmezse çok uzun süre boyunca etkili olur ve hemen hemen daima bakterilerle bulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Pnömokok</span> Bakteri türü

Pnömokok, vücudun farklı bölgelerinde ciddi enfeksiyon hastalıklarına neden olan bir bakteri türüdür. Latince adı; Streptococcus pneumoniae şeklindedir.

<span class="mw-page-title-main">Kedi nezlesi</span>

Bulaşıcı Kedi nezlesi, kedilerde görülen, Herpesviridae ailesinden kedil herpesvirus 1 yolaçtığı bir üst solunum yolu enfeksiyonudur. Kedi gribi adıyla da bilinir. Viral solunum hastalıkları, özellikle bakımevleri gibi kedi nüfusunun çok ve yoğun olduğu yerlerde, ciddi olabilir. Kedilerdeki solunum hastalığı vakalarının yarısını teşkil eden kedi nezlesi, bu hastalıkların en önemlisidir ve tüm Dünya'da görülür.

ICD-10, Bölüm 1 (A00-B99): Belirli enfeksiyöz ve parazitik hastalıklar, ICD-10'un güncel (2007) sürümünde Bölüm 1'i oluşturan bir hastalık kategorisidir. Bu kategoride, genellikle "bulaşıcı" olarak tanınan belirli enfeksiyöz ve parazitik hastalıklar, A00'dan B99'a kadar kodlanmış hastalık blokları içinde sınıflanır.

<span class="mw-page-title-main">Streptokok farenjiti</span> Tıbbi durum

Streptokok farenjiti ya da strep boğaz ağrısı “grup A streptokok” denilen bakteriden kaynaklanan bir hastalıktır. Streptokok farenjiti boğazı ve bademcikleri etkiler. Bademcikler, ağzın arka tarafında, boğazda yer alan iki bezedir. Streptokok farenjiti ses tellerini de (larenks) etkileyebilir. Yaygın semptomları arasında ateş, boğaz ağrısı ve boyundaki bezelerde şişik yer alır. Streptokok farenjiti çocuklardaki boğaz ağrılarının %37'sinin nedenidir.

<span class="mw-page-title-main">Krup</span>

Krup genellikle üst hava yolunun viral enfeksiyonunun neden olduğu bir solunum bozukluğudur. Şişme normal nefes alıp vermeyi zorlaştırır. Krup semptomları şunlardır: "havlar tarzda" öksürük, stridor ve boğukluk. Krup semptomları hafif, orta veya ağır semptomlar olabilir ve bunların durumu genellikle geceleri kötüleşir. Tek doz oral steroid hastalığı tedavi edebilir. Bazen ciddi durumlarda epinefrin kullanılabilir. Nadiren hastane koşullarında tedavi gerekebilir.

<span class="mw-page-title-main">MERS</span> Virüs kaynaklı ölümcül, bulaşıcı hastalık

MERS ya da ODSS bir koronavirüs enfeksiyonudur. Bu hastalığa sebep olan virüs MERS-CoV'dır. Bu virüsün bulaştığı hastaların yaklaşık olarak yüzde 35-40'ı hayatını kaybetmektedir. Bazı bünyeler hastalığı hafif belirtilerle atlatabilir. Hastalıktan kurtulanların virüsü bulaştırma riski yoktur.

Semptomatik tedavi, hastalığı tam olarak tedavi etmeden hastalık belirtilerini ve bulgularını yani etiyolojisini ortadan kaldırmaya yönelik her türlü tıbbi tedavi.

<span class="mw-page-title-main">Akut bronşit</span> Sağlık durumu

Aynı zamanda, chest cold olarak da bilinen akut bronşit, akciğerlerin bronşlarının kısa süreli iltihaplanmasıdır. En sık görülen semptomu öksürüktür. Diğer semptomları arasında balgamlı öksürük, sibilan ral, dispne, ateş, göğüste rahatsızlık vardır. Enfeksiyon birkaç ila on gün arasında sürebilir. Öksürük, birkaç hafta boyunca devam edebilir ve toplam belirti süresi genellikle üç hafta civarındadır. Bazılarının altı haftaya kadar semptomları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Larenjit</span> Üst solunum yolu enfeksiyonu (Gırtlak iltihabı)

Larenjit, gırtlak iltihabıdır. Belirtiler genellikle kısık bir ses içerir ve ateş, öksürük, boynun önündeki ağrı ve yutma rahatsızlığını içerebilir. Tipik olarak, bunlar iki hafta sürer.

<span class="mw-page-title-main">Stevens-Johnson sendromu</span>

Stevens-Johnson sendromu, cildi, mukoza zarını, cinsel organları ve gözleri etkileyen nadir fakat ciddi bir hastalıktır.

<span class="mw-page-title-main">Enfeksiyöz mononükleoz</span>

Glandüler ateş olarak da bilinen enfeksiyöz mononükleoz, genellikle Epstein-Barr virüsünün (EBV) neden olduğu bir enfeksiyondur. Çoğu insan, hastalık çok az semptom gösterdiğinde veya hiç semptom göstermediğinde, çocukken virüs tarafından enfekte olur. Genç erişkinlerde hastalık genellikle ateş, boğaz ağrısı, boyundaki lenf düğümlerinde büyüme ve yorgunluk ile sonuçlanır. Çoğu insan iki ila dört hafta içinde iyileşir; ancak, yorgun hissetmek aylarca sürebilir. Karaciğer veya dalak da şişebilir ve vakaların yüzde birinden daha azında dalak yırtılması meydana gelebilir.

<span class="mw-page-title-main">Arcanobacterium haemolyticum</span>

.

Lemierre sendromu, iç şah damarının enfeksiyöz tromboflebitidir. Çoğu zaman genç, sağlıklı yetişkinlerde bakteriyel boğaz ağrısının bir komplikasyonu olarak gelişir. Tromboflebit ciddi bir durumdur ve kanda bakteri veya septik emboli gibi başka sistemik komplikasyonlara yol açabilir.

<span class="mw-page-title-main">Viral menenjit</span>

Aseptik menenjit olarak da bilinen viral menenjit, viral bir enfeksiyondan kaynaklanan menenjit türüdür. Menenkslerin iltihaplanmasıyla sonuçlanır. Semptomlar genellikle baş ağrısı, ateş, ışığa duyarlılık ve boyun sertliğini içerir.

<span class="mw-page-title-main">Üst solunum yolu enfeksiyonu</span> burun, sinüsler, yutak veya gırtlak dahil olmak üzere akut bir enfeksiyonun neden olduğu hastalık

Üst solunum yolu enfeksiyonu (ÜSYE), burun, sinüsler, farenks, larenks veya trakea dahil olmak üzere üst solunum yollarını tutan akut bir enfeksiyonun neden olduğu bir hastalıktır. Bu genellikle burun tıkanıklığı, boğaz ağrısı, bademcik iltihabı, farenjit, larenjit, sinüzit, orta kulak iltihabı ve soğuk algınlığını içerir.  Enfeksiyonların çoğu doğası gereği viraldir ve diğer durumlarda neden bakteriyeldir. ÜSYE'ler mantar veya helmintik kaynaklı da olabilir, ancak bunlar daha az yaygındır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.