İçeriğe atla

Fareli Köyün Kavalcısı

Fareli Köyün Kavalcısı (AlmancaRattenfänger von Hameln), Orta Çağ'da Aşağı Saksonya Almanya'nın Hamelin (Hameln) kasabasında pek çok çocuğun evden ayrılarak daha sonra ölümü ile ilgili bir efsane konusudur. Tam anlatımında 16'ncı yüzyılda kasabada artan farelerden kurtulmak isteyen kasaba halkı, farelerin kasabadan temizlenmesi amacıyla bir kavalcıyla anlaşırlar. Vatandaşlar alınan bu hizmet için para vermeyi kabul etmediklerinde ise kavalcı rengârenk giysiler içerisinde kasabanın çocuklarını sihirli kavalıyla alıp kasabadan uzaklaştırır. Hikâyenin bu sürümü daha sonraki yıllar içerisinde bir masal gibi yayılmıştır. Hikâye bu haliyle Johann Wolfgang von Goethe, Grimm Kardeşler ve Robert Browning'in eserlerinde yer almıştır.

1909 Maxfield Parrish, Hamelin'in Kavalcısı'nın Palace Hotel, San Francisco'daki duvar resmi

Konusu

1284 yılında Hamelin köyünü fareler basar. Her yerde fareler vardır ve halkın bütün yiyeceğini tüketmektedirler. Halk bu durumda ne yapacağını bilemez ve köy, "fareli köy" olarak anılmaya başlar. Bir gün bu köye bir adam gelir. Kendisine bir torba altın verirlerse köyü farelerden kurtaracağını söyler. Köylüler o kadar çaresizdirler ki hemen aralarında gerekli parayı toplayıp köyün muhtarına verirler. Adam kavalını çıkarır ve o kadar güzel bir melodi çalar ki bütün fareler onu takip ederler. Adam onları köyün yakınındaki bir nehre götürür. Kavalcı nehirden yürüyerek geçer fakat ardından gelen fareler suda boğulurlar. Köy farelerden kurtulmuş olur. Adam köye altınlarını almak için döndüğünde muhtar nasılsa köyde fare kalmadığı için adama ödeme yapmak istemez ve altınları ona vermez. Bunun üzerine kavalcı tekrar kavalını çalarak yürümeye başlar. Bu sefer 130 tane çocuk onun peşinden gelir. Kavalcı onları yakındaki bir ormana götürür. Fakat kavalcı uyurken çocuklardan köyün yerini bilen biri kavalcının kavalını alır ve bütün çocukları tekrar köye götürür. Çocuklarının kaybolmasından çok endişelenen köylüler çocukları geri dönünce çok mutlu olurlar ve gerçeği öğrenince de köy muhtarına çok kızarlar. Sonunda kavalcıya altınlarını verirler.

Masalın farklı bir versiyonunda kavalcı çocukları ormana götürürken en arkadan gelen üç çocuktan bahsedilir. Bu çocuklardan biri sakattır ve diğerleri kadar hızlı yürüyemediği için arkada kalmıştır. Bir diğeri kördür ve nereye gittiklerini göremediği için kavalın sesini takip ederken yavaş ilerlemektedir. Sonuncusu ise sağırdır ve kavalın sesini hiç duyamadığı halde diğerlerini meraktan takip etmiştir. Daha sonra bu üç çocuk ormana gitmeyip köye dönmüş ve bütün köyü çocukların nerede olduğu konusunda uyarmıştır.

Arka plan

Masalın gerçek bir olaya dayandığı düşünülmektedir. Hamelin kasabasından 130 çocuğun kaybolmasıyla ilgili olayı açıklamaya çalışan farklı teoriler vardır. Bunlar şöyledir:

  • Çocuklar bölgeden göç etti.
  • Çocuklar veba hastalığından öldü.
  • Çocuk Haçlı Seferleri'ne katıldılar.
  • Bir tarikat lideri çocukları ormana götürdü, orada ayin yapılırken toprak kaydı, sel oldu ve bütün çocuklar öldü.

Ancak şimdiye kadar hiçbir teori genel olarak kabul görmemiştir.

Hikâyeye ait en erken kayıt 1300 yılında Hamelin Kilisesi'ne yerleştirilmiş vitray bir pencerede görünüyor. Pencere, 14 ve 17. yüzyıllar arasında çeşitli kitaplara konu olmuştur. Vitray 1660'ta yıkıldı. Hayatta kalan parçalara dayanarak Tarihçi Hans Dobbertin tarafından pencerenin modern bir yeniden inşası oluşturuldu. Pencere, kavalcının renkli figürünü ve beyaz giyinmiş birkaç çocuk figürünü içerir.

Pencerenin genellikle kasaba için trajik bir tarihî olayın anısına yapıldığı düşünülür: Hamelin kasabası kayıtları da görünüşe göre bu olayla başlar. En eski yazılı kayıt, 1384 tarihli bir kayıtta bildirildiğine göre "Çocuklarımız gideli yüz yıl oldu." denmektedir.[1]

Yüzyıllardır araştırmalar yapılmasına rağmen tarihsel olay için hiçbir açıklama evrensel olarak doğru kabul edilmemektedir. Fareler hikâyeye ilk olarak 1559 yılındaki bir versiyonda eklendi. 1559 ve önceki kayıtlarda fareler yoktur.[2]

Doğal sebepler

Bir dizi teori, çocukların hastalık veya açlık gibi bazı doğal nedenlerden öldüğünü ve kavalcının, ölümün sembolik bir figürü olduğunu öne sürer. Bu teoriye uygun olduğu öne sürülen senaryolardan bazıları, Weser Nehri'nde boğulan çocukların bir toprak kaymasında öldürüldüğü veya bir salgın sırasında bazı hastalıklara yakalandığıdır. Başka bir modern yorum, hikâyeyi Hamelin çocuklarının pagan veya sapkın bir tarikat tarafından tuzağa düşürüldüğü bir olaya gönderme olarak okur. Coppenbrügge yakınlarındaki ormanda tarikat ayin yaparken aniden toprak kayması oldu ve bütün çocuklar öldü.[3]

Göç teorisi

Göç teorisi hakkındaki spekülasyonlar; 13. yüzyılda bölgenin aşırı nüfusunun, en büyük ailenin tüm araziye, güce sahip olması ve geri kalanını sefil olarak bırakmasıyla sonuçlandığı fikrine dayanmaktadır. Çocukların göçünün hiçbir zaman belgelenmemesinin bir nedeninin de o zamanlar nadir olmayan bir uygulama olan Doğu Avrupa'nın Baltık bölgesinden bir işe alım görevlisine çocukların satılması olduğu öne sürülmüştür. Sheila Harty, "Pied Piper Revisited" adlı makalesinde, yerleşilen bölgedeki soyadlarının Hamelin'dekilere benzediğini ve kasabanın destekleyemediği gayrimeşru çocukları, yetimleri veya diğer çocukları satmanın daha olası bir açıklama olduğunu belirtir. Ayrıca bunun kasaba kroniklerinde olayla ilgili kayıtların eksikliğini açıklayabileceğini belirtiyor. The Pied Piper: A Handbook adlı kitabında Wolfgang Mieder, Hamelin dâhil olmak üzere bölgeden insanların Transilvanya'nın bazı bölgelerine yerleşmeye yardım ettiğini gösteren tarihî belgelerin mevcut olduğunu belirtiyor. Transilvanya, Cengiz Han'ın iki torunu tarafından yönetilen ve kavalcı efsanesinin en erken ortaya çıktığı 13. yüzyılın başlarına dayanan Orta Avrupa'daki uzun Moğol istilaları altındaydı.

Dil Bilimi Profesörü Jürgen Udolph, Alman Hamelin köyünden (Almanca Hameln) 1284 yılında bir haziran günü 130 çocuğun ortadan kaybolduğunu söyler. Udolph o sırada köyde bilinen tüm aile isimlerini araştırdı ve ardından başka yerlerde benzerlerini aramaya başladı. Aynı soyadlarının, her ikisi de Berlin'in kuzeyinde bulunan Prignitz ve Uckermark bölgelerinde şaşırtıcı bir sıklıkta bulunduğunu keşfetti. Aynı soyadları, şimdi Polonya'nın bir parçası olan eski Pomeranya bölgesinde de buldu.

Udolph, çocukların aslında Almanların Doğu Avrupa'daki yeni yerleşimlerini kolonize etme dürtüsüne kapılmış işsiz gençler olduğunu tahmin ediyor. Kavalcı var olmamış olabilir ancak Profesör, "Kuzey Almanya'yı dolaşıp Doğu için yerleşimciler toplamaya çalışan lokatörler olarak bilinen karakterler vardı." diyor. Bazıları parlak giyinmişti ve hepsi gümüş dilliydi.

Profesör Jürgen Udolph, Hamelin göçünün 1227'de Danimarka'nın Doğu Avrupa'daki hâkimiyetini kıran Bornhöved Savaşı ile bağlantılı olması gerektiğini gösterebilir. Bu, Alman sömürgeciliğinin yolunu açtı ve 13'üncü yüzyılın ikinci yarısında, güçlü kuvvetli gençleri Brandenburg ve Pomeranya'ya getirmek için sistematik girişimler oldu. Profesör'ün isim araştırmasına göre yerleşim, şu anda Polonya'nın kuzeybatısı olan Starogard yakınlarında sona erdi. Örneğin Hamelin yakınlarındaki bir köyün adı Beverungen'dir ve Berlin'in kuzeyinde Pritzwalk yakınlarında Beveringen adında ve Starogard yakınında Beweringen adında bir başka köyde hemen hemen aynı karşılığı vardır.

Yerel Polonya telefon rehberleri, o bölgede kullanılabilecek tipik Slav isimleri olmayan isimleri listeler. Bunun yerine isimlerin çoğu, 13'üncü yüzyılda Hamelin köyünde yaygın olan Almanca isimlerden türetilmiş gibi görünüyor. Aslında bugünün Polonya telefon rehberlerindeki isimler Hamel, Hamler ve Hamelnikow'dur ve görünüşe göre hepsi orijinal köyün adından türetilmiştir.[4]

15. yüzyıl Lüneburg el yazması

Olayı anlatan yazıt

Lüneburg el yazması (c. 1440-50), Hamelin'deki Rattenfängerhaus (kavalcının evi) olarak bilinen bir evin üzerindeki bir yazıtta şunlar yazmaktadır: "26 Haziran 1284 yılında 130 çocuk [Azizler] John ve Paul Günü'nde birçok renkte giyinik bir kavalcı tarafından kandırıldılar, bir koppen (tepe) yakınında kayboldular."[5]

16 ve 17. yüzyıl kaynakları

1559 ile 1565 arasında Kont Froben Christoph von Zimmern, Zimmerische Chronik adlı eserine bir versiyon ekledi. Bu, farelerin vebasından bahseden en eski anlatım gibi görünmektedir. von Zimmern, olayı yalnızca "birkaç yüz yıl önce (vor etlichen hundert jarn (sic)]" volarak tarihlendirir. Böylece onun versiyonu tarihler çatışmasına ışık tutmaz. Bir başka çağdaş anlatım, Johann Weyer'in De praestigiis daemonum (1563) adlı eserindeki anlatımdır.[6]

Diğer teoriler

Bazı teoriler, çocukların kaybolmasını dans çılgınlığı biçimindeki toplu psikojenik hastalıkla ilişkilendirmiştir.

Diğer teoriler, çocukların bir hac yolculuğunun veya askerî bir seferin ve hatta yeni bir Çocuk Haçlı Seferi'nin (1212'de düzenlendiği söylenir.) bir parçası olmak için Hamelin'den ayrıldığını ancak asla ebeveynlerine geri dönmediğini öne sürmektedir. Bu teoriler; isimsiz kavalcıyı, liderleri veya askere alım görevlisi olarak görür. Kasaba halkı da kilisenin veya kralın gazabından kaçınmak için (gerçekleri kaydetmek yerine) bu hikâyeyi uydurur.[7]

Kaynak açıklamalar

  • Achim von Arnim: Der Rattenfänger von Hameln. Mein allererstes Märchenbuch. Karl Müller, Köln 2004. ISBN 3-89893-910-3.
  • Norbert Humburg: Der Rattenfänger von Hameln. Die berühmte Sagengestalt in Geschichte und Literatur, Malerei und Musik, auf der Bühne und im Film. Niemeyer, Hameln 2. Aufl. 1990, ISBN 3-87585-122-6.
  • Radu Florescu: In Search of the Pied Piper. Athena Press 2005, ISBN 1-84401-339-1.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bernhard Riemann</span> Alman matematikçi (1826-1866)

Georg Friedrich Bernhard Riemann, analiz ve diferansiyel geometri dalında çok önemli katkıları olan Alman matematikçidir. Söz konusu katkılar daha sonra izafiyet teorisinin geliştirilmesinde önemli rol oynamıştır. Bu matematikçinin ismi aynı zamanda zeta fonksiyonu, Riemann hipotezi, Riemann manifoldları ve Riemann yüzeyleri ile de bağlantılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Athena</span> Yunan mitolojisinde zeka, sanat, strateji, ilham ve başarı tanrıçası

Athena, Yunan mitolojisinde zekâ, sanat, strateji, ilham ve barış tanrıçasıdır. Roma mitolojisinde Minerva ile eşit kabul edilir. Babası Tanrıların başı Zeus, annesi ise Zeus'un ilk karısı olan hikmet tanrıçası Metis'tir. Sembolleri, kalkan, mızrak, zeytin dalı ve baykuştur. Mızrak savaşı, zeytin dalı barışı, gök gözlü baykuş da bilgeliği temsil eder. Athena, Atina kentinin baş tanrıçası ve koruyucusudur, kent ismini de ondan almıştır. Athena ve sembolize ettiği karakterler birçok kültürde benzer formlarda bulunur. Athena ayrıca Troya savaşında Akhaların yardımına koşup tahta atın yapılmasına yardım etmiştir. Athena özel bir kalkan taşır. Bu kalkan Aegis olarak isimlendirilmiştir. Kalkanın üzerinde, değişik süslemelerle birlikte Medusa'nın başının resmi bulunur. Bu kalkanın önünde en güçlü ordular bile bozguna uğrar. Zeus'un en sevdiği kızı olduğu için Zeus'un yıldırımlarını da bir tek o kullanabilir. Gigantlar arasındaki karşıtı Enceladus'dur.

<span class="mw-page-title-main">Sivri faregiller</span> böcekçiller takımına ait bir memeli familyası

Sivri faregiller veya Sivri fareler (Soricidae), tür bakımından zengin bir memeli familyasıdır. fareler ile benzerliklerine rağmen, Böcekçiller (Eulipotyphla) takımında sınıflandırılırlar. Dünya çapında, yaklaşık 10'u Orta Avrupa'da da yaşayan 350'den fazla tür tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bavyera</span> Almanyada bir eyalet

Bavyera, resmî adıyla Özgür Bavyera Devleti, Almanya'nın güneydoğusunda bir eyalet. Yüzölçümü bakımından Almanya'nın en büyük eyaletidir. Başkenti Münih'tir. Diğer önemli kentleri ise Nürnberg, Augsburg, Regensburg, Ingolstadt, Bamberg ve Würzburg'dur. Batıda Baden-Württemberg ve Hessen eyaletleri, kuzeyde Türingiya ve Saksonya eyaletleri, doğuda Çekya, güney ve güneybatıda Avusturya ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Wuppertal</span> Bergischen Landda büyükşehir (Kuzey Ren-Vestfalya, Almanya)

Wuppertal, Almanya'nın kuzeybatı kesiminde, Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinde (Land) bir kent.

<span class="mw-page-title-main">Salzgitter</span> Aşağı Saksonyada büyükşehir (Almanya)

1942 yılında kurulan Salzgitter, başkenti Hannover olan Aşağı Saksonya eyaletinde bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Maurice Maeterlinck</span> Belçikalı yazar (1862-1949)

Kont Maurice Polydore Marie Bernard Maeterlinck Belçikalı yazar. Kariyerine avukat olarak başlamışsa da sonrasında tamamen edebiyata yönelmek üzere mesleğini terk etmiştir. Edebiyatta sembolizm akımının önde gelen temsilcileri arasında yer alır. Ağırlıklı olarak sembolist öğeler içeren ilk şiir kitabı Serrer Chaudes ile edebiyat dünyasında yer edinen Maeterlinck, daha sonra Octave Mirbeau tarafından Shakespeare düzeyinde bir eser olarak yorumlanan ilk oyunu Princesse Maleine ile Fransa'da büyük bir şöhret yakalamıştır. İnsanın ölüm olgusu karşısındaki çaresizliği temasına yoğunlaşan yazarın en tanınmış eseri, 1892'de yayımlanan Pelléas et Mélisande kabul edilir. 1911 yılında edebiyat dalında Nobel Ödülüne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Gerhart Hauptmann</span> Alman yazar (1862-1946)

Gerhart Johann Robert Hauptmann,, Alman oyun yazarı ve yazar. Doğalcı bir yaklaşımla ele aldığı oyunlarıyla çağdaş Alman tiyatrosunu hazırlayan öncü yazarlardandır. Natüralizm akımının en önemli Alman temsilcisi olarak bilinir. Ancak çalışmalarında başka tarzlarla da bütünleşmiştir. Kendisinin muhtelif Avrupa ve ABD üniversitelerinde onursal doktora unvanları bulunuyor. Üç tane Grillparzer, bir tane Goethe ve 1912 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne lâyık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Svabya Alpleri</span>

Svabya Alpleri Almanya'nın Baden-Württemberg eyaletinde bulunan, güneybatıdan kuzeydoğuya kadar 220 km ve 40 ile 70 km genişliğinde olan bir platodur. Svabya bölgesinden sonra adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Alman kültürü</span>

Almanya genellikle das Land der Dichter und Denker diye anılır. Alman kültürü, Almanya'nın ulus devlet olarak doğmasından çok önceleri ortaya çıkmıştır ve Almanca konuşulan tüm coğrafyayı etkisi altına almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Eğri Palanka</span>

Eğri Palanka Kuzey Makedonya'nın kuzeydoğusunda, Bulgaristan sınırı yakınlarında bir kasaba ve belediye merkezidir. Kasaba, tarihte ve çağdaş bazı evraklarda Eğri Dere olarak da yer alır. Eğri Dere adı aynı zamanda kasabanın Osmanlı Türkleri tarafından kurulduğunda aldığı ilk, en eski adıdır.

Raşomon 1950 Japonya yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Rashōmon'dur. (羅生門) Japon kısa hikâyesinin babası olarak anılan Ryūnosuke Akutagawa (1892-1927)'nın 1915 tarihinde yazdığı Rashomon ve Korulukta adlı iki kısa hikâyesinden uyarlanan filmi Akira Kurosawa yönetmiştir. Kurosawa aynı zamanda Shinobu Hashimoto ile birlikte filmin senaryosunu yazmış, ayrıca filmin kurgusunu da yapmıştır. Başlıca rollerinde Toşiro Mifune, Machiko Kyō, Masayuki Mori ve Takashi Shimura'nın oynadıkları filmin siyah beyaz görüntülerini Kazuo Miyagawa çekmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rawtenstall</span>

Rawtenstall, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesi Kuzey Batı Bölgesinde birinci seviye "shire"-tipi yerel idare olan Lancashire Kontluğu'na bağlı bulunan "metropoliten-olmayan borough" statülü ikinci seviyede bir yerel idaresi olan Rossendale'nin merkez kentidir. Borough sınırları içinde nüfusu itibarıyla 22.000 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Württemberg Dükalığı</span>

Württemberg Dükalığı, 1495-1806 yılları arasında varlığını sürdüren Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na bağlı bir tarihî devlet. İmparatorluğun yıkılmasının ardından komşularından daha geniş sınırlara sahip olan dükalığı varlığını sürdürmeyi başardı. Bununla birlikte, 17. ve 18. yüzyıl boyunca Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'ndaki Protestan Reform hareketi ve Fransız işgallerinin baskısında kalmıştır. Württemberg Bourbon Hanedanı ve Habsburg Hanedanı arasındaki Fransız-Avusturya çekişmesinin de yaşandığı yerlerden biri olmuştur. 1803'te Napolyon, düklüğü Württemberg Elektörlüğü olarak yükseltti. 1 Ocak 1806'da, ilk ve son Elektör I. Friedrich Württemberg Kralı unvanını aldı. O yılın ilerleyen aylarında, 6 Ağustos 1806'da, son İmparator II. Francis, Kutsal Roma İmparatorluğu'nu kaldırdı.

<span class="mw-page-title-main">Tatabánya</span> Macaristanʼda bir kent

Tatabánya Orta Transdanubia bölgesinde, kuzeybatı Macaristan'da 65.849 nüfuslu bir şehir. Komárom-Esztergom ili'nin başkentidir. Kent, Gerecse ve Vértes Dağları arasındaki vadide yer alır ve başkent Budapeşte'ye 55 km (34 mi) mesafededir. Konumu sayesinde, demiryolu ve karayolu kavşak noktasıdır. Aynı zamanda Viyana-Budapeşte demiryolu hattı da bu şehirden geçer.

<span class="mw-page-title-main">Ludwig von Bertalanffy</span> Avusturya asıllı biyolog ve düşünür

Karl Ludwig von Bertalanffy, 20. yüzyılın başlarında önemli kuramsal biyolog; bilim felsefesi üzerine, psikoloji, biyofizik üzerinde karşılaştırmalı fizyoloji araştırmaları yapmıştır. Avusturya kökenli Kanadalı düşünür felsefe sorunlarına biyoloji verilerine dayanarak Genel Sistem Teorisi ve sabit açık sistemlerin kinetik teorisini geliştirdi. Genel Sistem Teorisi Cemiyeti'nin kurucularından aynı zamanda başkan yardımcılarındandı. Sistem metodolojisini psikolojiye ve sosyal bilimlere uygulayan ilk kişilerden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Aya Tekla Yeraltı Kilisesi</span> Mersin, Silifke yakınlarındaki bir yeraltı kilisesi öreni

Aya Tekla Yeraltı Kilisesi (Meryemlik) Mersin ilinin Silifke ilçesi yakınlarında yer alan bir yeraltı kilisesi örenidir.

Prenses Kaguya Masalı, 10. Yüzyılda geçen bir Japon halk masalından uyarlanan fantastik temalı 2013 yapımı anime filmi. Animenin önemli üstatları Hayao Miyazaki ve Isao Takahata kurduğu Studio Ghibli tarafından üretilen filmin yönetmenliği de Isao Takahata tarafından yapılmıştır. Filmin geçtiği 10. Yüzyıla uygun bir şekilde filmde kullanılan sulu boya tekniği ve renk geçişleri oldukça dikkat çekmiştir. Film 2015 Akademi Ödülleri En İyi Animasyon Kategorisinde aday gösterilmiştir.

Fareli Köyün Kavalcısı Alman Orta Çağ efsanesi Fareli Köyün Kavalcısı'ndan esinlenerek yazılmış 2015 tarihli Güney Kore yapımı dönem ve korku-gerilim filmidir. Filmi, Kim Gwang-tae yazıp yönetmiştir. Film, Kim Gwang-tae'nin yönetmenlik yaptığı ilk filmidir.

<span class="mw-page-title-main">Silenos</span>

Silenos, Şarap Tanrısı Dionysos'u eğiten bilge kişidir. Aynı zamanda yaşlanan Satirlere de Silenoslar denir.