İçeriğe atla

Fair Adası

Fair Adası
Fair Island
Harita
Coğrafya
BölgeAtlas Okyanusu
Koordinatlar59°32′30″K 1°37′21″B / 59.54167°K 1.62250°B / 59.54167; -1.62250
TakımadasıShetland
DeniziKuzey Denizi
Yüzölçümü&İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri..İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.7,68 768 hektar (1,900 akre) km2
ZirveWard Hill 217 metre (712 ft)
Siyasi
Adadaki ülke(ler)
Kurucu Ülke İskoçya
Konsey Shetland
Yerleşim yerleri
  • Stonybreck
Demografi
Nüfus&İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri..İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.65[1]
Nüfus yoğunluğu7,16 kişi/kilometrekare (18,5/sq mi) kişi/km2

Fair Adası (İngilizce: Fair Isle, Eski Norsça: Friðarey; İskoç Galcesi: Fara), bazen Fairisle, Shetland'ın en güneydeki adasıdır ve Shetland Anakarası'ndan yaklaşık 38 kilometre (20+12 deniz mili) ve Kuzey Ronaldsay'dan (Orkney'nin en kuzeydeki adası) yaklaşık 43 kilometre (23 deniz mili) uzaklıktadır.[2]

Tüm takımadalar, İskoçya'nın en kuzey kıyısının açıklarında, Kuzey Denizi'ndedir. Birleşik Krallık'taki en uzak yerleşim yeri olan (ve Büyük Britanya'daki en kuzeydeki yerleşim yerlerinden biri olan)[3] Fair adası, vahşi kuş gözlemevi, ilginç tarihi gemi enkazları, İskoç ve Shetland tarzı geleneksel müziği ve geleneksel örgü stiliyle bilinir. Ada, 1954'ten beri İskoçya Ulusal Vakfı'na aittir.

Coğrafya

Fair adası 4,8 km uzunluğunda, 2,4 km genişliğinde ve 7,8 km2 yüzölçümüne sahip olan ve Birleşik Krallık içinde yerleşim bulunan en izole adadır. Nüfusu 1900 yılında 400'den sürekli olarak azalarak günümüzde 70 civarına kadar düşmüştür. Batı kıyısı 200 m. kadar yüksekliğe ulaşabilen dik kayalıklardan oluşur.

Tarihçe

1539 tarihli Carta Marinada Shetland'a (Hetlandia) yakın tasvir edilen Fair adası (Feedero)

Fair adası, zengin balıkçı sularıyla çevrili olmasına rağmen, adada ham madde eksikliği göz önüne alındığında, Neolitik çağlardan beri yerleşim yeri olmuştur. Landberg'deki burun kalesi ve Kirkigeo'daki erken Hristiyan yerleşiminin altında yatan evin temelleri olmak üzere bilinen iki Demir Çağ alanı vardır.

Yer adlarının çoğu, Kuzey Adaları'ndaki 9. yüzyıl İskandinav yerleşiminden sonra ortaya çıkmıştır. O zamana kadar, tarım arazileri açıkça yüzyıllardır kullanılıyordu.

9. ve 15. yüzyıllar arasında, Fair adası Norveç mülküydü. 1469'da Shetland, Orkney ile birlikte, Danimarka Kralı'nın kızı Margaret'in İskoçya Kralı III. James ile evlenmesi üzerine çeyizinin bir parçasıydı.[4]

20 Ağustos 1588'de İspanyol Armadasının amiral gemisi El Gran Grifón, Stroms Hellier koyunda battı ve 300 denizcisi altı hafta boyunca adalılarla birlikte yaşamak zorunda kaldı.[5] Enkaz 1970 yılında keşfedildi. Büyük Kanada yelkenli gemisi Black Watch, 1877 yılında Fair adasında battı.

1862 yılında nüfusun yaklaşık %40'ı New Brunswick'e göç etti.[6]

Çiftlik evleri

II. Dünya Savaşı sırasında Birleşik Krallık Hava Kuvvetleri adada bir radar istasyonu kurmuştur.

17 Ocak 1941 tarihinde bir Alman Heinkel He 111 bombardıman uçağı adaya çakılmıştır. 5 havacıdan ikisi ölmüş ve adadaki mezarlığa gömülmüştür. Uçak enkazından kalanlar adada hâlâ görülebilir.

Fair adası, 1954 yılında İskoçya Ulusal Vakfı tarafından kuş gözlemevinin kurucusu George Waterston'dan satın alındı.[7][8] O yıllarda henüz elektrik yoktu ve sadece bazı evlerde su akıyordu; nüfus endişe yaratacak düzeyde azalıyordu.[9] Burada Anthus gustavi, Locustella lanceolata, Locustella certhiola gibi göçmen kuşlar gözlemlenebilir.

Nüfus 1900'deki yaklaşık 400'den sürekli şekilde azaldı. 2015'te adada yaklaşık 55 daimi ikamet eden vardı[10] ve bunların çoğu çiftçiydi. Nisan 2021'de nüfus 48'di ve ada, yetişkin sakinlerinin tamamının COVID-19'a karşı aşılandığı Birleşik Krallık'taki ilk yer oldu.[11]

Adada, insan faaliyetinin en erken belirtilerinden II. Dünya Savaşı radar istasyonunun kalıntılarına kadar uzanan 14 planlı anıt bulunmaktadır. İki otomatik deniz feneri, listelenmiş binalar olarak korunmaktadır.

Ada, Shetland, Orkney ve İskoç anakarası arasında hayati önem taşıyan TV, radyo, telefon ve askeri iletişim bağlantıları taşıyan bir dizi yüksek teknoloji röle istasyonuna ev sahipliği yapmaktadır.[12] Bu bağlamda, anakarayı ve daha uzak ada gruplarını birbirine bağlayan bir sinyal istasyonu olarak tarihi rolünü sürdürmektedir. 1976'da, televizyon röle ekipmanı Shetland'a renkli yayınlara izin verecek şekilde güncellendiğinde, yeni ekipman Fair Isle'daki eski İkinci Dünya Savaşı radar istasyonu binalarında barındırılmıştır.[13] Birçok televizyon sinyali Orkney'den Shetland'a (İskoç anakarasından ziyade) Orkney'in Keelylang Hill verici istasyonu aracılığıyla iletilmektedir.

Ekonomi

Ada yüzyıllar boyunca birçok kez el değiştirmiştir. Kuzey Avrupa ile olan ticaret bağlantıları, Güney Limanı'ndan çok uzakta olmayan ve geleneksel olarak adanın güney kesiminde yaşayanlar tarafından kullanılan geleneksel bir Hanseatik ticaret kulübesi olan Fair Isle Haa'da yansıtılmıştır. Kira genellikle (nadiren ziyaret eden) gıyaben toprak sahiplerine tereyağı, kumaş ve balık yağı olarak ödenirdi.

Balıkçılık, ada için her zaman önemli bir endüstri olmuştur. 1702'de, Shetland'ın ringa balığı balıkçılığıyla ilgilenen Hollandalılar, adanın hemen açıklarında Fransız savaş gemilerine karşı bir deniz savaşı yaptı.

Fair adası, yünlü kazakları ile dikkat çeker ve örgü, adalardaki kadınlar için önemli bir gelir kaynağı oluşturur. Erkek adalılar için başlıca faaliyet, tarımdır.

Ocak 2004'te Fair adasına Fairtrade Adası statüsü verildi.

Galeri

Kaynakça

  1. ^ "Tiny Scots island with population of just 65 self-isolating in bid to beat coronavirus". Daily Record. 31 Mart 2020. 4 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2020. 
  2. ^ "Fair Isle - Shetland.org". www.Shetland.org/visit. NB Communication; Promote Shetland. 14 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2024. 
  3. ^ Crane, Nicholas (18 Şubat 2016). "Britain's 10 best islands". The Daily Telegraph. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2016. 
  4. ^ Sharma Krauskopf (2003), Scotland's Northern Lights, Shetland Times Ltd, ISBN 978-1-898852-92-6, OL 9492863M , Wikidata Q105836277
  5. ^ William Boyd, Calendar State Papers Scotland, vol. 9 (Edinburgh, 1915), p. 635.
  6. ^ Hutchison, Iain (2023). "The 1862 Fair Isle Clearance to New Brunswick". The Scottish Historical Review. Cilt 102. ss. 91-115. 
  7. ^ "Case Study: Wind Power on Fair Isle". National Trust for Scotland. 20 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2008. 
  8. ^ Nicolson, James R (1972). Shetland. Newton Abbot, UK: David & Charles. s. 27. ISBN 9780715355480. 
  9. ^ Tallack, Malachy (17 Eylül 2007). "The Trust and us". New Statesman. 20 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2020. 
  10. ^ "Bid to boost Fair Isle population launched". BBC News. 29 Haziran 2015. 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2015. 
  11. ^ Stout, Jen (15 Nisan 2021). "Covid: Every adult is vaccinated in Fair Isle, the UK's remotest island community". BBC News. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  12. ^ See reference at Fairisle.org.uk 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  13. ^ See Bringing Colour to the Shetland Isles, by Gerry L Sanderson, 1976, page 48, available on-line here 25 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İngiliz sterlini</span> Birleşik Krallık ve diğer bölgelerin resmi para birimi

İngiliz sterlini, Birleşik Krallık'ta kullanılan para birimidir. İngiltere ve Galler bölgesinde resmî olan tek bankası Bank of England'dır. Ayrıca İskoçya ve Kuzey İrlanda'da da yine Bank of England gibi Royal Bank of Scotland, Bank of Scotland ve Clydesdale Bank gibi sterlin banknotları basmaya yasalarca yetkili başka bankalar vardır.

<span class="mw-page-title-main">İskoçya</span> Birleşik Krallıkın parçası olan Batı Avrupa ülkesi

İskoçya, Birleşik Krallık'a bağlı dört ülkeden biri. İskoçya anakarası, Büyük Britanya adasının kuzeydeki üçte birlik kısmını kaplar. Güneydoğusunda İngiltere ile 154 km uzunluğunda bir sınırı vardır. Kuzeyi ve batısı Atlas Okyanusu ile, kuzeydoğusu Kuzey Denizi ile ve güneyi İrlanda Denizi ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Denizi</span> Avrupada bir deniz

Kuzey Denizi, Büyük Britanya, Danimarka, Norveç, Almanya, Hollanda, Belçika ve Fransa arasında bulunan bir Atlas Okyanusu denizidir. Avrupa kıta sahanlığında bir epeirik denizi, güneyde İngiliz Kanalı ve kuzeyde Norveç Denizi yoluyla okyanusa bağlanır. 570.000 kilometrekarelik bir alana sahip 970 kilometreden (600 mi) uzun ve 580 kilometre (360 mi) genişliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Aberdeen</span>

Aberdeen; İskoçya'da, Kuzeydoğu İskoçya'nın en önemli limanı ve ticaret merkezi olan bir şehirdir. Aberdeen, Kuzey Denizi kıyısında yer alır. Edinburgh'dan 94 km ve Londra'dan 649 km uzaktadır. Aberdeen şehri İngilizler tarafından "silver city" yani gümüş şehir olarak adlandırılır. Bunun sebebi şehirdeki tüm binaların metalik gri renginde olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Shetland</span> İskoçyanın kuzeydoğusunda yer alan takımadalar

Shetland, İskoçya'nın 32 idarî yönetim biriminden biridir. Bir takımada olan Shetland, Orkney Adaları'nın ve İskoçya anakarasının kuzeydoğusundadır. Adaların bütünü yaklaşık olarak 1.466 km²dir. Takımadaların en büyüğü olan Mainland, İskoçya'nın en büyük üçüncü adası olduğu gibi Büyük Britanya'yı da çevreleyen en büyük üçüncü adadır. Adalarda toplam 26.000 kişi yaşamaktadır ve nüfus yoğunluğu 15/km²dir.

<span class="mw-page-title-main">Orkney Adaları</span> İskoçyanın kuzeyinde bulunan takımadalar

Orkney Adaları, İskoç anakarasının yaklaşık 32 km kuzeyinde, Pentland Firth olarak bilinen boğazın karşısında, İskoçya'da, 20'sinde yerleşim bulunan 70'ten fazla ada ve adacıktan oluşan ada grubu. Orkney Adaları, İskoçya'da bir konsey alanı oluşturur ve tarihi Orkney ilçesine aittir.

<span class="mw-page-title-main">Tombolo</span>

Tombolo veya Saplı Ada, kıyı dili veya resif gibi dar birikim şekilleriyle ana karaya bağlanan adalardır. Bağlandıktan sonra adanın ismi bağlı ada olur. Eğer birkaç ada resiflerle bir araya gelerek deniz seviyesinin üzerinde formlar oluşturuyorsa bu şekle tombolo kümesi denir. İki veya daha fazla tombolo, bir araya gelerek lagün adı verilen kapalı bir şekil meydana getirebilirler. Tombolo, bir çeşit kıstak olarak kabul edilir. Kelime kökeni olarak İtalyanca olan tombolo, çakıl kumsalı anlamına gelen Latin kökenli tumulus sözcüğünden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">İskoçya Krallığı</span> 843ten 1707ye kadar Büyük Britanyanın kuzeyine egemen bir tarihî devlet

İskoçya Krallığı, 843'ten 1707'ye kadar Büyük Britanya'nın kuzeyine egemen bir tarihî devlet. Daha sonra İngiltere Krallığı ile birleşerek Büyük Britanya Krallığı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Perth, İskoçya</span>

Perth, merkezî İskoçya'da bulunan, "Tay Nehri" kıyılarında kurulmuş olan bir şehirsel yerleşkedir. 2016 nüfus tahminlerine göre nüfusu 47.430 kişidir. Perth şehrinde bulunan ve tarihî İskoç krallarının taç giyme törenlerinin yapıldığı "Sconce Manastırı " dolayısıyla Perth şehri İskoçya'nın eski gayriresmî başşehri olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Orkney'de büyücülük</span>

Orkney'deki büyücülüğün kökeni muhtemelen sekizinci yüzyıldan itibaren takımadalar üzerindeki Norsemen yerleşimine dayanmaktadır. Erken modern döneme kadar sihirli güçler genel yaşam tarzının bir parçası olarak kabul edildi, ancak İskoçya anakarasında cadı avları başladı ve 1563 İskoç Cadılık Yasası cadılık veya cadılara danışmayı ölümle cezalandırılacak bir suç haline getirdi. Büyücülükten yargılanan ve infaz edilen ilk Orcadialılardan biri, 1594'te Allison Balfour'du. Balfour, yaşlı kocası ve iki küçük çocuğu, kendisinden bir itiraf elde etmek için iki gün boyunca şiddetli işkenceye maruz kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Orkney piskoposu</span> Vikimedya liste maddesi

Orkney Piskoposu, İskoçya'nın on üç Orta Çağ piskoposluğundan biri olan Orkney Piskoposluğunun dini başkanıydı. Hem Orkney hem de Shetland'ı yönetmekteydi. Neredeyse tüm tarihi boyunca Kirkwall'daki St Magnus Katedrali'nden yönetildi.

<span class="mw-page-title-main">Nesting, Shetland</span>

Nesting, İskoçya'nın Shetland Adaları'nda yer alan bir pariştir. Doğu Shetland Anakarasının bir kısmını, Gletness'ten Lunna Ness'e kadar olan sahil boyunca yaklaşık on iki ila dört millik bir bölgeyi ve ayrıca Whalsay Adası ve Dış Skerries'i içerir. Sahil, voeler ve burunlar tarafından derinden girintilidir. Ekilebilir arazi sadece yaklaşık 1000 akredir, geri kalanı ise çoğunlukla açık bozkırdır. Toplam alan 105.6 km²'dir. Kuzeydeki Lunnasting'in eski parişini ve 1891'de Nesting'e eklenen Doğudaki Whalsay Adası parişini kapsar. Bundan önce, Kuzey Nesting ve Güney Nesting eski parişlerini de kapsamaktaydı.

Tingwall, Shetland, İskoçya'da yer alan bir pariştir. Çoğunluğu Shetland Anakarası'nda bulunan merkez, Scalloway'ın yaklaşık 2 mil kuzeyinde yer almaktadır. Tingwall Havaalanı köyde yer almaktadır.

Forvik, İskoçya'nın Shetland adalarında Sound of Papa'da 1 hektarlık bir adadır. Papa Stour ve Sandness yarımadası arasında yer almaktadır. 2008'den beri, Stuart "Kaptan Calamity" Hill'in anayasal meseleler konusundaki protestosunun bir sonucu olarak Forvik Adası olarak da anılıyor.

<span class="mw-page-title-main">Eday Havalimanı</span>

Eday Havalimanı Eday, Orkney, İskoçya konumunda bulunmaktadır. Londra Körfezi'ne yakın olduğu için yerel olarak Londra Havalimanı olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Nuckelavee</span> Orkney mitolojisinde at benzeri şeytan

Nuckelavee, Orkney mitolojisinde at ve insan unsurlarını birleştiren at benzeri bir şeytandır. Kökenleri İskandinav mitolojisine dayanır, İngiliz halkbilimci Katharine Briggs nuckelavee'yi İskoçya'nın Kuzey Adalarındaki tüm şeytanların "en iğrenci" olarak adlandırır. Nuckelavee'nin nefesinin ekinleri soldurduğu ve çiftlik hayvanlarını hasta ettiği düşünülüyordu ve bu yaratık ağırlıklı olarak denizde yaşayan bir canlı olmasına rağmen karadaki kuraklık ve salgın hastalıklardan da sorumlu tutuluyordu.

Bu liste Avrupa kıtasının iç denizlerinde ve sınırı olan okyanuslarda yer alan adaları göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Clyde Adaları</span>

Clyde Körfezi Adaları, İç ve Dış Hebrides, Orkney ve Shetland'dan sonra en büyük beşinci İskoç ada grubudur. Ayrshire ile Argyll ve Bute arasındaki Clyde Körfezi'nde bulunurlar. Yaklaşık kırk adadırlar. Yalnızca dördü yerleşim yeridir ve yalnızca dokuzu 40 hektar ve üzeri büyüklüktedir. En kalabalık olanları Arran ve Bute'dir. Great Cumbrae ve Holy Adası gibi özel feribot güzergahları ile hizmet verilmektedir. Dört büyük İskoç takımadasındaki adaların aksine, bu gruptaki adaların hiçbiri birbirine veya anakaraya köprülerle bağlı değildir.

<span class="mw-page-title-main">Islay</span>

Islay,, İskoçya'da Hebridler'in en güneyinde yer alan adadır. "Hebridlerin Kraliçesi" olarak bilinen ada, Jura'nın hemen güney batısında ve Argyll and Bute bölgesi içinde ve Kuzey İrlanda kıyılarının yaklaşık 40 kilometre kuzeyinde yer alır. Adanın başkenti, kendine özgü yuvarlak Kilarrow Cemaati Kilisesi'nin ve bir viski damıtım evinin bulunduğu Bowmore'dur. Port Ellen, ana limanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Island viski bölgesi</span> Vikimedya liste maddesi

Islands, İskoç adalarından oluşan bir viski üretim bölgesidir. İskoçya’nın başka hiçbir bölgesinde elde edilemeyen aromaları Islands’da üretilen viskilerde bulabilirsiniz. Tuz, iyot, is ve deniz kokusu bölgenin en önemli aromalarındandır.