İçeriğe atla

FairTax

Kongresine Fair Tax Act olarak sunulmuştur.

Adil Vergi (İngilizce: FairTax) Amerika Birleşik Devletleri'nde bütün federal gelir vergilerinin tek bir milli satış vergisi ile değiştirilmesi yolundaki federal vergi kanunlarındaki değişiklik tasarısıdır. Plan Birleşik Devletler Kongresine Fair Tax Act (HR 25/S 1025) olarak sunulmuştur.[1]

Vergi kişisel tüketim için yeni mal ve hizmet alımında, alış noktasında bir defaya mahsus olarak toplanacaktır. Tasarı Amerika'da yasal olarak ikamet eden her aileye, alımlarda on indirim mahiyetinde fakirlik seviyesine göre belli bir aylık ödemeyi içerir. Satış vergisi, yasaya göre toplam fiyatın %23'u olarak belirlenmiştir (harcanan her 100 dolardan 23 dolar gelir vergisi olarak ödenmesine benzer şekilde). Bu da %30 oranındaki bir geleneksel satış vergisine eşittir (Harcanan her 77 doların üstüne 23 dolar eklenmesi şeklinde).

Ön indirim göz önüne alındığında, Adil Vergi tüketime göre artar fakat üst gelir seviyelerinde azalır (gelire göre tüketim yüzdesi azaldığından dolayı). Karşı olanlara göre bu yüksek gelirlilerde ki vergi yükünü azaltıp, orta sınıftaki vergi yükünü artıracaktır. Destekleyenlere göre ise, plan vergi yükü geniş bir tabana yayıldığından herkes için azalacaktır. Zenginliği etkin olarak vergilendirip, alım gücünü yükseltecektir. Plana destek verenler ayrıca tüketim üzerindeki verginin birikim ve yatırım üzerine olumlu etkisi olacağını, vergi kanununa uyumu kolaylaştıracağını ve verginin ekonomik büyümeye yol açacığını, uluslararası şirketlerin ABD'ye yerleşmesini cazip hale getireceğini ve ABD'nin uluslararası ticarette rekabet gücünün artacağını öne sürmektedirler.[1] Karşıt olanlar, tüketim üzerinden bu büyüklükte bir verginin toplanmasının güç olacağını ve yaygın olarak vergi kaçırmaya yol açacağını savunmaktadırlar. Ayrıca önerilen vergi oranının hali hazırdaki vergi sistemine göre daha az gelir getireceğini dolayısıyla bütçe açığının artmasına yol açacağını öne sürmektedirler.

Notlar

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Liberal Demokrat Parti (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Liberal Demokrat Parti, 26 Temmuz 1994 tarihinde Besim Tibuk liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "LDP" şeklindedir. Simgesi yunustur. Genel başkanı Gültekin Tırpancı'dır. Ocak 2024'te yayınlanan verilere göre partinin 3.601 üyesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vergi</span>

Vergi, ekonomik birimlerden siyasi cebir altında ve karşılıksız devlete kaynak (para) olarak aktarılmasıdır. Kamu hizmeti yapmak durumunda olan devlet, bunu yaparken mal ve hizmet üretiminde bulunur. Gerekli üretim faktörlerini sağlarken kamu fonlarını kullanır. Bu fonlar içerisinde vergi gelirlerinin oranı yüksektir. Sanayileşmiş toplumlarda %100'e ulaşmaktadır. Devlet, belirtilen temel amaç dışında kamu faaliyetlerine paralel diğer bazı fonksiyonları da vergilere yükleyebilir. Bu arada gelir dağılımının kontrolü, piyasada fiyat istikrarının sağlanması gibi fonksiyonlar da kısmen vergiye yüklenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Tennessee</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Tennessee veya Tennessee Eyaleti, ABD'nin doğu eyaletlerinden birisidir. Başkenti ve en büyük kenti Nashville'dir.

<span class="mw-page-title-main">Iowa</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Iowa, ABD'nin Ortabatı eyaletlerinden birisidir. Amerika Birleşik Devletleri'ne 1846 yılında katılmıştır. Başkenti ve en büyük şehri Des Moines'dur.

Kurumlar vergisi (KV), kurum kazançları üzerinden alınan doğrudan/dolaysız bir vergi türüdür. Gelir üzerinden alınan vergiler kategorisindedir. Ancak gelir vergisi gibi subjektif değil, objektif nitelikte bir vergidir; bu nedenle artan oranlı tarife yapısına değil, düz/sabit oranlı tarife yapısına sahiptir.

Para aklama, çok genel tanımı ile, suçtan elde edilen malvarlığı değerlerinin yasal olmayan kaynağının gizlenmesi amacıyla meşru bir kaynaktan elde edilmiş gelir gibi gösterilmesi yönündeki işlem ve eylemlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Gayrisafi yurt içi hasıla</span> Bir ülkede üretilen mal ve hizmetlerin piyasa değeri toplamı

Gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH), bir ülke veya ülkeler tarafından belirli bir zaman diliminde üretilen ve satılan tüm nihai malların ve hizmetlerin piyasa değeri’nin parasal bir ölçü’südür.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de engelli hakları</span> Engelli bireylerin Türkiyedeki hakları

Engelli hakları, mevcut engel durumu nedeniyle engellilerin, sağlıklı bireyler gibi eşit haklara erişiminin sağlanması için engellilere verilen pozitif ayrıcalık sağlayan haklara verilen genel ad.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmeti</span> ABD federal yönetimi

Birleşik Devletler'in federal yönetimi, Amerika Birleşik Devletleri'ni oluşturan 50 eyaletin ait olduğu anayasal cumhuriyetin millî yönetimidir. Federal hükûmet, üç organdan oluşur: yasama, yürütme ve yargı. Bu organlar ve onların güçleri Amerika Birleşik Devletleri Anayasası içinde belirtilmiştir. Güçler hakkında daha çok ayrıntı, Kongre tarafından yürürlüğe konulan kanunlarda belirtilir.

Vergilendirme Türkiye ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye'nin GSYİH'ye oranı %41,65'tir (2021). Vergiler genelde hükûmet tarafından alınır, ancak bazı özel vergiler belediyeler aracılığıyla alınmaktadır.

Türkiye'deki vergi mükellefiyeti, Türk vergi sisteminde yer alan vergi mükellefiyeti kavramını inceler.

Arnavutluk'ta vergiler hem federal hem de yerel hükûmetler tarafından alınır. En önemli gelir kaynakları gelir vergisi, sosyal güvenlik, kurumlar vergisi ve katma değer vergisidir. Bu vergilerin hepsi federal düzeyde uygulanır. Gelir idaresi Arnavutluk Vergi Dairesi'dir. 2014 itibarıyla Arnavutluk gelir vergisinde üç dilimli artan oranlı vergi sistemine geçmiştir.

Ekolojik vergi veya ekolojik vergilendirme, çevreyi ve doğal kaynakları korumayı ve aşırı tüketimi önlemeyi hedefleyen bir vergilendirme biçimidir. Kavram İngilizce literatürde ekoloji ve vergi (tax) sözcüklerinin birleşiminden oluşan ecotax ile ifade edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'da vergilendirme</span>

Macaristan'da vergilendirme hem ulusal hem de yerel hükûmetler tarafından alınır. Macaristan'da vergi geliri 2017 yılında GSYİH'nın %38,4 seviyesinde kaldı. En önemli gelir kaynakları gelir vergisi, sosyal güvenlik, kurumlar vergisi ve hepsi ulusal düzeyde uygulanan katma değer vergisidir. Toplam vergi geliri arasında yerel vergilerin oranı sadece %5 iken, AB ortalaması %30'dur.

<span class="mw-page-title-main">Karbon vergisi</span> Karbon emisyonu vergisi

Karbon vergisi, ulaşım ve enerji sektöründe, yakıtların karbon içeriğine uygulanan bir vergi'dir. Karbon vergileri karbon fiyatlandırması'nın bir biçimidir. Karbon vergisi terimi ayrıca karbon dioksit eşdeğeri vergiyi ifade etmek için kullanılır. Oldukça benzerdir, ancak herhangi bir ekonomik sektör tarafından yayılan her türlü sera gazı veya sera gazı kombinasyonuna uygulanabilir.

Düz oranlı vergi, vergi ödemesinin vergi matrahından bağımsız olarak tek bir oran ile hesaplandığı bir vergi sistemidir. Örneğin, matrah 10.000 TL ise, ödenmesi gereken vergi %20 x 10.000 TL = 2.000 TL ve matrah 100,000 TL ise ödenmesi gereken vergi 20.000 TL'dir. Vergi yüzdesi oranı matrahın bir fonksiyonu olarak grafiğe dökülürse grafik "düz" bir çizgi olur.

Aşamalı vergi, vergilendirilebilir miktar arttıkça vergi oranının da arttığı bir vergidir. Aşamalı terimi, bir vergi mükellefinin ortalama vergi oranının kişinin marjinal vergi oranından daha düşük olmasıyla sonuçlanan, vergi oranının düşükten yükseğe doğru ilerleme şeklini ifade eder. Terim, bireysel vergilere veya bir bütün olarak bir vergi sistemine uygulanabilir. Daha düşük ödeme gücüne sahip kişilerin vergi oranlarını düşürmek amacıyla aşamalı vergiler uygulanmaktadır, çünkü bu tür vergiler oranı giderek daha yüksek ödeme gücüne sahip olanlara kaydırmaktadır. Aşamalı verginin tersi, fakirlerin zenginlere kıyasla gelirlerinin daha büyük bir kısmını ödediği satış vergisi gibi gerileyen bir vergidir.

<span class="mw-page-title-main">Laffer eğrisi</span> Ekonomide vergi oranı ile hazine geliri arasındaki ilişkiyi gösteren bir eğri

Laffer eğrisi ekonomide vergi oranı ile hazinenin vergi geliri arasındaki ilişkiyi gösteren bir grafiktir. Grafik adını 1974 yılında bu eğriyi çizen Amerikalı ekonomist Arthur Laffer'den almıştır. Grafiğe bu adı veren kişi de bir ekonomi yazarı olan June Wanniski'dir. Ancak grafiğe esas olan görüş çok daha eskidir. Hatta 14. yüzyılda İbn Haldun'un da buna benzer görüşler ileri sürdüğü bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Laffer</span> Amerikalı ekonomist

Arthur Betz Laffer, ABD Başkanı Ronald Reagan'ın başkanlığı sırasında Reagan'ın Ekonomi Politikası Danışma Kurulunun (1981-1989) bir üyesi olarak ilk kez öne çıkan Amerikalı bir ekonomist ve yazardır. Laffer en fazla, hükûmet için maksimum vergi geliriyle sonuçlanacak %0 ile %100 arasında bir vergi oranının var olduğu teorisinin bir örneği olan Laffer eğrisi ile tanınmaktadır. Bu eğri, belirli durumlarda, hükûmetlerin vergileri düşürmesine ve aynı anda geliri ve ekonomik büyümeyi artırmasına olanak tanır.

Götürü vergi, vergilendirilen kuruluşun gerçek durumundan ziyade sabit bir tutara dayanan özel bir vergilendirme yöntemidir. Bu durumda, tüzel kişi sorumluluğunu değiştirmek için hiçbir şey yapamaz.