İçeriğe atla

Fahri Kopuz

Fethi Kopuz
Doğum1882
Ölüm7 Ocak 1968 (86 yaşında)
Ankara
Başladığı yerTürk Türkiye
TarzlarKlasik Türk Müziği
MesleklerBesteci, Udî
ÇalgılarUd
EşHadiye Hanım
ÇocuklarıFethi Kopuz

Mehmed Fahri Kopuz (1882, İstanbul - 7 Ocak 1968, Ankara), Türk müziği bestecisi ve ud virtüözü.

1939 - 1961 yılları arasında Ankara Radyosu'nda görev yaptı. Çok sayıda saz eseri ve sözlü eser bestelemiş; eserleri külliyat şeklinde 1949 yılında yayınlanmıştır. Aynı zamanda bir lutiye olan Fahri Kopuz, eski sazları onarır ve ud yapardı.[1]

Yaşamı

1882'de İstanbul'da doğdu. Babası, gümrük memuru Kadri Bey idi.[2] 1899-1903 yılları arasında Vefa Lisesi'nde öğrenim gördü.

Babası Kadri Bey ud çalardı. Kendisi de 15 yaşlarında önce Kanuna heves etti, daha sonra uda geçti. Çok genç yaşlarda katıldığı müzikli toplantılarda Abdülkadir Töre, Hoca Ziya Bey, Hacı Kirami Efendi gibi ustalardan yararlanma fırsatı buldu. Tanburi Cemil Bey'den lavta öğrendi; uzun yıllar onun çevresinde bulundu ve kendisine lavtasıyla eşlik etti.[3] Kanuni Hacı Arif Bey'den saz eserleri, Muallim İsmail Hakkı Bey'den fasıl, Zekaizade Ahmet Irsoy'dan usul öğrendi.

Liseden mezun olduktan sonra Şura-ı Devlet Mazbata Kalemi'nde memuriyete başlayan sanatçı; 1908 yılında Muallim İsmail Hakkı Bey'in kurduğu Mûsikî-i Osmanî Cemiyetinde eğitmenlik yaptı.[1]

I. Dünya Savaşı sırasında Harbiye Nezareti Süvari Dairesi'nde kâtip olarak görevli iken Çanakkale Savaşı'na katıldı ve savaşın bitimine kadar orada kaldı. 1916 yılında arkadaşları Reşad Erer, Kemani Haşim, Neyzen İhsan Aziz Bey, Kanuni Nazım Bey, Tanburi Ahmed Neşed Bey, hanende Arap Cemal, hanende Sıtkı, hanende Reşat Bey'lerle birlikte "Darüttalimi Mûsikî Cemiyeti"'ni kurdu.[3] I. Dünya Savaşı sonrası işgal yıllarında Kaptanizade Ali Rıza Bey'in kurduğu "İstanbul Opereti' nde çalıştı.[3] 1920 yılında "Nazari ve Ameli Ud Dersleri" adındaki metot çalışması yayınlandı.

Darülmuttalimi Mûsikî Cemiyeti'nin kurulması ile tanıştığı Hüseyin Sadeddin Arel ve Suphi Ezgi’den armoni, prozodi ve nazariyat dersleri aldı. Cemiyet 1931 yılında dağıldı ancak Fahri Kopuz'un gayreti ile 1934 yılında yeniden açıldı. Fahri Kopuz, bu topluluktaki çalışmalarını 1939'da Ankara Radyosu'na tayin edilinceye kadar sürdürdü.

1939'da Ankara Radyosu'nda göreve başlayan Kopuz, Radyoevi'nde nota kütüphanesini kurmakla görevlendirildi. Cevdet Kozanoğlu ile birlikte bu konuda büyük emeği geçti. Radyoda ayrıca "İncesaz" programlarını da yönetiyordu. Daha önce Darüttalimi Mûsikî'de bu tür toplu programların sunulmasını sağladığından, büyük bir gayretle işe sarıldı; binlerce notayı bizzat yazdı. Bugün bile Ankara Radyosu'nda kullanılan notaların çoğu onun yazmasıdır.[2] Geleneksel bir üslûp içinde güzel fasıl programları sundu ve hocalık etti. 1961 yılında ileri yaş nedeniyle emekliye ayrıldı.

Opera besteciliği de yapan sanatçı, Musahipzade Celal'in "Atlı Ases" ve "İstanbul Efendisi" adındaki eserlerini Türk Musikisi tonal sistemine göre bestelemiştir.

Emekli olduktan sonra birkaç kez radyoevine davet edilerek kendi bestesi olan "İstanbul Efendisi"nin seslendirilmesine yardımcı oldu. Meraklı gençlere evinde musiki dersleri vererek sayısız öğrenci yetiştirdi.

Fahri Kopuz altmışa yakın eser bestelemiştir. Sedat Öztoprak'ın meşhur Suzidil Saz Semaisi'ni birlikte bestelemişlerdir. Aynı zamanda iyi bir lutiye idi; zaman buldukça eski sazları onarır ve ud yapardı.

Fahri Kopuz Zatürre hastalığından 7 Ocak 1968 de Ankara'da 86 yaşında öldü. Cebeci Asri Mezarlığı'na defnedildi.

Hadiye hanımla evli ve birisi kız üç çocuk babası olup, büyük oğlu Fethi Kopuz Cumhurbaşkanlığı Filarmoni Orkestrası'nda keman sanatçılığı yapmıştır. Fahri Kopuz, Türk Sanat Müziği ses sanatçısı İnci Çayırlı'nın da büyük dayısıdır.[4]

Eserleri

  • Akşam oldu her tarafı kara matem bürüdü (Bir Hasbıhal)
  • Aşıkım dağlara kurulu tahtım (Son Dilek)
  • Bir kâsedir alev dolu gönlüm yana yana
  • Çektim de senin aşkını yıllarca derinden
  • Çeşm-i nazın süzülüp neşeden olsa handan
  • Çobanyıldızı gibi
  • Çok zamandır sevdiğim mehcur-i hüsnün olalı
  • Elem geçer dedik amma hakikat öyle değil
  • Fettan gülüşün her kanayan kalbe devadır
  • Gece Leyla'yı ayın ondördü...(Nazar)
  • Gel şu tayyare ile hak-i kederden kaçalım
  • Gönlüm yine mahzun seni andım da derinden
  • Gözlerinin karşısında ben bir şeyler olurdum
  • Gül gibi sinede çift goncelerin saklı iken
  • Günler oluyor görmeyeli ruyini mahım
  • Hicaz Oyun Havası
  • Hülya gibi sessiz süzülüp kalbime aktın
  • Isfahan Saz Semaisi
  • Kalbimde yanarken sevgin hasretin
  • Kalmadı kudret efendim bende artık gayrete
  • Karanfil tüfek elde gümüşlü piştov belde
  • Karşıdan gel göreyim
  • Kendim yanarım aşk ile gayre zararım yok
  • Kordonboyunun yosması diller çalan uğru
  • Mahur Medhal
  • Mavi gözlü sarışın bir gül-i rana tanırım
  • Mehcur bırakıp sen beni yad ellere gitme
  • Naz ile meclub kıldın kendine dünyayı sen
  • Neden bir çift gözün derdiyle çeşmim giryebar oldu
  • Nikriz Sirto
  • Nişaburek Peşrev
  • O fettan dilinin sırrına kandım
  • Olsamdı ben sema olsandı sen heva
  • Ruhunda senin ruhuma bir tek güzel eş var
  • Ruyine saçlar dökülmüş bir demetsin gül gibi
  • Rüzgâr uyumuş ay dalıyor her taraf ıssız
  • Saçların hayatımın neşesiyle örgülü
  • Saki bu gece bezmimizin sazı mükemmel
  • Sen ki bana bütün neşe bütün hayattın (Hicrana Dönerken)
  • Sevdiklerimin cümlesi çıktı terelelli
  • Sevdim seni ah pak ü saf (Atlı Ases Operetinden)
  • Sizi de yaktı mı hicran ateşi (Turnalar)
  • Sunar bir cam-ı memlu bin tehi peymaneden sonra
  • Şad olurdum belki bu baht-ı siyahım olmasa
  • Tarasam destelesem neşeli sünbüllerini
  • Tıfl-ı na-kamın acınmaz nale vü feryadına
  • Uyandı bülbülüm dumanlı dağda
  • Yasemine güle teşbih ederim sim-tenini
  • Yok dünyada refahım
  • Zavallı gönlümün yine acıklı bir melali var

Kaynakça

  1. ^ a b Ceylan, Mustafa Kürşat. "Mehmed Fahri Kopuz'un "Nazari ve Ameli Ud Dersleri" isimli metot kitabının teorik ve teknik açıdan incelenmesi". Çevrimiçi Müzik Bilimleri Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, Yıl 2017. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  2. ^ a b Özalp, Kazım. "Mehmed Fahri Kopuz". Mavi-nota.com sitesi. 2 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  3. ^ a b c "Fahri Kopuz (1882-1968)". Esendere Kültür Sanat Derneği web sitesi. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  4. ^ Arman, Ayşe (14 Nisan 2007). "Saygısızlığın mazereti olmaz". Hürriyet|arşivurl=|arşivtarihi. 10 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Ömer Altuğ, Türk tamburi ve bestekâr. Ankara Radyosu sanatçılarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Tamburî Cemil Bey</span> Osmanlı besteci ve tanburi

Tambûrî Cemil Bey, Türk tambur, yaylı tambur, klasik kemençe, alto kemençe, viyolonsel ve lavta ustasıdır. Çok sayıda bestesi ve taş plak kayıtları vardır. Yaylı tamburun mucididir.

<span class="mw-page-title-main">Mesut Cemil</span> Türk müzisyen

Mesut Cemil Tel, Tamburi Cemil Bey’in oğludur. Bir ara “Tel” soyadını kullanmışsa da, kısa bir süre sonra bundan vazgeçmiştir. Çocukluk yılları babasının musiki çevresinde geçti. Babasından birkaç ders dışında musiki dersi almadı. İstanbul Sultanîsi'nde öğrenciyken, on üç yaşında Daniel-Fitzinger'den keman dersleri alarak Batı musikisi bilgileri öğrenmeye başladı; keman üzerindeki çalışmalarını daha sonra Aliye Berger'in eşi Karl Berger’den aldığı derslerle sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Necdet Yaşar</span> Klasik Türk müziği sanatçısı, tanburi (1930-2017)

Necdet Yaşar,. Klasik Türk müziği sanatçısı, tanburi.

<span class="mw-page-title-main">Tatyos Efendi</span> Ermeni asıllı Osmanlı keman sanatçısı ve besteci (1855-1913)

Tateos Ekserciyan, , Osmanlı Ermenisi müzisyen ve bestekar.

<span class="mw-page-title-main">Selahattin Pınar</span> Türk besteci (1902-1960)

Selahattin Pınar, klasik Türk müziği bestecisi, udi ve tanburidir. Eserleri genelde melankolik bir havaya sahiptir.

Şevki Bey, 19. yüzyıl Klasik Türk müziği bestekârlarından musiki türünde eser veren bir sanatçıdır.

Hâfız Post, Klasik Türk musikisi bestekârı olup, asıl adı Mehmet'tir. "Post" lâkabının kendisine, vücudunun çok kıllı olmasından dolayı verildiğine dair bir rivayet vardır. Sultan IV. Mehmed döneminin klâsik Türk büyük müzik ustalarındandır. Saray'da yapılan fasıllara sazı ve sesi ile katılmış, bütün çağdaşları gibi Selim Giray Han'dan yardım ve ilgi görmüş, bu sanatsever devlet adamının düzenlediği edebiyat ve müzik toplantılarına katılarak sanatçı kişiliğinin gelişmesini sağlamıştır. Gençliğinde resmî görev almamış, son zamanlarına Divan hocaları zümresine katılmış, daha sonra Bîrun Kâğıt Eminliği'ne getirilmiştir. Hafız Post 1694 yılında vefat ederek Karacaahmet Mezarlığı'nda, Divan şairi Nabi'nin mezarının yanı başında toprağa verildi. Ölümüne o dönem şairlerince anısına beyitler yazılmıştır.
Fenni, "Çergehte eyleyüb âhır karar/ Postu şîr-i ecel çâk eyledi", Itrî ise: "Dedi Itrî Hâfız'a mevâ ola ya Rab cinan" demiştir.

Hasan Ferit Alnar, Türk bestecidir. Türk Beşleri arasında yer alır.

Tanburi İsak Efendi, Klasik Türk müziği'nin ünlü tanburisi ve bestecisidir.

Fahire Fersan, Türk kemençe sanatçısıdır. Fersan'ın babası, padişah II. Abdülhamid'in mabeyincisi Faik Bey, kız kardeşi tanburî Faize Ergin ve kocası besteci tanburî Refik Fersan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Suphi Ezgi</span> Türk müzikolog ve besteci

Mehmet Suphi Ezgi, Türk hekim, müzik bilimci ve besteci. Ezgi, Türk musikisinin ses sistemini bilimsel bir temele dayandırmaya çalışmış ilk kuramcılardan birisi olarak kabul edilmektedir.

Melahat Pars Klasik Türk müziği bestekâr ve eğitmeni.

Ali Rıza Şengel yahut Eyyubî Ali Rıza Bey, Klasik Türk müziği bestekârı ve hocası, nevbezen.

Emin Ongan, keman üstadı klasik Türk müziği bestecisi, Üsküdar Musikî Cemiyeti'ne ismi verilen eski başkanlarından.

Naim İlgün Soysev, Türk bestekâr.

Salih Zeki Ataergin,, Türk musikişinas, bestekâr ve hukukçu. Kanun virtüözü Hacı Arif Bey'in oğludur. Asıl ismi Salih Zeki olmasına rağmen, babasına izâfetle Zeki Ârif adıyla tanınmıştır. Annesi Hatice Huriye Hanım’ dır.

Laika Karabey, Geleneksel Türk müziği yorumcusu, bestecisi, tanburi, İleri Türk Müziği Konservatuvarı'nın kurucularından, eğitimci.

Leon Hanciyan/Hancıyan, Osmanlı Ermenisi klasik Türk müziği sanatçısı ve bestekar. Eserlerinin çoğunun unutulmasına rağmen bir peşrev, üç saz semaisi, bir aksak semai ile onbeş kadar şarkısı bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nubar Tekyay</span> Türk-Ermeni kemancı ve besteci

Nubar Tekyay veya doğum adı ile Nubar Çömlekçiyan, Türkiye Ermenisi keman virtüözü ve besteci.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.