İçeriğe atla

Fagopyrum esculentum

Karabuğday
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Klad Angiosperms
(Kapalı tohumlular)
Klad Eudicots
(İki çenekliler)
Klad Core eudicots
Takım: Caryophyllales
Familya: Polygonaceae
(Kuzukulağıgiller)
Cins: Fagopyrum
Moench
Tür: F. esculentum
Fagopyrum esculentum
Moench
Karabuğday taneleri (solda) ile karabuğday unundan üretilen kraker (ortada) ve karabuğday gevreği.

Karabuğday (Fagopyrum esculentum), kuzukulağıgiller (Polygonaceae) familyasından Fagopyrum cinsine mensup bir hububat ve bitki türü. Tahıl benzeri türüne ait kabul edilir. Eskiden Polygonum cinsi altında sınıflandırıldığı da olmuştur.

Verimliliği buğdaya göre daha düşüktür. %11 protein ve %2 yağ içerir. Bununla birlikte, kurak ve engebeli arazilerde ve serin iklimlerde yetişebilme özelliği vardır. Hızlı ürer ayrıca zararlı otların gelişmesini engeller.

Unu tek başına ekmek yapımına uygun değildir. Yapısı bir tahıldan çok kabuklu yemişe uygunluk göstermektedir. En çok Bağımsız Devletler Topluluğu ve Polonya'da yetiştirilir. Fransa, Kanada ve ABD'de kümes ve çiftlik hayvanları yemi olarak kullanılır. Fransa'nin Normandiya bölgesinde karabuğday unundan bir çeşit krep/höşmer yapılır. Rusya'da ve Orta Avrupa'da aşı, tipik bir kırsal kesim yemeğidir. Kore'de yöresel bir peltenin (naengmyeon, mak-guksu ve memil guksu), Japonya'da ise uzmanlık gerektiren, özel restoranlarda sunulan bir çeşit erişte (soba) ve çorbasının temel malzemesidir. Son yıllarda karabuğday, glütensiz bira üretiminde diğer tahılların yerine kullanılmaktadır. Karabuğday viskisi Japonya ve Avrupada içilen viski türüdür. Ayrıca damıtılmış içecek olan shōchū (焼酎 ) ve karabuğday çayı (kuqiao-cha (苦荞茶), memil-cha (메밀차) ve soba-cha (そば茶)) Asya ülkelerinde yaygın içecekdir.

Düğürcük çorbası (kaşa), karabuğdayın kabuğu ayıklanmış ve kavrulmuş halidir. Tam veya öğütülmüş olabilir. Kendine has güçlü ve hafif acı bir fıstıksı tadı vardır.

Karabuğday gluten içermez, çölyak hastaları ve gluten alerjisi olanlar için uygundur.[1] İçinde bazı insanlarda alerji yapabilen başka maddeler vardır; İlk haşlama suyunu dökerek elenebildiği söylenir.

Türleri

  • Uzun karabuğday
  • Tatar karabuğdayı
  • Tibet karabuğdayı

Kaynakça

  1. ^ "Karabuğday tüketmeniz nedenleriniz var!". e-psikiyatri. 12 Temmuz 2017. 26 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2018. 

Dış bağlantılar

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ekmek</span> Geleneksel ve temel yiyecek

Ekmek, çeşitli tahıl unundan yapılmış hamurun ateşte, sac üzerinde, tandırda, fırında veya tepside pişirilmesiyle hazırlanan temel gıda. Tek başına tüketilebildiği gibi, yemeğin yanında veya yemeklere ya da yağlara banarak da tüketilebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Glüten</span> Arpa,Buğday, Çavdar ve Yulaf

Glüten, belirli tahıl tanelerinde doğal olarak bulunan yapısal proteindir. "Glüten" genellikle sadece buğday proteinlerine atıfta bulunsa da, tıp literatüründe çölyak hastalığını tetikleyebildiği kanıtlanmış tahılların tümünde bulunan prolamin ve glutelin proteinlerinin kombinasyonuna atıfta bulunur. Bunlar, herhangi bir buğday türünü, arpa, çavdar ve bazı yulaf çeşitlerinin yanı sıra bu tahılların çapraz melezlerini içerir. Glüten, ekmeklik buğdaydaki toplam proteinin %75-85'ini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Dondurma</span> dondurulmuş tatlı

Dondurma, içine şeker katılmış çeşitli meyve suları ya da sütten soğutmak suretiyle elde edilen soğuk bir tatlıdır. Eş anlamlısı buzkaymak sözcüğüdür. Ayrıca meyveli buz ve freezie türleri de vardır. El ile ya da elektrikli makinelerde yapılabildiği gibi dondurma buzdolapları ile de hazırlanabilir. 100 g dondurma 100-200 kalori verir. A, B, D vitaminleriyle, kalsiyum, yağ, protein ve fosfor yönünden zengin bir gıdadır. Artık piyasada hemen her çeşidi olan dondurmaları servise hazır paket şeklinde her mevsimde bulmak oldukça kolaydır. Yaz kış yenilmesi tavsiye edilir. Her çeşit kuru ve yaş meyve ile hazırlandığı gibi cevizli, fıstıklı, çikolatalı, karamelli vb. olan çeşitleri piyasada sıklıkla tüketilmektedir. Dondurmalar elle, makine yardımıyla ya da döverek yapılabilir. Bazı yörelere has dondurmalar vardır örneğin Kahramanmaraş Dondurması. Kendine has dondurması olan ülkeler vardır. Birleşik Krallık, Japonya, Finlandiya, Yunanistan, Yeni Zelanda, Avustralya, Almanya ve İtalya'nın yanı sıra Türkiye'de de Kahramanmaraş, dondurması ile ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Çay (içecek)</span> su ve çay yapraklarının demlenmesiyle yapılan sıcak içecek

Çay, çeşitli bitkilerin yapraklarının, çiçeklerinin, köklerinin, gövdelerinin, kabuklarının, tohumlarının kaynatılmasıyla veya haşlanmasıyla elde edilen bir içecek türüdür. Çay, çalının yapraklarının fermantasyonu, ısıtılması, kurutulması ve bazen diğer meyve veya bitkilerle karıştırılması sonucu hazırlanır.

<span class="mw-page-title-main">Çorba</span> sıvı, tuzlu yiyecek, genellikle sıcak yenir

Kökeni Sanskritçe’den gelen İngilizce çorba (soup) kelimesi, ‘iyi beslenme’ anlamı taşır. Yaklaşık 10 bin yıl öncesinde çorba hazırlandığını ve içildiğini gösteren kayıtlar bulunmaktadır. Çinde 2400 yıllık çorba arkeologlar tarafından Şian antik kentinde bulundu. İnsanlığın çorbayla tanışması, MS 3. yüzyıla rastlıyor. O devrin azizlerinden olan St. Patroklus, arpa ekmeğini suya batırıp üstüne tuz serperek yermiş. Bu daha sonraları, karanlık çağlardan itibaren Avrupa'nın beslenme sistemine girecek çorbanın ilk hali olarak karşımıza çıkıyor. Avrupa'da alta ekmek koyup, üstüne su veya etsuyu dökerek yapılan çorba çeşidi bugün Fransızlar'ın ünlü soğan çorbası olarak hala yerini koruyor

<span class="mw-page-title-main">Fransız mutfağı</span> maestro

Fransız mutfağı, Fransa'da geliştirilmiş, zenginliği ve çeşitliliğiyle ünlü, yemek pişirmenin sanatsal yönünü ön plana çıkaran bir ulusal mutfaktır. Fransız mutfağının kökeni Orta Çağına uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Kore çayı</span>

Kore çayı sıcak veya soğuk olarak servis edilebilen tisane’nin çeşitli tiplerini ima eder. ‘’Yaygın’’ çay ile mutlaka ilişkili değildir, onlar meyveler, yapraklar, kökler ve geleneksel Kore ilacında kullanılan farklı özleri içeren maddelerden yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Un</span> öğütülmüş tahıl

Un, tahılların öğütülmesiyle elde edilen ince toza verilen addır. Başta ekmek ve hamur işleri olmak üzere pek çok gıdanın temel bileşenidir. Genellikle buğdaydan elde edilen toza sadece un denir. Arpa, yulaf, çavdar, mısır, nohut gibi bitkilerden elde edilen un ise, yaygın olarak o tahılın adıyla birlikte mısır unu, arpa unu biçiminde adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Çerkes mutfağı</span>

Çerkes mutfağı, Çerkeslere özgü yemek pişirme tarzıdır. Çerkes yemekleri (шхынхэр) daha çok et ve süt ürünleri ağırlıklıdır. Çerkesler ekmeği az kullanırlar. Çerkesleri/Adığeleri tanıtan yemekler şıpsı-p’aste ile şelame-halıjo’dur. Adiğelerin geleneksel yemekleri et, tahıl ve süt yemeklerinden oluşur. Çerkeslerde yemeğe başlamadan, sofra büyüğünün bir konuşma (dua) yapması adettir.

<span class="mw-page-title-main">Yakisoba</span>

Yakisoba veya sōsu yakisoba (ソース焼きそば), Japon mutfağında kızarmış karabuğday idi. İlk kez 20. yüzyılın başlarında Japonya'da yiyecek tezgâhlarında ortaya çıkmıştır. Her ne kadar soba karabuğday anlamına gelse de, tipik olarak anakaradaki erişteler bu undan elde edilirken, yakisoba erişteleri ise buğday unundan yapılır. Genellikle istiridye sosuna benzer bir çeşni ile tatlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Soba (gıda)</span>

Soba, Japon mutfağında karabuğdaydan yapılan ince eriştelerdir. Genellikle soba erişteler ya dip sosu ile veya erişte çorbası olarak sıcak çorba halinde servis edilir.

<span class="mw-page-title-main">Bebek maması</span> Özellikle bebekler için üretilen gıdalar

Bebek maması, 4-6 ay ve iki yaş arasındaki bebekler için özel olarak üretilen, anne sütü dışında herhangi bir yumuşak, kolay tüketilen bebek formülüdür. Gıda, üreticiden hazır olarak birçok çeşit ve lezzetlerle gelir. Ayrıca püre edilmiş veya başka şekilde küçük parçalı sofralık yiyecekler de olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova mutfağı</span>

Kosova mutfağı, Kosova'ya özgü etnik grupların geleneksel yemeklerinden oluşan, Balkan mutfağının bir temsilcisidir. Arnavutluk ile tarihsel ve etnik bağları nedeniyle, Arnavut mutfağından önemli ölçüde etkilenmiş ve diğer Balkan ülkelerinin unsurlarını da benimsemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pankek</span> hamur işi türünde tatlı

Pankek, nişasta bazlı, yumurta, süt ve tereyağı içeren bir bulamaç ile hazırlanan ve genellikle ince ve yuvarlak olan düz bir hamur işi türüdür. Kalbur veya kızartma tavası gibi sıcak ve yağlanmış yüzeylerde pişirilerek hazırlanır. Arkeolojik kanıtlar, pankek ve türevlerinin muhtemelen tarih öncesi toplumlarda yenen en eski ve en yaygın tahıl bazlı besin olduğunu göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Noodle</span>

Noodle, bir erişte ve şehriye türüdür. Buna karşılık Kâşgarlı Mahmud, Divanü Lûgat-it-Türk adlı eserinde Ügre (ئۈگرە) sözcüğünü zikretmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kore yemekleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kore mutfağından yemeklerin listesi aşağıda sıralanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Muk (yemek)</span>

Muk veya mook, tahıl, fasulye veya karabuğday, susam ve meşe palamudu gibi kabuklu yemiş nişastasından yapılan ve jöle benzeri bir kıvama sahip bir Kore yemeğidir. Muk'ın tek başına çok az tadı vardır, bu nedenle muk yemekleri soya sosu, susam yağı, doğranmış taze soğan, ufalanmış nori ve acı biber tozu ile tatlandırılır ve çeşitli sebzelerle karıştırılır.

<span class="mw-page-title-main">Janchi-guksu</span> Japon mutfaği

Janchi-guksu, buğday unu eriştesinden yapılan Kore noodle'ıdır. Sığır eti suyu ya da hamsi suyu bileşenleridir. Susam yağı, soya sosu, pul biber ve yeşil soğandan yapılır. İnce dilimlenen jidan, gim ve kabak, garnitür olarak hazırlanır. Janchi'nin anlamı Korecede ziyafet anlamındadır. Bu kelimenin kökeni birisinin evlilik ya da on altıncı yaş ziyafetinden gelir.

<span class="mw-page-title-main">Karabuğday viskisi</span>

Karabuğday viskisi, normal olarak, karabuğdaydan yapılan tahıl viskisi ve herhangi bir viskiyi ifade eder. Fransa'nın Breton bölgesinde ve Amerika Birleşik Devletleri'nde üretilmektedir. Soba shōchū, Japonya'da üretilen benzer, ancak daha zayıf bir içecektir. Karabuğday balından da likör üretilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Moldova mutfağı</span>

Moldova mutfağı, Moldova halkının ve onun ayrılıkçı bölgesi Transdinyester yöresindeki yemek kültürüdür. Esas olarak çeşitli etler, patates, lahana ve çeşitli tahıl cinsleri gibi bileşenlerden oluşur. Yerel mutfak Rumen mutfağına çok benzer. Aynı zamanda Osmanlı mutfağından kalan büyük bir etki yanında Yunan, Polonya, Ukrayna ve Rusya dahil olmak üzere bölgedeki diğer mutfaklardan ilham ve unsurlar alır.