İçeriğe atla

FOXP2

FOXP2
Uygun yapılar
PDBOrtolog araması: PDBe RCSB
Tanımlayıcılar
Başka adlarFOXP2
Dış kimliklerOMIM: 605317 MGI: 2148705 HomoloGene: 33482 GeneCards: FOXP2
Gen yerleşimi (İnsan)
7. Kromozom (insan)
Krom.7. Kromozom (insan)[1]
7. Kromozom (insan)
FOXP2 için genom yerleşimi
FOXP2 için genom yerleşimi
Bant7q31.1Başlangıç114,086,327 [1]
Bitiş114,693,772 [1]
RNA ekspresyonu deseni
Daha çok ekspresyon verisi başvurusu
Ortologlar
TürlerİnsanFare
Entrez
Ensembl
UniProt
RefSeq (mRNA)

NM_053242
NM_212435
NM_001286607

RefSeq (protein)

NP_001273536
NP_444472
NP_997600

Yerleşim (UCSC)Krom. 7: 114.09 – 114.69 Mbn/a
PubMed araması[2][3]
Vikiveri
İnsan'ı Gör/DüzenleFare'yi Gör/Düzenle

Forkhead box protein P2 (FOXP2), insanlarda, CAGH44, SPCH1 veya TNRC10 olarak da bilinen FOXP2 geni tarafından kodlanan, konuşma ve dilin düzgün gelişimi için gerekli olan bir proteindir.[4] FOXP2 bir transkripsiyon faktörüdür, yani düzenleyici bir proteini kodlar. Gen, genellikle iletişimde bir rol oynadığı birçok omurgalı ile paylaşılır (örneğin, kuş şarkısının gelişimi).

Başlangıçta KE ailesinde konuşma bozukluğunun genetik faktörü olarak tanımlanan FOXP2, konuşma ve dil ile ilişkili olarak keşfedilen ilk gendir.[5] Gen, kromozom 7'de (7q31, SPCH1 lokusunda) bulunur ve fetal ve yetişkin beyin, kalp, akciğer ve bağırsakta ortaya çıkar.[6][7] FOXP2 ortologları,[8] tam genom verilerinin bulunduğu diğer memelilerde de tanımlanmıştır. FOXP2 proteini, gen ifadesinin düzenlenmesinde yer alan transkripsiyon faktörlerinin FOX grubunun bir üyesi olmasını sağlayan bir çatal kutu DNA bağlama alanı içerir. Bu karakteristik çatal-kutu alanına ek olarak, protein bir poliglutamin sistemi, bir çinko parmak ve bir lösin fermuarı içerir. Gen, kadınlarda, kadınların dil öğreniminde daha başarılı olduğunu gösterecek bir şekilde, daha etkindir.[9]

İnsanlarda FOXP2 mutasyonları ciddi bir konuşma ve dil bozukluğuna neden olur.[4][10] FOXP2 versiyonları, uzak ilişkili omurgalılarda benzer formlarda bulunur; farelerde[11] ve ötücü kuşlarda[12] genin fonksiyonel çalışmaları nöral devrelerin esnekliğinin modüle edilmesinin önemli olduğunu göstermektedir.[13] Beynin dışında FOXP2, akciğer ve bağırsak gibi diğer dokuların gelişiminde de rol oynamaktadır.[14] FOXP2 halk arasında "dil geni" olarak adlandırılır, ancak bu sadece kısmen doğrudur, çünkü dil gelişiminde yer alan başka genler de vardır.[15]

Kaynakça

  1. ^ a b c GRCh38: Ensembl release 89: ENSG00000128573 - Ensembl, May 2017
  2. ^ "İnsan PubMed Başvurusu:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine. 
  3. ^ "Fare PubMed Başvurusu:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine. 
  4. ^ a b Lai CS, Fisher SE, Hurst JA, Vargha-Khadem F, Monaco AP (Ekim 2001). "A forkhead-domain gene is mutated in a severe speech and language disorder". Nature. 413 (6855). ss. 519-23. Bibcode:2001Natur.413..519L. doi:10.1038/35097076. PMID 11586359. 
  5. ^ Nudel R, Newbury DF (Eylül 2013). "FOXP2". Wiley Interdisciplinary Reviews: Cognitive Science. 4 (5). ss. 547-560. doi:10.1002/wcs.1247. PMC 3992897 $2. PMID 24765219. 
  6. ^ Fisher SE, Vargha-Khadem F, Watkins KE, Monaco AP, Pembrey ME (Şubat 1998). "Localisation of a gene implicated in a severe speech and language disorder". Nature Genetics. 18 (2). ss. 168-70. doi:10.1038/ng0298-168. PMID 9462748. 
  7. ^ Lai CS, Fisher SE, Hurst JA, Levy ER, Hodgson S, Fox M, Jeremiah S, Povey S, Jamison DC, Green ED, Vargha-Khadem F, Monaco AP (Ağustos 2000). "The SPCH1 region on human 7q31: genomic characterization of the critical interval and localization of translocations associated with speech and language disorder". American Journal of Human Genetics. 67 (2). ss. 357-68. doi:10.1086/303011. PMC 1287211 $2. PMID 10880297. 
  8. ^ "OrthoMaM phylogenetic marker: FOXP2 coding sequence". 23 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2010. 
  9. ^ Pennisi E (31 Ekim 2013). "'Language Gene' Has a Partner". Science. 5 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2014. 
  10. ^ MacDermot KD, Bonora E, Sykes N, Coupe AM, Lai CS, Vernes SC, Vargha-Khadem F, McKenzie F, Smith RL, Monaco AP, Fisher SE (Haziran 2005). "Identification of FOXP2 truncation as a novel cause of developmental speech and language deficits". American Journal of Human Genetics. 76 (6). ss. 1074-80. doi:10.1086/430841. PMC 1196445 $2. PMID 15877281. 
  11. ^ Groszer M, Keays DA, Deacon RM, de Bono JP, Prasad-Mulcare S, Gaub S, Baum MG, French CA, Nicod J, Coventry JA, Enard W, Fray M, Brown SD, Nolan PM, Pääbo S, Channon KM, Costa RM, Eilers J, Ehret G, Rawlins JN, Fisher SE (Mart 2008). "Impaired synaptic plasticity and motor learning in mice with a point mutation implicated in human speech deficits". Current Biology. 18 (5). ss. 354-62. doi:10.1016/j.cub.2008.01.060. PMC 2917768 $2. PMID 18328704. 
  12. ^ Haesler S, Rochefort C, Georgi B, Licznerski P, Osten P, Scharff C (Aralık 2007). "Incomplete and inaccurate vocal imitation after knockdown of FoxP2 in songbird basal ganglia nucleus Area X". PLoS Biology. 5 (12). ss. e321. doi:10.1371/journal.pbio.0050321. PMC 2100148 $2. PMID 18052609. 
  13. ^ Fisher SE, Scharff C (Nisan 2009). "FOXP2 as a molecular window into speech and language". Trends in Genetics. 25 (4). ss. 166-77. doi:10.1016/j.tig.2009.03.002. PMID 19304338. 
  14. ^ Shu W, Lu MM, Zhang Y, Tucker PW, Zhou D, Morrisey EE (Mayıs 2007). "Foxp2 and Foxp1 cooperatively regulate lung and esophagus development". Development. 134 (10). ss. 1991-2000. doi:10.1242/dev.02846. PMID 17428829. 
  15. ^ Harpaz Y. "Language gene found". human-brain.org. 25 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bipolar bozukluk</span> Depresyon dönemlerine ve anormal derecede yüksek ruh haline neden olan zihinsel bozukluk

Bipolar bozukluk veya İki uçlu duygudurum bozukluğu, her biri günlerden haftalara kadar süren depresif ve manik periyotlar ile karakterize edilen, bireyin tamamıyla sağlıklı bir duygudurum (ötimik) vaziyetine de girebildiği, bir duygudurum bozukluğudur. Yaşanan bu iki dönemin ortak özelliği, kişilerin duygudurumunda olağan seyrinden farklı özellikte ve süreklilik arz eden bir yaşantısı olmasıdır. Bu farklılıklar depresif dönemde yaşanan hüzünlü, özgüveni düşük ruh halindeki artış (disfori) ve bununla birlikte manik dönem olarak nitelendirilen neşedeki artıştır (öfori).

Bir gen bir enzim hipotezi, genlerin enzimler aracılığıyla etkilerini gösterdiği fikridir, öyle ki her gen bir enzimin üretiminden sorumludur, o enzim de metabolik bir yolakta bir adıma etki eder. Bu kavram George Beadle ve Edward Tatum tarafından Neurospora crassa küfündeki genetik mutasyonlar hakkındaki önemli bir makalede ilk defa dile getirilmiş, daha sonra iş arkadaşları Norman Horowitz tarafından "Bir gen bir enzim hipotezi" olarak adlandırılmıştır. Sonraları moleküler biyoloji olarak adlandırılacak bilim dalının ilk önemli buluşu sayılmasına rağmen, bu fikrin kısa süre sonra aşırı basit olduğu anlaşılmıştır. Daha sonradan "bir gen-bir polipeptit" olarak yeniden ifade edildikten sonra dahi günümüzde genler ile proteinler arasındaki ilişkiyi açıklamakta yetersiz sayılmaktadır. Ökaryotlarda alternatif alternatif uçbirleştirme ile bir genden çeşitli proteinlerin üretilebilmesi bir gen-bir polipeptit hipotezi ile uyuşmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Svante Pääbo</span> İsveçli genetikçi ve bilim insanı

Svante Pääbo, İsveçli biyolog, genetikçi ve bilim insanı. Evrimsel antropoloji alanında uzmanlaşan Pääbo, paleogenetiğin kurucularından birisidir ve Neandertal genomu üzerinde yoğun bir şekilde çalışmıştır. 2022'de "soyu tükenmiş homininlerin genomları ve insan evrimi ile ilgili keşifleri" nedeniyle Nobel Tıp Ödülü'ne layık görüldü.

Rastgele genetik sürüklenme, alel sürüklenmesi veya Wright etkisi olarak da bilinen genetik sürüklenme, bir popülasyondaki mevcut bir gen varyantının (alel) frekansında rastgele şansa bağlı olarak meydana gelen değişimdir.

Gen kopya sayısı bir bireyin genomunda bulunan bir genin kopya sayılarında bulunan farklılıklardan oluşan genetik karakter özelliklerini ifade eder. Bazı genlerin kopya sayılarında görülen farklılıkların insanlarda genetik çeşitliliğe katkıda bulunduğu gerçeği İnsan Genom Projesi'nin tamamlanmasıyla ortaya çıkarılmıştır. Bazı insanlarda yalnızca bir kromozomda bazı genlerin delesyonu görülürken bazı insanlarda aynı genlerin birçok kopyası görülmektedir. Yaklaşık 20.000 insan geni içinde, akraba olmayan insanlar tipik olarak yaklaşık 12 farklı yerde değişik kopya sayısına sahiptir ve büyük çaplı değişikliklerin boyutları birkaç kilobaz ile 2 megabaz arasında değişir.

<span class="mw-page-title-main">Otizmin kalıtsallığı</span>

Otizmin kalıtsallığı, Otizm spektrum bozukluklarının nedenleri arasında en önemli yeri genetik faktörler tutmaktadır. İkizler üzerinde yapılan ilk çalışmalar otizmin kalıtsallığının %90'dan fazla olduğunu, bir başka deyişle genetik faktörlerin otizm vakalarının %90'ından fazlasını açıkladığını göstermiştir. Bu tahminin daha kesinleştirilmesi için ikizler üzerine yeni data ve yapısal genetik modeller gerekmektedir. Tek yumurta ikizlerinden yalnızca biri otistik olduğunda diğerinde genellikle öğrenme ve sosyal bozukluklar görülmektedir. Erişkin kardeşler için ise daha geniş olan otizm fenotipinin bir ya da birkaç özelliğine sahip olma riski %30'dur.

Psödogenler işlevsel genlerin çalışmayan evrimsel akrabalarıdır, bunlar protein kodlama yeteneklerini kaybetmiş veya bir şekilde artık hücre içinde ifade edilmemektedir. Bazılarının intron veya promotörleri yoksa da, çoğunun gen-benzeri bazı özellikleri vardır, bunlar, protein veya RNA kodlamalarına engel olan çeşitli tip mutasyonlardan dolayı işlevsizdir. Bu terim 1977'de Jacq ve çalışma arkadaşları tarafından türetilmiş, sahte anlamına gelen "psödo-" öneki ve "gen" sözcüğünden türetilmiştir.

Sodyum/potasyum taşıyan ATPaz alt birimi alfa-3, insanlarda ATP1A3 geniyle kodlanmış enzimdir. Beyindeki sodyum ve potasyum seviyelerinin düzenlenmesiyle ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">CHST1</span>

Karbonhidrat sülfotransferaz 1, insanlarda 11. kromozomun kısa kolunda bulunan CHST1 geni tarafından kodlanan bir proteindir. Proteinin polipeptit zincirinin uzunluğu 411 amino asittir ve molekül ağırlığı 46715'tir.

<span class="mw-page-title-main">Osteokalsin</span>

Osteokalsin, başka bir adla kemik gama-karboksiglutamik asit içeren protein (BGLAP), kemik ve dentinde bulunan ve ilk olarak civciv kemiğinde kalsiyum bağlayıcı protein olarak tanımlanan küçük (49-amino-asit) kollajenöz olmayan protein yapılı bir hormonudur.

<span class="mw-page-title-main">Kavernom</span> İnsanlarda görülen bir hastalık

Serebral Kavernöz malformasyonlar, merkezi sinir sisteminin vasküler yapılarından kaynaklanan ve kavernöz hemanjiom olarak da isimlendirilen oluşumlardır. Hemanjiomların bir türü olarak değerlendirilebilir. Kavernomlar genişlemiş kan damarlarından, büyük vasküler kanallardan oluşur ve düzgün sınırlı, tek katlı endotelden oluşan, arasında normal beyin dokusunun bulunmadığı yapılardır. Serebral kavernöz malformasyonların çapı birkaç milimetreden birkaç santime kadar değişebilen büyüklüklerde olabilir. Sıklıkla beyinde görünür fakat başka organlarda da izlenebilir.

<span class="mw-page-title-main">LARGE</span> Homo sapiens türünde protein kodlayıcı gen

Glikoziltransferaz benzeri protein LARGE1, insanlarda LARGE geni tarafından kodlanan bir enzimdir.

<span class="mw-page-title-main">Majör bazik protein</span>

Eozinofil majör bazik proteini veya genellikle kısaltılmış olarak majör bazik protein, insanlarda PRG2 geni tarafından kodlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Spinal müsküler atrofi</span> nadir görülen konjenital nöromüsküler bozukluk

Spinal müsküler atrofi (SMA), motor nöronların kaybı ve ilerleyici kas erimesi ile sonuçlanan nadir görülen bir nöromüsküler bozukluktur. Genellikle bebeklik veya erken çocukluk döneminde teşhis edilir ve tedavi edilmezse bebek ölümlerinin en yaygın genetik nedenidir. Ayrıca hastalığın daha hafif bir seyirli bir türü yaşamın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkabilir. Ortak özellik, önce kol, bacak ve solunum kaslarının etkilendiği istemli kasların ilerleyici zayıflığıdır. İlişkili problemler arasında zayıf baş kontrolü, yutma güçlüğü, skolyoz ve eklem kontraktürleri yer alabilir.

NADPH oksidaz 2 veya sitokrom b(558) alt-birimi beta veya Sitokrom B-245 ağır zincir, insanlarda NOX2 geni tarafından kodlanan bir proteindir. Bu protein, reaktif oksijen türlerini (ROS) oluşturan süper oksiti üreten bir enzimdir.

Transkripsiyon faktörü SOX18 SOX18 geni tarafından kodlanan bir proteindir.

<span class="mw-page-title-main">Angela D. Friederici</span>

Angela Friederici, Almanya, Leipzig'deki Max Planck İnsan Bilişi ve Beyin Bilimleri Enstitüsü'nde yönetici ve aynı zamanda nöropsikoloji ve dilbilim alanlarında dünyaca tanınmış bir uzman. 400'den fazla akademik makalenin ve kitap bölümünün yazarı olmakla birlikte, dilbilim, nörobilim, dil ve psikoloji gibi alanlarda 15 kitabın editörlüğünü de yapmış bulunuyor.

<span class="mw-page-title-main">Masatoshi Nei</span> Amerikalı genetikçi ve evrimsel biyolog

Masatoshi Nei , Temple Üniversitesi Biyoloji Bölümü'nde Carnell Profesörü olarak çalışan Japon asıllı Amerikalı evrim biyoloğudur. 1990'dan 2015'e kadar Pennsylvania Eyalet Üniversitesi'nde Evan Pugh Biyoloji Profesörlüğü ve Moleküler Evrimsel Genetik Enstitüsü Direktörlüğü yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">C1QTNF5</span>

C1q/tümör nekroz faktör ilişkili protein 5, insanların 11. kromozomunda yer alan C1QTNF5 geni tarafından kodlanan bir proteindir.

<span class="mw-page-title-main">DAZ1</span>

DAZ1, insan Y kromozomunda yer alan DAZ1 geni tarafından kodlanan bir proteindir.