Fıstık, Türkçede botanik bakımdan birbiriyle ilgisi olmayan çeşitli bitkilerin çerez olarak yenen meyvelerine verilen addır. Fıstık adının kullanıldığı bazı bitkiler şunlardır:
Ayrıca fıstık, argoda çok aranan ve arzu edilen anlamında kullanılır. Bu arzu edilen şey bir kişi (karşı cins), bir durum veya bir cisim olabilir.
Fıstık çamı, çamgiller (Pinaceae) familyasından Ege, Akdeniz sahilleri, Portekiz, İspanya, İtalya, Girit ve Türkiye'de yayılış gösteren çam türü. Kozalakları ve tohumu diğer çam türlerine göre çok daha büyüktür. Kozalaklarından çıkan çam fıstığı besin olarak tüketilmektedir.
Yer fıstığı, baklagiller (Fabaceae) familyasından Arachis cinsinin bir türüdür. Tohumlarında %45-60 oranında yağ, %20-30 oranında protein, %18 oranında karbonhidrat, vitaminler ve madensel maddeler içeren, özellikle yağ sanayi ve çerez yapımı başta olmak üzere, sapı kuru ot ve kabuğu da çeşitli şekillerde değerlendirilen değerli bir bitkidir.
Antep fıstığı, sakız ağacıgiller (Anacardiaceae) familyasından yenebilen kabuklu bir meyve, bu meyvenin çekirdeği ve ağacıdır. Bazı yörelerde Şam fıstığı olarak da bilinir. Antep fıstığı ağacından yetişir, yağlı, ince kabukludur. Tatlıcılık ve yiyecek sektöründe kullanılır.
Kaju, sakız ağacıgiller (Anacardiaceae) familyasından bir tropikal iklim bitkisi. Brezilya'da yetiştirilip Portekizliler tarafından dünyaya tanıtılmıştır. En yoğun bulunduğu bölge Ekvator çevresidir.
İrmik helvası, irmiğin un, şeker, yağ ve arzuya göre çam fıstığı, su, süt gibi diğer katkılarla kavrulmasıyla elde edilen Türk tatlısıdır. Sıcak veya soğuk yenilebilir. Yüksek kalorili olan irmik helvası lif bakımından zengindir.
Keşkül, Türk mutfağında sütlü bir tatlıdır. Keşkül, süt, dövülmüş badem, şeker, pirinç unu ve patates unu ile yapılır. Pişirme tekniği muhallebiler gibidir. Kaynama sona ererken sütün içinde hindistancevizi tozu dökülür. Kâselerin üzeri çekilmiş badem, çam fıstığı ve fıstık ile süslenir.
Çam fıstığı , fıstık çamının kozalaklarından çıkarılan sert kabukların kırılması sonucu elde edilen ve besin değeri oldukça yüksek bir besin maddesidir. Bütün Akdeniz ülkelerinden yetişen bu ağaç şemsiye görünümünde 20 m'ye boylanabilen geniş tepeli bir çam türüdür. Kozalak üretimi 20 yaşından sonra başlar.
Katmer, Türk mutfağında ve Orta Asya'da yaygın olarak yapılan, hamurun yaklaşık 2 mm kalınlığında açılıp arasına yağ, haşhaş, tahin, antep fıstığı ya da kaymak konulup 4-5 kez katlanarak saçta pişirilmesi ile elde edilen hamur işi yiyecektir.
Meksika mutfağı, özellikle eski yerlilerin ve İspanyol koloni devriyle Fransız, Arap ve Karayip geleneklerinin bir sentezi olarak kendini gösterir. Genelde zengin bitki örtüsüne sahip olan bu sıcak, topik ülkenin mutfağında mısır, fasulye, meyve çeşitleri ve belirli sebze türleri önemli bir rol oynar. Meksika'da birbirinden çok farklı bölgesel mutfaklar mevcuttur. Kuzeyde İspanyol mutfağının etkisi görülürken, güneyde yerlilerin mutfağı korunmuştur.
Maraş fıstık ezmesi veya Kahramanmaraş fıstık ezmesi, antep fıstığı ve şekerden yapılan bir şekerleme çeşididir.
Bitkisel yağ, bitkilerden elde edilen yağdır. Bitkisel yağlar yiyeceklerde ve yemek pişirmek amacıyla kullanılırlar. Bitkisel yağ üretiminde kullanılan en önemli bitkiler soya, palmiye yağı, kolza, kanola, zeytin ve ayçiçeği ile yer fıstığıdır.
Fıstık ezmesi, kavrulmuş yer fıstığından yapılan bir ezme çeşididir. Genellikle yer fıstığı ile birlikte tuz, tatlandırıcı veya emülsiyon sağlayan maddeler içerir. Pek çok ülkede yaygın olarak tüketilmektedir. Amerika Birleşik Devletleri her yıl $800 milyon dolarlık fıstık ezmesi tüketiyor ve fıstık ezmesi ihracatın liderlerinden biridir.
Take 5, The Hershey Company tarafından üretilen bir kalıp çikolatadır. Pretzel, karamel, fıstık ve fıstık ezmesi dolguludur. Adındaki "5" beş bileşenin birleşimini ifade eder: sütlü çikolata, yer fıstığı, karamel, yer fıstığı yağı ve pretzel.
Treets Mars şirketine ait çikolata markasıdır. Birleşik Krallık, Fransa, Almanya ve Hollanda'da satılmaktadır.
Cadbury Clusters 2009 yılında İngiltere ve İrlanda'da Cadbury tarafından başlatılan çikolata bazlı bir şekerlemedir. 150g'lık torbalarda satılan ve şu anda üç çeşitte mevcut olan küçük külçelerdir. Bunlar tekrar kapatılabilir ve Cadbury Shots ve Cadbury Buttons gibi diğer Cadbury ürünlerinin ambalajlarının yeniden tasarlanmasının önünü açtı.
Hamsili pilav (Gürcüce:ქაფშა ფრინჯონი), Trabzon ve Rize başta olmak üzere Karadeniz Bölgesinde tüketilen bir hamsi yemeğidir.
Gerdan tatlısı koyunun gerdan etinden yapılan bir tatlıdır. Kurban bayramında kesilen kuzuların gerdan kısmından yapılır. Osmanlı mutfağına ait bir tatlıdır.
Lorlu parmak tatlısı, şerbetli bir tatlıdır. Marmara Bölgesinde yapılır. Kullanılan lor peynirinin kesinlikle tuzsuz olmalıdır. Ayrıca pek çok şerbetli tatlıda olduğu gibi lorlu parmak tatlısının yapımında da tatlının sıcak, şerbetin ise soğuk olması gerekir. Kırklareli mutfağında yer alır. Fıstık tatlısı da denir. İçinde fıstık olduğundan dolayı değil şeklinin fıstığa benzemesinden dolayı bu ad ile adlandırılır.
Muska pestili, bir çeşit pestildir. Pestilin içerisine fıstık veya ceviz, tarçın ve şeker katkısı ile üçgen şeklinde sarılarak elde edilmektedir. Ayrıca pestilin arasına istenirse ceviz, badem, fındık, fıstık ezmesi gibi ürünlerden herhangi biri veya birkaçı konula bilir.
Gaziantep Fıstık Müzesi, Gaziantep'te bulunan ve Antep fıstığına adanmış müzedir. Dünyanın ilk ve tek fıstık müzesidir.