İçeriğe atla

Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana

Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana
YazarYaşar Kemal
TürRoman
Yayım1997
YayımcıYKY, Adam
ISBN975-08-0706-5
Bir Ada Hikâyesi serisi
Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana
(1. kitap)
Karıncanın Su İçtiği

Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana, Yaşar Kemal'in tarihi romanlarındandır. Eser ilk olarak 1997 yılında Adam yayınları tarafından basılmıştır. Bir Ada Hikâyesi dörtlemesinin ilk kitabıdır.

Yaşar Kemal bu eserinde I. Dünya Savaşı'nın ardından Anadolu halkının çilesini konu alır. Romanın kahramanı Poyraz Musa adında şeref madalyalı bir savaş gazisidir. Savaştan sonra gittiği köyünde kimseleri bulamaz ve Ege'de Kaz Dağı'nı gören Karınca Adası'dan bir ev ve değirmen alarak yerleşir. Bir yandan da savaşta peşine takılan kanlılarından kaçmakta olduğu için ismini Poyraz Musa yapmıştır. Adaya ilk gelen olan Poyraz Musa burada mübadele ile gitmemiş Rum Vasili'yi bulur. Başlarda kimse adaya gelmez.Fakat zamanla kasaba Anadolu'daki savaştan kaçmış, yoksulluktan bitab düşmüş insanlarla dolunca, bunların bir kısmı adaya iskan edilmeye başlar. Eserde önemli bazı karakterler Poyraz Musa, Nişancı Veli, Vasili ve Dengbej Uso'dur. Roman ismini Ortadoğu'da yaşayan ve büyük kıyıma uğratılan Yezidiler'in cesetlerinin atılması ile kan akan Fırat Nehri'nin görüntüsünden alır.

Yazar, Poyraz Musa ve diğer kahramanlar etrafında savaşın yıkıcılığını, mübadelenin hüznünü, yüzlerce binlerce yıldır beraber yaşayan halkların kardeşliklerini, kültürlerinin çeşitliliğini, güzelliğini ve uyumunu konu alır.

Yaşar Kemal bu eserinde savaşın toplumsal etkilerine işaret etmektedir. Buna ek olarak yazar kahramanlarının üzerinden insanı ve romanın geçtiği çevrenin doğasını kendine özgü üslubu ile mükemmel tasvirler yaparak anlatır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Roman</span> bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri, onların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik, mantıksal, duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen uzun kurgusal anlatı

Roman, genellikle düzyazı biçiminde yazılan, kurgusal, görece uzun, insanın (ya da insan özellikleri atfedilen varlıkların) deneyimlerini bir olay örgüsü içinde aktaran ve genellikle kitap halinde basılan bir edebî tür. Uluslararası ve akademik platformlarda beşinci sanat olarak kabul gören edebiyatın bir alt türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Kemal</span> Türk romancı ve oyun yazarı

Mehmet Raşit Öğütçü, yazar olarak Orhan Kemal, aydınlık gerçekçi Türk roman ve oyun yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yaşar Kemal</span> Türk yazar ve şair (1923–2015)

Kemal Sadık Gökçeli veya bilinen adıyla Yaşar Kemal, Kürt kökenli Türk roman ve hikâye yazarı, şair ve aktivisttir. Türk edebiyatının en önde gelen yazarlarından biri olarak kabul edilen Yaşar Kemal, yaşamı boyunca pek çok ödül almış ve Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilmiştir. En ünlü eseri, yaklaşık 32 yılda tamamladığı İnce Memed roman serisidir.

<i>Allahın Askerleri</i> İlk kez 1978de basılımış, Yaşar Kemalin çocuklarla yaptığı röportajlar

Allahın Askerleri, Yaşar Kemal'in eserlerinden biridir, ilk basımı 1978'de Milliyet Yayınları tarafından yapılmıştır.

<i>Sarı Sıcak</i> İlk kez 1955te basılmış Yaşar Kemal eseri

Sarı Sıcak, Yaşar Kemal'in öykülerini derlediği eserinin adıdır. Eser ilk olarak 1955 yılında yayınlanmıştır. Yazarın öykü dalında verdiği ilk eseridir. Eser yazarın daha sonra verdiği başyapıtlarından İnce Memed'den önce Türkiye ve dünyaca tanınmasını sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türk edebiyatı</span> Türkçe yazılmış edebî eserler

Türk edebiyatı, Türk yazını veya Türk literatürü; Türkçe olarak üretilmiş sözlü ve yazılı metinlerdir.

Kıvılcım Kemal Anadol, Türk siyasetçi, avukat ve yazardır. TBMM 15 ve 16. dönem CHP Zonguldak milletvekilliği, 18, 22 ve 23. dönem CHP İzmir milletvekilliği görevlerinde bulunmuştur. Barış Derneği Genel Başkanvekili olan şair, yazar Zihni Anadol’un oğludur.

<i>Teneke</i> (roman) Yaşar Kemal tarafından yazılan roman

Teneke, Yaşar Kemal'in 1955 tarihli romanı. Çukurova'daki çeltik ağalarına karşı mücadele eden köylünün yanında yer alan idealist kaymakamın trajik öyküsü anlatılmaktadır. Yazarın İnce Memed sonrasındaki ikinci romanıdır. İlk olarak Varlık Yayınları'nda yayımladı. Sonraları birçok yayınevi tarafından yayımlanan eser 2004’ten günümüze ise Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanmaktadır.

<i>Kurt Kanunu</i> Kemal Tahirin yazdığı bir roman

Kurt Kanunu, ilk baskısı 1969 yılında yayımlanan Kemal Tahir romanı. 1926'da, Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya yapılması planlanan suikast girişiminin arka planını konu alır. Yazar, eserde romanı eski iktidar partisi İttihat ve Terakki Fırkası üyelerinin gözüyle anlatırken İttihatçıların aralarında yaşanan çekişme ve hesaplaşmaları aktarır. Romanın adı, "Kurtlukta, düşeni yemek kanundur" sözünden gelir.

<span class="mw-page-title-main">Süper kahraman</span>

Süper kahraman, normal insanların yapamadığı şeyleri yapma güçlerine sahip olan ve bu güçlerini toplumun iyiliği için kullanan bir kişiye verilen genel isimdir. Süper kahramanlar geçmişten bu yana çok popüler olmuş ve sevilmişlerdir.

Tanyeri Horozları, Yaşar Kemal’in 2002'de yayımlanan romanıdır. Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana (1997), Karıncanın Su İçtiği (2002) ve Çıplak Deniz Çıplak Ada (2012) kitaplarıyla birlikte Bir Ada Hikâyesi dörtlemesini oluşturmaktadır.

Karıncanın Su İçtiği, Yaşar Kemal’in 2002'de yayımlanan romanıdır. Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana (1997), Tanyeri Horozları (2002) ve Çıplak Deniz Çıplak Ada (2012) kitaplarıyla birlikte Bir Ada Hikâyesi dörtlemesini oluşturmaktadır. Romanda, Karadeniz ve diğer Anadolu bölgelerinde yaşayan insanların I. Dünya Savaşı ve sonrasındaki dönemlerde yapmış oldukları göçler konu edilmektedir.

Nigâr Hanım ile Çiftçi Sadık Efendi'nin oğlu olarak 1923 yılında dünyaya gelen Yaşar Kemal, hayatı boyunca öykü, roman, çeviri, deneme, derleme, şiir ve röportaj alanlarında eser vermiştir. On altı yaşındayken 1939'da ilk şiiri "Seyhan"ı Görüşler adlı Adana halkevleri dergisinde yayımladı. Ortaokuldan ayrıldıktan sonra folklor derlemelerine başladı ve 1940-1941 yılları arasında Çukurova'dan ile Toroslardan derlediği ağıtları içeren ilk kitabı olan Ağıtlar, 1943 yılında Adana Halkevi tarafından; 1944 yılında ilk hikâyesi Pis Hikâye'yi yayımladı. 1940'larda Adana'da çıkan Çığ dergisi çevresinde Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi isimlerle tanıştı. Özellikle, ressam Abidin Dino'nun ağabeyi Arif Dino'yla kurduğu yakınlık onun düşün ve yazın dünyasının gelişimini önemli bir ölçüde etkilemiştir. Kemal Sadık Göğceli adı ile çeşitli yayımlarda yazarken Yaşar Kemal adını Cumhuriyet gazetesine girince kullanmaya başladı ve 1951-1963 yılları arasında gazetede fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı. 1952 yılında yayımlanan ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcak'ta da yer alan Bebek öyküsü burada tefrika edildi. 1947'de İnce Memed'i yazdı fakat yarım bıraktı ve 1953-54'te bitirdi. Dört ciltten oluşan seri, otuz dokuz yılda tamamlandı. Teneke (1955), Dağın Öte Yüzü serisi, Üç Anadolu Efsanesi (1967), Binboğalar Efsanesi (1971), Yılanı Öldürseler (1976), Hüyükteki Nar Ağacı (1982) dahil olmak üzere yazarın birçok eseri, Çukurova'da geçmektedir. Ayrıca eserlerden sekizi tiyatro oyununa, on ikisi sinemaya ve ikisi baleye uyarlanmıştır. Yaşar Kemal'in ayrıca senaryosunu yazdığı filmleri de mevcuttur.

Yaşar Kemal (1923-2015), hayatı boyunca öykü, roman, çeviri, deneme, derleme, şiir ve röportaj alanlarında eser vermiştir. On altı yaşındayken 1939'da ilk şiiri "Seyhan"ı Görüşler adlı Adana halkevleri dergisinde yayımladı. Ortaokuldan ayrıldıktan sonra folklor derlemelerine başladı ve 1940-1941 yılları arasında Çukurova'dan ile Toroslar'dan derlediği ağıtları içeren ilk kitabı olan Ağıtlar, 1943 yılında Adana Halkevi tarafından basıldı. Kayseri'de askerliğini yaparken ilk hikâyesi olan "Pis Hikâye"yi (1946) yirmi üç yaşındayken yazdı. 1948’de "Bebek" hikâyesini ardından "Dükkancı"yı yazdı. 1940'larda Adana'da çıkan Çığ dergisi çevresinde Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi isimlerle tanıştı. Özellikle, ressam Abidin Dino'nun ağabeyi Arif Dino'yla kurduğu yakınlık onun düşün ve yazın dünyasının gelişimini önemli bir ölçüde etkilemiştir. Kemal Sadık Göğceli adı ile çeşitli yayımlarda yazarken Yaşar Kemal adını Cumhuriyet gazetesine girince kullanmaya başladı ve 1951-1963 yılları arasında gazetede fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı. Bu dönemde Anadolu insanının iktisadi ve toplumsal sorunlarını dile getirdiği dizi röportajları ile tanınmaya başladı: Yanan Ormanlarda Elli Gün (1955), Çukurova Yana Yana (1955), Dünyanın En Büyük Çiftliğinde Yedi Gün (1955), Peri Bacaları (1957). 1952 yılında yayımlanan ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcak'ta da yer alan "Bebek" öyküsü burada tefrika edildi. 1947'de İnce Memed'i yazdı fakat yarım bıraktı ve 1953-54’te bitirdi. Roman, ağalara karşı Çukurova'nın yoksul halkına arka çıkan İnce Memed'in halkı için savaşmasını konu almaktadır.

Ortadirek, Yaşar Kemal'in Dağın Öte Yüzü üçlemesinin ilk romanıdır. 1959'da Cumhuriyet'te tefrika edildikten bir yıl sonra, 1960 yılında, yayımlanmıştır. Toros Dağları'nın bir yüzünde yaşayan köylülerin Çukurova'ya iniş süresince karşılaştığı güçlüklerin, insanın doğayla mücadelesini ele almaktadır. On sekiz bölümden müteşekkildir. İlk baskısı Remzi Kitabevi tarafından yapılmıştır.

Ölmez Otu, Yaşar Kemal'in Dağın Öte Yüzü üçlemesinin üçüncü romanıdır. 1968 yılında Ant Yayınları tarafından yayımlandı. Toplam kırk yedi bölümden oluşmaktadır. Üçlemesinin son eseri olan Ölmez Otu'nda serinin diğer romanlarından farklı olarak, Memidik'in Muhtar Sefer'den almak istediği intikam sonunda onu öldürmesi ve köylülerin Taşbaşoğlu mitini yok etmeleri anlatılır.

Hüyükteki Nar Ağacı, Yaşar Kemal'in kısa romanıdır. 1982 yılında basılmasına rağmen roman, 1951'de tamamlanmıştır. Yazarın İstanbul'a gelmeden Kadirli'deyken yazdığı son eserdir. Hüyükteki Nar Ağacı'nda traktörün 1950'li yıllarda Çukurova'ya girmesiyle günlük yaşamı altüst olan halkın sorunlarının ve yöresel değişimleri ele alınmaktadır.

Yılanı Öldürseler, Yaşar Kemal'in aşk, töre ve anne şefkati üçgeninde filmlere konu olmuş romanıdır. Eserde Yaşar Kemal'in doğup büyüdüğü Osmaniye'nin Hemite köyündeki Esme'nin hikâyesini anlatılır. Yazar, Yılanı Öldürseler'i 1950'de Kozan hapishanesinde yatarken tanıştığı bir çocuğun başından geçenlerden esinlenerek yazmıştır. 1976'da Cumhuriyet gazetesinde tefrika edildikten sonra aynı yıl Cem Yayınevi tarafından kitap olarak basılmıştır. 1982'de Türkan Şoray'ın yönetmenliğinde aynı adla sinemaya uyarlanan kitap, 1983 yılında Marianik Revillon tarafından Paris'te tiyatro oyunu olarak sahnelenmiştir. 1991 yılında Yaşar Kemal'in eşi Thilda Kemal tarafından To Crush the Serpent adıyla İngilizceye çevrilmiştir.

<i>Çıplak Deniz Çıplak Ada</i> Yaşar Kemalin 2012de basılmış romanı

Çıplak Deniz Çıplak Ada, Yaşar Kemal'in Bir Ada Hikâyesi serisinin dördüncü ve son romanıdır. Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana (1997) romanı ile başlayan Karıncanın Su İçtiği (2002) ve Tanyeri Horozları (2002) kitaplarıyla devam eden Bir Ada Hikâyesi dörtlemesi, son kitabı Çıplak Deniz Çıplak Ada ile tamamlanmış oldu. 4 Ekim 2012'de Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlandı. Romanda yerlerinden edilen insanların Ege'de bir adada yeni bir yaşam kurma mücadelesi anlatılmaktadır.

Bir Ada Hikâyesi, Yaşar Kemal'in 1997-2012 yıllarında yazdığı dört romandan oluşan serisidir. Seri, Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana (1997), Karıncanın Su İçtiği (2002), Tanyeri Horozları (2002) ile Çıplak Deniz Çıplak Ada (2012) romanlarından oluşmaktadır. İlk üçü Adam Yayınları'ndan çıkarken sonuncusu ise Yapı Kredi Yayınları tarafından basılmıştır. Seride mübadele ve göç olgusu ele alımaktadır.