İçeriğe atla

Füzuli

Koordinatlar: 39°36′01″K 47°08′35″D / 39.60028°K 47.14306°D / 39.60028; 47.14306
Azerbaycan üzerinde Füzuli
Füzuli
Füzuli
Füzuli şehri'nin konumu

Füzuli, Azerbaycan Cumhuriyeti'nde bir şehirdir. Füzuli Rayonu'nun idarî merkezidir. 1993'te Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edilmiş ve Varanda (Վարանդա) adı konulmuştur. Daha sonra 2020 yılında İkinci Karabağ Savaşı ile yine Azerbaycan kontrolüne geçmiştir.

Şehir 1827'de kurulmuş, ilk adı Karyagin (Azerice: Qaryagin, Rusça: Карягино) olmuş, 1959'da Füzuli olarak adlandırılmıştır. Adını şair Fuzûlî'den almıştır.[1]

Düzlük arazide, Aras Nehri kolu olan Köndelençay'ın (Azerice: Göndələnçay) sağ kıyısında yer alır. Bakü'den 318 km uzaktadır.

Karabağ Savaşı'ndan beri Ermenistan'a bağlı silahlı kuvvetlerinin kontrolü altında bulunan Füzuli şehri, 2020 Dağlık Karabağ çatışmaları'nda 17 Ekim 2020'de yeniden Azerbaycan kontrolü altına geçmiştir.

Yeniden inşaası

16 Kasım 2020'de ikinci şehrin harabelerini ziyareti sırasında inşa planını açıklayan Cumhurbaşkanı Aliyev'e göre, devasa bir yeniden yapılanma projesinin parçası olarak, Fuzuli üzerinden Şuşa'ya yeni bir otoyol inşa edilecek.[2] Süreç hemen yürürlüğe girdi, basında çıkan haberlere göre yeni 101 km'lik çok şeritli otoyolun 2022 ortasına kadar bitirilmesi tahmin ediliyor.[3][4]

5 Ocak 2021'de Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, bir uluslararası havaalanı'nın Fuzuli yakınlarında inşa edilmesinin planlandığını duyurdu.[5] Dört gün sonra Fuzuli-Şuşa demiryolu planı da kamuoyuna açıklandı.[6]

Kaynakça

  1. ^ Большая советская энциклопедия. Физули.[]
  2. ^ "Azerbaijani President Visits Liberated Districts, Vows to Rebuild Damaged Villages and Cities". caspiannews.com. 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Azerbaijan starts construction of road to Shusha". AzerNews.az. 18 Kasım 2020. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Jan 5th 2021 update on highway construction progress". 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2021. 
  5. ^ Haber, Live Haber-Tarafsız İlkeli. "Aliyev: Dağlık Karabağ'ın Fuzuli kentine havaalanı inşa edilmesi için talimat verdim - Live Haber". www.livehaber.net/. 5 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021. 
  6. ^ "Caucasian Knot reports the new railway plans". 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Füzuli (rayon)</span> Azerbaycan rayonu

Füzuli Rayonu, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idari bölüm.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> 1988-1994 yılları arasında Karabağ bölgesinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanmış askeri bir çatışma

Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Albert Agarunov</span> Azerbaycanlı asker

Albert Agarunoviç Agarunov, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinde yüzbaşı olarak görev yapmış Azerbaycanlı asker. Dağ Yahudisi kökenli olan Agarunov, 1980'lerin sonlarında Sovyet ordusunda görev yapmış; askerliğini bitirince bir fabrikada çalışmak üzere Surahanı Rayonu'na dönmüştür.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan savaş

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı veya 44 Günlük Savaş Dağlık Karabağ'da Türkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan ve onun desteklediği tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arasında yaşanmış silahlı çatışmalardır.

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı kronolojisi, öncelikle savaşan tarafların resmî açıklamalarına dayanmaktadır. Çatışmalar siper savaşları, ağır silahlar, çok namlulu roketatarlar, zırhlı savaşlar, roketler, balistik füze saldırıları ve başta Türk yapımı Baykar Bayraktar TB2 ve İsrail yapımı Harop dronları olmak üzere insansız hava aracı saldırıları ile karakterize edildi. Ayrıca Ermenistan veya Azerbaycan dışında uluslararası toplumun çoğu tarafından yasaklanmış olan misket bombalarının da saldırılar sırasında kullanıldığı tespit edilmiştir. Ermenistan ordusu tarafından Azerbaycan'ın Gence kentine düzenlenen bir dizi balistik füze saldırısı sivillerin kitlesel ölümüne neden olurken Azerbaycan ordusu, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto başkenti Hankendi ve bölgenin başka yerlerindeki sivil altyapı tesisleri hedef alınarak büyük hasara ve can kayıplarına yol açtı. Tartışmalı toprak miktarı sınırlı olsa da çatışma seviyesi ve uluslararası sınırlara konumlanan mühimmatlar nedeniyle çatışma Dağlık Karabağ sınırlarının ötesine genişledi. İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'ne mermi ve roketler düştü, ancak herhangi bir hasar görülmedi ve İran, kendi toprakları üzerinde birkaç insansız hava aracının (İHA) düştüğünü veya düşürüldüğünü belirtti. Gürcistan ise Kaheti bölgesinde iki insansız hava aracının çarpıştığını bildirdi. Hocavend'e düzenlenen saldırılar sonrası Dağlık Karabağ yetkilileri sivilleri silah altına almaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları</span> Eskiden işgal edilmiş Azerbaycan toprakları

Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları, de jure Azerbaycan'a ait olan ve Dağlık Karabağ Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte Ermenistan ve uluslararası alanda tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin askerî kuvvetleri tarafından işgal edilmiş, eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın dışında yer alan topraklardır. Günümüzde eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın bir bölümünü içeren Kelbecer rayonu dışında tüm rayonlar, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin eski rayonlarıyla aynıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şuşa Muharebesi (2020)</span>

Şuşa Muharebesi veya Azerbaycanlılar tarafından dile getirildiği şekilde Şuşa'nın Kurtuluşu, 4-7 Ekim 2020 tarihleri arasında de jure Azerbaycan'ın Şuşa rayonunun parçası olan ancak de facto olarak artık Azerbaycana ait olan Şuşa şehrinde gerçekleşen muharebe.

<span class="mw-page-title-main">2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması</span> 10 Kasım 2020de Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşını sona erdiren ateşkes antlaşması

2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması, 10 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nı sona erdiren bir ateşkes antlaşmasıdır. Antlaşma, Ermenistan'ın teslim olduğunu duyurmasının ardından 9 Kasım'da Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından imzalandı ve Dağlık Karabağ bölgesindeki tüm çatışmalara 10 Kasım 2020 tarihinde Moskova saati ile 00:00 itibarıyla son verildiği açıklandı. Tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Arayik Harutyunyan da çatışmaların sona ermesini kabul etti.

<span class="mw-page-title-main">Mais Berhudarov</span>

Mais Şükür oğlu Berhudarov, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'nde korgeneral olarak görev yapan bir Azeri subay.

Hikmet İzzet oğlu Mirzayev, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri Korgenerali, Azerbaycan Kara Kuvvetlerinin Komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Zafer Bayrağı (Azerbaycan)</span>

Zafer bayrağı, 8 Kasım 2020 tarihinde Ermenistan işgalinden kurtarıldıktan sonra Azerbaycan Özel Kuvvetleri tarafından Şuşa Valiliği binası üzerinde kaldırılan bayraktır. Bu bayrak Azerbaycan'ın 2020 tarihli Karabağ Savaşında Zafer Bayrağı ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">2020 Bakü Zafer Geçidi</span> Askeri zafer geçidi

2020 Bakü Zafer Geçidi, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'deki Azatlık Meydanı'nda 10 Aralık 2020'de düzenlenen askerî geçit töreni. Azerbaycan'daki resmî makamlarca Vatanseverlik Savaşı olarak nitelendirilen 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nın Azerbaycan'ın zaferiyle sonuçlanması onuruna düzenlendi. Geçit, savaş sırasında askerî teçhizat, insansız hava araçları ve uçakların yanı sıra Ermeni savaş ganimetleri ve Türk askerleri ve subayları ile birlikte askerî teçhizat, insansız hava araçları ve uçaklarla birlikte yürüyen 3.000 askerî personelle yapıldı. Yakındaki Bakü Körfezi'nde jetler ve helikopterler tarafından şehrin üzerinde manevralar yapıldı. Azerbaycan'ın savaştaki kilit müttefiklerinden olan Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Bakü'ye devlet ziyareti kapsamında askerî geçit törenine de katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ'da barışı koruma operasyonları</span> Dağlık Karabağda barışı koruma operasyonları

Dağlık Karabağ'da barışı koruma misyonu 2020 Dağlık Karabağ savaşı sonrasında Dağlık Karabağ bölgesinde devam eden barışı koruma operasyonlarını ifade eder. Ermenistan ve Azerbaycan güçleri arasındaki ateşkesi izlemeyi amaçlayan operasyon Rusya ve Türkiye tarafından yürütülüyor.

<span class="mw-page-title-main">Gündüz Seferli</span> Azerbaycan askeri subayı

Gündüz Ağemmed oğlu Seferli, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin özel kuvvetlerinde görev yapan bir Azeri askeri subayıdır. 2020 Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Şuşa Muharebesi zamanı Azerbaycan özel kuvvetlerinin komutanlarından biri oldu ve faaliyetine göre Vatan Savaşı Kahramanı unvanını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Zaur Guliyev</span> Azerbaycan askeri subayı

Zaur Hikmet oğlu Guliyev, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin Deniz Kuvvetlerine bağlı Deniz Piyade Taburunda görev yapan bir Azeri askeri subayıdır. 2020 Dağlık Karabağ Savaşı sırasında askeri faaliyetine göre Vatan Savaşı Kahramanı unvanını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Füzuli Operasyonu</span>

Füzuli Operasyonu, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ile Ermeni Silahlı Kuvvetleri arasında Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Füzuli Rayonu ve Füzuli şehrinin kontrolü için 27 Eylül'de başlayan ve 17 Ekim 2020'ye kadar devam eden, İkinci Karabağ Savaşı'nın bir parçası olan operasyondur.

<span class="mw-page-title-main">Füzuli Uluslararası Havalimanı</span> Azerbaycanın Füzuli şehrine hizmet veren uluslararası havalimanı

Füzuli Uluslararası Havaalanı Azerbaycan'daki Füzuli kentinde bulunan havalimanıdır. Ülkenin yedi uluslararası havalimanlarından biridir. 14 Ocak 2021'de İlham Aliyev tarafından havalimanının temeli atıldı.

Aras Vadisi seferi 2020 Dağlık Karabağ savaşı sırasında Azerbaycan-İran sınırındaki Aras Nehri boyunca Azerbaycan tarafından tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ne karşı başlatılan askeri bir operasyondur.

Nail Neriman oğlu İbrahimli, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin Devlet Sınır Hizmetlerinde astsubay başçavuşu olarak görev yapan bir Azeri askeri subayıydı. 2020 Dağlık Karabağ Savaşı sırasında ölmüş, ölümünden sonra Vatan Savaşı Kahramanı unvanını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Füzuli–Şuşa Otoyolu</span> Azerbaycanda bir otoyol

Ahmetbeyli - Füzuli - Şuşa Otoyolu veya "Zafer yolu", güneyde Horadiz - Cebrayıl - Zengilan - Ağbend Otoyolu kavşağından başlayarak Füzuli'ye ve ardından Şuşa'ya kadar devam eden doğrudan bir otoyoldur.