İçeriğe atla

Eşref Gani

Eşref Gani
اشرف غني
Gani, 2018
5. Afganistan cumhurbaşkanı
Görev süresi
29 Eylül 2014 - 15 Ağustos 2021
Başkan YardımcısıEmrullah Salih
Server Daniş
Yerine geldiğiHamid Karzai
Yerine gelenHibetullah Ahundzade (Afganistan İslam Emirliği lideri olarak)
Kabil Üniversitesi Başkanı
Görev süresi
22 Aralık 2004 - 21 Aralık 2008
Yerine geldiğiHabibullah Habib
Yerine gelenHamidullah Emin
Afganistan Maliye Bakanı
Görev süresi
2 Haziran 2002 - 14 Aralık 2004
BaşkanHamid Karzai
Yerine geldiğiHidayet Emin Arsala
Yerine gelenEnverü'l-Hak Ahadi
Kişisel bilgiler
Doğum Muhammed Eşref Gani Ahmedzay
12 Şubat 1949 (75 yaşında)
Lovgar, Afganistan
Partisi Bağımsız
Evlilik(ler)
Rula Gani (e. 1975)
İlişkiler Haşmet Gani Ahmedzay (erkek kardeşi)
Çocuk(lar) 2 (Meryem ve Tarık)
Bitirdiği okul Beyrut Amerikan Üniversitesi
Columbia Üniversitesi
Dini Sünni

Muhammed Eşref Gani Ahmedzay (Peştuca: محمد اشرف غني احمدزی, d. 12 Şubat 1949), Eylül 2014-Ağustos 2021 tarihleri arasında Afganistan'ın 5. cumhurbaşkanı ve Afganistan İslam Cumhuriyeti'nin 2. ve son cumhurbaşkanı olarak görev yapmış Afgan politikacı, ekonomist ve antropolog. Hükûmeti Taliban tarafından devrildi.

2002 yılında Afganistan'a dönmeden önce, Dünya Bankası ile çalıştı. Temmuz 2002 ve Aralık 2004 tarihleri arasında Afganistan'ın Maliye Bakanı olarak görev yaptı ve Taliban hükûmetinin yıkılmasından sonra Afganistan'ın ekonomik toparlanması için çalıştı.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından barındırılan bağımsız bir girişim olan Yoksulların Hukuki Güçlendirilmesi Komisyonu üyesidir.

2013 yılında Dış Politika dergisi[1] tarafından yapılan ankette dünyanın en iyi 100 aydınları sıralamasına ikinci sırada yer aldı. Daha önce 2010 yılında aynı ankette seçildi.[2]2021 Taliban saldırısı ile Tacikistan'a kaçmıştır.

Özel hayatı

2014 yılında bir konferansta Başkan Gani

Eşref Gani, Lübnanlı Hristiyan bir aileden Rula Saade[3][4] ile evlidir. Çift, 1970'lerde Lübnan'daki Beyrut Amerikan Üniversitesi'ndeki eğitimleri sırasında tanışıp evlendiler.[5] Peşi sıra, Amerika Birleşik Devletleri'ne yerleştiler ve vatandaşlığını aldılar. Ancak Gani, 2009 yılında Afgan seçimlerinde aday olabilmek için ABD vatandaşlığından vazgeçti.[6]

Eşref ve Rula Gani çiftinin iki çocuğu var. Kızları Meryem, Brooklyn'de yerleşik bir görsel sanatçı[7] ve oğulları Tarık, 2020 başkan adayı Pete Buttigieg'in Ulusal Güvenlik ve Dış Politika danışmanı olarak çalışmakta.[8] Her ikisi de Amerika Birleşik Devletleri'nde doğan çocuklar, ABD vatandaşı ve pasaportu taşıyorlar.

Afgan bir politikacı için alışılmadık bir hareketle, Gani 2014'teki cumhurbaşkanlığı kabul konuşmasında karısına kamuoyu önünde teşekkür etti ve onu Afgan ismi olan Bibi Gül ile andı:[5] ”Eşim Bibi Gül'e beni ve Afganistan'ı desteklediği için teşekkür etmek istiyorum. Afgan kadınlarını her zaman destekledi ve umarım bunu yapmaya devam eder” dedi.[9][10]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2014. 
  2. ^ "Foreign Policy's Second Annual List of the 100 Top Global Thinkers". Foreign Policy. 21 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2013. 
  3. ^ "Afghan first lady in shadow of 1920s queen?". aljazeera.com (İngilizce). 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021. 
  4. ^ "Al Arabiya: Afghanistan's next first lady, a Christian Lebanese-American?". alarabiya.net (İngilizce). 8 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021. 
  5. ^ a b Alexander (29 Eylül 2014). "Ashraf Ghani inaugurated: Is Afghanistan ready for a high-profile first lady?". Telegraph.co.uk (İngilizce). 3 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021. 
  6. ^ Afghanistan’s elections: Ghani vs Abdullah 19 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), Brieana Marticorena, 19 Ağustos 2014.
  7. ^ Walsh (14 Ekim 2014). "Jolting Some, Afghan Leader Brings Wife Into the Picture". The New York Times (İngilizce). 17 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021. 
  8. ^ "Tarek Ghani". National Cable Satellite Corporation. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021. 
  9. ^ "Ghani Sworn In as Afghan President". The Wall Street Journal (İngilizce). 29 Eylül 2014. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021. 
  10. ^ Packer (27 Haziran 2016). "Afghanistan's Theorist-in-Chief". The New Yorker (İngilizce). 21 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021. 
Siyasi görevi
Önce gelen
Hidayet Emin Arsala		Afganistan Maliye Bakanı
2002-2004 		Sonra gelen
Enverü'l-Hak Ahadi
Önce gelen
Hamid Karzai		Afganistan Devlet Başkanı
2014-2021 		Görevde

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Afganistan</span> Batı, Orta ve Güney Asyanın birleştiği yerde bulunan devlet

Afganistan ya da resmî adıyla Afganistan İslam Emirliği, Orta Asya'nın güneyinde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu ve güneyde Pakistan; batıda İran; kuzeyde Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan; kuzeydoğuda ise Çin ile komşudur. 652.000 km² yüz ölçümlü, kuzey ve güneydoğusunu düzlüklerin oluşturduğu dağlık bir ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Kâbil'dir. Yaklaşık 40 milyonluk nüfusunun çoğunluğunu Peştunlar, Tacikler, Hazaralar ve Özbekler oluşturur. Ülke, uluslararası alanda Afganistan İslam Cumhuriyeti olarak tanınmaktadır. ABD'nin Afganistan'dan çekilmesine akabinde gerçekleşen Taliban saldırıları ile 15 Ağustos 2021'de Taliban'ın başkent Kâbil'i ele geçirmesi sonucunda kurulmuş olup, yönetimin devri konusundaki tartışmalar ve görüşmeler devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Taliban</span> Afganistan merkezli İslamcı hareket

Taliban, Afganistan'da yönetimi elinde bulunduran Diyubendi İslamcı hareket ve askeri organizasyondur. Kendilerine Afganistan İslam Emirliği demekte olup ülke içinde bir savaş sürdürmüştür. İslam şeriatını yayma amacıyla Molla Muhammed Ömer tarafından 1994 yılında kurulan Taliban'ın 2016'dan beri lideri Mevlevi Hibetullah Ahundzade'dir. Grup; eroin gibi narkotiklerin ticaretinin yanı sıra haraç toplama, fidye ve alıkoyma gibi faaliyetlerle finanse edilmektedir. Ayrıca 2010'ların ortalarında, önceki hükûmetin yönetiminde yasadışı olan madencilik faaliyetlerinin kontrolünü ele geçirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan İslam Cumhuriyeti</span> Afganistanda hüküm sürmüş eski bir devlet

Afganistan İslam Cumhuriyeti, Afganistan Savaşı sırasında 2004-2021 yılları arasında Afganistan'da var olan bir İslam cumhuriyetiydi. 2001'de ABD'nin Afganistan'ı işgal etmesinin ardından Taliban liderliğindeki Afganistan İslam Emirliği'nin ele geçirilmesi sonrası 2004 yılında kuruldu. 15 Ağustos 2021'de ülkenin büyük bölümünün kontrolü Afganistan İslam Emirliği'ne geçti. Afganistan'ın uluslararası olarak tanınan tek meşru devleti olduğu iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Abdürreşid Dostum</span> Afganistanlı asker ve siyasetçi

Abdürreşid Dostum ya da Raşid Dostum, Özbek asıllı Afgan asker. Afganistan tarihinin Mareşal unvanına sahip üçüncü komutanı, Afganistan'daki Özbeklerin lideri ve eski Afganistan Devlet Başkan yardımcısı.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Hava Kuvvetleri</span> Şu anda Afganistanda bulunan hava kuvvetleri personel sayısı tam olarak bilinmemektedir

Afganistan Hava Kuvvetleri, 2004'ten 2021'e kadar Afganistan İslam Cumhuriyeti'ne bağlı Afganistan Silahlı Kuvvetleri'nin hava harp gücüydü. 1. Kanat Kabil'de, 2. Kanat Kandahar'da, 3. Kanat Shindand'da ve 4. Kanat kuzey Afganistan'daki Mezar-ı Şerif'te olmak üzere dört kanada bölünmüştü. Korgeneral Mohammad Dawran, Afgan Hava Kuvvetleri'nin son Genelkurmay Başkanı ve Kabil'in Düşüşünden önceki son Afgan Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Abdul Fahim Ramin'di. Afgan Hava Kuvvetleri'nin komuta merkezi, Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havaalanı'nda bulunuyordu. Herat Eyaletindeki Shindand Hava Üssü ana eğitim tesisi olarak hizmet verdi.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan pasaportu</span> pasaport

Afgan pasaportu Pasaport Genel Müdürlüğü tarafından uluslararası seyahat amacıyla Afgan vatandaşlarına verilir. Geçerli bir Afgan kimlik kartına (Tazkira) sahip olan her kişi, her 5-10 yılda bir yenilenen bir Afgan pasaportu için başvurabilir ve alabilir.

<span class="mw-page-title-main">Afgan Ulusal Ordusu</span>

Afganistan Kara Kuvvetleri, Afgan Silahlı Kuvvetlerinin kara harp koluydu. Afganistan İslam Cumhuriyeti altında, Kabil'deki Savunma Bakanlığı'na bağlıydı ve büyük ölçüde ABD liderliğindeki NATO kuvvetleri tarafından eğitildi. Bu kuvvet 2002 yılında kurulmuştur. Afganistan Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük kuvvetiydi.

Tüm ülkelerin vatandaşlarının Afganistan'ı ziyaret etmek için vize almaları gerekmektedir. Tek muafiyet, Afganistan'da doğan, Afgan bir ebeveynden veya Afganistan'da doğmuş bir ebeveynden doğan yolculardır. 15 Ağustos 2021'de Kabil'in düşüşü'nün ardından, Uluslararası alanda tanınan eski hükûmet olan Afganistan İslam Cumhuriyeti tarafından kurulan diplomatik misyonlarına, çalışmalarını sürdürmeleri için Taliban tarafından talimat verildi. Taliban hükûmeti, Afganistan'a giriş için bu temsilcilikler tarafından verilen vizeleri kabul ediyor. Bazı Afganistan temsilcilikleri vize vermeyi durdurdu, diğer konsolosluklar ise vize vermeye devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Vahan Koridoru</span>

Vahan Koridoru, Afganistan'ın Doğu Türkistan`a kadar uzanan kuzeydoğu topraklarının dar şerit durumunda, Pakistan'ın Keşmir bölgesi idaresini Tacikistan'dan ayıran ve Kuzeyden güneye kadarki Pamir Dağları ve Hindukuş Dağları arasına sıkışmış bir koridordur. Uzunluğu yaklaşık 350 km ve genişliği 13-65 kilometredir.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Savaşı (1978-günümüz)</span>

Afganistan Savaşı, Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin 27-28 Nisan 1978'de gerçekleştirdiği Sevr Devrimi ile Afganistan Cumhuriyeti'nin yıkılıp Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulması sonrasında, kurulan hükûmete karşı olan kesimin ayaklanmasıyla başlayan ve devam eden iç savaş. Savaşın evreleri şunlardır:

<span class="mw-page-title-main">Afganistan cumhurbaşkanı</span> Afganistan İslam Cumhuriyetinin devlet ve hükûmet başkanı (2004-2021)

Afganistan İslam Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, anayasal olarak Afganistan İslam Cumhuriyeti'nin (2004-2021) devlet ve hükûmet başkanı ve Afganistan Silahlı Kuvvetleri başkomutanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan ordu tarihi</span>

Afganistan ordusu, ilk kez 1709'da Kandehar'da Hotakîler'in ve ardından Dürrânîler'in kurulmasıyla ortaya çıkmıştır. Afgan ordusu, ülkenin Abdurrahman Han tarafından yönetildiği 1880'de İngilizlerin yardımıyla yeniden yapılandırılmıştır. 20. yüzyılın başlarında Kral Emanullah Han'ın yönetimi sırasında ve daha sonra Kral Muhammed Zahir Şah'ın kırk yıllık yönetimi sırasında modernize edildi; Sovyetler Birliği, 1950'ler ve 1970'ler arasında neredeyse tüm silah, eğitim ve askeri ihtiyaçları sağladı. 1978'den 1992'ye kadar, Sovyet destekli Afgan Silahlı Kuvvetleri, o zamanlar Amerika Birleşik Devletleri, Pakistan ve diğer ülkeler tarafından desteklenen çok uluslu mücahit gruplarla şiddetli çatışmalara girdi. Başkan Necibullah'ın 1992'de istifa etmesi ve Sovyet desteğinin sona ermesinden sonra, Afgan ordusu farklı gruplar tarafından kontrol edilen kısımlara ayrıldı. Bu dönemi, liderleri Pakistan Silahlı Kuvvetleri tarafından eğitilen ve etkilenen Taliban rejimi izledi.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan'da turizm</span>

Afganistan turizm Bilgi ve Kültür Bakanlığı tarafından düzenlenir. Afganistan'da faaliyet gösteren en az 350 turizm şirketi bulunmaktadır. Turizm, onlarca yıllık savaşın ardından gelen 1978 Sevr Devrimi'nden önce zirvedeydi. Afganistan'a giriş için geçerli bir vize ve pasaport gerekmektedir. 1999'da Birleşmiş Milletler Kabil'de kalmanın günlük maliyetini 70 ABD doları olarak hesapladı.

Bu madde, 1709'da ilk Afgan devleti olan Hotak İmparatorluğu'nun kuruluşundan bu yana Afganistan devlet başkanlarını listeler.

8 Mayıs 2021'de Afganistan'ın batısında bulunan Kâbil'e bağlı bir Şii-Hazara bölgesi olan Dashte Barchi'deki Sayed al-Shuhada okulunun önünde, en az 85 kişinin öldüğü ve 147 kişinin yaralandığı bir bombalı araç saldırısı yapıldı. Saldırının ardından iki tane daha el yapımı patlayıcı (IED) patlaması meydana geldi. Kayıpların çoğunluğunu 11-15 yaş arası kızlar oluşturdu. Saldırı, yıllar boyunca Irak'ın bölgesel İslam Devleti ve Levant - Horasan Eyaleti'ne bağlı (IŞİD) mensup militanların sık sık saldırdığı bir mahallede gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">2021 Taliban saldırısı</span> Afganistandaki askeri saldırı

2021 Taliban saldırısı, Taliban ve müttefik militan grupların Afganistan İslam Cumhuriyeti ve müttefiklerine karşı 1 Mayıs 2021'de başlayan ve 15 Ağustos 2021'de Kabil'in Düşüşü ile biten büyük bir saldırıydı. Saldırı sonucunda Taliban ülkeyi ele geçirdi ve Afganistan İslam Emirliği'ni kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Kabil'in Düşüşü (2021)</span> Ağustos 2021de Talibanın Kabili ele geçirmesi

Kabil'in Düşüşü, Afganistan'ın başkenti Kabil'in 15 Ağustos 2021 tarihinde Taliban güçleri tarafından ele geçirilmesidir. Mayıs 2021'de Afgan hükûmetine karşı başlatılan askeri saldırının sonucudur. Şehrin ele geçirilmesinin ardından saatler sonra Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani ülkeden kaçtı. ABD birliklerinin ülkeden çekilmesinin ardından Afganistan'ın vilayet başkentlerinin çoğu, 29 Şubat 2020'den itibaren art arda düştü.

<span class="mw-page-title-main">Emrullah Salih</span> 2021den beri Afganistan başkanı

Emrullah Salih, Şubat 2020'den Ağustos 2021'e kadar Afganistan'ın birinci başkan yardımcısı olarak görev yapan ve 2018'den 2019'a kadar içişleri bakanı vekili olarak görev yapan Afgan bir politikacıdır. Ayrıca 2018'den 2019'da kadar Afganistan İçişleri Bakanı vekili olarak görev yaptı ve 2004'ten 2010'daki istifasına kadar Ulusal Güvenlik Müdürlüğü (NDS) başkanlığı ɡörevinde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan başbakanı</span> Afganistan İslam Emirliğinin hükûmet başkanı

Afganistan başbakanı, resmi adıyla Afganistan İslam Emirliği başbakanı, Afganistan'ın hükûmet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">2021 Afganistan tahliyesi</span>

2021 Afganistan tahliyesi Afganistan'daki savaşın son günlerinde ABD ve NATO güçlerinin geri çekilmesi ve 2021'de Afganistan'daki Taliban saldırısı sırasında yabancı vatandaşlar ve bazı savunmasız Afgan vatandaşlarının büyük ölçekli tahliyeleriydi. 15 Ağustos 2021'de Kabil'in düşmesinden ve Afganistan İslam Cumhuriyeti'nin çöküşünden sonra, Hamid Karzai Uluslararası Havaalanı, birkaç bin NATO askeri tarafından korunan, Taliban tarafından kontrol edilmeyen tek yol olarak kaldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.