İçeriğe atla

Ezop Masalları

Aesopus moralisatus, 1485

Ezop Masalları veya Ezop Fablları, M.Ö. 6. yüzyılda yaşadığı varsayılan Eski Yunan masalcı Ezop tarafından anlatıldığına inanılan fabllardır.

İnsanlık kültürünün ortak malı haline gelmiş bu masallarda hayvanlar, bitkiler ya da cansız varlıkların insanlar gibi düşünüp konuşur, tanrılarla insanlar bir araya gelirler ve masalların özünde halk kitlelerinin yöneticilere üstü kapalı eleştiri ve itirazları saklıdır.[1] Hindistan’da M.Ö. 4. yüzyılda ortaya çıkan Jataka masalları ve M.Ö 300- M.Ö 100 yılları arasında ortaya çıkan Pança-Tantra hayvan masalları ile benzerlikler gösterir. En ünlü ardılı, La Fontaine masallarıdır.

Ezop masallarında adalet, dostluk, doğruluk, bağışlamak, cömertlik, alçakgönüllülük, kanaat, sadakat, kendini bilme gibi değerle yüceltilir, zalimlik, düşmanlık, hainlik, kendini beğenmişlik, cimrilik, aç gözlülük, cahillik, kadir bilmezlik, yalancılık, bencillik gibi tutum ve davranışlar yerilir.[2]

Masalların geçmişi ve yayılması

M.Ö. 6. yüzyılda Ezop’un anlattığı masalların kulaktan kulağa aktarılarak Sokrates’a kadar uzandığı; Sokrates’in bazılarını nazım hale dönüştürdüğü söylenir. İlk kez M.Ö. 300 yılında Atinalı filozof Demetrios Phalereus tarafından kağıda geçirildiği düşünülür. Demetrios Phalereus'un eserinden günümüze iz kalmamıştır.

M. Ö. I. yüzyılda ozan Gaius İulius Phaedrus, Ezop masallarını ilk kez Latince'ye aktarır.

Anadolu’da yaşadığı sanılan Babrios adlı bir şair, çoğu Ezop kaynaklı fablleri M.S. 100 yılında “Mythiamboi Aisopeioi” adlı eserinde ikinci kez bir araya toplamış ve bazı ilaveler de yapmıştır.[2] IV. yüzyılda Maksimos Planudes masalları düz yazı şeklinde yazar.

XVII. yüzyılda ise fabl ustası sayılan La Fontaine, büyük oranda bu masallardan yararlanarak "La Fontaine Masalları" diye anılan eserini ortaya koymuştur.[2] La Fontaine, 12 kitapta topladığı 238 masaldan 124'ünde büyük oranda Ezop masallarından esinlenmiştir.[1]

Ezop masalları Nâzım Hikmet, Orhan Veli Kanık, Nurullah Ataç, Sabahattin Eyüboğlu, Ülkü Tamer, Olcay Göçmen, Türkan Uzel gibi Türk edebiyatçıları tarafından Türkçeye çevrilmiştir.

Ezop masalları, ilk kez Amerikalı çizgi filmci Paul Terry tarafından 1921 yılında çizgi film haline getirilmiştir.

Bazı Ezop masalları

Kaynakça

  1. ^ a b "Bütün Ezop Masalları, Hasan Ali Yücel Klasikleri". Iş Kültür Yayınları web sitesi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016. []
  2. ^ a b c Derdiyok, İ. Çetin. "Sadi'nin Bostan'ı ve Ezop Masalları'nda Ortak Temalar". Academia.edu. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sokrates</span> Antik Yunan filozofu

Sokrates, Antik Yunan filozofudur. Heykeltıraş Sophroniskos'un ve Ebe Fenarete'nin oğludur. Yunan felsefesinin kurucularındandır.

Beydeba, M.Ö. 1. yüzyılda yaşamış Hint bilge ve fabl yazarı. Fabl türünün en önemli eserlerinden biri olan Kelile ve Dimne’yi yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kelile ve Dimne</span> MÖ 1. yüzyıl civarında yaşadığı düşünülen Beydebanın yazıya geçirdiği fabl öykü derlemesi

Kelile ve Dimne, Sanskritçe orijinal adı Pança-Tantra olan, fabl tarzında hikâyeler barındıran kitabın Abdullah İbn Al Mukaffa tarafından çevrilmiş Arapçadaki adıdır. Orijinal metin 3. yüzyılda yaşadığı düşünülen Brahman rahibi Beydeba tarafından yazıya geçirilmiştir. Arapça eser adını ilk bölümündeki bir hikâyenin kahramanları olan iki çakaldan alır: doğrunun ve dürüstlüğün simgesi "Kelile" ile yanlışın ve yalanın simgesi "Dimne".

Tarık Dursun K., tam adıyla Tarık Dursun Kakınç, kısaca Tarık Dursun olarak da anılan Türk yazar ve yayıncıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aristofanes</span> Antik Yunan oyun yazarı

Aristofanes (Aristophanes), MÖ 446 - MÖ 386 yılları arasında yaşamış bir komedya yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Binbir Gece Masalları</span> Orta Doğu kökenli fantastik edebî eser

Binbir Gece Masalları, Orta Çağ'da kaleme alınmış olan Orta Doğu kökenli edebi eserdir. Prenses Şehrazad'ın hükümdar kocası Şehriyar'a anlattığı hikâyelerden oluşur. Arapçaya çevrildikten sonra yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ezop</span>

Ezop, MÖ 6. yüzyılda yaşadığı varsayılan eski Yunan masalcısıdır. Kahramanları hayvanlar olan masallarıyla büyük ün kazanmış olan Ezop'un yaşamıyla ilgili bilgiler kesin değildir.

<span class="mw-page-title-main">Kurt</span> Avrasya ve Kuzey Amerikaya özgü memeli

Kurt veya bozkurt, Avrasya ve Kuzey Amerika'ya özgü ve Canis cinsinden iri bir memelidir. Otuzdan fazla Canis lupus alt türü tanınmakta ve bozkurt denildiğinde günlük konuşma dilinde evcilleştirilmemiş ve yabani alt türler anlaşılmaktadır. Ortalama ağırlığı erkeklerde 40 kg, dişilerde de 37 kg olan kurtlar, köpekgiller (Canidae) familyasının yaşayan en iri üyeleridir. Boyları 105 ila 160 cm arasında değişirken omuz yükseklikleri de 80 ila 85 cm arasındadır. Kurtlar diğer Canis türlerinden daha az sivri kulakları ve ağız ile burunlarıyla olduğu kadar daha uzun kuyrukları ve daha kısa gövdeleri ile de ayırt edilir. Yine de kır kurdu ile altın çakal gibi daha küçük Canis türleri ile yakın akraba oldukları için birlikte üreyerek doğurgan melezler ortaya çıkarabilir. Kurdun çizgili kürkleri genellikle beyaz, kahverengi, gri ve siyah alacalıdır ancak Arktik bölgelerde yaşayan alt türleri hemen hemen tamamen beyaz kürklü olabilmektedir.

Batı felsefesi MÖ 6. yüzyılda Antik Yunan'da başladı. Sokrates öncesi filozoflar çoğunlukla Yunan dünyasının batı veya doğu çevrelerindendiler. Felsefi projeleri asıl, nihai ilkeyi bulmaya ve dış dünyanın doğasını çözmeye yönelikti. Şeylerin maddi ilkesini, kökenlerini ve yok oluşlarını algılamaya çalıştılar. İlk düşünürler olarak şeylerin ussal birliğini vurgulayarak dış dünyanın mitolojik açıklamalarını reddettiler. Cevap aradıkları başlıca meseleler şunlardır:

Her şey nereden geliyor?
Her şeyin yaratılış kaynağı nedir?
Doğada bulunan şeylerin çoğul oluşlarını nasıl açıklarız?
Matematiksel olarak doğayı nasıl tanımlarız?
<span class="mw-page-title-main">Jean de La Fontaine</span> Fransız yazar (1621-1695)

Jean de La Fontaine, Fransız şair ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Mahabharata</span>

Mahabharata veya Mahābhārata eski Hindistan'da Sanskritçe yazılmış en önemli iki destandan biridir. Diğeri, Ramayana'dır.

<i>Kırmızı Başlıklı Kız</i> Avrupa kökenli bir halk masalı

Kırmızı Başlıklı Kız, küçük bir kız ile kurt arasındaki olaylara dayanan bir Avrupa halk masalı.

Fabl ya da Öykünce sonunda ders verme amacı güden, güldüren, düşündüren ve genellikle manzum öykülerdir. İnsana ait bir özelliğin insan dışında bir varlığa verilmesidir. Fablların kahramanları genellikle hayvanlardır. Ama bu hayvanlar insanlar gibi düşünür, konuşur ve insanlar gibi davranır.

Phaidon, Yunan filozof Platon'un ‘ruhun ölümsüzlüğü’ düşüncesini ele aldığı bir diyalogdur. Adını Elis'li Phaidon'dan alır. Phaidon diyalogu geleneksel sınıflandırmaya göre ruh üzerine ve "ahlaka dair" sıfatlarıyla tanımlanır. Platon'un olgunluk dönemine ait olduğuna ve Akademia'yı kurmuş olduğu dönemde, MÖ 385'ten birkaç yıl sonra yazılmış olduğuna inanılır.

Türk edebiyatında masal, sözlü edebiyat geleneğinin eski ve en önemli ürünlerinden biridir. 19. yüzyıldan itibaren yazıya geçirilmiştir. "Masal" sözcüğü Arapça "mesel" kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Türk masalları ile ilgili en eski eser M. Digéon'un Nouveaux Turc et Arabes (1781) aittir. Bu eserde bulunan beş metinden üçü Türk masalı olup bunlar, Halil, Derviş ve Şirvanlı Tüccar'dır.

<span class="mw-page-title-main">Karga ile Tilki</span> yarı efsanevi yazar Ezopa atfedilen masal

Karga ile Tilki, Ezop Masalları'nda yer alan ve Perry İndeksi'nde 124. sırada olan bir fabldır. Fablın erken Latince ve Yunanca versiyonları mevcuttur, ayrıca antik bir Yunan vazosu üzerinde tasvir edilmiş olabilir. Hikâyede dalkavukluk yapanları dinlememeye yönelik bir ders vardır.

<span class="mw-page-title-main">La Fontaine Masalları</span> La Fontainenin topladığı fablların serbest nazma uyarlayıp 1668den 1694e kadar yayımladığı eser

Jean de La Fontaine, hem Batı hem de Doğu'da çok çeşitli kaynaklardan fabllar topladı ve bunları Fransız serbest nazımına uyarladı. Bunlar, 1668'den 1694'e kadar çeşitli ciltlerde Fabllar başlığı altında yayımlandı ve Fransız edebiyatının klasikleri hâline geldi. Esprili, nüanslı ve ironik olan fabllar başlangıçta yetişkinlere yönelikken daha sonraları eğitim sistemine girmesiyle öğrencilerin eğitiminde kullanılır hâle geldi.

Gaius Iulius Phaedrus, Ezop Masallarını Latinceye aktaran ilk kişi olarak bilinen Romalı fabl yazarı.

İngilizce kızartma tavasından ateşin içine deyimi, genellikle kötü ya da zor bir durumdan kurtulmaya çalışma sonucunda, kötü ya da zor bir durumdan daha kötü bir duruma düşülmesini anlatmak için kullanılır. 15. yüzyıldan kalma bir masalın konusu olup daha sonra Ezop Masalları arasında yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Silenos</span>

Silenos, Şarap Tanrısı Dionysos'u eğiten bilge kişidir. Aynı zamanda yaşlanan Satirlere de Silenoslar denir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.