İçeriğe atla

Ezekiyel Sason

Ezekiyel Sason Efendi
Irak Temsilciler Meclisi üyesi
Görev süresi
1925-1932
Seçim bölgesiBağdat
Irak maliye bakanı
Görev süresi
1 Eylül 1921 - 1925
Hükümdar I. Faysal
Meclis-i Mebûsan
3. ve 4. Dönem Mebusu
Görev süresi
17 Aralık 1908 - 21 Aralık 1918
Seçim bölgesi1908Bağdat
1912Bağdat
1914Bağdat
Kişisel bilgiler
Doğum 17 Mart 1860(1860-03-17)
Bağdat, Osmanlı Irak'ı
Ölüm 31 Ağustos 1932 (72 yaşında)
Paris, Fransa
Defin yeri Père Lachaise Mezarlığı, Paris
Milliyeti Osmanlı Yahudi

Ezekiyel Sason Efendi veya Sasun Hasgayl Efendi (1860-1932), Osmanlı Yahudisi siyasetçi.

Varlıklı bir aileden gelen Sason Efendi Yurtdışı eğitimini takiben dokuz dilde (İngilizce, Arapça, Türkçe, Farsça, İbranice, Fransızca, Almanca, Yunanca ve Latince) akıcı bir şekilde konuşmaktadır.[1][2] Bir süre Osmanlı Vapur Şirketi'nin müdürlüğü görevinde bulunduktan sonra Bağdat Vilayeti Siyasi İşler Genel Müdürlüğü, daha sonra da Ziraat Nezareti ve Ticaret Nezareti Müsteşarı oldu. Meclis-i Mebûsan'a Bağdat Vilayeti mebusu olarak olarak I.(3), II.(4) ve III.(5) dönem Meclislerinde görev yaptı, Meclis Bütçe Komisyonu'nda yer aldı. Sason Efendi, İttihat ve Terakki Fırkası'nin kapanmasından sonra onun bir bakıma devamı olan Teceddüt Fırkası kurucuları arasında yer aldı.[3] Osmanlı ve Iraklı siyasetçi Menahem Salah Daniel, Sason Efendi'nin dayısıdır.[4][5] Irak Krallığı'nda ilk maliye bakanlığı ve ölümüne kadar parlamento üyeliği yapmıştır.

Gertrude Bell'in mektupları

Gertrude Bell, babasına yazdığı 14 Haziran 1920 tarihli bir mektupta kendisinden ve kardeşi Şaoul'dan şu şekilde söz etmiştir:

"Birisi İttihat ve Terakki Cemiyeti üyesi ve Bağdat milletvekili olan oldukça ünlü iki Yahudi kardeş ile çok iyi dostluklar kuruyorum. Adı Sasun Eff. diğeri Sha'al (Saul) buradaki önde gelen Yahudi tüccarlarıdırlar. C'ple'dan [İstanbul (Konstantinopolis)] yeni dönmüşler - burada senin için verdiğim ilk çay partisindeydiler. Sha'al'ın karısını ve ailesini uzun zamandır tanıyorum - çok ilginç ve yetenekli adamlar. Sasun, itibarı ve zekasıyla çok yardımcı olabilir."

Bell ayrıca 17 Ekim 1920'de Sason Efendi hakkında şunları yazmıştır:

"O gece Bay Philby benimle yemek yedi ve uzun ve faydalı bir konuşma yaptık. O da benimle çay içmişti ve bende Sasun Eff vardı, en değerlisi onunla tanışmaktı, çünkü Sasun buradaki en aklı başında insanlardan biri ve her zamanki bilgeliği ve ılımlılığı ile tüm durumu gözden geçirdi."

Kaynakça

  1. ^ Bekhor, Gourji C. (1990). Fascinating Life and Sensational Death (İngilizce). Israel: Peli Printing Works Ltd. s. 41. 
  2. ^ "Answers.Com, Mideast & N. Africa Encyclopedia: Sasson Heskayl". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Güleryüz, Naim A. (2012). "Meşrutiyet ve Cumhuriyet Dönemlerinde Yahudi Milletvekilleri". Toplumsal Yasamda Türk Yahudileri. Gözlem Gazetecilik. ISBN 9944994588. 
  4. ^ Kedourie, Professor Elie (1974). Arabic Political Memoirs and other studies (İngilizce). Great Britain: Frank Cass and Company Ltd. s. 268. ISBN 0-7146-3041-1. 
  5. ^ "The Gertrude Bell Project: Bell's letter to her father dated 20 February 1924 and 26 November 1925" (İngilizce). 25 Ocak 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">V. Mehmed</span> 35. Osmanlı padişahı (1909–1918)

V. Mehmed ya da Mehmed Reşad, Osmanlı İmparatorluğu'nun 35. padişahı ve 114. İslam halifesi.

<span class="mw-page-title-main">Hakkı Behiç Bayiç</span> Türk politikacı

Hakkı Behiç Bayiç, Türk siyasetçidir. TBMM 1. dönemde Denizli mebusluğu ve bu dönemde kurulan I. İcra Vekilleri Heyeti'nin ilk aylarında vekillik görevi yapmıştır. Mustafa Kemal Paşa'nın 1920 sonunda taktik düşüncelerle kurdurduğu Türkiye Komünist Fırkası'nın umumî kâtipliğini yapmış olması ile tarihe geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Meşrutiyet</span> Osmanlı Devletinde ikinci anayasal monarşi dönemi (1908–1920)

İkinci Meşrutiyet, Osmanlı Anayasası'nın, 30 yıl askıda kaldıktan sonra, 23 Temmuz 1908'de yeniden ilan edilmesiyle başlayan ve Mebuslar Meclisinin Sultan Vahdettin tarafından 11 Nisan 1920'de tasfiyesi ile sona eren dönemdir. Bu dönemde parlamenter demokrasi, seçim, siyasi parti, askerî darbe ve diktatörlük olgularıyla tanışılmış, iki büyük savaş yaşanmış ve imparatorluğun dağılmasına tanık olunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bâb-ı Âli Baskını</span> 1913te hükûmet binası olan Bâb-ı Âlinin basılmasıyla yapılan askerî darbe

Bâb-ı Âli Baskını, Osmanlı İmparatorluğu'nda 23 Ocak 1913 günü Enver Bey ve Talat Bey'in önderlik ettiği bir grup İttihat ve Terakki üyesi tarafından hükûmet binası Bâb-ı Âli'nin basılmasıyla yapılan askerî darbedir. Bu baskın sırasında Harbiye Nazırı Nâzım Paşa öldürülmüş, Sadrazam Kâmil Paşa'ya zorla istifası imzalattırılmıştır. Darbe sonrasında Mahmud Şevket Paşa Hükûmeti kurulmuş ve İttihat ve Terakki Partisi yönetime hakim hale gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Aziz Akyürek</span> Türk siyasetçi

Hüseyin Aziz Akyürek, II. Meşrutiyet döneminde Osmanlı Devleti bürokrasisinde üst düzey görevlerden sonra, Yunan işgali sonrası Manisa'da mutasarrıflık ve yine işgal sonrası İzmir'de önce valilik, sonra da belediye başkanlığı yapmış, TBMM 3. Dönem'den itibaren 5 dönem Erzurum milletvekili olarak Meclis'te bulunmuş Türk siyasetçisi ve idarecidir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Ahrar Fırkası</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasi parti

Osmanlı Ahrar Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nun İkinci Meşrutiyet döneminde etkinlik gösteren siyasî parti.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Sabri Efendi</span> Osmanlı müderris, şeyhülislam

Mustafa Sabri Efendi, Osmanlı müderris, Meclis-i Mebusan mebusu, şeyhülislam.

<span class="mw-page-title-main">Numan Usta</span>

Numan Ustalar, Türk siyasetçi.

Teceddüt Fırkası, I. Dünya Savaşı'ndan Osmanlı İmparatorluğu'nun mağlup olarak çıkması ve Mondros Ateşkes Anlaşması'nın imzalanması üzerine İttihat ve Terakki Fırkası'nın 1 Kasım 1918'de yaptığı son kongresinde kendisini feshederek 5 Kasım 1918 tarihinde kurduğu partidir.

İhsan Sağlam, Kurtuluş Savaşı'nda görev almış Türk subay, Osmanlı Meclis-i Mebûsan III. Dönem Mardin Mebusluğu ile I. Dönem Siverek ve II. Dönem Ergani milletvekilliği yapmış siyaset adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Halil Menteşe</span>

Halil Menteşe, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında Hariciye Nazırı ve Meclis-i Mebusan başkanı olarak, Cumhuriyet döneminde IV. ve V. dönem bağımsız İzmir milletvekili olarak görev yapmış bir siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Sudi Acarbay</span> Türk siyasetçi

Süleyman Sudi Acarbay, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Necati Kurtuluş</span>

Necati Kurtuluş, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Hamit Kapancı</span>

Hamit Kapancı, Türk bürokrat ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Sami Çölgeçen</span> Türk siyasetçi

Mehmet Sami Üründül, Türk siyasetçidir.

Nesim Mazliyah veya Masliyah Efendi, Osmanlı Yahudi hukukçu ve Meclis-i Mebûsan I.(3), II.(4) ve III.(5) dönem mebusu.

<span class="mw-page-title-main">1908 Osmanlı genel seçimleri</span> Meclis-i Mebusan 3. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1908 Osmanlı genel seçimleri, II. Abdülhamid devrinin sonunda, 23 Temmuz 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanıyla, aynı yılın Kasım ve Aralık aylarında mebus seçimi yapıldı. Ahrar Fırkası ve İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin katıldığı seçimlerde, İttihat ve Terakki çoğunluğu sağladı ve 17 Aralık 1908'de 3. Meclisi Mebusan açıldı. Bu Meclis, 31 Mart Olayı ve II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesi sonrasında Mayıs 1909'da Kanuni Esasi üzerinde değişiklikler yaparak padişahın ve Ayan Meclisinin yetkilerini daralttı, kendi yetkilerini arttırdı. 1911'de tek bir mebusluğu ilgilendiren, ancak siyasi yankıları yüksek olan bir ara seçim yapıldı.

Rıfat Beyzade Şevket Paşa, (1857-?), Osmanlı siyasetçi.

Abdülmehdî Efendi, (1873-?), Arap asıllı Osmanlı siyasetçi.

Alusizade Hacı Ali Efendi, (1866-?), Osmanlı siyasetçi.