Eylem ve Dayanışma Partisi
Eylem ve Dayanışma Partisi Partidul Acțiune și Solidaritate | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | PAS |
| Genel başkan | Igor Grosu |
| Genel sekreter | Artur Mija |
| Kurucu | Maia Sandu |
| Slogan(lar) | "İyi İnsanların Zamanı" (Rumence: E vremea oamenilor buni) |
| Kuruluş tarihi | 15 Mayıs 2016 |
| Merkez | Maria Cebotari 9/1, Kişinev |
| Gençlik kolu | PAS Youth |
| Üyelik (2020) | 13.000 |
| İdeoloji | Liberalizm Sosyal Liberalizm Pro-Avrupacılık Sosyal adalet |
| Siyasi pozisyon | Merkez Sağ |
| Avrupa üyeliği | Avrupa Halk Partisi |
| Resmî renkler | Sarı Siyah |
| Parlamento | 63 / 101 |
| Bölge Başkanları | 18 / 32 |
| İnternet sitesi | |
Eylem ve Dayanışma Partisi (Rumence: Partidul Acțiune și Solidaritate, PAS) Moldova'da merkez sağ ve liberal bir siyasi partidir. PAS, eski Eğitim Bakanı ve Moldova'nın görevdeki Cumhurbaşkanı Maia Sandu tarafından kuruldu. Avrupa yanlısı bir parti olmasının yanında[1] Avrupa Halk Partisinin (EPP)[2] ve Uluslararası Demokrat Birliğinin (IDU) gözlemcisidir.[3]
Tarihçe
Kuruluş
Parti, Moldova'daki 2015-2016 protestoları ve vatandaşlar arasında iktidar partilerinden artan memnuniyetsizliğin ortasında kuruldu. 23 Aralık 2015'te Maia Sandu, yeni bir siyasi parti kurma niyetini açıkladığı bir YouTube videosu yayınladı. Bunu yapmasının nedeni, iç demokrasi ilkelerine dayalı olarak çalışacak ve küçük bağışlarla finanse edilecek bir taban partisinin kurulmasıydı.[4] Sandu, 15 Mayıs 2016'da PAS'ın liderliğine seçildi ve parti, 26 Mayıs'ta Adalet Bakanlığı tarafından resmen tescillendi. Kayıt sırasında partinin 7.500 üyesi ve 20 yerel örgütü vardı.[5] Parti, Şubat 2017'de Avrupa Halk Partisine üyelik başvurusunda bulundu.[6]
Koalisyon Hükümetinde: Haziran 2019–Kasım 2019
2019 Moldova parlamento seçimlerinde, PAS ile Haysiyet ve Hakikat Platformu Partisi, oyların %26,8'ini toplayan ŞİMDİ Platformu seçim ittifakını kurdu. İttifak iki ayrı meclis grubuna bölündükten sonra PAS 15 sandalye kazandı. 6 Haziran'da Parti, kendilerine göre oligarşik denetim altında olan devlet kurumlarını özgürleştirmek amacıyla Rusya yanlısı Moldova Cumhuriyeti Sosyalistler Partisi (PSRM) ile bir koalisyon hükûmeti kurmaya hazır olduğunu duyurdu. Koalisyon kurulduktan sonra, PSRM lideri Zinaida Greceanîi Meclis Başkanı seçildi ve Sandu Kabinesi kuruldu.[7] Büyük ölçüde iktidar partileri arasındaki önemli ideolojik farklılıklar nedeniyle, hükûmet yalnızca beş ay dayanabildi ve PSRM ve Moldova Demokrat Partisinin gensoru önergesi lehinde oy kullanmasının ardından 12 Kasım'da devrildi.[8]
Muhalefette: Kasım 2019–Temmuz 2021
Sandu kabinesinin devrilmesinden sonra, PAS muhalefette kaldı. 2020 Moldova Cumhurbaşkanlığı seçiminde partinin adayı ve lideri Sandu Moldova Cumhurbaşkanı seçildi. Moldova yasalarına göre, cumhurbaşkanının hiçbir partiye üye olmaması gerekmektedir. Bu nedenle Maia Sandu partisinden istifa etmiştir. Bir sonraki parti kongresine kadar, PAS başkanlığı görevi geçici olarak birinci başkan yardımcısı Igor Grosu tarafından yürütülmektedir.[9]
Hükümette: Temmuz 2021'den bu yana
PAS, 2021 Moldova parlamento seçimlerini ezici bir farkla kazanarak parlamentoda 63 sandalye kazandı.[1] Moldova Parlamentosu Başkanlığına Igor Grosu seçildi.[10] 6 Ağustos 2021'de Natalia Gavrilița, Moldova Başbakanlığına 61 milletvekili tarafından seçildi ve Maia Sandu'dan (2019) sonra Moldova'nın ikinci PAS Başbakanı oldu.[11] 2022'nin başlarında PAS, partinin yeni liderini seçecek (Maia Sandu Moldova Cumhurbaşkanı olduktan sonra) ve ayrıca Mart ayında 2023 Kişinev belediye başkanlığı seçimlerinde partinin adayını başlatması bekleniyor.[12]
İdeoloji ve Politikalar
PAS, geniş şekilde pro-Avrupacı[13][14][15] ve sosyal liberal[16][17] bir parti olarak tanımlanabilir. Politik spektrumda merkez sağda bulunmaktadır.
Ekonomi Politikaları
Programına göre, PAS özel girişime dayalı bir ekonomi fikrini desteklemekte ve işin tüm aşamalarında bürokrasinin önemli ölçüde azaltılmasından yanadır.[18] 2020 Moldova Cumhurbaşkanlığı seçim kampanyasında, partinin adayı Maia Sandu, asgari emekli maaşını 2.000 lei'ye (Yaklaşık 114 USD) yükseltmeyi önermiştir.[19]
Dış Politika
Avrupa Halk Partisi'nin (EPP) bir üyesi olan[20] PAS, Moldova'nın Avrupa Birliği'ne entegrasyonunu desteklemektedir.[21][22] Amerika Birleşik Devletleri ile stratejik bir ortaklık kurulmasını ve Rusya ile çatışmasız bir ilişki sürdürülmesini desteklemektedir. Parti, Moldova'nın Romanya ile ilişkisinin güçlendirilmesini desteklemekte, ancak Romanya ve Moldova'nın birleşmesini açıkça desteklememektedir.[18][23]
Liderlik
| Nº | İsim | Resim | Dönem Başlangıcı | Dönem Sonu | Süre |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Maia Sandu |  | 15 Mayıs 2016 | 10 Aralık 2020 | 4 yıl, 6 ay ve 25 gün |
| 2 | İgor Grosu(Vekaleten) | 10 Aralık 2020 | görevli | 3 yıl, 10 ay ve 3 gün |
Seçim sonuçları
| Seçim | Adaylar | Birinci Tur | İkinci Tur | Sonuç | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Oylar | % | Oylar | % | |||
| 2016 | Maia Sandu | 549,152 | 38,71% | 766,593 | 47,89% | Kaybetti |
| 2020 | Maia Sandu | 487,635 | 36,16% | 943,006 | 57,72% | Seçildi |
Kişinev Belediye Başkanlığı Seçimleri
| Seçim | Lider | Aday | Birinci Tur | İkinci Tur | Sonuçlar | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Oylar | % | Oylar | % | ||||
| 2018 | Maia Sandu | Andrei Năstase(ACUM) | 71,803 | 32.12 | 129,432 | 52.57 | Seçildi |
| 2019 | 70,056 | 31.08 | 112,514 | 47.61 | Kaybetti | ||
Kişinev Belediye Meclisi Seçimleri
| Seçim | Lider | Oylar | Koltuklar | Konum | |
|---|---|---|---|---|---|
| Oylar | % | No. | |||
| 2019 | Maia Sandu | 74,255 | 33.30 | 19 / 51 (ACUM) | 2. |
Kaynakça
- ^ a b "Moldova pro-Europeans win resounding election victory". www.euractiv.com (İngilizce). 13 Temmuz 2021. 13 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2021. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Euractivc 2021" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ "Parties and partners". European Peeople's Party. 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2021.
- ^ "Members". International Democrat Union. 23 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2021.
- ^ "(ȘTIREA ZILEI) Maia Sandu anunță formarea unei MIȘCĂRI pentru crearea unui nou partid politic". timpul.md (Rumence). 23 Aralık 2015. 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2020.
- ^ "(doc) Partidul Acțiune și Solidaritate/PAS a fost înregistrat oficial la Ministerul Justiției". diez.md (Rumence). 26 Mayıs 2016. 15 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2020.
- ^ The European People's Party and the East: Party Cooperation in Ukraine, Moldova and Georgia. Nomos Verlag. 2019. s. 54. ISBN 978-3-7489-0401-4. 30 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2021.
- ^ "Distopie politică la Chișinău. PAS acceptă colaborarea cu PSRM". dw.com (Rumence). 6 Haziran 2019. 7 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020.
- ^ "Moldovan parliament approves Ion Chicu as new prime minister". reuters.com. 14 Kasım 2019. 14 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020.
- ^ "Maia Sandu leaves PAS". ipn.md. 10 Aralık 2020. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
- ^ "Igor Grosu, ales preşedinte al Parlamentului Republicii Moldova". adevarul.ro (İngilizce). 29 Temmuz 2021. 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.
- ^ "Noul guvern pro-european de la Chișinău a trecut de votul Parlamentului. Republica Moldova este acum condusă de două femei". www.digi24.ro (Rumence). 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.
- ^ "PAS şi Platforma DA, în pregătiri pentru alegeri". adevarul.ro (İngilizce). 19 Kasım 2021. 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.
- ^ "Moldova pro-Europeans win resounding election victory". www.euractiv.com (İngilizce). 13 Temmuz 2021. 13 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2021.
- ^ "Pro-European Maia Sandu Wins First Round of Moldova Election". Balkan Insight (İngilizce). 2 Kasım 2020. 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021.
- ^ Tidey, Alice (16 Kasım 2020). "Moldova: Sandu is president, but the battle for power has only begun". euronews (İngilizce). 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021.
- ^ "Program-PAS" (PDF). unpaspentru.md. 7 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2016.
- ^ Nordsieck, Wolfram (2019). "Moldova". Parties and Elections in Europe. 30 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2019.
- ^ a b "THE PROGRAM OF THE POLITICAL PARTY "ACTION AND SOLIDARITY PARTY" (PAS)" (PDF). 15 Mayıs 2016. 25 Haziran 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "programpas" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ "Program". Maia Sandu Președinte 2020 (Rumence). 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2020.
- ^ "EPP Presidency: Maia Sandu is the change Moldova needs (EN+RO)". EPP. 21 Ekim 2016. 21 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021.
- ^ "Moldova election: Pro-EU candidate Maia Sandu wins presidency". BBC News. Politico. 16 Kasım 2020. 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021.
- ^ "Pro-EU Sandu becomes Moldova's president". Politico. 16 Kasım 2020. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021.
- ^ "STATUTUL PARTIDULUI POLITIC "PARTIDUL ACŢIUNE ŞI SOLIDARITATE" (PAS)" (PDF) (Rumence). 15 Mayıs 2016. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
