İçeriğe atla

Exxon Valdez kazası

Exxon Valdez, 1989

Exxon Valdez kazası veya Exxon Valdez çevre felaketi (Mart 1989) bugüne kadar insan eliyle gerçekleşmiş en büyük çevre felaketlerinden biridir. Felakette Exxon Valdez isimli petrol tankerinden resmî verilere göre 10.8 milyon galon petrol denize akmıştır. Bölgedeki doğal yaşam bundan yoğun şekilde etkilenmiş; deniz kuşlarından katil balinalara kadar bölgede yaşayan birçok türden hayvan ölmüştür. Temizleme çalışmaları gerek bölgenin konumu gerekse bu çapta bir kazanın daha önce yaşanmamış olması sebebiyle pek etkili olmamıştır.

Gemi kaptanının alkolik olduğu iddiasıyla şirket ve gemi kaptanı suçlamalarla karşı karşıya kalmıştır. Ayrıca geminin tek cidarlı oluşu da tartışma konusu olmuştur. Felâket sonrasında petrol taşımacılığına ilişkin birçok yeni yasa ortaya atılmış, dünya çapında olası çevre felaketlerine müdahale tekniklerinden tankerlerin çift cidarlı olmasına kadar birçok konuda gelişmeler kaydedilmiştir.

Kaynakça

  • John Keeble, Out of the Channel: The Exxon Valdez Oil Spill in Prince William Sound, University of Washington Press.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Marmara Denizi</span> Karadeniz ve Ege Denizi arasındaki iç deniz

Marmara Denizi ya da Klasik Antik Çağ'ında Propontis, Karadeniz'i, Ege Denizi ve Akdeniz'e bağlayan bir iç denizdir. Karadeniz'e İstanbul Boğazı, Ege Denizi'ne Çanakkale Boğazı ile bağlanır. Türkiye'nin Asya ve Avrupa kısımlarını da birbirinden ayırır. Marmara Adasında bol miktarda mermer bulunması yüzünden adaya ve denize, Yunanca mermer anlamına gelen "Marmaros" denmiştir. Denizin bir diğer eski adı da '"Propontis"'tir. Türkiye'nin en büyük şehirlerinden İstanbul ve Kocaeli bu denizin kıyısında, diğer bir büyük şehri Bursa ise hızla deniz kıyısına doğru genişlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hazar Denizi</span> Dünyanın en büyük gölü

Hazar Denizi dünyanın en büyük gölü veya eksiksiz bir deniz olarak sınıflandırılan dünyanın en büyük iç su kütlesidir. Adını Hazar Kağanlığı'ndan almıştır. Güneydoğu Avrupa ve güneybatı Asya'dadır ve dünyanın en büyük tuzlu su gölüdür. Hem deniz, hem de göl özelliklerini taşımaktadır. Petrol yataklarınca zengindir. Tektonik göllere örnektir. Endoreik bir havza olarak, Avrupa ile Asya arasında, Kafkasya'nın doğusunda, Orta Asya'nın geniş bozkırlarının batısında ve Batı Asya'daki İran platosunun kuzeyinde yer almaktadır. Denizin yüzey alanı 371.000 km2 ve hacmi 78.200 km3'tür. Tuzluluk oranı yaklaşık %1,2 olup, bu oran çoğu deniz suyunun tuzluluğunun yaklaşık üçte biri kadardır. Kuzeydoğuda Kazakistan, kuzeybatıda Rusya, batıda Azerbaycan, güneyde İran ve güneydoğuda Türkmenistan ile sınırlanmıştır. Hazar Denizi çok çeşitli canlı türlerine ev sahipliği yapmaktadır ve en çok havyar ve petrol endüstrileriyle tanınmaktadır. Petrol endüstrisinden kaynaklanan kirlilik ve Hazar Denizi'ne akan nehirler üzerine inşa edilmiş barajlar, denizde yaşayan organizmaları olumsuz etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tanker</span>

Tanker, sıvı veya gaz halde bulunan akışkan yüklerin taşınmasında kullanılan bir deniz aracıdır. Taşıdığı yüklere göre Petrol Tankeri, kimyasal tanker, hidrolik tanker, gaz tankeri, orta güverte tankeri, CNG tankeri, LNG tankeri gibi türlere ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">STCW</span>

Standards of Training Certification and Watchkeeping, Uluslararası Denizcilik Örgütü'nün yayımladığı, gemi adamlarının denizde güvenliğini esas alan ve üyesi olan ülkelerce gerçekleştirilen bir konvansiyon ile 1978 yılında hayata geçirdiği, 1995 yılında da gözden geçirdiği uluslararası bir denizcilik kodudur.

<span class="mw-page-title-main">Gemi</span> Ulaşım aracı

Gemi dünya denizlerini, okyanuslarını, nehir, göl ve diğer yeterince derin su yollarını dolaşan, mal ve yolcu taşıyan veya savunma, araştırma ve balıkçılık gibi özel görevleri yapan büyük bir deniz taşıtı’dır. Gemiler genellikle boyut, şekil, yük kapasitesi ve amaca göre teknelerden ayrılır. Yelken çağı'nda "gemi", en az üç Kabasorta arma‘lı direkleri ve tam cıvadra yelken planıyla yelkenli gemi olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Çevre felaketi</span> yaygın veya uzun süreli sonuçları olan insan faaliyetleri nedeniyle doğal çevrede meydana gelen afet

Çevre felaketi, doğadaki çeşitli unsurlar ile onlarla dolaylı ya da dolaysız olarak ilgili başka unsurlara insan eliyle verilen zarara bağlı gelişen felakettir. Doğal kaynaklı felaketlere ise doğal felaketler denir.

<span class="mw-page-title-main">Shell plc</span> Hollanda menşeli petrokimya şirketi

Royal Dutch Shell PCL veya yaygın adıyla Shell, İngiltere'de kurulu, genel merkezi Hollanda'da bulunan, İngiliz-Hollanda ortaklığında çok uluslu bir petrol ve doğalgaz şirketidir. Dünyanın en büyük petrol ve doğalgaz şirketlerinden biri olup 2018 gelirlerine göre dünyanın en büyük üçüncü şirketi ve Avrupa'nın en büyük şirketidir. 2019 Forbes Global 2000 listesinde Shell dünyanın en büyük dokuzuncu şirketi ve dünyanın en büyük enerji şirketiydi.

<span class="mw-page-title-main">Malakka Boğazı</span> Malezya Yarımadası ve Sumatra adası arasında 805 km uzunluğunda dar bir boğaz

Malakka Boğazı; Endonezya'ya bağlı Sumatra adası ve Malezya Yarımadasında arası, 805 km uzunluğunda dar bir boğazdır.

<span class="mw-page-title-main">Petrol rafinerisi</span>

Petrol rafinerisi (kısaca rafineri olarak da adlandırılır), petrol endüstrisi'nde ham petrolün arıtılarak ve çeşitli işlemlerden geçirilerek nafta, benzin, dizel yakıtı, sıvılaştırılmış petrol gazı, asfalt, kerosen, bitüm, gudron, mazut, petrol koku ve fuel oil gibi kullanışlı ürünlere dönüştürüldüğü bir endüstriyel işlem tesisidir.

<span class="mw-page-title-main">Süpertanker</span>

Süpertanker terimi bugün genellikle 250.000 detveyt tonu(dwt) aşan ticari gemilere verilen isimdir. Varsayılan bu gemiler 2 ile 3 MMbbl veya 2 ile 3 milyon varil ham petrol taşıma kapasitesine sahiptir.

Independenta tanker kazası ya da Independenta faciası, 15 Kasım 1979 tarihinde ham petrol yüklü bir tanker gemisi ile bir kuru yük gemisinin çarpışması sonucu İstanbul Boğazı'nda meydana gelen kaza. Ham petrol yüklü Independenta isimli gemi, 27 gün süren büyük bir yangına ve çevre felaketine yol açtığı için kaza geminin ismiyle anılmaktadır. Kazada 43 gemi mürettebatı ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Valdez-Cordova Census Area</span>

Valdez-Cordova Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Atabasklarca meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Valdez ile Cordova'dır.

Exxon Mobil Corporation ya da ExxonMobil, Amerikan çok uluslu petrol ve doğalgaz şirketi. Şirketin ana merkezi Irving, Teksas, ABD'de bulumaktadır. Şirket doğrudan John D. Rockefeller'in Standard Oil Company şirketinin kökeninden gelmektedir ve 30 Kasım 1999 tarihinde Exxon ve Mobil petrol şirketlerinin birleşmesi ile oluşmuştur. Kanada'da faaliyet gösteren Imperial Oil şirketi ile de bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Petrol endüstrisi</span>

Petrol endüstrisi, petrol sanayi veya petrol ve doğal gaz endüstrisi, küresel olarak petrol ve petrol ürünlerinin aranması, çıkarılması, rafine edilmesi, taşınması ve pazarlanması süreçlerini kapsayan terimdir. Sektörün en büyük hacme sahip ürünleri arasında mazot ve benzin bulunmaktadır. Petrol ayrıca ilaçlar, solventler, gübre, pestisit ve plastik gibi birçok kimyasal ürün içinde ham madde niteliği taşımaktadır. Petrol endüstrisi upstream, midstream ve downstream şeklinde üç ana bileşene ayrılmaktadır. Midstream yani orta kısım işlemler genellikle downstream kategorisine dahil edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Petrol sızıntısı</span> çevre kirliliği

Petrol sızıntısı, özellikle denizlerde, insan aktivitesi nedeniyle çevreye sıvı petrol hidrokarbonların salınımı nedeniyle oluşan bir çevre kirliliği türüdür. Bu terim genellikle okyanus ve karasularına petrolün salındığı su kirliliği için kullanılsa da kara üzerinde de petrol sızıntısı olabilmektedir. Tankerlerden, petrol platformlarından, petrol kuyularından ham petrolün salınması petrol sızıntısının ana kaynakları olsa da mazot ve benzin gibi rafine edilmiş petrol ürünleri, büyük gemiler tarafından kullanılan fuel oil ve atık yağların salınması da petrol sızıntısı olarak değerlendirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Akdeniz doğalgaz anlaşmazlığı</span> Kıbrıs çevresinde doğalgaz anlaşmazlığı

Doğu Akdeniz Doğal Gaz Anlaşmazlığı, 6 Şubat 2018'de başlayan ve Doğu Akdeniz'de Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Yunanistan ve Mısır ile ortaklaşa yürüttüğü münhasır ekonomik bölgesini (MEB) kapsayan diplomatik bir anlaşmazlıktır. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Şubat 2018'de 2003 Kıbrıs-Mısır MEB anlaşmasının uluslararası geçerliliğinin olmadığını ve antlaşmanın reddi için BM'ye başvurduklarını ve Türkiye'nin bölgede gaz araştırmaları yapma niyetinin olduğunu açıklamasıyla başlamıştır. 9 Şubat'ta, Türk Donanması'nın Kıbrıs tarafından arama ruhsatı verilen İtalyan petrol şirketi ENI'ye ait bir sondaj gemisini, 3 numaralı parselde doğal gaz aramasını engellediğinde bölgedeki gerginlik daha da artmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Batık</span> batık bir geminin kalıntıları

Batık ya da gemi batığı, deniz veya nehirlerde bir kaza yahut deniz savaşı sonucu suya batan, seyahat, ticaret ya da savaş amacıyla inşa edilmiş deniz taşıtlarına verilen isimdir. Su altında olmayan ama yine de aynı sebeplerden ötürü kullanılmaz hale gelen diğer ulaşım araçları, genellikle enkaz olarak tanımlanırlar. Almanca ve İngilizce gibi bazı avrupa dilleri, batık kelimesi yerine gemi enkazı kelimesini tercih etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kayalık sahil</span> katı kayaların baskın olduğu deniz kıyılarının intertidal alanı

Kayalık bir kıyıda katı kayanın hakim olduğu sahiller arasındaki gelgit bölgesidir. Kayalık sahiller biyolojik açıdan zengin ortamlardır ve gelgit bölgesi ekolojisi ile diğer biyolojik süreçleri incelemek için yararlı bir "doğal laboratuvar" dır. Yüksek erişebilirlikleri nedeniyle uzun süredir iyi çalışılmış ve türleri iyi bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">1997 TPAO tanker yangını</span>

1997 TPAO tanker yangını, 13 Şubat 1997 tarihinde, Gemsan Tersanesi'nde yapılan kaynak çalışmaları sırasında kıvılcımların Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına ait TPAO adlı tankerin gaz dolu deposuna sıçramasıyla meydana gelmiştir. Birkaç gün süren yangında 24 kişi yaralanmış, 2 itfaiyeci hayatını kaybetmiştir.

Bu, farklı gemi türlerinin bir listesidir. Sınıflandırmalar farklı özellikler, gemi ölçüleri ve işlevlere göre yapılır.