İçeriğe atla

Extrasolar Planets Encyclopaedia

The Extrasolar Planets Encyclopaedia
14 Aralık 2023 tarihindeki ana sayfa
SahipParis Gözlemevi
OluşturanJean Schneider
URLexoplanet.eu
Site türüAstronomi
Kayıthayır
Kuruluş tarihiŞubat 1995
İçerik lisansıCC-BY 4.0[1]
Geçerli durumAktif

Extrasolar Planets Encyclopaedia[2][3][4][5][6] (ayrıca Encyclopaedia of exoplanetary systems ve Catalogue of Exoplanets olarak da bilinir), Şubat 1995'te Jean Schneider tarafından Fransa, Paris'teki Meudon Gözlemevi'nde kurulmuş bir astronomi internet sitesidir.[7][8] Bu internet sitesi, bilinen ve aday tüm ötegezegenlerin bir veritabanını tutar ve her gezegen için ayrı ayrı sayfalar ve tam listeli etkileşimli bir katalog tablosu sunar. Ana katalog, doğrulanmış tüm ötegezegenlerin veritabanlarının yanı sıra doğrulanmamış gezegen tespitlerinin bir veritabanını da içerir. Veritabanları, hakemli yayınlardan ve konferanslardan elde edilen yeni verilerle sık sık güncellenmektedir.

Gezegenler kendi sayfalarında, keşif yılı, kütle, yarıçap, yörünge periyodu, yarı büyük eksen, dış merkezlik, yörünge eğikliği, periastron boylamı, periastron zamanı, maksimum zaman değişimi ve geçiş süresi dahil olmak üzere tüm hata payı değerleri ile birlikte temel özellikleriyle listelenir.

Gezegenlere ait verilerin bulunduğu sayfalarda ayrıca; ad, parsek cinsinden uzaklık, tayf tipi, etkin sıcaklık, görünür büyüklük, kütle, yarıçap, yaş ve göksel koordinatlar (sağ açıklık ve dik açıklık) dahil olmak üzere ana yıldızlarına ait veriler de yer almaktadır. Veriler biliniyor olsa bile, bu verilerin tamamı etkileşimli elektronik tablo kataloğunda listelenmemiştir ve Kepler'in üçüncü hareket yasasının uygulanmasını gerektirecek birçok eksik gezegen verisi boş bırakılmıştır. Tüm sayfalarda en dikkat çekici eksiklik ise yıldızların aydınlatma gücüdür.

Haziran 2011 itibarıyla katalog, 25 Jüpiter kütlesine kadar olan nesneleri içermektedir.[9] Bu, önceki 20 Jüpiter kütlesine kadar dahil etme kriterlerine göre bir artış anlamına gelir.[10] 2016 yılı itibarıyla, kütle-yoğunluk ilişkileri üzerine yapılan bir çalışmaya dayanarak[11] bu sınır 60 Jüpiter kütlesine çıkarılmıştır.[12]

See also

Kaynakça

  1. ^ Martin, Pierre-Yves (1995). "Mentions Légales". Extrasolar Planets Encyclopaedia (İngilizce). 23 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2024. 
  2. ^ Pätzold, M.; Rauer, H. (2002). "Where Are the Massive Close-in Extrasolar Planets?". Astrophysical Journal Letters. 568 (2). ss. L117. Bibcode:2002ApJ...568L.117P. doi:10.1086/339794. 
  3. ^ Ida, S.; Lin, D. N. C. (2004). "Toward a Deterministic Model of Planetary Formation. I. A Desert in the Mass and Semimajor Axis Distributions of Extrasolar Planets". Astrophysical Journal. 604 (1). ss. 388-413. arXiv:astro-ph/0312144 $2. Bibcode:2004ApJ...604..388I. doi:10.1086/381724. 
  4. ^ Raymond, S. N.; Mandell, A. M.; Sigurdsson, S. (2006). "Exotic Earths: Forming Habitable Worlds with Giant Planet Migration". Science. 313 (5792). ss. 1413-6. arXiv:astro-ph/0609253 $2. Bibcode:2006Sci...313.1413R. doi:10.1126/science.1130461. PMID 16960000. 
  5. ^ Armstron, J. C.; Larson, S. L. (2007). "Specific Angular Momenta of Extrasolar Planetary Systems". Bulletin of the American Astronomical Society. Cilt 38. s. 105. Bibcode:2007AAS...210.0904A. 
  6. ^ Stevenson, D. J. (2008). "A planetary perspective on the deep Earth". Nature. 451 (7176). ss. 261-5. Bibcode:2008Natur.451..261S. doi:10.1038/nature06582 Özgürce erişilebilir. PMID 18202637. 
  7. ^ Kirkland, K. (2010). Space and Astronomy: Notable Research and Discoveries. Frontiers of Science. Infobase Publishing. s. 29. ISBN 978-0-8160-7445-7. 
  8. ^ Dvořák, R. (2008). Extrasolar Planets: Formation, Detection and Dynamics. Wiley-VCH. s. 57. ISBN 978-3-527-40671-5. 
  9. ^ Schneider, J.; Dedieu, C.; Le Sidaner, P.; Savalle, R.; Zolotukhin, I. (2011). "Defining and Cataloging Exoplanets: The Exoplanet.eu Database". Astronomy & Astrophysics. Cilt 532. ss. A79. arXiv:1106.0586 $2. Bibcode:2011A&A...532A..79S. doi:10.1051/0004-6361/201116713. 
  10. ^ Matson, J. (29 Kasım 2010). "How One Astronomer Became the Unofficial Exoplanet Record-Keeper". Scientific American. 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2012. 
  11. ^ Hatzes Heike Rauer, Artie P. (2015). "A Definition for Giant Planets Based on the Mass-Density Relationship". The Astrophysical Journal. 810 (2). s. L25. arXiv:1506.05097 $2. Bibcode:2015ApJ...810L..25H. doi:10.1088/2041-8205/810/2/L25. 
  12. ^ Exoplanets versus brown dwarfs: the CoRoT view and the future 7 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Jean Schneider, 4 Nisan 2016

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gezegen</span> bir yıldız veya yıldız kalıntısının yörüngesinde dolanan gök cismi

Gezegen, genellikle bir yıldızın, yıldız kalıntısının veya kahverengi cücenin yörüngesinde bulunan, yuvarlak hâle gelmiş bir astronomik cisimdir. Uluslararası Astronomi Birliğinin (IAU) tanımına göre Güneş Sistemi'nde sekiz gezegen bulunur. Bunlar, karasal gezegenler Merkür, Venüs, Dünya ve Mars; dev gezegenler Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün'dür. Gezegen oluşumu için bilimsel açıdan mevcut en iyi teori, bir bulutsunun kendi içine çökmesi sonucu bir yıldızlararası bulut meydana getirdiğini ve yıldızlararası bulutun da bir önyıldız ve bunun yörüngesinde dönen bir öngezegen diski oluşturduğunu öne süren bulutsu hipotezidir. Gezegenler bu disk içinde, kütleçekiminin etkisiyle maddelerin kademeli olarak birikmesi sonucu, yığılma (akresyon) olarak adlandırılan süreçte büyürler.

<span class="mw-page-title-main">Ötegezegen</span> Güneş Sistemi dışındaki gezegenler.

Ötegezegen veya Güneş dışı gezegen, Güneş'in baskın kütleçekim etkisinin dışında başka bir yıldızın veya kahverengi cücenin kütleçekim etkisi içinde olan gezegensel bir gök cismidir. Bir ötegezegenin ilk muhtemel kanıtı 1917 yılında kaydedilmiş, fakat o zamanlar bu şekilde kabul edilmemişti. Tespitin ilk teyidi 1992 yılında gerçekleşmiştir. 1988'de tespit edilen farklı bir gezegen ise 2003 yılında doğrulandı. 20 Ağustos 2024 itibarıyla, 4.963 gezegen sisteminde varlığı doğrulanmış 7.255 ötegezegen bulunmaktadır ve bu gezegen sistemlerinden 1.015 kadarı birden fazla gezegene sahiptir. James Webb Uzay Teleskobu'nun (JWST) daha fazla ötegezegen keşfetmesi ve bunların bileşimleri, çevresel koşulları ve yaşam potansiyelleri gibi özellikleri hakkında daha fazla fikir vermesi beklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Güneş dışı gezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu bir ötegezegenler listesidir. 20 Ağustos 2024 itibarıyla, 4.963 gezegen sisteminde varlığı doğrulanmış 7.255 ötegezegen bulunmaktadır ve bu gezegen sistemlerinden 1.015 kadarı birden fazla gezegene sahiptir. İlk kez 1984 yılında görece genç ve sıcak bir yıldız olan Vega çevresinde gözlenen Toz diski daha sonra yakınlardaki 100 kadar yıldızın çevresinde de gözlendi. Ancak gezegenlerin bu disk içinde oluşmak için fazlaca bir zamanları yoktur. Uluslararası bir gökbilim ekibince 84 yıldız üzerinde yapılan bir araştırma, 400 milyon yıldan daha genç yıldızların %60'ının toz diskine sahip olduğunu, yaşları 1 milyar yılı aşan yıldızlardaysa bu oranın %10'a düştüğünü ortaya koymuştur. Sonuç: Bir gaz ve toz diskinin ömrü, yalnızca 300 - 400 milyon yıl. Daha sonra toz diski çeşitli öğelerin etkileşimiyle dağılıyor. Disk içindeki toz zerrecikleri, başka zerreciklerle çarpışarak iyice ufalıyor. En küçükleri yıldızdan gelen ışınım basıncıyla uzaya atılıyor. Daha büyükleriyse yıldız ışığıyla etkileşim sonucu sarmal hareketlerle yavaş yavaş yıldızın içine düşüyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Gliese 876</span>

Gliese 876, Kova takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 15 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir kırmızı cüce yıldızdır. 2011 yılında yıldızı yörüngeleyen dört güneş dışı gezegen onaylanmıştır. Orta gezegenlerin ikisi Jüpiter benzeri iken, en yakın gezegenin küçük bir Neptüne ya da geniş bir karasal gezegene benzediği, en dıştaki gezegeninse kütlece Uranüs'e benzediği düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">55 Cancri</span> Yengeç takımyıldızında Dünyadan 41 ışıkyılı uzaklıkta bir ikili yıldız

55 Cancri veya Rho1 Cancri veya kısaca 55 Cnc, Yengeç takımyıldızında Dünya'dan 41 ışıkyılı uzaklıkta bir ikili yıldızdır. Yıldız sistemi bir G-tipi yıldız ve daha küçük bir kırmızı cüceden oluşur ve aralarında 1000 AU vardır.

<span class="mw-page-title-main">109 Piscium b</span>

109 Piscium b, 109 Piscium etrafındaki yörüngede keşfedilen uzun-dönemli bir güneşdışı gezegendir. Jüpiter'den en az 6,38 kat daha fazla kütleye sahiptir ve bir gaz devi olması ihtimali yüksektir. Keşfedilen diğer uzun-dönemli gezegenler gibi Jüpiter'den daha büyük bir dış merkezliğe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Dev Dünya</span>

Dev Dünya veya süper Dünya, astronomide Dünya'dan daha fazla kütleye sahip, fakat Güneş Sistemi'nin buz devleri olan Uranüs ve Neptün'den çok daha az kütleye sahip olan bir tür ötegezegendir. Bu terim yalnızca gezegenin kütlesine işaret eder ve yüzey koşulları ya da yaşanabilirlik konusunda bir şey ima etmez. Kütle ölçeğinin üst ucundaki gezegenler için alternatif olarak "gaz cüceleri" terimi daha doğru olsa da, yaygın olarak "mini-Neptün" terimi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Sıcak Jüpiter</span>

Sıcak Jüpiterler, fiziksel olarak Jüpiter'e benzeyen ancak çok kısa yörünge periyotlarına sahip olan, gaz devi ötegezegen sınıfıdır. Yıldızlarına olan yakınlığı ve yüksek yüzey-atmosfer sıcaklıklarından dolayı, "sıcak Jüpiterler" olarak adlandırılmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Sıcak Neptün</span>

Sıcak Neptün, Uranüs ve Neptün'e benzer bir kütleye sahip, fakat onlardan farklı olarak yıldızına 1 AU'dan daha yakın bir yörüngede dolanan bir tür dev gezegendir. 2007 yılında keşfedilen doğrulanmış ilk sıcak Neptün, yaklaşık 33 ışık yılı uzaklıktaki bir ötegezegen olan Gliese 436 b'dir. Son gözlemler, Samanyolu'nda daha önce düşünülenden daha fazla potansiyel sıcak Neptün popülasyonu olabileceğini göstermiştir. Sıcak Neptünler asıl doğal yerinde veya doğal yeri dışında oluşmuş olabilir.

Epsilon Reticuli b, HD 27442 olarak da bilinen Epsilon Reticuli'nin, birincil bileşeni olan yıldızın yörüngesindeki bir güneş dışı gezegendir. 16 Aralık 2000 tarihinde Anglo-Australian Gezegen Arama (Anglo-Australian Planet Search) ekibi tarafından son derece başarılı dikeyhız yöntemiyle keşfedilmiştir. Gezegenin kütlesi jüpiter kütlesinden %56 daha fazladır.

<span class="mw-page-title-main">2M1207b</span> kahverengi cüce 2M1207nin yörüngesinde bir güneşdışı gezegen

2M1207b, kahverengi cüce 2M1207'nin yörüngesinde bir güneşdışı gezegendir. Gezegen Dünya'dan yaklaşık 170 ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır. Ayrıca doğrudan ve bir kahverengi cüce yörüngesinde keşfedilen ilk dış gezegendir. Gezegenin yaşının 5 milyon yıldan fazla olduğu ve Jüpiter gezegeninden daha büyük olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Öte uydu</span>

Öte uydu veya güneşdışı uydu, bir ötegezegen veya başka türlü yıldız olmayan güneşdışı cisim etrafında dönen doğal bir uydudur.

<span class="mw-page-title-main">Yetim gezegen</span> Doğrudan bir yıldızın yörüngesinde bulunmayan gezegen kütleli bir cisim

Yetim gezegen doğrudan bir yıldızın yörüngesinde bulunmayan gezegen kütleli bir cisimdir. Bu tür cisimler, kendi başına oluşmuş veya herhangi bir yıldıza veya kahverengi cüceye yerçekimsel olarak bağlı olmadıkları bir gezegen sisteminden fırlatılmıştır. Samanyolu tek başına milyarlarca yetim gezegene sahip olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Dev Neptün</span> Neptünden daha büyük, tahmini kütlesi 20–80 M⊕ olan gaz devi bir ötegezegen

Dev Neptün veya süper-Neptün, Neptün gezegeninden daha büyük bir kütleye sahip gezegendir. Bu gezegenler genellikle Dünya'nın yaklaşık 5-7 katı büyüklüğünde ve 20-80 M⊕ tahmini kütleye sahip olarak tanımlanır, bunun ötesinde genellikle gaz devleri olarak adlandırılırlar. Bu kütle aralığına giren bir gezegen aynı zamanda alt-Satürn olarak da adlandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Olası yaşanabilir ötegezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, potansiyel olarak yaşanabilir ötegezegenlerin bir listesini sunmaktadır. Liste büyük ölçüde Yaşanabilir Ötegezegenler Kataloğu tarafından yapılan yaşanabilirlik tahminlerine ve NASA Ötegezegen Arşivi'nden alınan verilere dayanmaktadır. HEC, Arecibo'daki Porto Riko Üniversitesi Planetary Habitability Laboratory tarafından sürdürülmektedir. Ayrıca, süper yaşanabilir gezegenlerin spekülatif bir listesi de geliştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">En yakın ötegezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Güneş Sistemi dışında bir yıldızın yörüngesinde dönen bilinen 5.640 ötegezegen veya gezegen vardır; bunların yalnızca küçük bir kısmı Güneş Sistemi'nin yakınında bulunmaktadır. 10 parsek içerisinde, NASA Ötegezegen Arşivi tarafından onaylandığı üzere listelenmiş 104 ötegezegen bulunmaktadır. 10 parsek içerisindeki bilinen 500'den fazla yıldız ve kahverengi cüceden yaklaşık 60 tanesinin gezegen sistemlerine sahip olduğu doğrulanmıştır; Bu aralıktaki 51 yıldız çıplak gözle görülebilmektedir, bunlardan sekizi gezegen sistemine sahiptir.

Eş-yörüngesel hareket, iki veya daha fazla sayıda astronomik cismin birincil cisim yörüngesiyle aynı veya benzer mesafede bulunan bir yörüngede seyretmesi durumudur. Başka bir deyişle bu cisimler, 1:1 ortalama hareket rezonansında veya ters yönlü ise 1:-1 rezonansındadır.

<span class="mw-page-title-main">Gezegen türleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıdaki liste kütlelerine, yörüngelerine, fiziksel ve kimyasal bileşenleri veya diğer sınıflandırmalara göre tasnif edilmiş gezegen türlerinin bir listesidir.

Exoplanet Data Explorer / Exoplanet Orbit Database, 24 Jüpiter kütlesine kadar olan ötegezegenleri listeleyen bir veritabanıdır.

<span class="mw-page-title-main">PSR B1257+12 A</span> ötegezegen

PSR B1257+12 b, Başak takımyıldızında yaklaşık olarak 2.300 ışık yılı (710 pc) uzaklıkta bulunan bir ötegezegendir. Gezegen, Lich atarcası etrafında dönen en içteki cisimdir ve bu nedenle ölü bir yıldız sisteminde bulunan atarca gezegeni olarak sınıflandırılır. Ay'ın yaklaşık iki katı kütleye sahip olan Draugr, Güneş Sistemi'ndeki gezegenler de dahil olmak üzere bilinen en düşük kütleli gezegen olarak listelenmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.