İçeriğe atla

Expositio totius mundi et gentium

Expositio totius mundi et gentium, ("Dünyanın ve insanlarının tanımı"), II. Constantius'un saltanatı sırasında yaşayan Roma İmparatorluğu'nun kimliği belirsiz bir vatandaşı tarafından yazılmış kısa bir "ticari-coğrafi" araştırmadır. MS 350 ve 362 yılları arasında yazılan Yunanca orijinal[1] şimdi kayıp olsa da altıncı yüzyılda Latinceye yapılan iki çeviri eserin günümüze ulaşmasını sağlamıştır.

Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Bunlardan ilki (§ 1-21) Roma İmparatorluğu'nun doğusundaki toprakları tanımlar.[2] En uzun olan ikinci bölüm (§ 22–62), İmparatorluğun anakara eyaletlerini,[3] üçüncü bölüm (§ 63-68) ise ada eyaletlerini tanımlar.[4]

Yazar

Çalışmanın yazarı hakkında çok az şey bilinmektedir. Onun bir hatip, sofist, tüccar, müteşebbis veya vir rusticus olabileceği ileri sürülmüştür.[5] Eserin ticaret ve liman şehirlerine yönelik ilgisi dikkat çekicidir. Eserde bahsi geçen 61 şehir isminde sadece 16'sı imparatorluğun batı kesiminde yer almaktadır. Bu nedenden ötürü yazarın Suriyeli olabileceği varsayılmaktadır.[5]

Keza yazarın dini de aynı şekilde bir gizemdir. O Berossus, Manetho, gizemli bir Apollonius, Efesli Menander, Herodot ve Thukididis gibi çok sayıda Yunan yazardan bahsederken, onlardan etkilenmiş görünmemektedir.[6] Bu isimler ile "Yahudilerin öğretmeni" olarak adlandırdığı Josephus'un Apion Reddiyesi ile tanışmış olması muhtemeldir.[7][8][9]

Öte yandan, Josephus'un bir Hristiyan tarafından tanınma olasılığı daha yüksektir.[10] Metin ayrıca Kutsal Kitap'a göndermelerde bulunmakta ve kısmen Hristiyan ifadeler içermektedir.[8] Yine de kutsal bölge ya da kiliselere dair bilgi vermezken, şehirleri iyi şarapları ya da güzel kadınları olmasına göre tanımlamaktadır.[11]

Latince çevirisi

Daha iyi bilinen Expositio totius mundi başlıklı Latince çeviri günümüzde kayıp olsa da Jacques Godefroy metni 1628'te bastığı için içeriği günümüze ulaşmıştır. Napoli yakınlarındaki Cava'daki bir Benediktin manastırında tutulan bir diğer el yazması ise Angelo Mai tarafından 1831'de yayınlanmıştır ve Descriptio totius mundi başlığını taşımaktadır.[12] Bu eser Expositio'dan daha kısa olsa da, çalışmanın başlangıcını içeren tek el yazmasıdır.

Her iki el yazması da Karl Müller'in Minor Greek Geographers (1861) kitabında basılmıştır. Şimdi çevrimiçi olarak mevcut olan bir İngilizce çeviri, 1964'te Ohio Eyalet Üniversitesi'nde yüksek lisans tezinin bir parçası olarak Jesse Woodman tarafından yapılmıştır.[13]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Grüll, 2014 p.630. See also §.3: "Dominus orbis terrarum Constantius imperator"
  2. ^ Grüll, 2014, p.631
  3. ^ In order: Mesopotamia, Syria, Egypt, Asia Minor (without mention of the Black Sea), The Balkans, Italy, The Danube regions, Gaul, Spain and North Africa
  4. ^ East to west, from Cyprus to Britain
  5. ^ a b Grüll, 2014, p.634
  6. ^ Mittag 2006: 346-348
  7. ^ Grüll, 2014, p.633
  8. ^ a b Grüll, 2014, p.638-639
  9. ^ §.3
  10. ^ Grüll, 2014, p.639
  11. ^ Grull, 2014, p.638-639
  12. ^ See Müller, 1861.
  13. ^ Woodman, J. E., 1964.

Literatür

  • Grüll, T. 2014. Expositio totius mundi et gentium. A peculiar work on the commerce of [the] Roman Empire from the mid-fourth century - compiled by a Syrian textile dealer? in Csabai, Z. Studies in Economic and Sociale History of the Ancient Near East in Memory of Péter Vargyas. Department of Ancient History, University of Pécs & L'Harmattan, Budapest.
  • Woodman, J. E., 1964. The Expositio totius mundi et gentium: Its Geography and Its Language. MA Thesis, The Ohio State University.
  • Drexhage, H.-J. 1983. Die ’Expositio totius mundi et gentium’ eine Handelsgeographie aus dem 4. Jh. n. Chr., eigeleitet, übersetz und mit einführender Literatur (Kap. XXII-LXVII) versehen. MBAH 2:3-42.
  • Klotz, A. 1906. Über die Expositio totius mundi et gentium. Philologus 65:97-127.
  • Marasco, G. 1996. L'Expositio totius mundi et gentium - e la politica religiosa di Constanzo II. in Ancient Society 27:183-203.
  • Martelli, F. 1982. Introduzione alla "Expositio totius mundi". Analisi etnografica e tematiche politiche in un'opera anonima del IV secolo. Bologna.
  • Mittag, P. F. 2006. Zu den Quellen der Expositio Totius Mundi et Gentium. Ein neuer Periplus? Hermes 134:338-351.
  • Müller, Karl. 1861. Geographi Graeci minores. Volumen Secundum. Paris. 9 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Sinko, T. 1904. Die descriptio orbis terrae, eine Handelsgeographie aus dem 4. Jahrhundert. Archiv für lateinische Lexikographie und Grammatik 13:531-571.
  • Traiana, G., 1998. La prefazione alla "Descriptio [Expositio] totius mundi". Pp. 53–51 in C. Santini – N. Scivoletto – L. Zurli eds.) Prefazioni, prologhi, proemi di opere tecnico-scientifiche latine, Roma.
  • Wölfflin, E. 1904. Bemerkungen zu der Descriptio orbis. Archiv für lateinische Lexikographie und Grammatik 13:574-578.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Batı Roma İmparatorluğu</span> Roma İmparatorluğunun bağımsız yönetilmiş batı yarısı

Batı Roma İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında İmparator I. Theodosius tarafından ikiye bölünmesiyle ortaya çıkan bir devlettir. Diğer yarısı ise Doğu Roma İmparatorluğu olan devlet, MS 3. ile 5. yüzyıllar arasında var olmuştur. Batı Roma İmparatorluğu, ayrı bir bağımsız İmparatorluk mahkemesi tarafından yönetildikleri herhangi bir zamanda Roma İmparatorluğu'nun batı eyaletlerinden oluşuyordu. Batı Roma İmparatorluğu ve Doğu Roma İmparatorluğu terimleri modern zamanlarda fiilen bağımsız olan siyasi varlıkları tanımlamak için icat edildi; Çağdaş Romalılar İmparatorluğun iki ayrı imparatorluğa bölündüğünü düşünmediler, ancak onu iki ayrı imparatorluk mahkemesi tarafından yönetilen tek bir yönetim olarak idari bir çare olarak gördüler.

<span class="mw-page-title-main">I. Justinianus</span> 527–565 yılları arasındaki Bizans imparatoru

I. Justinianus, ayrıca Büyük Jüstinyen olarak da bilinir, 527 ile 565 yılları arasında Bizans imparatorudur.

<span class="mw-page-title-main">Ermeniler</span> anayurdu Ermeni Yaylaları olan bir halk

Ermeniler, anayurdu Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları olan etnik grup ve millettir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Roma</span> İlk Çağın en büyük ve en güçlü medeniyeti

Antik Roma, MÖ 9. yüzyılda İtalya Yarımadası'nda kurulan Roma şehir devletinden doğarak tüm Akdeniz'i çevreleyen bir imparatorluk hâline gelen medeniyetin adıdır. Yaklaşık 2.200 yıl boyunca varlığını sürdürmüş olan Roma uygarlığı bir monarşiden oligarşi ve cumhuriyetin bileşimi bir demokrasiye ve daha sonra da otokratik bir imparatorluğa dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Türk halkları</span> Türk etnik gurupları

Türk halkları veya Türkî halklar, Avrasya'da geniş bir coğrafyada dağınık olarak yaşayan ve çeşitli Türk dillerini konuşan etnik Türk gruplarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Göktürkler</span> Tarihi Türk halkı

Göktürkler veya Kök Türkler, Orta Çağ'da Orta Asya'da göçebe bir Türk halkları konfederasyonuydu. Bumin Kağan'ın önderliğindeki Göktürkler, geleceğin coğrafi konumunu, kültürünü, hakim inançlarını ve geleceğini şekillendirecek birçok göçebe hanedanlıklarından biri olan Göktürk Kağanlığı'nı kurdular.

<span class="mw-page-title-main">Sasani İmparatorluğu</span> İslamın gelişinden önceki son Fars imparatorluğu, dördüncü büyük İran hanedanı (224–651)

Sasani İmparatorluğu, dördüncü büyük İran Hanedanı ve ikinci Pers İmparatorluğu'nun adıdır. Sasani İmparatorluğu, son Arşaklı hanedanı (Partlar) kralı IV. Artabanus'u yenmesinin ardından I. Ardeşir tarafından kurulmuş, son Sasani hükümdarı Şehinşah III. Yezdigirt'in (632-651), erken Halifelik'le yani ilk İslam Devleti ile girdiği 14 senelik mücadeleyi kaybetmesiyle sona ermiştir. İmparatorluğun sınırları bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan, Afganistan, Türkiye'nin doğu bölgesi, Suriye'nin bir kısmı, Pakistan, Kafkaslar, Orta Asya ve Arabistan'ın bir kısmını kapsıyordu. II. Hüsrev'in hükümdarlığı (590-628) sırasında Mısır, Ürdün, Filistin ve Lübnan da kısa süreli olarak imparatorluğa dahil oldu. Sasaniler, imparatorluklarını 'İranşehr' ايرانشهر (Iranshæhr) 'İranlıların (Aryanların) memleketi' diye adlandırırlardı.

Esseniler, MÖ 2. asırdan MS 1. asra kadar olan dönemde gelişmiş olan ve Yahudiliğin İkinci Tapınak Dönemi'ne denk gelen bir mezheptir. Bazı uzmanlar bu mezhebin Sadok rahiplerinden geldiğini savunmaktadır. Essenilerin sayıları Ferisilerden ve Saddukilerden azdı. Esseniler diğer mezhep mensuplarının yaşadığı kentlerde yaşıyor olmakla birlikte münzevi bir topluluktu. Bazı gruplar kendilerini riyazete, gönüllü fakirliğe, günlük gusle adamıştı. Bu gruplara toplu hâlde, uzmanlar tarafından "Esseniler" denmektedir. Josephus, eserlerinde Essenilerin kalabalık sayılarda gruplardan oluştuklarını ve Roma'nın Yahudiye eyaletinde binlercesinin ikamet ettiğini dile getirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Caligula</span> Roma İmparatorluğunun üçüncü imparatoru

Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus, daha çok Caligula takma adı ile bilinen, 37 - 41 yılları arasında görev yapmış, Julio-Claudian Hanedanı mensubu ve Roma İmparatorluğu'nun üçüncü imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Râşidîn Halifeliği</span> Kurulan ilk İslam halifeliği (632–661)

Râşidîn Halifeliği, İslâm peygamberi Muhammed'in halefi olan ilk halifeliktir. Muhammed'in MS 632'deki vefatından sonra ilk dört ardışık halifesi (halef) tarafından yönetildi. Bu halifeler, Sünni İslam'da topluca Râşidîn ya da "Doğru Yolda olan" halifeler olarak bilinirler. Bu terim Şîa'da kullanılmaz, çünkü Şii Müslümanlar ilk üç halifenin yönetimini meşru görmez.

<span class="mw-page-title-main">Beytü'l-Hikme</span> Abbâsîlerin 800lü yılların başında Bağdatta kurduğu, dönemin en büyük kütüphanesi ve çeviri merkezi

Beytülhikme veya Bilgelik Evi, aynı zamanda Büyük Bağdat Kütüphanesi olarak da bilinen, ya büyük bir Abbasi devlet akademisini ve Bağdat'taki entelektüel merkezini ya da İslam'ın Altın Çağı sırasında Abbasi halifelerine ait büyük bir özel kitaplığı belirtir. Bilgelik Evi, Abbasi Halifeliğinin çöküşünün ardından fiziksel kanıt eksikliği ve bir anlatı oluşturmak için edebi kaynakların doğrulanmasına güvenerek, resmi bir akademi olarak işlevlerine ve varlığına ilişkin aktif bir tartışmanın konusudur. Bilgelik Evi, 8. yüzyılın sonlarında Halife Harun Reşid'in koleksiyonları için bir kütüphane olarak veya el-Mansur (754-775) tarafından hem Arapça hem de Farsça nadir kitaplara ve şiir koleksiyonlarına ev sahipliği yapmak üzere oluşturulan özel bir koleksiyon olarak kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Vandal Krallığı</span>

Vandal Krallığı ya da Vandallar ve Alanlar Krallığı MS 435 ile MS 534 yılları arasında Kuzey Afrika ve Akdeniz adalarında Kral Genserik hükümdarlığı altında Cermen Vandallar tarafından kurulan krallıktır.

<span class="mw-page-title-main">Amida (Mezopotamya)</span> Antik Roma şehri

Amida Günümüzde Modern Diyarbakır'ın bulunduğu Mezopotamya antik şehri. Romalı yazarlar Ammianus Marcellinus ve Procopius, Roma eyaleti Mezopotamya'nın bir şehri olarak kabul ederler.

<span class="mw-page-title-main">Roma konsülleri listesi</span> Wikimedia liste maddesi

Bu liste, Roma Cumhuriyeti'nin başlangıcından, unvanın İmparatorluk dönemindeki en son kullanımına kadar, konsüllerin yerine atanan Cumhuriyet magistrates ile birlikte görev yaptığı ya da sınırlı bir süre için konsolosluk yetkisini devretti bilinen konsüllerin bir listesidir.

Postumius Rufius Festus Avienus,, aralarında Aratus'un Phaenomena'sı ve Dionysius Periegetes'in Descriptio orbis terrae gibi eserlerin bulunduğu bazı antik metinleri özensizce Latinceye aktaran bir geç antik çağ yazarıdır. Avienus ayrıca Ora Maritima adlı Latince şiirin yazarıdır.

Kürt kültürü, Kürtler tarafından uygulanan farklı kültürel özellikleri ifade eder. Kürt kültürü, modern Kürtleri ve toplumlarını şekillendiren eski halkların mirası niteliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Zümrüt Levha</span>

Zümrüt Levha, Levhu'z-zümürrüd ya da Tabula Smaragdina, Hermetica'nın, prima materianın yani ilk maddenin ve dönüşümünün sırrını içerdiği söylenen kompakt ve şifreli bir parçasıdır. Avrupalı simyacılar tarafından sanatlarının ve Hermetik geleneğinin temeli olarak kabul edildi. Zümrüt Levha'nın orijinal kaynağı bilinmemektedir. Her ne kadar Hermes Trismegistus metinde adı geçen yazar olsa da, bilinen ilk görünümü altıncı ve sekizinci yüzyıllar arasında yazılmış Arapça bir kitapta. Metin ilk olarak onikinci yüzyılda Latince'ye çevrildi. Bunu çok sayıda çeviri ve yorum izledi.

Zosimus Bizans İmparatoru I. Anastasius döneminde Konstantinopolis'te yaşamış Yunan tarihçidir. Fotios'a göre bir comes idi ve imparatorluk hazinesinin "avukatı" olarak görev yapıyordu. Zosimus, I. Konstantin'in geleneksel çok tanrılı dini reddetmesini kınamasıyla da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">VI. Ptolemaios</span>

VI. Ptolemaios Filometor Ptolemaios dönemi Mısır kralıydı. M.Ö. 180'den 164'e ve M.Ö. 163'ten 145'e kadar hüküm sürdü. V. Ptolemaios ve Kleopatra'nın en büyük oğlu, M.Ö. 180'de çok küçük bir çocuk olarak tahta çıktı ve krallık naipler tarafından yönetildi: annesinin M.Ö. 178 veya 177'deki ölümüne kadar annesi ve ardından iki arkadaşı, Eulaeus ve Lenaeus tarafından M.Ö. 169'a kadar yönlendirildi. M.Ö. 170'ten itibaren kız kardeşi II. Kleopatra ve küçük erkek kardeşi VIII. Ptolemaios, onun yanında ortak hükümdarlardı.