İçeriğe atla

Evrensel Basım Yayın

Evrensel Basım Yayın
Kuruluş1988 (36 yıl önce) (1988)
Genel merkezi
İstanbul
,
Türkiye
Hizmet alanlarıYayıncılık
ÜrünBasılı kitap, dergi, e-kitap
Web sitesiEvrenselbasim.com

Evrensel Basım Yayın, 1988 yılında kurulan yayınevi. İstanbul merkezli yayınevinin Ocak 2017'de kanun hükmünde kararname ile faaliyeti durdurulmuştur.[1]

Türkçe,[2] Kürtçe,[3] Ermenice ve Arapça dillerinde yayın yapan Evrensel,[4] 2017 Uluslararası Yayıncılar Birliği (IPA) Voltaire Ödülü'nü, yayınevi genel yayın yönetmeni Cavit Nacitarhan, Cumhuriyet gazetesi kitap eki yayın yönetmeni Turhan Günay ile paylaştı.[4][5] Yayın Özgürlüğü Komitesi Başkanı Kristenn Einarsson, “Evrensel, suni gerekçelerle kapatılıp, yüzlerce çalışanın işsiz kaldığı çok sayıda yayınevini temsil ediyor. Her ikisi de IPA Voltaire ödülünü yetkililerin onları susturmak için engel tanımadığı bir ülkede özgür yayıncılığı somutlaştırdığı için hak ediyor” dedi.[4] Ayrıca, Türkiye Yayıncılar Birliği tarafından verilen 2017 Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri Yayınevi Ödülü'ne layık görüldü.[6][7]

Yayınevi Özgürlük Dünyası, Evrensel Kültür, Tiroj[8] gibi çeşitli konular hakkında[9][10][11] yazılar yayımlanan kültür, politika, sanat ve edebiyat dergileri çıkarmış, fakat bu dergiler 29 Ekim 2016 tarihince çıkartılan kanun hükmünde kararname ile[12][13] kapatılmıştır.[14][15][16][17] Bu kapsamda kuruluşun bağlı olduğu şirketin hesaplarına ve mal varlıklarına da el konmuştur.[18][19][20][21] Bu karar sonrasında faaliyetlerini sürdürmeye devam etmiştir.[22][23]

Tarihi

Kuruluş

Evrensel Basım Yayın, 1988 yılında İstanbul'un Cağaloğlu semtindeki Ankara İşhanı'ndaki bir dükkânda yayın hayatına başladı.[24] Kurulduğu dönemde, dönemin yasaları uyarınca, yayınladığı kitaplar denetimlere tabi tutulmuş, çeşitli toplatmalara ve para cezalarına maruz kalmıştır.

İleriki yıllar

Yayınevinin bürosu 1990'lı yılların başında Çemberlitaş-Piyerloti'deki bir daireye taşındı.[24] Bu dönemde Evrensel Kültür dergisi, yayınevinden aylık olarak yayınlanmaya başlandı. Yeni çıkan dergiye Asım Bezirci, Can Yücel, Şükran Kurdakul, Veli Yılmaz'ın da aralarında olduğu isimlerin yazıları yayınlandı. Kısa süre sonra Sivas Katliamı'nda ölen Asım Bezirci'nin kitaplığı, hâlen yayınevinin Tarlabaşı bulvarındaki binasının beşinci katında korunmaktadır.

1990'lı yılların başında Sennur Sezer, Aydın Çubukçu, Adnan Özyalçıner, Gülsüm Cengiz, Kemal Özer, Alaattin Bilgi, Cengiz Bektaş, Eray Canberk, Yılmaz Onay, Gülsen Tuncer, Arif Damar, Sunay Akın, Akgün Akova, Adnan Satıcı, Halit Çelenk'in aralarında olduğu çeşitli yazar, şair ve edebiyatçı bu dönemde yayınevi ile birlikte çalışmıştır.[24]

Yayınevi, kuruluşunun 25. yılı olması münasebetiyle 600. kitap olarak 7 dilde hazırlanan Komünist Manifesto yayınlamıştır. Uluslararası Marksist-Leninist Parti ve Örgütler Konferansı'nın (CIPOML) 20. kuruluş yılı için özel olarak hazırlanan kitap, Türkçe, Kürtçe, Almanca, Fransızca, İngilizce, İspanyolca ve Arapça olmak üzere 7 dilde cep boy olarak basılmıştır. Kitap, Türkiye'de ilk kez Kürtçeye Evrensel Basım Yayın tarafından çevrilerek basılmıştır.[25][26][27]

Evrensel Basım Yayın bazı Marksist-Leninist eserleri Kürtçeye kazandıran ilk yayınevidir.[28][29] Komünist Manifesto, Devlet ve Devrim, Ne Yapmalı? gibi birçok kitabın Kürtçe çevrilerini yayımlamıştır. Bunun yanında, dünya çocuk edebiyatının klasikleşmiş başyapıtlarından biri olan Pinokyo, kitabının Kürtçesi ilk kez Evrensel Basım Yayın tarafından basılmıştır. Yayınevi 50'yi aşkın Kürtçe roman, öykü, şiir ve araştırma kitabı yayımlamıştır.[30][31]

Kurulduğu günden bu yana, başta Marksist-Leninist klasiklerin çevirileri olmak üzere, Türkçe ve Kürtçe dillerinde 600'ün üzerinde basılı kitabı bulunmaktadır.[32] Bunun yanında yayınevinin evrim,[33] işçi direnişleri,[34] yaşam,[35] tarih[36] gibi çeşitli konularda çıkardığı eserler mevcuttur.[37][38]

Yayın politikası

Evrensel Basım Yayın, kendini "demokrasi güçlerinin önemli bir parçası ve desteği" olarak tanımlamaktadır.[24] Yayınevi, Kürt siyasi hareketi'ne benzer olarak, Kürtlerin kültürel haklarını ve anadillerini özgürce kullanıp geliştirmelerini, köy boşaltmalarına son verilmesini, gözaltında kayıpların, işkencelerin durdurulmasını, faili meçhul cinayetlerin faillerinin bulunmasını savunanlara dair bir politika izlemiştir.[39] Buna örnek olarak ilk yıllarda Cihan Soylu imzasıyla basılan "Kürt Ulusal Mücadelesi" ve "Sosyalizm ile Emperyalizm, Milliyetçilik, Kürt Sorunu" başlıklı kitaplar yayınlandı. Ardından Faik Bulut tarafından "Dar Üçgende Üç İsyan", Edip Polat tarafından "Bilim Dilinde Kürtler", Müslüm Yücel tarafından "Göl ve Irmak Efsaneleri", bu politika uyarınca yayınlanan eserlere örnek teşkil eder.[24]

Bununla birlikte emek hareketleri ve tarihi de yayınevinin yayın politikası içerisindedir. Sovyetler Birliği'nin dağılması dönemine tekabül eden bu dönemde, bu gelişmeye rağmen dünyanın geleceğinin hala işçi sınıfının eylemine bağlı olduğuna dair eserler yayınladı. Bununla birlikte sendikalaşma sorunlarına ilişkin kitaplar, işçi hareketinin tarihsel eylemiyle ilgili anlatılar, romanlar, işçi liderlerinin biyografilerini yayınladı.[24]

Düzenlediği bazı etkinlikler

  • Evrensel Basım Yayın aynı zamanda kendi yazarlarından da olan ve 30 Ekim 2012 tarihinde ölen Arjen Arî için her yıl başka birçok yayınevi ile birlikte ödüllü Kürtçe şiir yarışması düzenlemiştir.[40][41]
  • Yayınevi llustrati ve Today'in ‘Tahran’dan İstanbul’a kişisel bir yolculuk’ ismiyle hazırladığı sergiye ev sahipliği yapmıştır.[42]
  • 12-20 Kasım 2016 tarihleri arasında düzenlenen 35. İstanbul Kitap Fuarı kapsamında çeşitli panel ve etkinlikler düzenlemiştir.[43][44]

Yayınevinin çevirdiği eserler

Türkçeye bazı çevirilen eserler

Yayınevi tarafından Türkçeye çevrilen bazı eserler şunlardır;[45]

Kürtçe'ye çevirilen bazı eserler

Kürkçe'ye çevrilen bazı eserler şunlardır;[30]

Kaynakça

  1. ^ "KHK ile faaliyeti durdurulan Evrensel Basım Yayın: Her koşulda devam edeceğiz". Cumhuriyet. 24 Ocak 2017. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017. 
  2. ^ Türkçe ve Yabancı Dilde Kitap Listesi 6 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., kutuphane.bartin.edu.tr, Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
  3. ^ Ergül, S. T. (2015). An overview of Kurdish literature in Turkish 22 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Tradition, Tension and Translation in Turkey, 118, 253.
  4. ^ a b c "Yayıncılığın prestijli ödülü Voltaire, Turhan Günay ve Evrensel Yayınları'nın". Diken. 3 Ağustos 2017. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017. 
  5. ^ "2017 IPA Prix Voltaire jointly awarded to Turkish publishers Turhan Günay and Evrensel". IPA. 3 Ağustos 2017. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017.  (İngilizce)
  6. ^ "Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri Tutuklu Gazeteciler ile Gülmen ve Özakça İçin". Bianet. 24 Mayıs 2017. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017. 
  7. ^ "Aslı Erdoğan ve Turhan Günay'a ödül". Hürriyet. 24 Mayıs 2017. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017. 
  8. ^ "IPA condemns closure of Turkey's Evrensel publishing house". thebookseller.com (İngilizce). The Bookseller. 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016. 
  9. ^ Binark, M. (2009). Yeni Medya Dolayımlı İletişim Ortamında Olanakların ve Ol (a) mayanların Farkında Olmalı. Evrensel Kültür, 216, 60-63.
  10. ^ Galip, A. Mevlâna, Ahi Evren (Nasreddin Hoca) ve Hacı Bektaşi Veli İlişkisi. Evrensel Kültür, 49-53.
  11. ^ SÖYLEMEZ, İ. (2012). Geçmişten Günümüze Zazaca Dergiler: Kronoloji, Sorunlar ve Çözümler. eds. M. Varol, 175-191.
  12. ^ OLAĞANÜSTÜ HAL KAPSAMINDA BAZI TEDBİRLER ALINMASI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME 7 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Resmigazete.gov.tr, 29 Ekim 2016, Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
  13. ^ Kapatılan gazete ve dergiler listesi 21 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Resmigazete.gov.tr, 29 Ekim 2016, Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
  14. ^ Kültür sanata tahammül yok: Susmuyoruz, siz de susmayın 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 31 Ekim 2016, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
  15. ^ Evrensel Kültür de KHK ile Kapatıldı 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 30 Ekim 2016, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
  16. ^ Turkish government shuts down 15 Kurdish media outlets 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 30 Ekim 2016, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
  17. ^ Turkey Crackdown Chronicle: Week of October 30 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
  18. ^ "WORLD PUBLISHERS DECRY ANKARA'S ABUSE OF STATE OF EMERGENCY POWERS TO SHUTTER A 30TH TURKISH PUBLISHING HOUSE". internationalpublishers.org (İngilizce). International Publishers Association. 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016. 
  19. ^ Evrensel Basım Yayın’ın hesaplarına el koyuldu! 10 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
  20. ^ "IPA condemns closure of Turkey's Evrensel publishing house". 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017. 
  21. ^ Evrensel Basım Yayın’a fiili kapatma: Tüm hesaplar ve mal varlığı bloke edildi 11 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 3 Kasım 2016, Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
  22. ^ Evrensel Basım Yayın kitap fuarına hazır: #DevamEdiyoruz 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Evrensel, 11 Kasım 2016, Erişim tarihi: 11 Kasım 2016.
  23. ^ "Evrensel Basım Yayın: Durmuyoruz, devam ediyoruz". BirGün. birgun.net. 12 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016. 
  24. ^ a b c d e f "Hakkımızda". Evrensel Basım Yayın. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017. 
  25. ^ Komünist Manifesto 7 dilde yayımlandı - Evrensel 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
  26. ^ Komünist Manifesto 7 dilde yayımlandı 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 15 Ağustos 2014, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
  27. ^ Komünist Manifesto 7 dilde yayımlandı 27 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 16 Ağustos 2014, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
  28. ^ Marksizm U Pirsgireka Netewayi 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "Lenin-Stalin'in Marksizm ve Ulusal Sorun Kitabı İlk Kez Kürtçede…", Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
  29. ^ ‘Ne Yapmalı?’ ilk kez Kürtçede 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
  30. ^ a b Evrensel Basım Yayın 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
  31. ^ Pînokyo 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
  32. ^ Evrensel Basım Yayın Hakkımızda 6 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
  33. ^ Fuar'da en çok evrim kitapları ilgi görüyor 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 22 Nisan 2016, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
  34. ^ Tekel Direnişini İşçiler Anlatırsa 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 22 Nisan 2016, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016
  35. ^ Evrensel Basım Yayın'dan "Öyküleriyle İstanbul Anıtları" 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2 Kasım 2010, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
  36. ^ Yüzüncü yıla özel kitaplar Yüzüncü yıla özel kitaplar 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 30 Mart 2015, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
  37. ^ Yayın Kataloğu 11 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
  38. ^ "EVRENSEL PUBLISHING HOUSE". londonbookfair.co.uk (İngilizce). London Book Fair. 12 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017. 
  39. ^ Yücel, C. S. (2011). Languages and the Definition of Literature: The Blurred Borders of Kurdish Literature in Contemporary Turkey: "Another Turkish publishing house also started to publish Kurdish authors, often translated in Turkish: and since 2003 the left-wing Evrensel publishing house has set up not only a collection on Kurdish history and culture", Middle Eastern Literatures, 14(2), 171-184.
  40. ^ Arjen Ari Şiir yarışması başlıyor 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
  41. ^ Arjen Arî Diyarbakır’da düzenlenen etkinlikle anıldı - Evrensel 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
  42. ^ Evrensel Basım Yayın’da illüstrasyon sergisi açıldı" 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
  43. ^ “Şehzade’nin Sırrı'na Yolculuk” 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
  44. ^ “600. Yılında Börklüce İsyanı” 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
  45. ^ Basında Evrensel Basım Yayın 11 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
  46. ^ Büyük Geri Sıçrama Yıkıntı ve Umut Rusyasında Röportaj ? Henri Alleg 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
  47. ^ Sosyalist Savunmalar Babeuf’tan Dimitrov’a 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
  48. ^ Fransız Devriminde Kadınlar 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
  49. ^ İşçi B'nin Hikayeleri - Peter Maiwald ?Güzel günler gelmez bize, diyor diyor işçi B,Biz güzel günleer yürümedikçe! 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 12 Haziran 2013, Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
  50. ^ Paris Düşerken 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
  51. ^ "Echoes of the Twenty from Istanbul". armenianweekly.com (İngilizce). Armenian Weekly. 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017. 
  52. ^ ISBN Divê Çi Bê Kirin? 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Vladimir İlyiç Lenin, Evrensel Basım Yayın Kürt Tarihi ve Kültürü Dizisi, ISBN 9786055315610

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Emek Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Emek Partisi, 25 Kasım 1996 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren Marksist-Leninist bir siyasi parti. Parti, işçi sınıfının (proletarya) iktidarıyla kurulacak proletarya diktatörlüğünü ve halk demokrasisini savunmaktadır. TBMM'de 2 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel başkanı Seyit Aslan'dır.

Kürtler, doğuda Zagros Dağları'ndan batıda Toros Dağları'na ve güneyde Hemrin Dağları'ndan kuzeyde Kars–Erzurum platolarına kadar uzanan coğrafi bölgede yoğun yaşayan, 2017 yılı tahminlerine göre dünyada yaklaşık 36–45 milyon nüfusa sahip olan İranî bir halktır. Bugün dünyadaki en büyük Kürt nüfusu, 15–20 milyon civarı ile Türkiye'de bulunurken; İran, Irak ve Suriye'de de sayıları 3 ila 12 milyon arasında değişen önemli Kürt nüfusları bulunmaktadır. Gerek Orta Doğu'daki siyasi ve sosyal karmaşalar ve sorunlar, gerekse diğer sebepler dolayısıyla özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında oluşan göçler sonucunda Batı Avrupa başta olmak üzere Kuzey Amerika ve Orta Asya gibi farklı bölgelere yerleşmiş bir Kürt diasporası da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Kürt dilleri</span> Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren dil

Kürt dilleri veya Kürtçe, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren ve Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Suriye'nin kuzeyi, Irak'ın kuzeyi ve kuzeydoğusu ile İran'ın batısında yaşayan Kürtler tarafından konuşulan bir dil koludur. Kürtçe Irak'ta, Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde ve de facto özerk olan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde resmî dil statüsüne sahiptir. Kürt dillerinin yukarıda belirtilenler haricinde Ermenistan, Gürcistan, Türkmenistan, Lübnan, Afganistan, Rusya gibi ülkelerde az sayıda konuşanı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Uzun</span> Kürt yazar ve edebiyatçı (1953–2007)

Mehmed Uzun, Kürt yazar.

<span class="mw-page-title-main">Selim Temo</span> Kürt yazar

Selim Temo, Kürt şair, yazar, akademisyen ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">PJAK</span> Silahlı ve siyasî hareket

PJAK, tam adı ile Kürdistan Özgür Yaşam Partisi, İran ve Irak'ta faaliyet gösteren Kürt milliyetçisi silahlı örgüt. PJAK; Türkiye, İran, Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır. Kürdistan İşçi Partisinin (PKK) üyesi olduğu Kürdistan Topluluklar Birliğinin (KCK) üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Cigerxwîn</span> Kürt şair (1903-1984)

Cigerxwîn ya da Cegerxwîn, Kürt Marksist şair, edebiyatçı, yazar ve tarihçi.

Kürt edebiyatı, Kürtçe ile yaratılmış sözlü ve yazılı edebi eserleri kapsayan edebiyat. İslam öncesi Kürt edebiyatına dair hiçbir bilimsel bulgu ve bilgi yoktur. Kürt anlatılarının büyük bir kısmı sözlü şekilde yayılmış ve bu sözlü edebiyat bugün de sürmektedir. 20. yüzyılın başına kadar olan yazılı edebiyat ise şiir şeklindedir. Nesrin gelişmesi ise daha çok politik ve sosyal gelişmeler sayesinde olmuştur. Avrupa ülkelerine göçün artmasıyla birlikte yüzü kendi topraklarındaki gelişmelere dönük olan yeni bir tür sürgün edebiyatının da geliştiği görülmektedir.

Kürt enstitüleri, Kürt dili üzerine bilimsel araştırmalar yapmak ve yayınlar hazırlamak üzere değişik ülkelerde kurulmuş olan araştırma kurumlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Kürt Enstitüsü</span>

İstanbul Kürt Enstitüsü, 18 Nisan 1992 tarihinde İstanbul'da kurulan, Kürt dilini, kültürünü ve edebiyatını merkeze alan araştırma kurumuydu.

<span class="mw-page-title-main">Paris Kürt Enstitüsü</span> 1983te Pariste kurulan kültürel bir vakıf

Paris Kürt Enstitüsü, Paris'te bulunan, Kürt dilini ve kültürünü araştırmayı amaçlayan enstitüdür. 24 Şubat 1983 tarihinde Kürt sinema sanatçısı Yılmaz Güney, şair Cigerxwîn ve dilbilimci Abdurrahman Şerefkendi tarafından kurulmuştur. 1993 yılında vakıf olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kürt alfabeleri</span>

Kürt alfabeleri, Kürt dillerinin yazılması için kullanılan yazı sistemleridir. Günümüzde çoğunlukla kullanılan iki sistem vardır. Türkiye'deki Kürtler tarafından kullanılan şekli 1932 yılında, Celadet Ali Bedirhan tarafından Latin alfabesinden uyarlanmıştır. Bu alfabeye Kurmancî, Hawar ya da Bedirxan alfabesi de denir. Türkiye ve Suriye'deki Kürtler tarafından kullanılmaktadır. Arap alfabesinden uyarlanmış olan Soranî alfabesi ise Irak ve İran'da kullanılmaktadır. Eski Sovyet cumhuriyetlerinde ve Orta Asya'da yaşayan Kürtler ise Kiril alfabesini kullanırlar. Bütün alfabelerin bir yazı sisteminde birleştirilmesini amaçlayan bazı Kürt dilbilimciler Yekgirtî adında yeni bir Latin alfabesi hazırladılar.

<i>Tîroj</i> Türkçe ve Kürtçe olarak iki dilde iki ayda bir yayınlanan kültür, sanat, edebiyat ve siyaset dergisi

Tîroj, Evrensel Basım Yayın tarafından Türkçe ve Kürtçe olarak iki dilde iki ayda bir yayınlanan kültür, sanat, edebiyat ve siyaset dergisi.

<span class="mw-page-title-main">Berken Bereh</span> Kürt şair

Berken Bereh,, Kürt şair. Yayımlanmış altı şiir kitabı bulunan şairin şiirleri ilk olarak Tirej dergisinde yayımlandı. Ardından pek çok dergide şiirleri yayımlandı. 1999'da Kulîna kulîlkan ismiyle bir internet sitesi kurdu. Serwer Botî, Argeş Amedî ve Mem Bêtîr gibi mahlaslar da kullanıyor.

<span class="mw-page-title-main">Arjen Arî</span> Sanatçı

Arjen Arî, Kürt şair ve yazar.

<i>Riya Teze</i>

Riya Teze veya kiril alfabesiyle Р’йа т'әзә, Mart 1930 tarihinde Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Ermenistan'daki Kürtler için Kürtçe dilinde yayımlanmaya başlayan gazete. Gazete Ermenistan Komünist Partisi'nin Kürtçe yayın organıydı.

Zaza-Gorani dilleri, Kuzeybatı İran dillerinin Zaza dili ve Gorani dillerinden oluşan dilbilimsel bir genetik alt grubudur. Zaza-Gorani dilleri dil biliminde Hint-Avrupa dil ailesinin İranî diller grubunun Kuzeybatı İran dillerinin alt grubu olarak sınıflandırılmaktadır. Zaza-Gorani dilleri Zazaca, Goranice, Bacelan Dili, Sarli Dili ve Şebek Dili'ni kapsar ve Kürt dillerinden farklıdır. Dil bilimciler Jost Gippert ve LeCoq Beluçça ve Sengserceyi de aynı alt gruba ait saymış ve bu Zaza-Gorani dilleriyle birlikte bu gruba tarihi Hyrkania bölgesini anımsatan Hyrkan dilleri grubu adını vermiştir. Dil bilimci Ludwig Paul'a göre ise bu diller Kürtçeden ayrı olup ölü bir İran dili olan Eski Azericenin yanı sıra Talişçeye de daha yakındırlar. Hazar Denizi kıyısında konuşulan Kuzeybatı İran dilleri ile aralarında da dilbilgisi ve sözcük dağarcığı bakımından önemli benzerlikler bulunur.

Türkiye'de Kürtlere yönelik insan hakları ihlâlleri, Türkiye'de yaşayan Kürtlere karşı işlenmiş olan insan hakkı ihlallerini incelemektedir.

Kürt kültürü, Kürtler tarafından uygulanan farklı kültürel özellikleri ifade eder. Kürt kültürü, modern Kürtleri ve toplumlarını şekillendiren eski halkların mirası niteliğindedir.

Borazboz, M.Ö. 330'lu yıllarda yaşadığı sanılan Kürt şair. Hewraman'da yaşayan şair Kürt tarihinde bilinen ilk Kürtçe şiirin yazarıdır. Kürtlere ait olduğu bilinen ilk yazılı eser olan bu şiir 1950 yılında İngiliz arkeologlar tarafından İran'ın Hewraman kentinde bir mezar taşında bulunmuş olup günümüzde Londra'da bir müzede sergilenmektedir. Şair, şiirinde ölen eşine olan özlemini anlatmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.