İçeriğe atla

Evlilik öncesi soyadı

Evlilik öncesi soyadı veya kızlık soyadı, kadınlarda soyadının, evlenmeden önce ailesinden kalan soyadını tanımlayan ifade. Bazı ülkelerde kadınlar evlenmeden önce ailesinden aldığı soyadı taşımakta, evlendikten sonra ise evlendiği erkeğin ailesinden taşıdığı yeni soyadı almaktadırlar. Bazı ülkelerde ise kadınlar istediği soyadı taşıyabilmektedir.

Kadınlarda soyadı kullanımı

Tarihte insanların birbirinden ayırt edilmesini sağlamak için öz ad ile birlikte ikincil bir ad kullanılmıştır. Bu ikincil adlar: kişinin dış görünüşü, mensup olduğu kökeni, mesleği veya yaşadığı yer gibi nitelemeler olmuştur. Zaman içerisinde ikincil adlar öz adlar ile kullanılmaya başlamıştır. Geçmiş dönemlerde kadınlarda soyadı kullanımı kısıtlı olmuştur. Kadınlarda soyadı kullanımı genelde ataya, babaya veya eşe bağlı olarak değiştiği gözlemlenmiştir. 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ırk, dil, din ve cinsiyete dayalı her türlü ayrımcılığa karşı önemli adımlar atılmıştır. Bu adımlar kadınlarda soyadı kullanımı için olumlu etki yapmıştır. Bu yüzyıldan sonra "evlenen kadın kocanın, doğan çocuk ise babanın soyadını kullanır" görüşü hakim olmuştur. Fakat daha sonraları çağdaş hukuk sisteminde olan değişimler ve değişen dünya görüşleri sonucunda kadının soyadı kullanımında daha modern düzenlemeler yapılmıştır. Günümüzde genel olarak kadınlar eşinin soyadını almaktadır, bazı ülkelerde ise bu durum isteğe bağlı olarak evlilik öncesi soyadı kullanma hakkı şeklindedir.[1]

Türkiye'deki durum

Türkiye'de 1926 yılında yürürlüğe giren Türk Kanunu Medenisi'ne ve 2001 yılında çıkarılan Türk Medeni Kanunu'na göre evlenen kadınlar, eşlerinin soy ismini almak zorunda kalırken, 2014 yılında yapılan değişiklikle birlikte doğum soyadları talebe göre kullanılabilmektedir.[2] Anayasa Mahkemesi 2014 yılında evli kadınların evlenmeden önceki soyadlarını kullanamamasının insan haklarının ihlali olduğuna karar vermiştir.[3]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2016. 
  2. ^ Married Women in Turkey may use their maiden name without husband’s surname hereinafter 27 Mart 2016 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi, (İngilizce), 28 Şubat 2016, Erişim tarihi: 24 Mart 2016.
  3. ^ Prohibiting married women from retaining only maiden names a violation: Top court 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce), Hürriyet, 8 Ocak 2014, Erişim tarihi: 24 Mart 2016.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aile</span> aralarında yakın akrabalık bağı bulunan kişiler grubu

Aile veya ocak, toplumun en küçük birimi olarak kabul edilen sosyal bir yapı. En küçük, yani "çekirdek" olarak adlandırılan bir aile; baba, anne ve çocuklardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Evlilik</span> kişiler arasında gerçekleşen resmî veya gayriresmî ortaklık

Evlilik, hemen hemen tüm kültürlerde evrensel olarak yer edinmiş, evli çift ile sahip olabilecekleri çocuklar arasında haklar ve yükümlülükler içeren; ve yasalar, kurallar, gelenekler, inançlar ve tutumlarla düzenlenen, yasal ve sosyal olarak onaylanmış cinsel ve ekonomik bir birliktelik olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Cinsel ilişki</span> üreme, cinsel zevk veya her ikisi için gerçekleştirilen çiftleşme eylemi

Cinsel ilişki, cinsel birleşme, çiftleşme, vajinal seks veya sadece seks, bir erkeğin sertleşmiş penisinin, uyarılmış bir kadın vajinasının içine girmesini kapsayan, cinsel zevk ya da üreme amaçlı yapılan bedensel ilişkidir. Bunun yanı sıra, diğer penetrasyon tehlikesi içeren anal seks, oral seks, parmaklama, dildo kullanma gibi cinsel aktiviteler de eşcinsel veya heteroseksüel olmasına bakılmaksızın bir cinsel birleşme olarak kabul edilirler.

Nadire Seden Kutlubay ya da bilinen adıyla Seden Gürel, Türk şarkıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zeyneb bint Huzeyme</span>

Zeyneb binti Huzeyme, İslam peygamberi Muhammed’in eşlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kris Jenner</span> Amerikalı sosyetik ve medya kişiliği

Kristen Mary "Kris" Jenner, Amerikalı iş insanıdır. Hollanda ve İskoç kökenlidir. Eşi eski Olimpiyat Şampiyonu Caitlyn Jenner'dır. Jenner, daha önce evlendiği avukat Robert Kardashian'dan 1990 yılında boşanmıştır.

Kişi adı, bir bireyin kolaylıkla tanınması amacıyla kullanılan uygun isimlerden oluşan kişi adı olup, genellikle doğumda veya genç yaşlarda soyadı ile birlikte verilir. Verilen bu ad bir insan için nadir durumlar dışında neredeyse evrenseldir. Bu durumlara bir örnek olarak, herhangi bir yazılı kayıt bulunmadan doğal afet veya başka türlü nedenlerle tek başına büyümüş vahşi çocuklar gösterilebilir. Çocuk Hakları Sözleşmesi'nde bir çocuğun doğumdan itibaren isim hakkına sahip olduğunu belirtilir. Amazon ormanlarında yaşayan Machiguenga insanı gibi bazı dünyadan izole olmuş kabilelerde ise özel isimler bulunmayabilir.

Mü'minlerin Anneleri, Kuran'a göre İslam peygamberi Muhammed'in eşlerini tanımlamak için kullanılan ifadedir. İslam peygamberi Muhammed'in farklı kaynaklarda geçen değişik isimlere göre 9 ile 19 arasında kadınla evlendiği düşünülmektedir. İranlı araştırmacı Ali Deştî ise Muhammed'in evlendiği 23 kadının listesini vermiştir. Evlilik olarak kaydedilen kadınların arasında cariye ve savaş esirlerinden hediye edilen isimler de bulunmaktadır. Bunlar evlilik olarak kaydedilse bile İslam kültüründe cariyelerin statüsü ayrıdır ve bu kadınlarla cinsel beraberlik için nikâh işlemi yapılmaz.

<span class="mw-page-title-main">İslam'da kadın</span> İslam toplumlarında kadının yeri

Müslüman kadınların deneyimleri farklı toplumlarda ve aynı toplum içinde büyük farklılıklar gösterir. Ortak yönleri ise, hayatlarını değişen derecelerde etkileyen, aralarındaki geniş kültürel, sosyal ve ekonomik farklılıklar arasında köprü kurmaya hizmet edebilecek ortak bir kimlik veren İslam dinine bağlılıklarıdır.

Aslaug, İskandinav mitolojisinde çok sayıda sagada adı geçen ve ünlü Viking savaşçısı Ragnar Lodbrok'un eşi.

<span class="mw-page-title-main">Meymûne bint Haris</span>

Meymûne bint Haris, İslâm peygamberi Muhammed’in son eşi. Asıl ismi Berra iken, Muhammed onu Meymune olarak isimlendirmişti.

<i>Paramparça</i> (dizi) Türk televizyon dizisi

Paramparça, Endemol Shine imzalı, 2014 yapımı drama türündeki Türk televizyon dizisidir. Dizi, 1 Aralık 2014 tarihinde Star TV'de yayımlanmaya başladı. 15 yıl önce aynı hastanede doğan ve yanlış ailelere verilen iki kız çocuğunun ve ailelerinin hayatının anlatıldığı dizinin senaryosu Yıldız Tunç ve Derem Çıray tarafından yazılıyor. Yönetmen koltuğunda Cevdet Mercan'in oturduğu dizinin yapımı Endemol Shine Turkey tarafından üstleniliyor. Başrollerini Nurgül Yeşilçay (1-52), Erkan Petekkaya, Ebru Özkan, Barış Falay, Civan Canova, Nursel Köse, Tolga Tekin, Burak Tozkoparan, Alina Boz ve Leyla Tanlar paylaşmaktaydı. 3 sezondan oluşan dizi, 27 Mart 2017 tarihinde yayımlanan 97. bölümü ile final yaparak sona ermiştir.

Ayşe Sultan, I.Ahmet'in ve Kösem Sultan'ın kızıdır. I. Mustafa'nın yeğenı, Genç Osman'ın üvey kardeşi, IV. Murad ile İbrahim'in ablası ve Avcı Mehmed'in halasıdır.

<span class="mw-page-title-main">İlk evlilik yaşı</span> Vikimedya liste maddesi

İlk evlenme yaşı, bir yıl içinde ilk kez evlenen bireylerin ortalama yaşını ifade eder. Kadın ve erkek için ayrı belirlenir.

Çocuk gelin, fiziksel, fizyolojik ve psikolojik açılardan evlilik ve çocuk doğurma sorumluluğu taşımaya hazır olmadan evlendirilen kızlara verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ İskoçyası'nda kadınlar</span>

Orta Çağ İskoçyası'ndaki Kadınlar, 5. yüzyılda Kuzey Britanya'dan ayrılan Romalılar ile 16. yüzyılın başlarındaki Rönesans ve Reform hareketlerine kadar olan süreçte kadınların yaşamlarının ve toplumsal konumlarının tüm yönlerini yansıtır. Orta Çağ İskoçyası ataerkil bir toplumdu fakat ataerkilliğin pratikte tam olarak nasıl uygulandığını ayırt etmek zordur. Biyografileri hala günümüze kadar ulaşan kadınların büyük çoğunluğu İskoçya kraliyet ailesi üyesiydi. Bunlardan bazıları tarihteki önemli kişiler arasında yerini almıştır. Bu dönemde hüküm süren yalnızca tek bir İskoç Kraliçe vardı, taç giymemiş ve kısa bir hayat sürmüş olan Norveçli Prenses Margaret (1286-1290).

<span class="mw-page-title-main">Ümmü Gülsüm bint Ali</span>

Ümmü Gülsüm bint Ali,, Muhammed'in torunu, Ali ile Fatıma'nın kızı. Sünni ve bazı Şii kaynaklara göre Ömer'in eşidir.

<span class="mw-page-title-main">Hipergami</span>

Hipergami, sosyal bilimlerde kendisinden daha yüksek kast veya sosyal statüye sahip bir eşle evlenen bir kişinin eylemi veya uygulaması için kullanılan bir terimdir.

İslam ve çocuklar konusu, İslam'daki çocukların haklarını, çocukların ebeveynlerine karşı görevlerini ve ebeveynlerin hem biyolojik hem de evlatlık çocukları üzerindeki haklarını içerir. Ayrıca farklı düşünce okullarına ilişkin haklar konusundaki görüş ayrılıklarından bazıları da tartışılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mona Caird</span>

Alice Mona Caird bir İngiliz romancı ve deneme yazarıdır. Feminist yazıları ve görüşleri 19. yüzyılın sonlarında tartışmalara yol açtı. Aynı zamanda hayvan hakları ve sivil özgürlüklerin savunucusuydu ve Yeni Kadın'ın kamusal alandaki çıkarlarının geliştirilmesinde rol oynadı.