| Makale serilerinden |
Evlilik benzeri yasal kurumlar
|
Çocukları etkileyen konular
|
İlgili alanlar
|
|
Evlat edinme, bir kişinin genellikle çocuk olan başka bir kişinin ebeveynliğini o kişinin biyolojik veya yasal ebeveyninden devralarak üstlenmesi sürecidir. Geçmişte bazı toplumlar evlat edinme sürecini düzenleyen yasalar çıkarırken diğerleri taraflar arasında sözleşme imzalanmasını öngören daha pratik yöntemlere başvurdu. Günümüzde ise evlat edinme süreci kapsamlı yasal düzenlemeler ile yönetilmektedir.
| Çekirdek aile | |
|---|---|
| Geniş aile | |
| Evlilik yoluyla | |
| Akrabalık | |
| Diğer | |
Gey, eşcinsel anlamında bir sıfat, terim ve isim. Genellikle eşcinsel erkekleri belirtmek üzere kullanılan terim, aynı zamanda eşcinsel kadınları tanımlamak için de kullanılmaktadır. Türkçeye İngilizcedeki "gay" kelimesinden; İngilizceye ise Eski Fransızcadaki "gai" kökeninden geçmiştir. Aslen "neşeli, umursamaz" ve "canlı renkli, gösterişli" anlamlarına gelen gey terimi ilk olarak 1960'lı yıllardan itibaren erkek eşcinseller tarafından kendilerini tanımlamak amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. İngilizcedeki "gay" kelimesinin diğer anlamlarında kullanımı da zamanla yok olmaya yüz tutmuştur. Kadın eşcinsel anlamına gelen lezbiyen kelimesi ise 1800'lü yıllardan beri kullanılmaktadır.
İspanya'da eşcinsel evlilik, 2004'te İspanya'nın yeni seçilen sosyalist hükûmetinin başbakanı José Luis Rodríguez Zapatero önderliğinde, eşcinsel evliliğin ve eşcinsel çiftlerin evlat edinebilmesinin yasallaştırılması için kampanya başlatması sonucunda 2005 yılında yasallaştı. Birçok tartışmadan sonra, 30 Haziran 2005'te İspanya Parlamentosu'nda eşcinsel evliliğine izin veren bir yasa hazırlandı ve 2 Temmuz 2005'te yayımlandı. 3 Temmuz 2005'te eşcinsel evlilik İspanya'da resmîleşti.
Aile hukuku, aileye ilişkin konularla ilgilenen, medeni hukukun kapsamı içinde yer alan bir hukuk dalıdır. Aile hukukunun başlıca konuları nişanlanma, evlenmenin koşulları ve hükümleri, boşanmanın koşulları ve sonuçları, mal rejimleri, aile konutu, soybağı, evlat edinme, velayet, çocuğun nafaka hakkı, vesayet, kayyımlık, yasal danışmanlık, yardım nafakasıdır. Kadın hakları ve çocuk hakları, başlı başına ayrı inceleme alanı oluştursa da aile hukukunun da ilgi alanı içindedir.
Çocukların Korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İşbirliğine Dair Sözleşme ya da Lahey Evlat Edinme Sözleşmesi, uluslararası evlat edinme, çocuk kaçakçılığı ve çocuk ticaretini konu alan uluslararası sözleşmedir. 29 Mayıs 1993'te imzalanan sözleşme 1 Mayıs 1995 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Portekiz'de eşcinsel evliliği yasal kılan ve Başbakan José Sócrates'in Sosyalist Partisi tarafından sponsor edilen bir yasa, 8 Şubat 2010'da Portekiz Cumhuriyet Meclisi tarafından onaylandı ve 17 Mayıs 2010'da Cumhurbaşkanı Aníbal Cavaco Silva tarafından tasdik edildi. Nisan 2010'da Portekiz Anayasa Mahkemesi yasanın yasal olarak geçerli olduğunu beyan etti. Portekiz, bütün ülke çapında eşcinsel evliliği yasallaştıran altıncı Avrupa ülkesi ve tüm dünyanın sekizinci ülkesidir.
Gey dostu; LGBT kültürü içerisinde eşcinseller arasındaki bireysel ilişkileri ifade eden eşcinsel ilişki ve eşcinsel seksi destekleyen, tüm yönelimlere saygılı olan, eşit davranan ve onları yargılamayan bir çevre yaratmak amacıyla eşcinsellere ve LGBT topluluğunun her üyesi dahil olmak üzere; açık ve onları hoş karşılayan, diğer mekanlardaki olabilecek homofobik tavırlara ve yasaklara karşı gey mekanları, politikaları, insanları veya kurumları ifade eder. Gelişmiş batı ülkelerinde ve yine birçok medeni ülkede eşcinsellerin kendilerini rahat hissettikleri, onlara özel; saunalar, sinemalar ve gey dostu konaklama ile diğer LGBT mekanları bulunmaktadır.
LGBT'lerin evlat edinmesi, eşcinsel ebeveyn veya diğer cinsel yönelim, kimliğine sahip LGBT'ler tarafından gönüllü evlat edinme hakkını ifade eder. LGBT bireylerin evlat edinme kriterleri serbest olduğu ülkelerde yasa ve kanunlarla şekillendirilmiştir. Günümüzde eşcinsel evliliğin yasal olduğu ülkeler başta olmak üzere birçok ülke LGBT bireylere istekleri doğrultusunda evlat edinme hakkı tanınmaktadır.
Avusturya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireylerin hakları konusunda büyük ilerlemeler kaydemiştir. Avusturya'da hemcins cinsel ilişkiler, hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır. 2010 yılında, evliliğin bazı haklarını içeren "kayıtlı birliktelik" hakkı hemcins çiftlere mevcut kılındı. 2003 yılında üvey evlat edinme hakkı, Ocak 2015'te de kapsamlı ortak evlat edinme hakkı, Avusturya Anayasa Mahkemesi tarafından yasallaştırıldı. 5 Aralık 2017 tarihinde Anayasa Mahkemesi, hemcins evliliklerini yasallaştırmaya karar verdi; bu karar, 1 Ocak 2019 tarihinde resmen yürürlüğe girdi.
Hırvatistan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları son yıllarda genişletilmiştir, ancak LGBT bireyler LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara yine uğrayabilir. Hemcins birliktelikler, 2003 yılında "kayıtsız birlikte yaşama" durumlarıyla ilgili bir yasa kapsamında ilk kez resmî tanınma kazandı. 2013 yılında yapılmış bir referandumun sonucu olarak, Hırvatistan Anayasası'nda evlilik tanımını sırf bir erkek ve bir kadın arasında yapılan bir birliktelik olarak sabitleştirildi, böylece hemcins evlilikleri yasak oldu. 2014 yılında "Yaşam Ortaklığı Yasası" 'nın yürürlüğe girmesinden beri, kapsamlı evlat edinme hakları haricinde bilfiil olarak her alanda evli heteroseksüel çiftlerle eşit haklar hemcins çiftlere mevcut kılındı; evlat edinme konusunda ise, üvey evlat edinmeye benzer bir mekanizmayı hemcins çiftlere sunan bir "partner-vasi" sistemi sunuldu. Hırvatistan'da cinsel yönelim, cinsiyet kimliği ve cinsiyet ifadesine dayalı ayrımcılık yasaktır. ILGA-Europe'a göre Hırvatistan, LGBT hakları konusunda tüm Slav dünyasındaki en ileri ülkedir.
Karadağ'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan bireylerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Hemcins cinsel ilişkiler Karadağ'da hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır ve Temmuz 2020'den beri sivil birliktelik hakkı hemcins çiftleri için mevcut kılınmıştır, ancak karşı cins evli çiftlere mevcut olan bazı yasal haklar, hemcins çiftlerin başta olduğu hanehalklarına henüz mevcut değildir.
Slovenya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Buna rağmen, LGBT haklarına ilişkin mevzuat zaman geçtikçe değişmiştir.
İslam ve çocuklar konusu, İslam'daki çocukların haklarını, çocukların ebeveynlerine karşı görevlerini ve ebeveynlerin hem biyolojik hem de evlatlık çocukları üzerindeki haklarını içerir. Ayrıca farklı düşünce okullarına ilişkin haklar konusundaki görüş ayrılıklarından bazıları da tartışılmıştır.
Antik Roma'da vatandaşlık özgür bireylerin yasalar, mülkiyet ve yönetim ile ilgili olarak elde ettiği ayrıcalıklı siyasi ve hukuki bir statüdür.
Kıbrıs Cumhuriyeti'nde lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Geleneksel olarak, tutucu toplumsal tutumları olan Rum Ortodoks Kilisesi'nin kamu görüşler ve LGBT haklarına ilişkin politikalar üzerinde büyük etkisi olmuştur. Buna rağmen, Kıbrıs Cumhuriyeti'nde hem erkekler hem de kadınlar arası hemcins cinsel ilişkileri yasaldır ve evliliğin haklarının ve çıkarlarının birçoğunu sağlayan medeni birliktelikler Aralık 2015'ten beri yasaldır. Bu birlikteliklerin kapsamında evlat edinme hakkı da dahildir.
Azerbaycan Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı Azerbaycan kabinesinde bulunan 17 bakanlıktan biridir. Hukuk sistemini, kamu düzenini korumak ve hukuk reformlarını tesis, adalet sisteminin düzenlenmesinde görevlidir.
Tayvan'ın lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) hakları konusundaki kaydı karışıktır; lezbiyen, gey ve biseksüel haklarında Asya'nın en ilerici ülkelerinden biri olarak algılanırken trans hakları konusunda Pakistan gibi ülkelerden daha muhafazakâr olarak da nitelendirilmiştir. Hem erkekler hem de kadınlar arası hemcins cinsel ilişkileri yasaldır ve Yargı Yuanı'nın Mayıs 2017'de verdiği kararın neticesinde hemcins evlilikleri 24 Mayıs 2019 tarihinde yasal oldu. Hemcins çiftlerinin ortak olarak bir çocuğa evlat edinmelerine henüz izin verilmemesine rağmen bu çiftlerin üvey evlat edinmeleri serbesttir.
Antik Roma'da evlat edinme genellikle üst sosyal sınıflar tarafından uygulanmış ve gerçekleştirilmiştir; Senato sınıfı tarafından çok sayıda evlat edinme gerçekleştirildi. Veraset ve aile mirası çok önemliydi; bu nedenle Romalılar, erkek bir varis sahibi olmadıkları zaman servetlerini ve isimlerini aktarmanın yollarına ihtiyaç duyuyorlardı. Evlat edinme, ardıllığı garanti altına almanın birkaç yolundan biriydi, bu nedenle genç erkekleri üst düzey ailelerin evlerine kabul etmek bir norm haline geldi. Roma miras yasaları nedeniyle, kadınların çok az miras alma hakkı veya serveti vardı. Bu onları evlat edinme için daha az değerli hale getirmişti. Ancak, kadınlar bu duruma rağmen evlat ediniliyordu. Fakat kadınların nüfuzlu bir aileye mensup kişilerle evlenmeleri daha yaygındı.
Burkina Faso'da lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) bireyler, LGBT olmayan bireylerin uğramadığı yasal zorluklarla karşılaşabilir. Burkina Faso'da hem erkekler hem de kadınlar arası hemcins cinsel ilişkileri yasaldır.
Gine'de lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) bireyler, LGBT olmayan bireylerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğramaktadır. Gine'de hem erkekler hem de kadınlar arası hemcins cinsel ilişkileri yasaktır.
Hukukta ve kültürel antropolojide yakınlık, iki kişi arasında kişinin evlenmesi sonucunda oluşan veya var olan akrabalık ilişkisidir. Bir evliliğin taraflarından her birinin, diğer eşin evlilikle ortaya çıkan ilişkili kişilerle olan ilişkisidir, ancak evlilik ilişkisinin kendisini kapsamaz. Nesep ile ilgili kanun, örf ve adetler oldukça değişkenlik göstermekte, bazen eşlerden birinin ölümü, bazen de eşlerin boşanması ile sona ermektedir. Evlilik yoluyla akrabalığa ek olarak, "yakınlık" bazen evlat edinme yoluyla akrabalığı veya bir üvey ilişkiyi de içerebilir.
