İçeriğe atla

Evariste Lévi-Provençal

Doktor

Evariste Lévi-Provençal
DoğumMakhlóuf Evariste Levi
4 Ocak 1894(1894-01-04)
Konstantin, Fransız Cezayiri
Ölüm23 Mart 1956 (62 yaşında)
EğitimKonstantin Lisesi
Cezayir Üniversitesi
MeslekTarihçi, Oryantalist
ÖdüllerLégion d'honneur Nişanı
Akademik Palmiye Nişanı
İmza

Évariste Lévi-Provençal (doğum adı, Makhlóuf Evariste Levi, Arapça: مخلوف إفاريست ليفي) (d. 4 Ocak 1894 - ö. 23 Mart 1956), Fransız Orta Çağ tarihçisi, oryantalist, Arap dili ve edebiyatı uzmanı ve İslam tarihçisi.

Hayatı

Évariste Lévi-Provençal, Fransız Cezayiri'nin Konstantin şehrinde 4 Ocak 1894'te doğdu. Ailesi, Fransa'nın güneyindeki Provence'tan (dolayısıyla “Provençal” takma adı buradan gelmektedir.) 15. Yüzyılın sonunda, (yaklaşık 1480) Yahudilerin Provence ve Akdeniz Avrupa'sından kovulması nedeniyle Mağrip'e yerleşti. İkinci adı, Kuzey Afrikalı bir Yahudi ailesinin asimile olduğunun göstergesidir. İlk makalesini yayınladığında daha on dokuz yaşındaydı ve kendini "Evariste Lévi-Provençal" olarak tanıtmıştır.

Évariste Lévi-Provençal, Konstantin Lisesi'ni bitirdikten sonra, Cezayir Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde eğitimine devam etti. Burada René Basset ve Jérôme Carcopino'nun öğrencisi oldu ve onlardan Doğu dilleri ve Şarkiyat dersleri aldı. 1913'te mezun oldu ve Fransız Ordusu’na katıldı. I. Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesi’nde savaşırken ağır yaralandı. Tedavi için İskenderiye’ye gönderildi, iyileşince de Fas’a gitti. Savaşın ardından 1920’de Rabat’taki Fas İleri Araştırmalar Enstitüsü'ne (L’Institut des Hautes Etudes Marocaines) öğretim görevlisi olarak tayin edildi; burada hayatı boyunca üzerinde çalışacağı temel iki alana, Arapça’ya ve Endülüs-Mağrib (özellikle Berberî) tarihine yöneldi. Doktor unvanını, 1922’de "Les historiens des Chorfa" başlıklı teziyle aldı. 1926’da görev yaptığı enstitünün müdürlüğüne atandı. Aynı zamanda "Hespéris" dergisinin de editörlüğünü üstlendi. 1935’te Cezayir Üniversitesi’ne tayin edildi, bir süre Kahire Üniversitesi’nde de misafir öğretim üyesi olarak çalıştı.[1]

Lévi-Provençal, II. Dünya Savaşı’nda tekrar askere alındı ve 1943-1944 yıllarında Londra, Kahire, Kudüs ve Şam’da görevlendirildi. 1944’te Almanlar’ın Fransa’dan çekilmesi üzerine Paris’te Sorbonne Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne İslâm Kültürü ve Arapça hocası olarak tayin edildi. 1950’de İslami Çalışmalar Enstitüsü’nün (Fransızca: Institut d'études Islamiques) ilk müdürü oldu. Ayrıca Cezayir’de kurulan Çağdaş Doğu Araştırmaları Merkezi (le Centre d’Etudes de l’Orient Contemporaine) ile de yakından ilgilenerek bu kurumu da aktif bir merkez haline getirdi. Ayrıca İslam Ansiklopedisi'nin (Encyclopédie de l’Islam) yayımlanmasında görev aldı. 1954’te "Arabica" dergisini kurdu. Hayatının son yıllarını Fransa, İspanya ve Mısır gibi ülkelerin üniversitelerinde dersler vererek ve çalışmalarını yayımlayarak geçirdi.[1]

İspanya'nın ortaçağ tarihi için özellikle Murâbıtlar ve Muvahhidler dönemleri başta olmak üzere Endülüs ve Mağrib’in siyasî-sosyal tarihi konusunda uzmanlaştı. Lévi-Provençal, Ortaçağ İslâm tarihiyle ilgili birçok Arapça kaynakların düzenlenmesi ve tercümesi üzerinde genellikle İspanyol Arap dili ve edebiyatı uzmanı Emilio García Gómez ile birlikte çalıştı. Eğilimlerinde sömürgecilik karşıtıydı ve Yahudi kaynaklarını görmezden gelme veya hafife alma ve kendi Yahudi kökenlerini gizleyerek Fransız Antisemitizmini önlemek eğiliminde olmuştu.

Çalışmalarının sayısı 300’e yakın olup birçok eseri çeşitli dillere tercüme edilmiştir. Makalelerinin çoğu Encyclopédie de l’Islam, Royal asiatique, Archives berbères, Hespéris, al-Andalus ve Arabica gibi ansiklopedi ve dergilerde yayımlanmıştır.

Lévi-Provençal, 23 Mart 1956’da öldü.[1] Ölümünden sonra Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nin (Centre National de la Recherche Scientifique) katkılarıyla, meslektaşları ve yetiştirdiği ilim adamları tarafından 1962 yılında "Lévi-Provençal'ın anısına adanmış Oryantalizm Çalışmaları" isminde hâtıra bir kitap çıkarıldı. (Études d’orientalisme dédiées à la mémoire de Lévi-Provençal, I-II, Paris 1962)

Ödülleri

Eserlerinden bazıları

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 22 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cezayir</span> Kuzey Afrikada bulunan bir ülke

Cezayir, resmî adıyla Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti, Kuzey Afrika'da bir ülkedir. 2,381,741 kilometre karelik yüzölçümü ile Afrika'nın yüzölçümü olarak en büyük ülkesi olan Cezayir, dünyanın onuncu, Arap Dünyası ve Afrika Birliği içerisinde ise en büyük ülkedir. Aynı zamanda, 44 milyonluk nüfusuyla da Afrika'nın en kalabalık sekizinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Fas</span> Kuzey Afrikada yer alan bir ülke

Fas, resmî adıyla Fas Krallığı, yaklaşık 37 milyon nüfusa ve 720.000 km² yüzölçümüne sahip bir Kuzey Afrika ülkesidir. Başkenti Rabat ve en büyük şehri de Kazablanka'dır. Mağrip ülkelerinden biri olan Fas'ın, Atlantik Okyanusu'dan Cebelitarık Boğazı'nı çevreleyip Akdeniz'de son bulan uzun bir sahil şeridi vardır. Doğuda Cezayir, kuzeyde İspanya, güneyde ise Moritanya ile komşudur. Aynı zamanda ülke, Batı Sahra adı verilen bölgede, 1975'te koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra hak iddia etmiş ve günümüzde de bölgenin dörtte üçünü fiilen yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Moritanya</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Moritanya ya da resmî adıyla Moritanya İslam Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batısında yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Fas tarafından ilhak edilen Batı Sahra ile aynı bölge üzerinde Polisario tarafından tek taraflı bağımsızlığı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti, Cezayir, Mali ve Senegal oluşturmaktadır. Bunun haricinde ülkenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Nuakşot'tur.

<span class="mw-page-title-main">Arapça</span> Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dil

Arapça, Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dildir. Batıda Atlantik Okyanusu'ndan doğuda Umman Denizi'ne, kuzeyde Akdeniz'den güneydoğuda Afrika Boynuzu ve Hint Okyanusuna uzanan geniş bir coğrafyada konuşulmaktadır. Tüm lehçeleri ile birlikte 420 milyonu aşkın kişi tarafından konuşulduğu olduğu tahmin edilmektedir. Arap Birliği'ne üye 22 ülke ile Çad ve Mali dâhil olmak üzere 24 ülkede resmî dildir. Aynı zamanda kısmî olarak tanınan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti, Somaliland ile Tanzanya'da (Zanzibar) resmî dil statüsündedir. Arap Birliği'nin ve Birleşmiş Milletler'in kabul edilen altı resmî dilinden biridir. Nijer, Senegal ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal/azınlık dili olarak tanınmıştır. Arapça İran, İsrail, Pakistan, Filipinler ve Güney Afrika Cumhuriyeti anayasalarında özel dil statüsüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Endülüs</span> 711–1492 yılları arasında İber Yarımadasında Müslümanların hakimiyeti altındaki bölgeler

Endülüs, 711-1492 yılları arasında İber Yarımadası'nda Berberi milletinin de katkısı ile Arapların etkisi altında bulunan bölgelere verilen isimdir. Müslümanların İber Yarımadası'ndaki varlığı en son Moriskoların 1609 yılında İspanya'dan Müslümanlığı bırakmadıkları için göçe zorlanarak sınır dışı edilmesiyle son bulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Lucien Febvre</span> Fransız tarihçi (1878 – 1956)

Lucien Febvre,, Annales Okulu'nun kuruluşunda oynadığı önemli rolle bilinen Fransız tarihçidir.

<span class="mw-page-title-main">Berberiler</span>

Berberiler, bugünkü Mısır, Libya, Tunus, Cezayir ve Fas'ı içine alan Kuzey Afrika'nın bilinen en eski yerli halkıdır. Bazı mağara resimlerinin bulunmuş olması, Berberiler'in bu paleolitik toplulukların soyundan gelmiş olabileceği tezini güçlendirmektedir.

Adile Ayda, Türk diplomat, akademisyen ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Mizrahi Yahudileri</span> Kuzey Afrika ve Orta Doğudaki yerli Yahudi soyundan gelen kişiler

Mizrahi Yahudileri veya İbranice -im eki kökenli Mizrahim, doğulu anlamına gelip Orta Doğu, Kuzey Afrika, Orta Asya ve Kafkasya'daki Yahudilere verilen genel addır. İsrail'de ise "Mizrahi" terimi daha çok Arap dünyasındaki ve Arap dünyasına komşu ülkelerdeki Yahudilere denir. Irak, Suriye, Lübnan, Yemen, İran, Afganistan, Buhara, Mağrib Yahudileri, Berberi, Kürt, Azerbaycan, Dağıstan, Hindistan, Pakistan Yahudileri ve Çerkes Yahudileri başlıca Mizrahi Yahudileridir.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir'deki Yahudilerin tarihi</span>

Yahudiler ve Yahudiliğin Cezayir'de uzun bir geçmişi vardır fakat 20.yy'ın sonlarına doğru gelişen politik gerginlik sebebiyle ülkedeki Yahudi nüfusu tükenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Berberi Yahudiler</span>

Berberi Yahudiler, Kuzey Afrika'nın Mağrip bölgesinde yaşayan ve Berberice konuşan Yahudi cemaatleridir.

<span class="mw-page-title-main">Tunus'taki Yahudilerin tarihi</span>

Tunus'taki Yahudilerin tarihi Roma dönemine kadar dayanır. 1948'de önce Tunus'taki Yahudi nüfusu 110.000'lere kadar ulaştı. 1950'lerde nüfusun yarısı İsrail'e diğer yarısı Fransa'ya göç etti. 2011 itibarıyla Tunus şehrinde 700 ve Cerbe Adası'nda 1000 Yahudi yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Robert Mantran</span> Fransız tarihçi (1917 – 1999)

Robert Mantran, Fransız tarihçi, Türkolog, İslam ve Osmanlı tarihi uzmanı.

İbn Gazi el-Miknasi (1437–1513) yılları arasında yaşamış Fas'lı İslam hukukçusu ve matematik bilgini. Tam adı "'Ebu Abdullah Muhammad bin Ahmed bin Muhammed İbn Gazi el-Miknasi"'dir. Arapça: محمد بن أحمد بن محمد بن محمد بن علي بن غازي. Günümüze ulaşan Arapça el yazmaları mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Mağrip el-Kaidesi</span> İslamcı terör örgütü

Mağrip el-Kaidesi, ‎el-Kaide'ye bağlı olarak Mağrip'te faaliyet gösteren yasa dışı silahlı cihatçı Selefi grup.

Ka'b bin Eşref, Arap-Yahudi şair. Klasik kaynaklarda Ka'b'ın kentin hahamlarından birisi olduğu kaydedilmektedir. İslam öncesinde söylediği şiirlerden beş beyitlik bir parça günümüze ulaşmıştır.

René Lafon, Fransız dilbilimci, filolog ve yazar. Baskça üzerinde uzmanlaşmış olan Lafon'un Güney Kafkas dilleri üzerine de çalışmaları vardır. 100'den fazla makalenin yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Claude Cahen</span> Fransız tarihçi (1909 – 1991)

Claude Cahen, Fransız Marksist oryantalist ve tarihçidir. İslami Orta Çağ, Haçlı Seferleri hakkındaki Müslüman kaynakları ve Orta Çağ İslam toplumunun sosyal tarihi üzerinde uzmanlaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fas Arapçası</span>

Fas Arapçası veya Derice (الدارجة), Arapçanın Fas'ta konuşulan diyalektik, yerel biçimi veya biçimleridir. Fas Arapçası, diğer Mağrip lehçeleri olan Cezayir Arapçası ve Tunus Arapçası bir dereceye kadar anlaşılabilmektedir. Yaklaşık 31,5 milyondan fazla kişi tarafından konuşulmakta olup ülkenin baskın konuşulan dilidir ve Fas televizyon eğlencesi, sineması ve ticari reklamcılığında güçlü bir varlığa sahiptir. Fas'ın resmi dili olan Fasih Arapça ise dini vaazlar, kitaplar, gazeteler, hükûmet haberleşmeleri, haber yayınları ve siyasi sohbet programları gibi resmi durumlarda değişen derecelerde kullanılır.

Marius Canard FBA bir Fransız Oryantalist ve tarihçidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.