İçeriğe atla

Ev Sahibesi

Ev Sahibesi
YazarFyodor Dostoyevski
ÜlkeRusya
DilRusça
TürlerGotik, fantastik
YayımcıOtechestvennye Zapiski
Seri
Dokuz Mektupluk RomanEv SahibesiKıskanç Koca

Ev Sahibesi (Rusça: Хозяйка, Khozayka), Rus yazar Fyodor Dostoyevski'nin 1847'de yazdığı bir novella. Sankt-Peterburg'da geçen eserde soyutlanmış genç bir adam olan Vasiliy Mihayloviç Ordinov'u ve Ordinov'un habis bir falcı veya mistik olarak algıladığı kederli bir eşin karısı olan Katerina'ya olan takıntılı sevgisi anlatılmaktadır. Hikâye, Rus folkloründen izler taşımakta ve otobiyografik göndermeler içermektedir. Yayımlandığı dönemde Ev Sahibesi hem olumlu hem olumsuz tepkiler alırken günümüzde Dostoyevski'nin külliyatında eşsiz olarak görülmektedir. Novellanın ilk kısmı Ekim 1847'de, ikinci kısmıysa aynı yılın kasımında Rus edebiyat dergisi Otechestvennye Zapiski'de yayımlandı.

Konu

Vasiliy Ordinov dairesinden ayrılmaya zorlandıktan sonra Saint Petersburg'da sevgisiz bir yaşamdan, çocukluğundan ve geleceğinden umutsuz bir şekilde düşünerek amaçsızca dolaşır. Bu dikkat dağınıklığı ile kendisini, yaşlı bir adam olan Ilia Murin'i genç karısı Katerina ile birlikte bir kilisede bulur. Çifte, özellikle Katerina'ya, olan hayranlığı evlerinde kiracı olarak yerleşmesiyle daha fazla görüşmeye neden olur. Evlerinde misafir olur. Murin, komşularını ve yerel polisi tedirgin eden ve ve karısını kontrol ediyor gibi görünen durugörü güçlere sahip algılanan bir Eski İnanan'dır. Katerina; Murin'in [Katerina'nın] annesinin sevgilisi olduğunu, kendisinin Murin'in biyolojik kızı olabileceğini ve Murin'in [Katerina'nın] babasını öldürdükten sonra annesiyle birlikte kaçtığını ima eder. Kaçışları sırasında Murin'in Katerina'nın nişanlısının ölümüne sebep olduğuna dair çözümlenmemiş bir ima mevcuttur.[1][2]

Ordinov, Katerina'ya ilgi duyar ve Katerina'ysa Ordinov deliryum halindeyken ona bakıcılık yapar. Ordinov bu durumdayken, rüyada ya da gerçekte, Murin'i gizlice gözetler ve Murin'e doğru koşmaya başlar. Murin, Ordinov'a tüfekle ateş etmeye kalkışır fakat kaçırır. Ordinov, Katerina'yı Murin'den fiziksel ve psikolojik olarak ayrılmaya konusunda ikna etmeye çalışır ve Katerina'nın aşk ve özgürlük şarkısı söylediğini duyduğu zaman bunu yapma konusundaki isteksizliğinin üstesinden geldiğine inanır. Katerina, seçimine göre Ordinov ve Murin'e şarap sunar. Murin, herhangi bir seçeneği beyhude göstermek için tahmin ve psikoloji dilini kullanır. Ordinov, Murin'in büyücü olduğuna ve Katerina'nın da onun kölesi olduğuna inanır. Murin'in argümanını kullanarak özgürleşmesini sağlamak için Katerina'yı satın almayı teklif eder. Murin, fiyat hem alıcı hem de mallar için kan döküleceğini belirten üstü örtülü bir tehditte bulunur. Ordinov, Murin'i öldürmeyi amaçlar ancak başarısız olur.

Murin daha sonra, hem Katerina hem de Ordinov'un zayıf olduğunu ve eğer verilmişse özgürlüğü iade edeceği polise açıklar.

Arka planı

Ekim 1846'da Dostoyevski, kardeşi Mihail'e kısa hikâyesi Bay Proharçin'in iyi karşılandığını ve Vissarion Belinski için Saved Sidewhiskers üzerinde çalışmaya devam ettiğini yazdı. Ev Sahibesi'ni yazma fikri tam bu sırada ortaya çıktı ve üç gün sonra Mihail'e tekrar mektup yazarak ortaya yeni bir tarz çıkarmak istediği için teklif edilen Saved Sidewhiskers'ı rafa kaldırdığını ve "daha özgün, canlı ve parlak düşünceler kâğıda geçirilmeyi istedi"ğini belirtti. Dostoyevski daha sonra Ev Sahibesi ile ilk romanı İnsancıklar'ın gelişimi arasındaki olumlu benzerliklere dikkat çekti.[3]

26 Kasım 1846'da Dostoyevski, Andrey Krayevski'nin Otechestvennye Zapiski adlı dergiye dahil olmak için Nekrasov ve Panaev'in Sovremennik adlı dergisiyle olan ilişkisini sonlandırdığını duyurdu. Ayrıca 1846 başlarında bir anlaşmazlıktan sonra Belinski'nin edebi çevresiyle olan ilişkilerini sona erdirdi ve ardından Belinski, Sovremennik'te yazmak için Otechestvennye Zapiski'nden ayrıldı. Krayevski, 1845'te Dostoyevski'nin hapishane öncesi öykülerinin çoğunu[4] -Sovremennik'te yayımlanan Dokuz Mektupluk Roman[5] ile The Illustrated Almanach'ta yayımlanan Polzunkov hariç- yayımladı. 1847'nin başlarında Dostoyevski, kardeşine yazdığı bir mektubunda Ev Sahibesi üzerinde çalışmaya başladığını belirtti. Çalışması, 9 Eylül 1847'de sona erdi. Dostoyevski'nin isteğine bağlı olarak eserin ilk kısmı ekimde yayımlanırken ikinci kısmı ise bir sonraki ay yayımlandı.[6][7]

Dostoyevski'nin yaratıcı yöntemini göstermek için "Ev Sahibesi"nin çok aşamalı yapısının grafik ile temsil edilişi. I: tematik; II: sosyo-politik; III: meta-fiziksel; IV: otobiyografik; V: psikolojik; VI: edebi; VII: gerçekçi. VI düzeyindeki sayılar şu öykülere işaret eder: 1: "Der Magnétiseur", Hoffmann; 2: "Der unheimliche Gast", Hoffmann; 3: Improvizator, Odoevskii; 4: "Der Sandmann", Hoffmann; 5: Korkunç İntikam, Gogol; 6: "Der Artushof", Hoffmann

Teması ve tarzı

Ev Sahibesi, uzun bir hikâye ile kısa roman arasındadır. Neuhäuser'a göre hikâye, tipik halk masallarından farklı olarak belirli bir kişi tarafından yazılan ve kulaktan dolma olmayan sanatsal masallarda bulunan temaları içeriyor. Profesör S. Gibian'a göreyse eser bir "halk hikâyesinin söyleyişi ile imgesi"dir ve "erkek-kadın hakimiyeti, ensest baba-kız ilişkisi ve İdil haydut hikayeleri olmak üzere üç folklor motifine dayanmaktadır."

Soyut başrol kahramanı Ordınov, "Beyaz Geceler" ve Netoçka Nezvanova'da ortaya çıkacak olan gelecekteki karakterlerin prototipidir.[8] C. E. Passage'e göre çalışma Gogol'un Taras Bulba ile Korkunç İntikam'ından, Odoyevski'nin Improvizator'undan, E. T. A. Hoffmann'ın Şeytanın İksirleri, Der Magnetiseur, Der unheimliche Gast, Kum Adam ile Der Artushof'tan etkilenmiştir. Dostoevsky: The Adapter adlı çalışmada Passage, Dostoyevski'nin Öteki'de olduğu gibi hikâye unsurlarını tekrar birleştirerek konunun gerçekliğini oluşturduğunu savunmaktadır.

Alfred Bem, Dramatizatsiia breda'da Ev Sahibesi'nin otobiyografik unsurlar içerdiğini düşünmüştür. Freud'un psikanalizinden etkilenerek Ordınov'un Katerina ve Murin ile olan ailesel ilişkisinin Dostoyevski'nin kendi yaşadıklarına benzediğini ve yazarın Avdotya Panayeva olan ilişkisinden yansımalar bulduğunu iddia etmiştir.[9] Bem, Nikolay Nekrasov ile Ivan Turgenev arasında yaşanan çekişmelerin Dostoyevski'nin sağlığını kötüleştirdiğini ve Ev Sahibesi üzerinde başlamadan önce yazarın stres problemleri olduğunu belirtti. Hikâyenin karanlık atmosferi ile Katerina ve Ordınov arasındaki ilişkinin tuhaf karakteri içinde Gotik edebiyatın unsurları da tespit edildi.[8] Valery Kirpotin, romanın iyi ve kötüyü ele aldığına inanmaktadır. Eleştirmen Stanisław Mackiewicz, "eserin sembolik içeriğini ve Belinski'nin şiddetle reddetmesini anlamanın anahtarını bulduğunu" belirtti ve şunları dile getirdi: "İnanıyorum ki genç kişi Rus zekâsını, 'Ev Sahibesi' gibi etkileyici bir ada sahip olan kadın ise Rus halkını temsil ediyor. Cinli falcı, bu halkın dini inanışlarının özellikle ayrılıkçı Eski İnananlar'ın bir yansımasıdır."

Sophie Ollivier, romanın "Rus halkının, Rus inancının tarihsel bilincinin özüne nüfuz etmeye" çalıştığını söyledi.. Robert Mann, Murin'in Peygamber İlyas'a dayandığına ve Ordınov'un 1860 ve 1870'lerdeki çeşitli edebi karakterlere benzer bir dindarlığa sahip olduğuna inanmaktadır. Murin, Karamazov Kardeşler'den Büyük Engizisyoncu'nun habercisi olabilir.[10]

Eleştiriler

Ev Sahibesi hem olumlu hem olumsuz yorumlar aldı. Dostoyevski, özellikle Hoffmann'ın Erscheinungen'i olmak üzere diğer eserlerden çalıntı yapmakla eleştirildi. Vissarion Belinski novellayı "müthiş [derecede] çöp" olarak nitelendirdi ve Dostoyevski'nin son modadan sonra biraz mizah katarak Marlinski'yi Hoffmann'a razı etmeye çalıştığını belirtti.[11][8][12] Belinski, eseri Tit Kosmokratov (Vladimir Titov) hikâyelerini andıran bir esere gördü ve kitabın "tek bir basit ve canlı kelime veya deyiş"e sahip olmadığını ve "her şeyin yapmacık, zoraki, yapay ve uydurma" olduğunu dile getirmiştir.[13][14] Günümüzdeki eleştiriler dönemine göre daha olumludur. Kenneth A. Lantz, çalışmanın "Dostoyevski'nin aşırı melodram, esrarengiz ve genel belirsizlik içinde yaptığı çalışmalar arasında benzersiz olduğunu" belirtti.[15]

Kaynakça

  1. ^ "The Landlady (Khozyayka)" 6 Temmuz 2013 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi, Eis.bris.ac.uk. Retrieved 1 MayIS 2013
  2. ^ Ivanits, Linda (Kış 2008). "The Early Dostoevsky: The Case of the Landlady". American Association of Teachers of Slavic and East European Languages. 52 (4). ss. 513-528. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012. 
  3. ^ Complete Works, vol. 1. p. 507
  4. ^ Lantz 2004, s. 221.
  5. ^ Lantz 2004, s. 295.
  6. ^ Complete Works, vol. 1. pp. 507-8
  7. ^ Lantz 2004, s. 274.
  8. ^ a b c Lantz 2004, s. 224.
  9. ^ Kjetsaa 1989, s. 50.
  10. ^ Lantz 2004, s. 225.
  11. ^ Neuhauser (1968). "The Landlady: A New Interpretation". Canadian Slavonic Papers. 10 (1). ss. 42-67. Erişim tarihi: 31 Ekim 2012. 
  12. ^ Terras 1998, s. 24.
  13. ^ Belinsky, Vissarion (1847). Взгляд на русскую литературу 1847 года [View on the Russia 1847 Literature] (Rusça). 10 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2018. 
  14. ^ Mochulʹskiĭ, Konstantin: Dostoevsky: His Life and Works 16 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (trans. Michael A. Minihan), p. 79. Princeton University Press; New Ed edition (Nov 1971). 0691012997
  15. ^ Lantz 2004, s. 204.
Bibliyografi

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karl Marx</span> Almanya doğumlu filozof (1818–1883)

Karl Marx, 19. yüzyılda yaşamış Alman filozof, politik ekonomist ve bilimsel sosyalizmin kurucusu. Bir müddet gazetecilik de yapan Marx, iktisadi ve beşerî konularda eleştirel fikirler ve tespitler ortaya koymuştur.

<span class="mw-page-title-main">Anton Çehov</span> Rus oyun ve öykü yazarı

Anton Pavloviç Çehov, Rus oyun ve kısa öykü yazarıdır. Tarihte kısa öykü alanında en iyi yazarlar arasında sayılmaktadır. Oyun yazarı olarak kariyerinde dört klasik eser üretmiş ve en iyi kısa öyküleri, yazarlar ve eleştirmenler tarafından olumlu eleştiriler almıştır. Çehov, Henrik Ibsen ve August Strindberg ile birlikte çoğu zaman tiyatroda erken modernizmin doğuşundaki üç yaratıcı figürden biri olarak anılmaktadır. Çehov, edebî kariyerinin çoğunda tıp doktoru olarak çalışmış ve "Tıp benim nikâhlı karım, edebiyat ise metresim." sözlerini dile getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fyodor Dostoyevski</span> Rus romancı (1821-1881)

Fyodor Mihayloviç Dostoyevski (Rusça: Фёдор Миха́йлович Достое́вский,

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Nabokov</span> Rus-Amerikalı romancı (1899 – 1977)

Vladimir Vladimiroviç Nabokov Rus asıllı Amerikalı yazar. İlk eserlerini Rusça yazdı, uluslararası ününü İngilizce yazdığı romanlarla kazandı. En tanınmış eseri Stanley Kubrick ve Adrian Lyne tarafından filme de çekilen Lolita adlı romanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Gogol</span> Ukrayna asıllı Rus roman ve oyun yazarı

Nikolay Vasilyeviç Gogol, Ukrayna asıllı Rus roman ve oyun yazarı. En çok tanınan eserleri Palto, Bir Delinin Hatıra Defteri ve Ölü Canlar’dır.

<i>Karamazov Kardeşler</i> Dostoyevskinin romanı

Karamazov Kardeşler, Rus yazar Dostoyevski'nin romanıdır. Dostoyevski'nin hayatının zirve romanı olarak bilinir. Romanın büyük bir bölümü Staraya Russa'da yazılmıştır. Dostoyevski, oldukça ağır bir dili olan roman için iki yıla yakın zaman harcamış ve 1880 yılının Kasım ayında bitirmiştir. Kitabın yayımlanmasından yaklaşık dört ay sonra yine bu kitap için hazırladığı büyük çaplı bir proje olan Büyük Bir Günahkar'ın Anıları ile uğraşırken ölmüştür.

<i>Suç ve Ceza</i> Dostoyevskinin 1866 tarihli Rusça romanı

Suç ve Ceza, Rus yazar Fyodor Dostoyevski tarafından yazılan psikolojik ve dram türündeki romandır. İlk olarak 1866 yılı boyunca Rus Habercisi adlı edebiyat dergisinde on iki ayda yayımlandı. Daha sonra ise tek cilt olarak yayımlandı. Dostoyevski'nin beş yıl süren Sibirya sürgününün dönüşünde yazdığı tam uzunluktaki ikinci romanıdır. Suç ve Ceza, yazarın "olgunluk" döneminin ilk büyük romanı olarak kabul edilir.

<i>Kumarbaz</i> (roman) Fyodor Mihayloviç Dostoyevskinin 1866da yayınlanmış romanı

Kumarbaz, Dostoyevski'nin gençlik yıllarını, dramatik aşk ve kumar tutkusunu en yalın hali ile kaleme aldığı yapıtlarından biridir. İlk büyük romanı olan ve büyük bir kitleye ulaşan Suç ve Ceza'dan sonra yayınevi ile yaptığı anlaşmaya bağlı kalmak mecburiyeti üzerine, romanın yetişememe telaşı ve en önemlisi iyi bir roman yazmak düşüncesiyle tuttuğu stenograf Anna Grigoryevna'nın yardımı ile yazmış ve kendinden genç olan bu kadınla daha sonra evlenmiştir. Roman 25 günde tamamlanmıştır.

<i>Oblomov</i>

Oblomov İvan Gonçarov'un ilk defa 1859 yılında yayımlanan ikinci romanıdır. İlya İlyiç Oblomov romanda lüzumsuzluğun resmedilmiş hâli olan 19. yüzyıl Rus edebiyatından sembolik bir karakterdir. Oblomov, önemli kararlar vermekten ve kayda değer hareketler yapmaktan aciz olan genç ve cömert bir soyludur.

<i>Öteki</i> (roman)

İkiz, Öteki veya Öteki Ben 'Bir Petersburg Şiiri', Fyodor Dostoyevski'nin 1846 yılında yayımlanan novellasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çulpan Hamatova</span>

Çulpan Hamatova, Rus oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">İvan Gonçarov</span> Rus yazar

İvan Aleksandroviç Gonçarov Rus yazardır. En ünlü eseri 1859 yılında basılmış Oblomov'dur.

<i>Felsefenin Sefaleti</i> Karl Marx tarafından yazılan kitap

Felsefenin Sefaleti, 1843 ile 1849 yılları arasında sürgünde yaşayan Karl Marx'ın 1847 yılında Paris ve Brüksel'de yayınlanan kitabın adıdır. Bu eserde Marx, Fransız sosyalist filozof Pierre-Joseph Proudhon'un 1846 tarihli "Sefaletin Felsefesi" adlı eserinde ortaya koyduğu sosyalizm teorisini ve felsefi düşüncelerine eleştirel bir yaklaşım sergilemektedir ayrıca kendi komünist felsefesini de savunmaktadır. Eser, Fransızca kaleme alınmıştır.

Bu maddede; Rus sosyalist devrimci, Marksist-Leninist ideolojinin fikirsel önderi, Ekim Devrimi'nin lideri ve Sovyetler Birliği'nin kurucusu Vladimir Lenin'e ait kitap, yazı, konuşma, makale ve mektup gibi eserler ile kendi hakkında yazılmış kitaplar yer almaktadır. Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin öncüsü ve Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin (RSDİP) ilk lideridir. Lenin, dünyada eserleri yabancı dile en fazla tercüme edilen kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Roza Eldarova</span> Rus gazeteci, siyasetçi ve yazar

Roza Abdülbasirovna Eldarova, Kumuk asıllı Sovyet ve Rus gazeteci, yazar ve siyasetçi. Dağıstan'ın en yüksek mevkisine getirilen ilk kadın. Mart 1962'de Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Sovyet meclisinin Prezidyum başkanı seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Fyodor Dostoyevski bibliyografyası</span>

Fyodor Dostoyevski bibliyografyası; roman, öykü, deneme ve diğer edebi eserleri içermektedir. Okumuş bir aile tarafından yetiştirilen Dostoyevski, annesinin Kutsal Kitabı kendisine tanıttığı erken yaşlarda edebiyatı keşfetti. Hastanelerin yakınlarındaki dadılar, Dostoyevski'nin masal, efsane ve destanlarla tanışmasını sağlarken annesinin Kütüphane Okuma Kütüphanesi'ne aboneliği sayesinde önde gelen çağdaş Rus ve Rus olmayan edebiyatına erişti. Annesinin ölümünden sonra Dostoyevski, yatılı okuldan askeri akademiye geçti ve parasızlık çekmesine rağmen ölünceye kadar edebiyatın etkisi altında kaldı.

"Öğrenci", ilk kez 16 Nisan 1894 tarihinde Russkiye Vedomosti gazetesinde yayımlanan Anton Çehov'a ait bir öyküdür. Öyküde soğuk bir Kutsal Cuma akşamında evine dönerken ateşin başında bulaşık yıkayan iki dul kadınla karşılaşan bir ilahiyat öğrencisini ele alır. Öğrenci, iki kadına kanonik İncil'de geçen Petrus'un İsa'yı reddedişine dair hikâyeyi nakleder ve anlatmayı bitirdikten sonra iki kadının derinden etkilendiğini fark eder ve bu da öğrenciyi tüm tarihin gerçek ve güzellik ile bağlantılı olduğu sonucuna götürür.

<i>Nasıl Yapmalı?</i> Nikolay Çernişevskinin bir romanı

Nasıl Yapmalı?, Rus filozof, gazeteci, yazar ve edebiyat eleştirmeni Nikolay Çernişevski'nin, İvan Turgenyev'in Babalar ve Oğullar (1862) adlı romanına yanıt olarak yazdığı 1863 tarihli bir romandır. Asıl adı Ne Yapmalı? olan ve günümüzden yaklaşık 140 yıl önce yazılan Nasıl Yapmalı?'dan gerek yazıldığı dönemde, gerekse sonraları o kadar çok söz edildi ve bu 'roman bile olmayan roman'da fuhuş edebiyatından siyasal propagandaya kadar o kadar çok şey yapıldığı öne sürüldü ki, Çernişevski'nin hem karşıtları, hem de yandaşları için soru sürekli olarak gündemde kaldı: Ne Yapmalı'da ne yapılıyor?

<span class="mw-page-title-main">Aleksey Konstantinoviç Tolstoy</span> Rus şair, romancı ve oyun yazarı

Kont Aleksey Konstantinoviç Tolstoy, genellikle A. K. Tolstoy olarak anılır, Rus şair, romancı ve oyun yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Polina Suslova</span>

Apollinaria Prokofyevna Suslova ; Yaygın olarak Polina Suslova olarak bilinir. Rusya'nın ilk kadın doktoru olan Nadejda Suslova kız kardeşi ve yazar Fyodor Dostoyevski'nin metresi olarak bilinen Rus hikaye yazarıydı. Dostoyevski'nin romanlarındaki birçok kadın karakterin prototipi olarak kabul edilir; Kumarbaz'daki Polina, Budala'daki Nastasya Filipovna, Suç ve Ceza'daki Katerina Ivanovna Marmeladova, Ecinniler'deki Lizaveta Nikolaevna ve Karamazov Kardeşler'de hem Katerina hem de Grushenka. Suslova sıklıkla femme fatale olarak tasvir edilmiştir. Fyodor Dostoyevski onu zamanının en dikkat çekici kadınlarından biri olarak nitelendirdi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.