Eusebios

Caesarealı Eusebius
Caesarealı Eusebius
Apolojet - Kilise Tarihçi
Doğum	263; Kayserya maritima
Ölüm	c. 339; Kayserya maritima

Caesarealı Eusebius^[1]^[2] (263 civarı – 339?) (Yunanca: Εὐσέβιος τῆς Καισαρείας, Eusébios tés Kaisareías) (daha çok Eusebius Pamphili yani "Pamphilus'un (arkadaşı) Eusebius" olarak tanınır)

Genellikle, erken dönem Hristiyan Kiliseleri üzerine olan kayıtları ve özellikle Kronikler ve Kilise Tarih adlı çalışmaları nedeniyle Kilise Tarihçiliğinin kurucusu olarak kabul edilir.^[3] Kilise tarihi hakkında atıfta bulunduğu Hegesippus'a ait daha erken bir kaynak günümüze ulaşmamıştır.

Hayatı

Ailesi hakkında bir şey bilinmemektedir ancak kendisinin Filistin’deki Caeserea’da bir yetişkin olarak vaftiz olduğu ve rahipliği seçtiği bilinmektedir. Bir akademisyen ve yazardı ve Diocletianus’un Hristiyanlara zulmünü (303) ve Constantius’un 313’te sağladığı toleransa tanıklık etmiştir. 310 yılında Filistin’deki zulümden dolayı Mısır’a kaçmış ve burada 313 yılında tutuklanmıştır. Caeserea’ya 314 yılı civarında dönüşünden sonra Kayserya Maritima Piskoposu olmuştur^[4].

325 yılında İznik Konsili'nde, konsülün tarafını tutmadan önce Arius’u savunmuştur^[5].

Eserleri

Eusebius, Origenes’in düşünceleri hakkında iyi bir bilgiye sahipti. Hocası Pamphilus ile birlikte ‘Origines’in savunması' eserini yazmıştır.
‘Müjde’nin Kanıtı’ Eusebe'nin bir savunma eseridir ve bu eserde Mesih'in nasıl Eski Anlaşma’nın kehanetlerini gerçekleştirdiğini ve Hristiyanları Tanrı’nın İbrahim’e verdiği sözün gerçek varisleri yaptığı, onlardan büyük bir ulus yapacağını göstermiştir. (Yaratılış 12:2)
Erken dönem eserlerinden birisi olan ‘Hirokles’e Karşı’ İsa’nın mucizelerinin özgünlüğünün kısa bir savunmasıdır.
Onomastican, İncil’deki yer ve bölge isimlerinin ve coğrafyasının bir incelemesidir.
Kronikler - Ermenice - XIII yüzyıl
Kronikler İncil’deki ve tarihteki olayların bir kronolojisidir. Eserleri, kutsal yazıların alegorik değil literal ve tarihsel bir yorumuna dikkat çekmektedir.
En ünlü eseri ‘Kilise Tarihi’ dir. İlk yazıları 300 yılından öncedir ancak Eusebe hayatının sonuna kadar sürekli olarak revize etmiştir. Eser on kitaptan oluşmaktadır ve Hristiyan Kilisesi'nin kökenlerinden Constantinus’un Licinius’a karşı 323’te elde ettiği zafere kadardır. Oldukça titiz bir eserdir. Ancak, kendisi tarafsız bir tarihçi değildir; kendisinin de belirttiği üzere, Hristiyanlığın propogangası ve savunmasını yapmaktadır (Kilise Tarihi, VIII, 2, 3). Birçok Yunan Hristiyan kilise tarihinin devamını yazmaya ardından devam etmiştir; Philostorgius, Sokrates Skolastikos, Sozomenos, Cyrrhus'lu Theodoret, Evagrius Skolastikos.
İmparator Constantinus’un Hristiyanlar için sağladığı imkanlar Eusebius’un Kilise'nin tarihsel zaferi vizyonunu kanıtlamıştır. Coşkuyla, ‘Constantinus’a Övgü’yü 335’te kaleme almış, Constantinus’u Mesih’le kıyaslayarak halkının hükümdarı olduğunu söylemiş, barış ve düzeni Mesih gibi sağladığını düşünmüştür.

Kaynakça

^ Ferguson, Everett (1998). Encyclopedia of Early Christianity – Second Edition (İngilizce). Garland Publishing. ss. 399-401 ISBN 0-8153-3319-6.
^ The New Catholic Encyclopedia – Second Edition (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. ss. 451-453 Cilt 5 ISBN 0-7876-4009-3.
^ Wetterau, Bruce. World history (Dünya tarihi). New York: Henry Holt ve şirketi. 1994.
^ Anadolu'nun Azizleri. Hanspeter Tiefenbach. Arkeoloji ve Sanat Yayınları Tur. San. Tic. Ltd. Şti. 2012. s. 295. ISBN 9786053962052.
^ Hıristiyanlık Tarihi. David F. Wright. Yeni Yaşam Yayınları. 2004. s. 168. ISBN 975 8318 86 1.