Eurocopter AS532 Cougar (şimdi Airbus Helicopters H215M), Eurocopter tarafından geliştirilen çift motorlu, orta ağırlıkta, çok amaçlı bir helikopterdir. AS532, Aérospatiale SA 330 Puma'nın askerîleştirilmiş hâlinin geliştirilmesi ve yükseltilmesidir. Sivil muadili Eurocopter AS332 Super Puma'dır (Daha sonra Airbus Helicopters H215 olarak adlandırılmıştır, M son ekinin eksikliğine dikkat edin). AS532, Eurocopter EC725 olarak daha da geliştirilmiştir.
Tasarım ve geliştirme
SA 330 Puma'nın yerini almak üzere bir büyüme versiyonu olarak tasarlanan AS332 Super Puma ilk kez Eylül 1977'de uçtu. İki adet 1,330 kW Turbomeca Makila 1A1 turboşaft motor, kompozit rotor kanatları, geliştirilmiş iniş takımları ve modifiye edilmiş bir kuyruk kanadı ile donatıldı.
1990 yılında helikopterin sivil ve askerî varyantlarını birbirinden ayırmak için tüm askeri Super Puma tanımlamaları “AS 332 ‘den ’AS 532 Cougar ”a değiştirildi.
Kanada, CH-113 Labrador'un yerine Cougar'ı satın almayı düşünmüştü, ancak sonunda CH-149 Cormorant'ı satın almayı tercih etti.[1] 2012 yılında Fransa, eskime sorunlarını gidermek ve EC225 ve EC725 helikopterlerine benzer aviyonikler sağlamak için 23 Ordu Cougar'ını ve Hava Kuvvetleri için 3'ünü yükseltmek için 288,8 milyon Euro'luk (birim başına 11,1 milyon Euro) bir proje başlattı.[2]
AS 532 UL/AL, Cougar ailesinin uzun versiyonudur ve iki Turbomeca Makila 1A1 turboşaft motoru ile güçlendirilmiştir. Helikopter 2 kişilik mürettebat ve 29 asker ya da sedyede 6 yaralı yolcu ve 10 kişi daha taşıyabilmektedir. Cougar'ın diğer versiyonlarında olduğu gibi, AS 532 UL/AL bir askı vasıtasıyla 4,5 ton kaldırabilir. Horizon savaş alanı yer gözetleme sistemi AS 532 UL (yardımcı versiyon) üzerine kurulabilir. AS 532 AL (silahlı versiyon) ayrıca pod monteli 20 mm toplar, 68 mm roketatarlar ve yan monteli hızlı ateş makineli tüfekleri de içeren çeşitli silahlarla donatılabilir.[3]
AS532 SC
AS 532SC, Cougar ailesinin deniz versiyonudur ve iki Turbomeca Makila 1A1 turboşaft motoru ile güçlendirilmiştir. Bu versiyon esas olarak AM 39 Exocet füzeleri ile donatılmış Anti-yüzey birim savaşı (ASUW) için kullanılır; Değişken derinlikli sonar ve torpidolarla donatılmış Denizaltısavar savaşı (ASW); Arama ve kurtarma; ve Deniz devriyeleri. Güverteye iniş, yüksek deniz durumlarında emniyet, manevra ve travers için bu varyant ASIST ile donatılabilir.[3]
2024 itibarıyla, 1997'den bu yana toplam 7 Eurocopter Cougar helikopteri kazalara veya diğer olaylara karışmıştır.
4 Haziran 1997'de Türkiye'nin Irak sınırına yakın Zap bölgesi yakınlarında PKK'ya karşı yürütülen bir operasyon sırasında bir Cougar helikopterinin 9K32 Strela-2 ile vurularak düşürülmesi sonucu 11 askerî personel öldü.
29 Nisan 2003 tarihinde Isparta'da bir Cougar helikopterinin eğitim uçuşu sırasında elektrik hatlarına çarpması sonucu 4 askerî personel öldü.
25 Temmuz 2012'de bir Cougar helikopteri test uçuşu sırasında Güneydoğu Fransa'da Verdon Gorge olarak adlandırılan bölgede düştü. Helikopterde üretici firmanın test pilotları ve mühendisleri bulunuyordu. Bu trajik olayda 6 şirket personeli öldü. Düşen hava aracı Arnavutluk Silahlı Kuvvetlerine aitti.[11][12]
25 Kasım 2019'da Mali'nin kuzeyinde bir Eurocopter Tiger helikopterinin bir Eurocopter AS532 Cougar ile çarpışması sonucu 13 Fransız askerî personeli öldü.[15][16]
15 Nisan 2020 tarihinde, Fransız Ordusu tarafından işletilen bir Cougar helikopteri bir eğitim tatbikatı sırasında düştü. Kaza, helikopterde bulunan 2 askerî personelin ölümüne ve 5'inin de yaralanmasına neden oldu.[17][18]
4 Mart 2021'de bir Cougar helikopteri Türkiye'nin doğusunda şiddetli hava koşulları sırasında düştü ve helikopterde bulunan 11 askerî personel öldü, iki askerî personel de yaralandı. Ölenler arasında yüksek rütbeli bir kolordukomutanı olan KorgeneralOsman Erbaş da bulunuyordu. Kurbanlardan dokuzu kaza yerinde öldü.[19]
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) (TAI - Turkish Aerospace Industries, Inc.), Türkiye’de hava platformlarının tasarımı, geliştirilmesi, üretimi, tamamlanması, yenilenmesi ve satış sonrası hizmetleri alanlarındaki teknoloji merkezidir. Şirket dünyanın en büyük yolcu uçağı Airbus A380'e ve askerî nakliye uçağı Airbus A400M'ye parça üretmektedir. Ayrıca şirket 2013 yılında ilk uçuşunu gerçekleştiren Airbus A350'ye kanatçık üretmeye başlamıştır.
Sikorsky UH-60 Black Hawk, Sikorsky Aircraft Corporation tarafından üretilen dört kanatlı, çift motorlu, orta sınıf genel maksatlı askerî helikopterdir. Sikorsky, S-70 tasarımını 1972 yılında Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nun Yardımcı Taktik Nakliye Uçağı Sistemi (UTTAS) yarışmasına sundu. Ordu, prototipi YUH-60A olarak belirledi ve Boeing Vertol YUH-61 ile yapılan bir uçuş yarışmasının ardından 1976 yılında Black Hawk'ı programın galibi olarak seçti.
Bell 206, Bell Textron tarafından Mirabel, Quebec fabrikasında üretilen, ana pervanesi ve kuyruk rotoru çift palli, türbin motorlu, hidrolik uçuş kontrollerine sahip helikopter ailesidir. ABD'de 1967 yılında kullanıma girmiştir.
Eurocopter AS365/SA365 Dauphin çokuluslu Eurocopter firması tarafından üretilen iki motorlu, çok amaçlı bir helikopterdir. Yine aynı firma tarafından üretilen tek motorlu SA360 modelinden geliştirilen helikopter, Eurocopter firmasının en başarılı tasarımı olarak görülmekte ve dünyanın pek çok ülkesinde sivil ve askeri taşımacılık, arama-kurtarma, istihbarat, deniz karakol ve cankurtaran hizmetleri gibi çok sayıda değişik görevde hizmet vermektedir.
Eurocopter Tiger, ilk olarak 2003 yılında hizmete giren dört kanatlı, çift motorlu bir saldırı helikopteridir. Aérospatiale ve DASA'nın ilgili helikopter bölümlerinin birleşmesinden doğan Airbus Helicopters tarafından üretilmiştir. Airbus Helicopters onu EC665 olarak tanımlamaktadır. Tiger, Fransa ve İspanya'da Tigre olarak bilinirken, Almanya ve Avustralya'da Tiger olarak anılmaktadır.
Mil Mi-26, izdeliye 90 üretim koduyla üretilen ve Sovyetler Birliği döneminde üretimine başlanan bir Rus ağır nakliye helikopteridir. Hem askeri hem de sivil helikopterler arasında günümüze kadar üretilen en büyük ve en güçlü helikopterdir.
Eurocopter EC145, günümüzde Airbus Helicopters H145, başta Eurocopter, 2014 yılından itibaren Airbus Helicopters tarafından üretilen çift motorlu genel maksat helikopteridir. EC145 MBB/Kawasaki BK 117 C1 temelinde tasarlanmıştır.
HAL Dhruv, HAL tarafından üretilen Hindistan yapımı bir genel maksat helikopteridir. İlk uçuşunu 20 Ağustos 1992 tarihinde gerçekleştirmiş olup Mart 2002 tarihinde hizmete girdi.
Eurocopter EC725 Caracal/Super Cougar veya Airbus Helicopters H225M, Airbus Helicopters tarafından üretilen bir taktik nakliye helikopteridir. Eurocopter AS532 Cougar üzerinde geliştirilmiş olup birlik taşımacılığı, kazazede tahliye ve muharebe arama kurtarma görevleri için kullanılmaktadır.
Eurocopter AS332 Super Puma veya Airbus Helicopters H215, Airbus Helicopters tarafından üretilen bir orta nakliye helikopteridir. Aérospatiale SA330 Puma üzerinden geliştirilmiş olup ilk uçuşunu 13 Eylül 1978 tarihinde gerçekleştirmiştir.
Eurocopter AS350 Écureuil, Airbus Helicopters tarafından üretilen bir hafif genel maksat helikopteridir. Aérospatiale tarafından tasarlanmış olup ilk uçuşunu 27 Haziran 1974 tarihinde gerçekleştirdi ve 1975 yılında hizmete girdi.
Eurocopter EC135 veya Airbus Helicopters H135, Airbus Helicopters tarafından üretilen bir hafif genel maksat helikopteridir. İlk uçuşunu 15 Şubat 1994 tarihinde gerçekleştirmiş olup 1996 yılında hizmete girdi.
Airbus Helicopters, Airbus'ın helikopter üretiminden sorumlu bölümüdür. 1992 yılında Aérospatiale ve DASA'nın birleşmesi sonucu Eurocopter Group adıyla kurulmuş olup 2 Ocak 2014 tarihinde günümüz adını almıştır. Şirket, gelirler ve türbin helikopterleri satışı bakımından sektörün en büyüğüdür. Merkezi Fransa'da Marsilya Provence Havalimanı'nda yer almaktadır.
Sikorsky S-76, Sikorsky Aircraft Corporation tarafından üretilen ABD yapımı bir genel maksat helikopteridir. S-76, çift turboşaft motora, dört kanatlı ana ve kuyruk rotorları ve katlanabilen iniş takımı özelliklerine sahiptir.
Mil Mi-28 Sovyetler Birliğine ait her türlü hava koşuluna uygun, gündüz-gece, askerî tandem, iki koltuklu tanksavar saldırı helikopteridir. İkincil taşıma kabiliyeti olmayan bir saldırı helikopteridir ve bu rol için Mil Mi-24 savaş helikopterinden daha iyi optimize edilmiştir. Burun altı barbette tek bir silah ve saplama kanatlarının altındaki pilonlarda taşınan harici yükler taşır.
Aérospatiale SA 315B Lama, Hint Silahlı Kuvvetlerinin sıcak ve yüksek operasyonel gereksinimlerini karşılamak için geliştirilmiş tek motorlu bir Fransız helikopteridir. Daha hafif Aérospatiale Alouette II gövdesini Alouette III bileşenleri ve motoruyla birleştirir. Lama, olağanüstü yüksek irtifa performansına sahiptir.
4 Mart 2021 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetlerine ait bir Eurocopter AS532 Cougar helikopteri Tatvan ilçesi'nden Bitlis'e giderken düşerek kaza yapmıştır. Helikopterdeki 11 Türk askeri kazada hayatını kaybederken diğer iki asker kazadan yaralı kurtuldu. Kazada Korgeneral Osman Erbaş, Astsubay Üstçavuş Nazmi Yılmaz, Albay Şentürk Aydınyer, Yüzbaşı Salih Sarıoğlu, Astsubay Kıdemli Başçavuş Mehmet Demir, Astsubay Kıdemli Üstçavuş Ömer Umulu, Pilot Yüzbaşı Tayfun Kureş, Pilot Yüzbaşı Gökhan Uysal, Astsubay Kıdemli Çavuş Şükrü Karadirek, Uzman Çavuş Tolga Demirci ve Uzman Çavuş Hakan Gül ölmüştür.
Sikorsky S-92, Sikorsky Aircraft tarafından sivil ve askeri helikopter pazarları için inşa edilmiş bir Amerikan çift motorlu bir helikopterdir. S-92, Sikorsky S-70 helikopterinden geliştirilmiştir ve uçuş kontrolü ve rotor sistemleri gibi benzer parçalara sahiptir.
3 Ocak 2022 tarihinde İsrail Hava Kuvvetlerine ait bir Eurocopter AS565 Panther helikopteri - yerel adıyla Atalef - Hayfa açıklarında eğitim sırasında düşerek kaza yapmıştır. Helikopterdeki 2 İsrail askeri kazada hayatını kaybederken, diğer asker kazadan yaralı kurtuldu. Kazada Yarbay Erez Sachyani ve Binbaşı Chen Foge öldü.
IAR 330, Romen havacılık üreticisi Industria Aeronautică Română (IAR) tarafından üretilen Aérospatiale SA 330 Puma helikopterinin lisanslı bir versiyonudur.
Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır. Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir. Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.
Avrupa Birliği
Lazer karıştırıcı
