Eugene Lanceray

Lanceray'ın Portresi (1907), Konstantin Somov

Yevgeni Yevgenyeviç Lanceray veya kısaca E.E Lansere (Rusça: Евгений Евгеньевич Лансере; 23 Ağustos 1875 - 13 Eylül 1946), Rus grafik sanatçısı, ressam, heykeltıraş, mozaikçi ve illüstratördür.^[1]

İlk yılları ve eğitim

Lanceray, Rusya'nın Saint Petersburg kentindeki Pavlovsk banliyösünde doğdu.^[2] Fransız asıllı sanatçı bir aileden geliyordu.^[3] Babası Eugeny Alexandrovich Lanceray heykeltıraştı.^[3] Dedesi Nicholas Benois ve amcası Leon Benois ünlü mimarlardı. Diğer amcası Alexandre Benois, saygın bir sanatçı, sanat eleştirmeni ve tarihçiydi.^[3] Büyük büyük babası Venedik doğumlu Rus besteci Catterino Cavos'du. Lanceray'in kardeşleri de bu sanatsal geleneğin mirasçılarıydı. Kız kardeşi Zinaida Serebriakova ressam, kardeşi Nikolay ise mimardı.^[3] Kuzeni Nadia Benois, Peter Ustinov'un annesiydi.

Aynı zamanda bir sanatçı olan babası Eugene Lanceray, kırk yaşındayken öldü. Buna karşın babasının hayatı ve eserleri, gelecekteki sanatçının kişiliğinin oluşumunu etkiledi. Eugene Lanceray, kişilerin etnografik özellikleri ve Kafkasya'ya olan ilgisinin babasından kendisine miras kaldığını belirtmiştir.^[4]

Sanatçı, çocukluğunu babasının Ukrayna'nın Neskuchnoe kasabasındaki küçük mülkünde geçirdi. Babasının ölümünden sonra Lanceray'ın annesi çocuklarıyla birlikte St. Petersburg'a, kendi babasının evine taşındı.

Lanceray ilk derslerini 1892 ve 1896 yılları arasında St. Petersburg'daki İmparatorluk Sanatları Teşvik Derneği Çizim Okulu'nda aldı.^[2]^[5] Jan Ciągliński ve Ernst Friedrich von Liphart tarafından eğitildi. Daha sonra Paris'e gitti ve 1896-1899 yılları arasında Académie Colarossi ve Académie Julian'da eğitimine devam etti.^[2]

Devrimden önceki kariyeri

Fransa'dan Rusya'ya döndüğü 1899 yılında Saint Petersburg'da kurulan ve aynı adı taşıyan bir sanat dergisinden esinlenen Mir iskusstva adlı Rus sanat hareketine katıldı.^[6] Mir iskusstva'nın diğer önde gelen üyeleri arasında Lanceray'in amcası Alexandre Benois, Konstantin Somov, Walter Nouvel, Léon Bakst ve Dmitry Filosofov vardı.^[1]

Mir iskusstva'nın diğer üyeleri gibi, o da Rokoko sanatının "parıldayan tozundan" büyülenmişti ve ilham almak için 18. yüzyıl Rus tarihini ve sanatını inceledi.^[7]^[8]

Eugene Lanceray, Mir iskusstva'nın diğer ustalarından daha gençti ve başlangıçta onların öğrencisi olarak çalıştı. Lanceray, yeteneğinin bazı yönleriyle öğretmenlerini aşmış olsa da, yöntemi ve estetik görüşleri Benois'in etkisi ve rehberliği altında gelişti. Şövale boyama ve grafik alanındaki ilk önemli çalışmaları 1890'ın sonlarında - 1900'lerin başında yaptı. Sanatçının ilgi alanları, o zamanlar esas olarak mimari peyzaja çevrildi.^[4]

Lanceray'in en ünlü duvar resmi, Moskova Kazan Tren Garı'nın (1933-1934) tavanında yer almaktadır. Bu eserin ayırt edici özelliği, yeri ve ölçeğinin yanı sıra sanatçının çok sevdiği tempera boyası kullanılarak yapılmış olmasıdır. Buna karşın Lanceray'ın faaliyet alanı sadece duvar sanatını değil, aynı zamanda grafikler, illüstrasyon ve tiyatro sahnelerini de içeriyordu. Lanceray ilk tiyatro çalışmalarına 1900'lerin başında başladı. Mir iskusstva grubunun eski neslinin hemen hemen tüm temsilcilerinin karakteristik özelliği olan tiyatro resimlerine ilgi duyuyordu.

Devrimden sonraki hayatı

Lanceray, 1917 Devrimi'nden sonra Mir iskusstva'nın grubunun Rusya'da kalan tek üyesi oldu. Geleneksel resmin (avangard hareketin değil) ve burjuvazinin temsilcisi olarak, yeni Sovyet hükûmetinde uzun süre büyük talep görmedi. Kız kardeşi bile devrimci ortamı sanatına yabancı buldu ve 1924'te Paris'e kaçtı.^[3]

Lanceray, 1917'den sonra ortaya çıkan yeni Sovyet rejiminden nefret ediyordu. Rusya'nın tarihsel gidişatına ilişkin kendi anlayışına, akrabalarına ve yakın arkadaşlarına yönelik yoğun baskılara (bazıları göç etti, bazıları öldürüldü) atıfta bulunuyordu. Şubat 1932'de günlüklerine bir not bıraktı: 'İnanılmaz bir yoksullaşma var. Tabii ki, yoksulları ve açları yönetmek daha kolay olduğu için, hükûmetin hedefi herkesi ve her şeyi yoksulluğa sürüklemek'.^[9]

Lanceray 1917'de Saint Petersburg'dan ayrıldı ve Dağıstan'da^[2] üç yıl yaşadı. 1920'lerin başında Japonya ve Ankara'ya yaptığı seyahatlerde Orta Doğu'ya olan ilgisi arttı.^[2] 1920'de Gürcistan'ın Tiflis şehrine taşındı.^[2] Gürcistan'da kaldığı süre boyunca, Tiflis Devlet Sanat Akademisi'nde (1922–1934) ders verdi ve Leo Tolstoy'un Kafkas romanlarını resimledi.^[2] Öğrencileri arasında Apollon Kutateladze de vardı.

Lanceray 1934'te Gürcistan'dan ayrıldı ve Moskova'ya yerleşti. Moskova'da Kazan Garı ve Hotel Moskva'nın dekorasyonlarıyla meşgul oldu.^[10] Aynı dönemde tiyatro tasarımcısı olarak da çalıştı.^[11]

Ölümünden üç yıl önce Stalin Ödülü ile onurlandırıldı ve 1945'te RSFSR Halk Sanatçısı unvanını aldı. 71 yaşında Moskova'da öldü.

Moskova Kazan Tren Garı

Lanceray'in en bilinen eserlerinden biri Kazan Tren Garı'ndaki duvar resimleridir (1932-1934 ve 1944-1946).

Ünlü Rus mimar ve Lanceray'ın günlüklerinde sıkça bahsettiği bir isim olan Şusev, en başından beri tüm projeden sorumluydu.^[12] 1916'da Kazan Tren Garı'nın dekorasyon ve resimlerini planlamak üzere Şusev, Benois, Serebryakova ve Lanceray işe alındı, ancak Devrim planları erteletti.

1932'de SSCB'de devlet mimarlık reformu gerçekleştirildi ve 'Stalinist' mimari kilise kanunlarına uygun hale getirildi. Muhafazakar görüşlere sahip deneyimli bir anıtsal ressam olan Lanceray, Merkez Tren Garı süslemelerinde çalışmaya devam etmesi için Tiflis'ten Moskova'ya davet edildi. Aynı zamanda gardaki restoranın sorumlusuydu. 1932 ve 1934 yılları arasındaki çalışmalarında, boyanan her bölgenin kendine has özelliklerini göstermeye çalıştı. Örneğin, Murmansk yoğun bir mürettebat gemisini gösterirken, Kırım, açık bir gökyüzünün, egzotik ağaçların ve çalışan bir marangozun arka planına karşı gülümseyen bir Tatar kadınla tasvir edilmiştir.

Binanın düzensiz inşası, yüksek tavanları ve öngörülemeyen ışık problemleri nedeniyle Lanceray, tabloyu parlak ve fark edilir kılmakta zorluklarla karşılaştı. Yeri ve ölçeğinin yanı sıra bu eserin ayırt edici bir özelliği de tempera boya kullanılarak yapılmış olmasıdır. Sanatçı ayrıca daha sonra tavana yapıştırılacak bir tuval üzerine resim yapmayı tercih etti. Lanceray tekniği uygunsuz kullanımasından dolayı hayal kırıklığına uğrasa da, komite üyeleri Lanceray'in resimlerinin temasından memnun değildi.^[9]

Daha sonra sanat komitesi Lanceray'ın çalışmalarında “derin sosyalist” fikrin eksik olduğunu söyleyerek, Lanceray'ı çok fazla soyut sembol ve alegori kullanmakla suçladı. Lanceray, savaş bittikten sonra bu anıtsal tablolar üzerinde çalışmaya devam etti. Lanceray'ın ölümünden sonra diğer sanatçılar, Lanceray'ın yarım bıraktığı eserini eskizlere göre bitirmek zorunda kaldı.^[13] Günümüzde Lanceray'ın tren garındaki resimleri, çevresindeki resimlerle uyumsuzluk içerisindedir. Ağırlıklı olarak kahverenginin tonlarının kullanıldığı Sovyet resimleri, gösterişli yaldızlı sıva kalıplama arasında kaybolmuş gibi görünmektedir.

Günümüzde binanın bu bölümü, business class bileti alan kişilerin ayrılmalarını bekleyebilecekleri bir salon olarak kullanılmaktadır. Bu bölümde her yılbaşında çocuk oyunlarının sergilendiği ve müzik dinletilerinin yapıldığı bir sahne kurulmaktadır.^[13]

Harkov'daki duvar resimleri

1932'de Harkov'daki Zheleznodorozhnik Kültür Sarayı'nda (günümüzde "Güney Demiryolunun Merkezi Kültür ve Teknoloji Evi") bulunan anıtsal eserlerinden ikisini tamamladı. Bu eserlerden ilki 'Kafkas Partizanlar Kızıl Ordu'yu selamlıyor', diğeri ise Komsomol üyelerinin Kırımlı köylülerle buluşması' isimli eserdir.

Zamanla, resimler bozuldu ve çoğu zaman bir kumaşın arkasına gizlendi. Resimler Euro-2012 ile bağlantılı olarak restore edildiler. Bu duvar resmi, Eugene Lanceray'in Ukrayna'da korunan tek anıtsal eseri ve 1930'lardan günümüze ulaşan Harkov'daki tek duvar resmi örneğidir. Harkov'da savaş öncesi dönemde çok sayıda duvar resmi olmasına rağmen, bunların neredeyse tamamı ya savaş sırasında yok edilmiş ya onarımlar sırasında ortadan kaybolmuş ya da kasten yok edilmiştir.

2015 yılında Ukrayna'nın Komünizmden Arındırılması yasasının kabul edilmesinden sonra, Lanceray'ın duvar resimleri yıkım riski altındaydı. Bunların korunması konusunda halka açık bir tartışma yapıldı. Çalışma görsel olarak doğrudan komünist propaganda olarak yorumlanamayacağından, yetkililer devletten esere kültürel miras statüsü vermesini istedi.^[14] Lanceray'in bu eserlerine kültürel miras statüsü verilirse, duvar resimleri Ukrayna devletinin koruyacağı ilk anıtsal tablolar olacaklar.^[14]

Ayrıca bakınız

Rus sanatçılar listesi

Kaynakça

^ ^a ^b Scholl, Tim. "From Petipa to Balanchine: Classical Revival and the Modernization of Ballet", page 144. London: Routledge, 1994.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Bown, Matthew Cullerne. "Art Under Stalin", p. 243. New York: Holmes & Meier, 1991.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Chilvers, Ian. "A Dictionary of Twentieth-Century Art", p. 560. Oxford: Oxford University Press, 1999.
^ ^a ^b "Áèîãðàôèÿ Å. Å. Ëàíñåðå". www.smr.ru. 6 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022.
^ Russian painting. New York: Parkstone International. 2005. s. 257. ISBN 1780429754. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Scholl, Tim. "From Petipa to Balanchine: Classical Revival and the Modernization of Ballet", page 43 & 144. London: Routledge, 1994.
^ Catriona Kelly, David Shepherd. "Constructing Russian Culture in the Age of Revolution, 1881-1940", page 182. Oxford: Oxford University Press, 1998.
^ Pushkarev, Sergei. "The Emergence of Modern Russia, 1801-1917", p. 327. New York: Holt Rinehart and Winston, 1963.
^ ^a ^b ""Погано работать на этих людей…" О дневниках Евгения Лансере". Михаил Гефтер. 31 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022.
^ Bown, Matthew Cullerne. "Art Under Stalin", pages 81 & 243. New York: Holmes & Meier, 1991.
^ Atkinson, W. Patrick. "Theatrical Design in the Twentieth Century: An Index to Photographic Reproductions of Scenic Designs", page 312. Westport, CT: Greenwood Press, 1996.
^ Kazanskij vokzal v preddverii revolyucii. 1916-1917 gody. (accessed: 28.02.2020) (in Russ.) 27 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ ^a ^b "Живописные панно Е.Е. Лансере "Победа" и "Мир" вестибюля Казанского вокзала". www.mskagency.ru. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022.
^ ^a ^b "В Харькове партизан и комсомольцев кисти Лансере спасли от декоммунизации". ВЕСТИ. 10 Mart 2016. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022.