İçeriğe atla

Eudokia Megali Komnini

Eudokia Megali Komnini (4 Eylül 1395'ten sonra ölmüştür), Trabzon İmparatoru III. Aleksios ile Theodora Kantakuzini'n kızıdır. Dolayısıyla güçlü Bizans Komninos Hanedanı'nın bir üyesidir.

Limnia Emiri Müslüman Türkmen Sinoplu Taceddin Paşa ile evlendikten sonra Sinop'un Despoina'sı olarak isimlendirilmiştir. Evlilik Eudokia'nın babası tarafından Karadeniz Rum Hristiyanları ile müslüman komşuları arasında ilişkileri güçlendirmek için ayarlanmıştır.

Ailesi ve evlilikleri

Eudokia'nın doğum tarihi bilinmemektedir. III. Aleksios ile Theodora Kantakuzini'n ikinci kızlarıdır. İki erkek kardeşi ve üç kızkardeşi vardır. Ablası Anna Gürcüstan Kralı V. Bagrat ile evlenmiştir.

Mihail Panaretos'un Vakainamesinde (kronik), "imparator Limnia'nın yönetimini devraldıktan" sonra "8 Ekim 1378 tarihinde Oinaion'da Türkmen Sinoplu Limnia Emiri Taceddin Paşa ile evlendiği" kaydedilmiştir.[1] Maria ve ismi günümüze ulaşamamış Kızkardeşleri de Müslümanlar ile evlenmiştir, fakat "bu kez evlilik...en iyi olmaktan çok uzaktı."[2] Elizabeth Zachariadou'ya göre, Taceddin Limnia'nın değil Danişmend Gazi'nin türbesinin olduğu Niksar'ın Emiridir ve egemenliği Phanaroia'nın bereketli topraklar yanında İskefser ve Sonusa gibi kaleleri içermektedir.[2]

Taceddin, Aleksios'a bir heyet yolladı, heyet Haziran 1362 tarihinde İmparator ile evliliği konuştu fakat yaygın düşünce o zaman muhtemel evliliğe karşıydı.[3] Bu tür bir anlaşmanın daha önce eşi görülmemiş değildi. Eudokia'nın evliliğinden önce Aleksios'un en az iki kızkardeşi komşu müslüman hükümdarlar ile evlenmişti: Maria, Akkoyunlular Emiri Fahreddin Kutluğ bey ile 1352 yılında evlenirken, Theodora ise Chalybia Emiri Hacı Umar ile 1358 yılında evlenmişti.[4]

Anthony Bryer 1975 tarihli ünlü makalesinde Trabzon İmparatorluğu'nun son döneminde bu tür evliliklerin diplomatik bir strateji olduğunu tartışır. Büyük Komninos ailesinin prenseslerinin, sadece beş tanesinin Hristiyan hükümdarları ile evlenirken, on birden daha azı olmamak üzere Türkmen komşuları ile yaptıkları evliliklerini listeler. Bu ilişkilerdeki gerilim yalnızca farklı dinler yüzünden değil ayrıca evlilik gelenekleri yüzünden de oluyordu. Bryer makalesinde : "1362 yılında Taceddin'in ilk gelin istemesinin Aleksios tarafından red ettiren yaygın fikri bilmek özellikle ilginçtir" diye yazıp sonra uzayan görüşmeler ve Taceddin'in sarayında Eudokia'nın muhtemel durumuyla ilgili muhtemel siyasi sebepleri tartışır ve durumun "Muhtemelen Panaretos konuyla ilgili belirsizlik bırakmıştır, çünkü III. Aleksios söz konusu olduğunda, amaçlar araçları tamamen kanıtlamıştır."[5] Zachariadou, 1362 civarında Taceddin'in Amasya emri bir müttefik olduğunu ve her ikisinin de Sivas hükümdarı Eretna Beyliği gibi tehlikeli bir düşmanla yüz yüze geldiğini; o sırada Taceddin'in kurduğu ittifakın, onu "açıkça Sivas karşıtı cepheye yerleştirdiğini" Zaharariadou gözlemler. Ayrıca, Taceddin, Eudokia'nın Theodora teyzesinin kocası olan komşusu Hacı Ömer ile iyi durumda değildi. Ancak durum 1362 ve 1379 yılları arasında önemli ölçüde değişti: Eretna Beyliği yerine Kadı Burhâneddin Sivas sultanı oldu ve Kadı Trabzon topraklarına o iki yıl arası sayısız saldırı düzenleyen Türkmen emiri Kılıç Aslan ile ittifak yaptı. Eudokia'nın evlendiği tarih itibarıyla, hem Aleksios hem de Taceddin'in birbirlerine ihtiyacı vardı.[6]

Evliliğini takiben, Eudokia, Despoina tarzını Sinop'ta sürdürdü.[7] George Sphrantzes daha sonra Taceddin'in birkaç çocuğu olduğunu belirtmesine rağmen,[8] sadece bir oğul Altemur'un ismi bilinmektedir.[9] Altamur'un kendisinin onun soyundan olmayan farklı kadınlar çocuğu vardı. Taceddin 24 Ekim 1386'da, amcası Hacı Ömer ile yaptığı savaşta "parçalanmış" olarak öldü.[10]

Taceddin öldükten kısa süre sonra, yarı bağımsız bir Sırp efendisi olan Konstantin Dragaš ile evlendi. Laonikos Halkokondilis, Eudokia'nın Bizans İmparatoru V. İoannis'un ikinci karısı olduğunu belirtir ve William Miller, İoannis'in oğluyla nişanlandığını ancak onunla görüştükten sonra İmparator'un kendisi ile evlendiği şeklindeki tarihçinin anlatımını tekrarlar,,[11] Halkokondilis'in anlatımı modern tarihçiler tarafından ret edilir.[12] Eudokia'nın Konstantin ile olan evliliği, eski bir Türk harem üyesiyle evlenilebileceği üzerine Bizans'a emsal teşkil etti.[13] Her ne kadar ikinci kocasından çocuk sahibi olmasa da, Helena Dragaš'ın da aralarında bulunduğu kocasının ilk evliliğinden üvey çocukları vardı.

17 Mayıs 1395'te ikinci kocasını Rovine Muharebesi'nde kaybetti; Aynı yılın 4 Eylül'ünde Panaretos, "kardeşi İmparator Manuil ve yeğeni Lord Aleksios için gelinler ile beraber Konstantinopolis'ten gelerek" Trabzon'a "ertesi gün yağmurlu bir Pazar günü" girdiğini iddia eder.[14] Bu tarihten sonra hakkında başka bir bilgi yoktur, fakat son yıllarını Trabzon'da geçirdiği tahmin edilmektedir.[13]

Kaynakça

Özel
  1. ^ Panaretos, Chronicle, 49; English translation in Bryer (1975), p.147
  2. ^ a b Elizabeth A. Zachariadou, "Trebizond and the Turks (1352-1402)", Archeion Pontou, 35 (1979), p. 345
  3. ^ Panaretos, Chronicle, 31; English translation in Bryer (1975), p.145
  4. ^ William Miller, Trebizond: The last Greek Empire of the Byzantine Era: 1204-1461, 1926 (Chicago: Argonaut, 1969), p. 60
  5. ^ Bryer (1975), pp. 135-138
  6. ^ Zachariadou, "Trebizond and the Turks", pp. 346ff
  7. ^ Bryer (1975), p. 128
  8. ^ Sphrantzes, Chronicle, 31.6; translated in Marios Philippides, The Fall of the Byzantine Empire: a Chronicle by George Sphrantzes, 1401-1477 (Amherst: University of Massachusetts, 1980), p. 61
  9. ^ Bryer (1975), Appendix II
  10. ^ Panaretos, Chronicle, 52; English translation in Bryer (1975), p. 148
  11. ^ Miller, Trebizond, pp. 68ff
  12. ^ Donald M. Nicol, The Byzantine family of Kantakouzenos (Cantacuzenus) ca. 1100-1460: a genealogical and prosopographical study (Washington, D.C.: Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies, 1969), p. 137 n. 7
  13. ^ a b Bryer (1975), p. 148, fn. 141
  14. ^ Panaretos, Chronicle, 55; English translation in Bryer (1975), p. 148
Genel

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Manuil (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon İmparatoru

I. Manuil Megas Komninos, 1238 yılından 1263 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatorudur.

<span class="mw-page-title-main">II. Aleksios (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon imparatoru

II. Aleksios Megas Komninos (Yunanca: Αλέξιος Β΄ Μέγας Κομνηνός, Aleksios II Megas Komnēnos,, 16 Ağustos 1297 yılından 3 Mayıs 1330 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. II. İoannis ile Eudokia Palaiologina'nın oğludur, Paleologos ismini de kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İrini (Trabzon imparatoriçesi)</span>

İrini Paleologina, 6 Nisan 1340 tarihinden 17 Temmuz 1341 tarihine kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoriçesi. Bizans imparatoru III. Andronikos'un gayrı meşru kızıdır.

III. Aleksios Megas Komninos veya Aleksios III, Aralık 1349 tarihinden ölümüne kadar kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. İmparator Basileios ile ikinci eşi Trabzonlu İrini'nin küçük oğludur. Doğum adı İoannis olmasına rağmen 12 yaşında ölen ağabeyinin ya da Büyük büyük dedesi II. Aleksios hatırasına Aleksios ismi ile tahta geçmiştir.

IV. Aleksios Megas Komninos veya IV. Alexius, 5 Mart 1417–26 Ekim 1429 arasında Trabzon İmparatorluğu'nun hükümdarıdır. Trabzon imparatoru III. Manuil ile Gürcistan prensesi Gulkhan-Eudokia'nın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">IV. İoannis (Trabzon imparatoru)</span>

IV. İoannis Megas Komninos, , 1429 yılından 1459 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. Trabzon imparatoru IV. Aleksios ile karısı Theodora Kantakuzini'nin oğludur.

<span class="mw-page-title-main">I. Aleksios (Trabzon imparatoru)</span> İlk Trabzon İmparatoru

I. Aleksios Megas Komninos, 1204 yılından 1222 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun ilk imparatorudur. Manuil Komninos ile III. Giorgi'nin kızı Rusudan'ın en büyük oğludur. Böylece Bizans İmparatoru I. Andronikos'un torunudur. Andronikos tahtan indirilip, 1185 yılında öldürüldü. Manuil aynı zamanda kör edildi ve sonrasında tarihi kayıtlarda ismi geçmemesine istinaden muhtemelen öldürüldü. Geride iki çocuk bıraktı: Aleksios ve David. Anneleri Rusudan onları Gürcistan ya da Karadeniz'in güney sahillerine kaçırdı.

Anna Megali Komnini, , Gürcü Kralı V. Bagrat'ın ikinci eşi ve Trabzon İmparatoru III. Aleksios ile karısı Theodora Kantakuzini'nin kızlarıdır. Baba bir kardeşi Giorgi'nin ölümünden sonra tac giymiş Konstantin'in annesidir.

<span class="mw-page-title-main">III. Manuil (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon imparatoru

III. Manuil Megas Komninos, 20 Mart 1390 tarihinden ölümüne kadar kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. III. Aleksios ile Theodora Kantakuzini'nin oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Despina Hatun</span> Despina Hatun

Despina Hatun, veya Theodora Megali Komnini,, Trabzon İmparatoru IV. İoannis'in kızı, Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın eşi, Safevî Devleti hükümdarı Şah İsmail'in annesi Alemşah Halime Begüm'ün annesi.

<span class="mw-page-title-main">Theodora Kantakuzini</span> Teodora Kantakuzini

Theodora Komnini Kantakuzini III. Aleksios'un imparatoriçe eşi.

Eleni Kantakuzini, Bizans İmparatoru V. İoannis'un imparator eşidir.

Theodora Palaiologina Synadene Konstantin Paleologos ile İrini Komnini Laskarina Branaina çiftinin kızıdır. Babası tarafından Bizans imparatoru VIII. Mihail üvey yeğenidir.

Canihites ailesi, Türkçe: Cancalar, Laz kökenli aristokrat bir ailedir. Pontus'un merkez Haldia bölgesindeki Caniha yerleşiminde yaşamışlardır. Tarihçi Anthony Bryer'a göre, 1355 yılından sonra Canihitesler, Trabzon İmparatorluğu'nun işgali sırasında Kabazites ailesi ile aynı safta yer almışlardır. En tanınmış Canihitesler: Theodore, John, Sevastos, Stephen, Michael ve iki Konstantindi.

Theodora Kantakuzini Megali Komnini, Trabzon imparatoru IV. Aleksios'un İmparatoriçe eşiydi. Çok güzel olduğu söylenen Laonikos Halkokondilis'in vakayinamesine göre, oğlu İoannis Megas Komnenos tarafından Trabzon sarayının protovestiarios'u ile ilişkiye girmekle suçlandı; ancak diğer kayıtlar onu Aleksios ve oğulları arasındaki barışı koruyan sadık ve sevgi dolu bir eş olarak tanımlar. Her iki durumda da, yaşamı boyunca oğlu İoannis Gürcistan'a kaçtı ve Theodora'nın ölümünden sonraya kadar geri dönmedi.

Ciacak Cakeli Trabzon imparatoru II. Aleksios'un imparatoriçe eşi.

Limnia, Karadeniz'in güney kıyı şeridi ve Yeşilırmak Deltasını çevreleyen, Orta Çağ'daki Trabzon İmparatorluğunun en batıdaki Theması (bölgesi) idi. Bölgenin merkezi günümüzde Samsun'un ilçesi Tekkeköy olarak tahmin edilmektedir.

İoannis Lazaropulos, 1364'ten Kasım 1367'ye kadar Trabzon Metropoliti ve dini bir yazardı.

Emir Tacettin veya Taceddin Çelebi, Taceddinoğulları Beyliği'nin kurucusu ve ilk beyidir. Taceddin Bey'in babası Emir Doğanşah adında bir Selçuklu (Türkmen) beyiydi. 1346 veya 1348'de Doğanşah öldü ve yerine Taceddin geçti. Taceddin Bey, başlangıçta Eretna Beyliği'nin tebaası idi. Uzun süre bağımsızlık mücadelesi verdi, Eretna ve Kadı Burhaneddin'e karşı diğer beylerle ittifaklar kurdu. Taceddin Bey 1386'da öldü ve ardından Kadı Burhaneddin beyliğin bir kısmını ilhak etti. Taceddin Bey'in vefatından sonra oğlu Mahmud, bey oldu.

Kuştoğan,, Hacıemiroğulları'nın bilinen en eski reisi olan Çepni-Türkmen liderdi. Kayıtlara ilk kez 1301 yılında Giresun şehrine saldırdığında geçmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.