Eudokia Makrembolitissa
| Eudokia Makrembolitissa | |
|---|---|
| İmparator Romen Diyojen ve karısı Eudokia'ya İsa tarafından taç giydirilmesi (Bibliothèque nationale de France) | |
 | |
| Hüküm süresi | 1059–1071 |
| Önce gelen | Bulgaristanlı Katerin |
| Sonra gelen | Maria Bagrationi |
| Doğum | 1021 |
| Ölüm | 1096 |
| Eş(ler)i | X. Konstantinos Romen Diyojen |
| Çocuk(lar)ı | X. Konstantinos ile: VII. Mihail, Andronikos Dukas, Konstantios Dukas, Anna Dukena, Theodora Anna Dukena Selvo, Zoi Dukena Romen Diyojen ile: Nikiforos Diogenis, Leon Diogenis |
| Hanedan | Dükas Hanedanı |
Eudokia Makrembolitissa (ya da Eudocia Macrembolitissa) (Yunanca: Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα) (d. 1021 – ö. 1096) Bizans İmparatoru X. Konstantinos'un ikinci karısı. 1067 yılında onun ölümünden sonra Romen Diyojen'in karısı olmuştur. Ayrıca Konstantinopolis Patriği I. Mihail Kirularios'un yeğenidir.
Hayatı
Konstantinos ile 1050'den önce bir zaman evlendi. Konstantinos'dan yedi çocuğu oldu, biri çocuk yaşta öldü, ikisi Konstantinos Dukas ve Zoe Dukena, Konstantinos 1059 yılında Bizans İmparatoru olduktan sonra doğmuştur. Konstantin, 1067 yılında öldükten sonra Augusta unvanı alarak Caesar İoannis Dukas ile beraber VII. Mihail ve Konstantinos'un naipliğini almıştır. VII. Mihail ülkeyi yönetecek yeterli yaşta olmasına rağmen, küçük kardeşi ile ortak imparator ilan edilmiş, ülke idaresi ise Eudokia'ya geçmiştir.
Konstantinos ölüm döşeğinde iken, tekrar evlenmeyeceğine dair yemin etmiştir. Romen Diyojen (Romanos Diogenis) Bizans ordusunda yüksek rütbelere yükselmiş ve 1067 yılında Bizans İmparatoru X. Konstantinos Dukas'ın oğullarını imparatorluk tahtından indirmek için hazırladığı bir komplo nedeni ile idam edilmek için hapiste tutuluyordu. Doğu sınırlarında yaşanan istila tehlikesine karşı, İoannis Dukas, Konstantinopolis Patriği VIII. İoannis ve VII. Mihail'ın onayını almadan yeminini bozdu ve 1 Ocak 1068 tarihinde Romen Diyojen ile evlendi ve onu IV. Romanos olarak ortak imparator ilan etti.
Ancak kocasının, savaşçı kişiliği, bağımsızlığı ve zaman geçtikçe onu yönetimden uzaklaştırmasından mutsuz oldu. 1071 yılında Malazgirt Meydan Muharebesi sırasında kocasının Selçuklular tarafından esir alınması ile yönetim tekrar Eudokia ve Mihail'a geçmiştir. Bu, Romanos'un yaşadığı ve Konstantinopolis'e dönmekte olduğu öğrenilene kadar devam etmiştir. İoannis Dukas ve Vareg Muhafızlar tarafından yönetimi Mihail'e bırakıp, manastıra kapanmaya zorlanmıştır.
1078 yılında III. Nikiforos, VII. Mihail'ı tahtan indirdikten sonra, Eudokia yeni imparator tarafından kendisi ile evlenmesi için çağrılmıştır. Ancak bu plan İoannis Dukas'ın muhalefeti nedeniyle mümkün olmamıştır. Eudokia, I. Aleksios'un 1081'de tahta çıkmasından bir zaman sonra rahibe olarak ölmüştür.
Yazmaları
Eudokia, Morların yatağı ya da koleksiyonu anlamına gelen Ἰωνιά isimli bir tarih ve mitoloji sözlüğü derlemiştir. Ön yüzünde, kocası Romen Diyojen'e adreslemiş ve bu çalışmada "tanrıların, erkek ya da kadın kahramanların soyları, onların başkalaşımı (Metamorfoz) ve antik zamanlarda bulunmuş onlar ile ilgili fabllar, hikayeler ve son olarak çeşitli filozofların uyarılarının derlemesidir" diye yazmıştır.
Aile
X. Konstantinos ile olan ilk evliliğinden:
- VII. Mihail, babasını takiben imparator;
- Andronikos Dukas, 1068-1078 döneminde ortak imparator;
- Konstantios Dukas, yak.1060 ile 1078 arasında ortak imparator, ölümü 1081;
- Anna Dukena, rahibe
- Theodora Anna Dukena Selvo, Venedik doçesi Domenico Selvo ile evlendi;
- Zoi Dukena, İmparator I. Aleksios'un kardeşi olan Adrianos Komnenos ile evlendi.
Romen Diyojen ile olan ikinci evliliğinden:
Mihail Psellos, aileye çok yakındı ve Eudokia onu "amca" olarak görürdü. Psellos'a göre Eudokia çok asil, güzel ve entelektüel birisiydi.
Popüler kültürdeki yeri
2021'de TRT 1'de yayınlamaya başlayan Alparslan: Büyük Selçuklu dizisinde Gizem Karaca tarafından canlandırılmaktadır.
Malazgirt 1071 adlı filmde Vildan Atasever tarafından canlandırılmıştır.
Biyografi
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Lynda Garland, Byzantine Empresses: Woman and Power in Byzantium, AD 527-1204. Routledge, 1999.
- Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, (1867).
Birincil kaynak
- Psellos, Mihail, Chronographia.
