İçeriğe atla

Etki başlangıcı

Etki başlangıcı, bir ilacın etkilerinin uygulama sonrasında belirgin hale gelmesi için geçen süredir. Ağız yoluyla alındığında, söz konusu ilaca bağlı olarak bu süre genellikle 20 dakika ile bir saat arasında değişir. Tüttürmek ya da enjeksiyon gibi diğer alım yöntemlerinin etkisini göstermesi saniyeler ya da dakikalar kadar kısa sürebilir. Bununla birlikte, etki başlangıcının belirlenmesi tamamen uygulama yoluna bağlı değildir. İlaç formülasyonu, dozaj ve ilacı alan hasta da dahil olmak üzere belirli bir ilacın etki başlangıcını belirleyen başka faktörler de vardır.

Uygulama yolunun etki başlangıcı üzerindeki etkisi

Bir ilacın farmakolojik etkileri ancak tamamen çözündükten ve kan dolaşımına girdikten sonra ortaya çıkabilir. Ağızdan alınan çoğu ilaç için ilacın yutulması, mideden geçmesi ve ince bağırsağa girmesi gerekir; burada ilaç molekülleri villuslar ve mikrovilluslar aracılığıyla kan dolaşımına girer.[1] Alkol gibi birkaç ilaç midenin astarı tarafından emilir ve bu nedenle ince bağırsakta emilen oral ilaçların büyük çoğunluğundan çok daha hızlı etki etme eğilimindedir. Mide boşalma süresi 0 ila 3 saat arasında değişebilir[2] ve bu nedenle oral yoldan uygulanan ilaçların etki başlangıcında önemli bir rol oynar. İntravenöz uygulama için bu yol çok daha kısadır çünkü ilaç (genellikle zaten çözelti içinde) doğrudan kan dolaşımına verilir.

Kaynakça

  1. ^ Pang, K. Sandy (2003). "Modeling of Intestinal Drug Absorption: Roles of Transporters and Metabolic Enzymes (For the Gillette Review Series)". Drug Metabolism and Disposition. 31 (12). ss. 1507-1519. doi:10.1124/dmd.31.12.1507. PMID 14625347. 23 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2013. 
  2. ^ Bummer, Paul (2012). Gastro Intestinal Tract and Oral Drug Absorption. University of Kentucky. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mide</span> sindirim organı

Mide; kaslardan oluşan, genişleyebilen bir sindirim sistemi organıdır. Mide sözcüğü Türkçeye Arapçadan geçmiştir. Mide anlamında Türkçede aşkazan sözcüğü de mevcuttur. Yemek borusu ile ince bağırsak arasında bulunur. Omurgalılar, derisidikenliler, haşaratlar ve yumuşakçalarda bulunur. Sindirimin ikinci fazında görev yapar. Yiyeceklerin geçici olarak büyük miktarda depolandığı organdır. Rahatlıkla 1.5 litre sıvıyı içinde tutabildiği gibi, maksimum 4 litre sıvı tutma kapasitesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Sildenafil</span>

Viagra, penis sertleşmesi bozukluğuna karşı kullanılan bir ilacın marka ismidir. Pfizer ilaç firması tarafından piyasaya sürülen bu ilacın etken maddesi sildenafil sitrattır. İlaç, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Gıda ve İlaç Dairesi'nin onayını 1998'de almıştır.

Dekonjestan, burun tıkanıklıklarını gidermek için kullanılan geniş bir ilaç sınıfıdır. Birçok farklı ilacı içeren bu sınıf ilaçlar genellikle, nazal yollardaki sümükdokulardaki şişlikleri azaltarak çalışırlar. Bu ajanlar genellikle burundan veya ağızdan (oral) verilerek kullanılırlar. Oral dekonjestanlara örnek olarak psilistin ve fenilefrin verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">İlaç</span> bir sayrılığı iyi etmek ya da önlemek için türlü yollarla kullanılan madde

İlaç ya da em, canlı hücre üzerinde oluşturduğu etki ile bir hastalığın tanısını, iyileştirilmesi veya semptomlarının azaltılması amacıyla tedavisini veya bu hastalıktan korunmayı mümkün kılan, canlılara değişik uygulama yöntemleri ile verilen doğal, yarı sentetik veya sentetik kimyasal preparatlardır. İlaçların tüketimi inhalasyon, enjeksiyon, sigara içme, yutma, derideki bir yama yoluyla emilim, fitil veya dil altında çözünme yoluyla olabilir. Ticari ilaçlar ilaç firmaları tarafından üretilir ve genellikle patentlidir. Etken maddesinin patent süresi dolmuş ve birden çok firmanın üretebildiği ilaçlara ise jenerik ilaçlar denir. İlaçlar uygulama yoluna, kimyasal özelliklerine ve etkilediği biyolojik sistemlere göre sınırlandırılabilir. Daha güvenilir ve geniş kullanım alanına sahip sınıflandırma sistemi ise Anatomical Therapeutic Chemical Classification Systemdir.

<span class="mw-page-title-main">Peptik ülser</span>

Ülser, deri ve mukozaların nekrozlu yangısıdır. Dr. Barry Marshall ve Dr. Robin Warren peptik ülserlerin oluşmasında Helicobacter pylori adı verilen bir bakterinin etkili olduğunu saptamışlar ve bu buluşları nedeniyle 2005 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü almaya hak kazanmışlardır. Peptik ülser hastalığı ve Helicobacter pylori'nin zaman çizelgesi oldukça ilginç bir süreci göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Metamfetamin</span> uyarıcı ilaç

Metamfetamin, merkezî sinir sistemi (MSS) uyarıcısı olan sentetik bir maddedir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ve obezite gibi hastalıkların tedavisinde reçete edilir. Desoxyn ismiyle ilaç piyasasında ABD'de bulunur. Bunun haricinde uyarıcı etkileri sebebiyle yasadışı olarak kullanımı mevcuttur. Kristal ve hap formunda olabilen çeşitleri dünyada birçok ülkede yasa dışı olarak satılmaktadır. Birçok uyarıcı gibi, 6-12 saat süren güçlü bir öfori, dolayısıyla güçlü bir psikolojik bağımlılık yapabilme etkisine sahiptir. Yapısal olarak amfetamine yakın psikoaktif bir maddedir.

<span class="mw-page-title-main">İnsan sindirim sistemi</span> Gastrointestinal Kanal

İnsan sindirim sistemi, gastrointestinal kanal ile dil, tükürük bezleri, pankreas, karaciğer ve safra kesesi gibi sindirime yardımcı organlardan oluşur. Sindirim, yiyeceklerin giderek daha küçük parçalara ayrılması ve bu parçaların vücut tarafından emilmesi ve kullanılmasına kadar süren bir süreçtir. Sindirim süreci üç aşamadan oluşur: sefalik faz, gastrik fazı ve intestinal fazı.

<span class="mw-page-title-main">İnce bağırsak</span> Gastrointestinal sistemde yer alan bir organ

İnce bağırsak, sindirim kanalının mide ile kalın bağırsak arasındaki kısmıdır. Beş yaşından büyük insanlarda boyu 5–6 m arasındadır. Üç kısma ayrılır: duodenum, jejunum ve ileum. Mideden gıdalar duodenuma pilor veya pilorik sfinkter diye adlandırılan bir kas ile girerler. Daha sonra ince bağırsak boyunca peristaltizm olarak adlandırılan kas kasılmaları ile hareket eder.

<span class="mw-page-title-main">İleum</span> ince bağırsağın son kısmı

İleum, memeliler, sürüngenler, kuşlar gibi omurgalı hayvanlarda bulunan ince bağırsağın son kısmıdır. Balıklarda ince bağırsağın bölümleri belli değildir fakat posterior intestine veya distal intestine ileum için kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Belsoğukluğu</span> Neisseria gonorrhoeae bakterisinin neden olduğu döl ve idrar yollarında görülen bulaşıcı hastalık

Belsoğukluğu (Gonore), Neisseria gonorrhoeae bakterisinin neden olduğu, özellikle döl ve idrar yollarını etkileyen, cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların ikinci en bulaşıcı olanıdır; ilk sırayı klamidya enfeksiyonu alır.

<span class="mw-page-title-main">Ekstazi</span> Ekstazi adıyla da bilinen psikoaktif uyuşturucu

3,4-metilenedioksi-N-metilamfetamin (MDMA) veya bilinen adlarıyla ekstazi, XTC, X, bir tür psikoaktif madde. Kimyasal formülü C11H15NO2 şeklindedir.

<span class="mw-page-title-main">Bulantı</span> tıbbi semptom veya durum

Bulantı veya mide bulantısı bazen kusma dürtüsü olarak algılanan yaygın bir huzursuzluk ve rahatsızlık hissidir. Ağrılı olmamakla birlikte, uzun sürmesi halinde zayıflatıcı bir semptom olabilir ve göğüste, karında veya boğazın arkasında rahatsızlık hissi olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uygulama yolu</span> bir ilaç, sıvı, zehir veya başka bir maddenin vücuda alınma yolu

Farmakoloji ve toksikolojide uygulama yolu, bir ilacın, sıvının, zehrin veya başka bir maddenin vücuda alınma yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Kusma</span> mide içeriğinin tipik olarak ağız yoluyla, istemsiz ve zorla dışarı atılması

Kusma, mide içeriğinin ağızdan ve bazen de burundan istemsiz ve güçlü bir şekilde dışarı atılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dişeti büyümeleri</span>

Dişeti büyümeleri, dişler arasında yer alan piramit biçimindeki dişetlerinin büyümesidir.

<span class="mw-page-title-main">Oral uygulama</span>

Oral uygulama, bir maddenin ağız yoluyla alındığı bir uygulama yoludur. Birçok ilaç, örneğin kan dolaşımı yoluyla vücudun farklı bölgelerine ulaşan sistemik bir etkiye sahip olması amaçlandığı için ağızdan alınır.

Deri emilimi, maddelerin deri yoluyla vücuda girebildiği bir yoldur. Soluma, yutma ve enjeksiyon ile birlikte, deriden emilim yolu, ilaç uygulamalarında kullanılabildiği gibi bu yolla zehirli (toksik) maddelere de maruz kalınabilir. Maddelerin deri yoluyla emilimini etkileyen en önemli etmenler, madde konsantrasyonu, temas süresi, ilacın çözünürlüğü ve cildin veya vücudun maruz kalan bölümünün fiziksel durumu olarak bildirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Salbutamol</span> temel ilaç

Salbutamol, akciğerlerdeki orta ve büyük hava yollarını açan bir ilaçtır Hava yolu düz kasının gevşemesine neden olarak çalışan kısa etkili bir β2 adrenerjik reseptör agonistidir. Astım atakları, egzersize bağlı bronkokonstriksiyon ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) dahil olmak üzere astımı tedavi etmek için kullanılır. Ayrıca yüksek kan potasyum düzeylerini tedavi etmek için de kullanılabilir. Salbutamol genellikle bir inhaler veya nebulizer ile birlikte kullanılır, ancak aynı zamanda bir hap, sıvı ve intravenöz solüsyonda da mevcuttur. Solunan versiyonun etkisinin başlangıcı tipik olarak 15 dakikadır ve iki ila altı saat sürer.

<span class="mw-page-title-main">İleus</span> bağırsak peristaltizminin bozulması ile karakterize insan hastalığı; modern dilde genellikle mekanik bağırsak tıkanıklığını hariç tutar

İleus, bağırsağın normal itme kabiliyetinin bozulmasıdır. Peristalsis eksikliğinden veya mekanik tıkanıklıktan kaynaklanabilir. 'İleus' kelimesi Eski Yunanca eileós kelimesinden gelmektedir. 'Subileus' terimi kısmi bir tıkanıklığı ifade eder.