İçeriğe atla

Etimesgut Uçak Fabrikası

THK Etimesgut Uçak Fabrikası, Türk Hava Kurumu'nun bulunduğu arazi üzerine Kayseri Uçak Fabrikası'na destek olması amacıyla 1939 yılında kurulmuş, 1941 yılında faaliyete geçmiştir.[1] Atatürk'ün Cumhuriyet devrimi kapsamında havacılık alanında açılması için çabaladığı fabrikalardan biridir.[2]

THK Etimesgut Uçak Fabrikası 8 milyon TL değerle 14 bin metrekare alana kurulmuştur. 1942 yılında fabrikada 221 teknisyen ve işçi, 113 mühendis çalışmıştır. 1945 yılına gelindiğinde personel sayısı neredeyse 1000 olmuştur.[2] Fabrikada üretilen ilk uçağa THK-1 adı verilmiş, ilk uçuş 7 Haziran 1942 tarihinde Miles Magister tipi uçakla yapılmıştır.[3] Fabrikada kapanana kadar çeşitli uçaklar, yedek parçalar üretilmiş, uçak tamiri yapılmıştır. 1950 yılında fabrika, dış ve iç sorunlar, ekonomik nedenler ve devletin bu gibi projelere ilgi göstermemesinden ötürü kapanmış veya iflas ettirilmiştir.[1][4][5]

Fabrikada THK-1'den THK-15 modeline kadar uçak üretilmiş, THK-16 model uçak tasarlanmış fakat üretilememiştir.[6] Fabrikada üretilen iki motorlu, iki dümenli, ahşap pervaneli ve yarı monokok ahşap gövdeli olan bir adet THK-5 Ambulans Uçağı 1950 yılında Danimarka'ya ihraç edilmiştir. Sonrasında Danimarka ve İsveç sipariş vermek istemiş fakat fabrika MKE Kurumu'na devredildiği için siparişlere cevap verilememiştir.[1]

Fabrikada üretilen uçaklar

  • Miles Magister
  • THK-1
  • THK-2
  • THK-3
  • THK-4
  • THK-5 Ambulans Uçağı
  • THK-5A Turizm Uçağı
  • THK-7
  • THK-9
  • THK-10 Hafif Nakliye Uçağı
  • THK-11 Turizm Uçağı
  • THK-12 Yolcu Uçağı
  • THK-13
  • THK-14
  • THK-15
  • THK-16 Jet motorlu "Mehmetçik" Eğitim Uçağı (tasarlandı fakat üretilemedi)

Kaynakça

  1. ^ a b c Yavuz, İsmail. "THK Etimesgut Uçak Fabrikası 1939-1950" (PDF). 54 (636). TMMOB Makina Mühendisleri Odası. 15 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Mart 2024. 
  2. ^ a b Akçay, Görkem. "Bağımsızlığın Kaybedildiği Yer "THK Etimesgut Uçak Fabrikası"". 15 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2024. 
  3. ^ "THK Etimesgut Uçak Fabrikası'nın ilk uçağı 78 yıl önce bugün havalandı". Savunma Sanayii Dergilik. 7 Haziran 2020. 3 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2024. 
  4. ^ Genç, Özgür (2018). "Türk Hava Kurumu (THK) Etimesgut Uçak Fabrikası". Ankara Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi. 15 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2024. 
  5. ^ Öztürk, Fahrettin (20 Şubat 2024). "THK Etimesgut Uçak Fabrikası nasıl kapatıldı bilmekte fayda var!". 15 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2024. 
  6. ^ Özer, Doğan (2017). "II. Dünya Savaşı Yıllarında Türk Hava Kurumu Etimesgut Uçak Fabrikası (1939-1945)": 23-24. 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türk Hava Kurumu</span> Türkiyede havacılık alanında faaliyet gösteren bir dernek

Türk Hava Kurumu veya kısaca THK, Türkiye'de havacılık sanayisini kurmak; askerî, sivil, sportif ve turistik havacılığın gelişmesini sağlamak için 16 Şubat 1925 tarihinde Mustafa Kemal Paşa'nın emriyle kurulmuş bir dernektir. Atatürk'ün işareti ile kurulduğunda Cevat Abbas Gürer kurucu ve başkan idi ve dernek "Türk Tayyare Cemiyeti" adını taşımaktaydı, 1935 yılında "Türk Hava Kurumu" adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Hereke halısı</span>

Hereke halısı Türkiye'de Kocaeli'ne bağlı bir kıyı şehri olan Hereke'de üretilen halıdır. Çift düğüm tekniği kullanılması ve el yapımı olması onu diğer halılardan farklı kılar. Yapımı yıllar sürebilmektedir. Birinci sınıf İpek kullanılarak örülen halılar saraylarda dekorasyon olarak kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Bugatti</span> Alman Süperspor otomobil şirketi

Bugatti, Volkswagen AG yan kuruluşu olan İtalyan asıllı lüks spor otomobili, performanslı araba, süperspor otomobil, spor otomobil markasıdır. 1909 yılında yüksek performanslı otomobiller üretmek için Ettore Bugatti tarafından Fransa'da Molsheim ilçesinde kuruldu. II. Dünya Savaşı'nın başlamasına kadar dünyanın en prestijli ve hızlı otomobillerinden bazılarını üretmiştir. Savaşın başlaması ile başlayan maddi sorunlar ve Ettore Bugatti'nin oğlunun ölümü sonrasında iflas etmiş ve uçak parçası fabrikası da satılmıştır. 1998 yılında Volkswagen grubu isim haklarını satın alarak Bugatti markasıyla yeniden üretime başlamıştır. Firmanın VW kontrolü altında ürettiği ilk modeli olan Bugatti Veyron, 407 km/s son hıza ulaşabilmektedir ve 1001 beygir gücüne sahiptir. 4 Milyon Euro'luk fiyatıyla seri üretim halindeki en pahalı otomobillerden biridir. Tarihsel olarak bakıldığında da, bilinen şimdiye kadar en yüksek fiyatla satılmış otomobil, sadece 6 adet üretilmiş olan 1926 model "Bugatti Royale" dır. Japonya'da 15 milyon dolara satılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">THK-16</span> Eğitim uçağı

THK-16 diğer adıyla Mehmetçik, 1952 yılında Türk Hava Kurumu tarafından tasarlanan jet eğitim uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nuri Demirağ</span> Türk sanayici (1886–1957)

Memet Nuri Demirağ, Türk iş insanı ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Türk Hava Kurumu Müzesi</span> Ankara, Türkiyede bir müze

Ankara Türk Hava Kurumu Müzesi ya da kısaca THK Müzesi, Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan müzedir. Ankara'da tarihi Paraşüt Kulesi'nin yanında havacılık tarihine, Türk Hava Kurumu'nun çalışmalarına ilişkin belge, fotoğraf ve maketlerin sergilendiği müze 19 Mayıs 2002'de ziyarete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nu.D-36</span> Türk yapımı eğitim ve avcı uçağı

Nu.D-36, Türk eğitim ve avcı uçağı.

Şakir Zümre, Cumhuriyet döneminin ilk sanayicilerinden, iş adamı, hukukçu.

THK-2, tek kişilik, tek motorlu, havada akrobasi yapabilen; Türkiye'de 1944 yılında olası savaş pilotları için gelişmiş eğitmen olarak geliştirilmiş, Etimesgut Uçak Fabrikası'nda üretilmiş bir savaş eğitim uçağıdır. Yapımında, düşük kanat konsol bir eliptik planform kullanılmıştır. Kokpitte tailwheel iniş temel birimleri kapalı olduğundan geriye kanat içine yerleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Etimesgut Havalimanı</span>

Etimesgut Havaalanı, Ankara'nın 10 km batısında yer alan havaalanıdır. Türk Hava Kurumu ve Türk Hava Kuvvetleri tarafından ortaklaşa kullanılmaktadır. Uluslararası Savunma Endüstri Fuarı (IDEF) ve sivil havacılık fuarları (Airshow) bazı yıllarda burada düzenlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">THK-15</span>

THK-15 veya diğer adıyla MKEK-4 Uğur, 1955-1963 yılları arasında Türk Hava Kuvvetleri tarafından kullanılan temel bir eğitici hava aracıydı. Başlangıçta THK-15 olarak geliştilmiş olup uçağın tasarımı, Miles Magister eğitim hava aracı temel alındı ve toplam 57 adet üretildi. Bu uçakların tamamı TuAF uçuş okulunda kullanıldı.

THK-5, Türkiye'de 1945 yılında tasarlanan ve Etimesgut Uçak Fabrikası'nda üretilen iki Gipsy Major motorlu, iki dümenli ambulans uçaktır. İçinde iki pilot, hastalar için iki sedye ve bir sağlık görevlisi taşıyabilecek yer bulunur. Uçağın üretiminde içinde altı kişilik yardımcı ulaştırma sürümü belirlenmişti. Uçağın bir üst modeli olan THK-5A'dan üç prototip yapıldı. 1950 yılında bir adet THK-5 Danimarka'ya satılmıştır. İsveç ve Danimarka tekrar sipariş vermek istese de fabrika kapandığı için ihracat gerçekleşmemiştir.

Türkkuşu, Türk Hava Kurumu (THK) bünyesindeki uçuş okulu. Çeşitli motorlu ve motorsuz hava araçları ile sivil uçuş eğitimi verir. Halihazırda İnönü, Efes, Erzincan ve Karain olmak üzere 4 adet eğitim merkezi vardır.

THK-13, Etimesgut Uçak Fabrikası (THK) tarafından 1940'ların sonlarında Türkiye'de inşa edilen deneysel kuyruksuz bir planördü.

JSC Rostvertol Rostov-na-Donu'da bulunan bir Rus helikopter üreticisi şirketidir. 1 Temmuz 1939'da kuruldu. Rostvertol, 1956'dan beri Mil tasarım bürosu tarafından tasarlanan helikopterler üretiyor ve ağır helikopter üretiminde dünya lideri konumunda yer alıyor.

Ankara Şeker Fabrikası; Ankara'nın Etimesgut ilçesinde bulunan ve sınırları içerisinde bulunduğu mahalleye de ismini vermiş olan bir fabrikadır.

<span class="mw-page-title-main">Türk savunma sanayii</span> Türkiyenin savunma sanayisine genel bakış

Türk savunma sanayii, Türkiye'nin askeri ihtiyaçlarını karşılamak ve savunma yeteneklerini geliştirmek amacıyla ülkenin kendi sınırları içinde üretim, tasarım ve Ar-Ge faaliyetlerini yürüten bir sektördür. Bu sanayi; askeri araçlar, silah sistemleri, iletişim teknolojileri, siber güvenlik ve diğer savunma alanlarındaki ürün ve hizmetleri kapsar. Türk savunma sanayiinin büyümesi, yerli üretimi teşvik etme ve dışa bağımlılığı azaltma hedefleri doğrultusunda stratejik bir öneme sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Fieseler Fi 156 Storch</span>

Fieseler Fi 156 Storch Fieseler tarafından II. Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında inşa edilen küçük bir Alman irtibat uçağıdır. Diğer ülkelerdeki özel pazar için üretimi 1950'li yıllara kadar devam etmiştir. Mükemmel STOL performansı ve 50 km/sa düşük durma hızı ile ününü korumaya devam etmektedir; Fransız yapımı sonraki varyantlar ise genellikle hava gösterilerinde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kayseri Uçak Fabrikası</span> Türkiyenin ilk uçak fabrikası

Kayseri Uçak Fabrikası ya da ilk kuruluş adıyla TOMTAŞ, 1926 yılında Kayseri'de kurulmuş Türkiye'nin ilk uçak fabrikasıdır. Fabrika 1928 yılında çeşitli nedenlerle kapanmış, 1931 yılında tekrar açılmış, 1950 sonrasında çeşitli nedenlerle üretim durmuştur. Kayseri Tayyare Fabrikasının ilk yıllarında 50, 1935 yılından sonra artarak 500-600 kişiye varan istihdam imkanı sağlamıştır. 1948 yılında Fabrikanın işçi sayısı 888'dir. Bunlardan 135 çırak olup %15'i kadından oluşmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Miles Magister</span>

Miles M.14 Magister, İngiliz uçak üreticisi Miles Aircraft tarafından tasarlanan ve üretilen iki kişilik tek kanatlı temel eğitim uçağıdır. Akrobasi yapma yetkisine sahipti.