İçeriğe atla

Etilen oksit

Etilen oksit
Yapı
Yapı
Atom modeli
Atom modeli
Adlandırmalar
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
ECHA InfoCard100.000.773 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 200-849-9
RTECS numarası
  • KX2450000
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1/C2H4O/c1-2-3-1/h1-2H2
  • C1CO1
Özellikler
Molekül formülüC2H4O
Molekül kütlesi44.052 g/mol−1[2]
Görünüm Renksiz gaz
Yoğunluk0.8821 g/cm3[2]
Erime noktası−112.46 °C
Kaynama noktası10.4 °C
Tehlikeler
NFPA 704
(yangın karosu)
Güvenlik bilgi formu (SDS) External MSDS
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Etilen oksit veya oksiran (C2H4O), hafifçe tatlı kokusu olan renksiz, zehirli ve yanıcı bir gazdır. Halkalı bir eter ve en basit epoksittir: bir oksijen atomu ve iki karbon atomundan oluşan üç üyeli bir halkadır. Gerilmiş bir halka olduğu için etilen oksit, halka açılmasıyla sonuçlanan bir dizi katılma reaksiyonlarına kolayca katılır.

Etilen oksit, asetaldehit ve vinil alkol ile izomerik olup endüstriyel olarak etilenin gümüş katalizör varlığında oksidasyonu ile üretilir.

Etilen oksitin tehlikelerinin çoğundan sorumlu olan reaktivitesi de onu faydalı kılar. Etilen oksit, doğrudan evde kullanım için çok tehlikeli ve tüketiciler için genellikle yabancı olmasına rağmen, pek çok tüketici ürününün yanı sıra tüketici dışı kimyasallar ve ara ürünler yapmak için kullanılır. Bu ürünler arasında deterjanlar, koyulaştırıcılar, solventler, plastikler ve etilen glikol, etanolaminler, basit ve kompleks glikoller, poliglikol eterler ve diğer bileşikler gibi çeşitli organik kimyasallar bulunur. Genellikle alternatif malzemelerden daha etkili ve daha az toksik olan polisorbat 20 ve polietilen glikol (PEG) gibi ürünlerin üretimi de dahil olmak üzere çeşitli uygulamaları olan hayati bir ham madde olmasına rağmen, etilen oksitin kendisi çok tehlikeli bir maddedir. Oda sıcaklığında çok yanıcı, kanserojen, mutajen, tahriş edici ve anestezik bir gazdır.[3]

Etilen oksit, hastanelerde ve tıbbi ekipman endüstrisinde, tek kullanımlık plastik şırıngalar gibi ısıya duyarlı alet ve ekipmanların sterilizasyonunda buharın yerini almak için yaygın olarak kullanılan bir yüzey dezenfektanıdır.[4]

Kaynakça

  1. ^ Oxirane | C2H4O – PubChem 2 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Pubchem.ncbi.nlm.nih.gov. 14 Ekim 2017 tarihinde erişilmiştir.
  2. ^ a b Haynes, p. 3.430
  3. ^ Rebsdat, Siegfried and Mayer, Dieter (2005) "Ethylene Oxide" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Wiley-VCH, Weinheim.
  4. ^ McKetta, John J.; Cunningham, William A. (1984). Encyclopedia of Chemical Processing and Design. Vol. 20. CRC Press. p. 309. ISBN 0-8247-2470-4.

Konuyla ilgili yayınlar

  • Haynes, William M. (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics. 92. Boca Raton, Florida: CRC Press. ISBN 1439855110. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Helyum</span> Atom numarası 2, kısaltması He olan element

Helyum, sembolü He ve atom numarası 2 olan kimyasal element. Periyodik cetvelin birinci periyot 8A grubunda yer alan bir gazdır. Kokusuz, renksiz bir gazdır ve yanmaz.

<span class="mw-page-title-main">Oksijen</span> sembolü O ve atom numarası 8 olan kimyasal element

Oksijen atom numarası 8 olan ve O harfi ile simgelenen kimyasal elementtir. Oksijen ismi Yunanca ὀξύς (oxis - "asit", tam anlamıyla "keskin", asitlerin acı tadı kastedilir) ve -γενής (-genēs) ("üretici", tam anlamıyla "sebep olan şey") köklerinden gelmektedir, çünkü isimlendirildiği zamanlarda tüm asitlerin oksijen içerikli olduğu sanılırdı. Standart şartlar altında, elementin iki atomu bağlanarak çok soluk mavi renkte, kokusuz, tatsız, diatomik yapıdaki, O2 formülüne sahip dioksijen gazını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Etilen</span> Alken sınıfının iki karbonlu üyesi, bitkisel bir hormon

Etilen (eten), alken sınıfından renksiz bir gaz. Doymamış hidrokarbon olup, karbonlar arasında, çift bağ vardır. Formülü C2H4, kaynama noktası -103,7 °C, erime noktası -169,2 °C ve yoğunluğu 1.178 kg/m3 olan yanıcı bir gazdır. Etilen, suda orta derecede çözünür. Fakat alkol, eter, aseton ve benzende çok çözünür. Etilenin reaksiyon verme kabiliyeti oldukça yüksektir. Halojenlerle, sülfürik asit ve diğer çift bağ ile reaksiyon verebilen maddelerle hemen reaksiyon verdiği gibi polimer polietileni meydana getirir. % 3 ile % 34 oranında etilen ihtiva eden hava karışımı patlayıcıdır. Toksik etkisi azdır, fakat çok yüksek dozu şuursuzluk (bilinç kaybı) meydana getirir.

<span class="mw-page-title-main">Alkol</span> karbon atomuna doğrudan bir -OH grubunun bağlı olduğu organik bileşiklere verilen genel ad

Alkol, karbon atomuna doğrudan bir -OH (hidroksil) grubunun bağlı olduğu organik bileşiklere verilen genel ad. Genel formülü CnH2n+1OH olan mono alkoller, alkollerin önemli bir sınıfıdır. Bunlardan etanol (C2H5OH), alkollü içeceklerde bulunan türüdür. Genellikle alkol kelimesi ile etanol kastedilir ki yeni fermente olmuş birada etanol oranı %3-5 arasında iken şarapta %12-15 arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Etanol</span> kimyasal bileşik

Etanol ya da etil alkol, renksiz, hoş kokulu ve yanıcı, hafif bir sıvıdır. Alkollü içeceklerde kullanılan tek alkol türüdür. Ayrıca çözücü olarak da kullanılır. Kimyasal formülü C2H5OH olup kısaca EtOH olarak da yazılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Fenol</span>

Fenol, benzen halkasına hidroksil bağlanmasıyla oluşan kimyasal bileşiktir. Saf hâlde, renksiz veya beyazdan hafifçe pembeye çalan renkte kristal katı şeklindedir. Tatlımsı, buruk bir kokuya sahip fenollerin tespit limiti havada 40 ppb, suda ise 1-8 ppm'dir. Suya kıyasla çok yavaş buharlaşır, suda orta dereceli bir çözünürlüğe sahiptir ve oldukça yanıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kalsiyum oksit</span>

Kalsiyum oksit (CaO) ya da sönmemiş kireç geniş bir kullanım alanı bulunan bir çeşit kimyasal bileşiktir. Beyaz renkli, aşındırıcı ve alkalik bir katıdır. Sanayide kireç taşlarını yüksek sıcaklıklarda eriterek karbondioksidin uzaklaştırılmasıyla elde edilir. Suyla reaksiyona girerse oksitlenir ve kalsiyum hidroksidi oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Dietil eter</span>

Dietil eter, (IUPAC adı etoksietan) kısaca eter olarak da bilinen (C2H5)2O formülüne sahip berrak, renksiz, uçucu, kolay yanan ve parlayabilen, oda sıcaklığında sıvı hâlde bir bileşiktir. Kaynama noktası düşük olup hoş, karakteristik bir kokusu vardır. Toksisitesi çok düşüktür. Eterler olarak bilinen kimyasal bileşik sınıfının en çok tanınan üyesidir. Bütanolün izomeridir. Yapısı bir oksijene iki etil grubunun bağlanması ile oluşur ve CH3-CH2-O-CH2-CH3 şeklindedir. Çözücü olarak çokça kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Hermann Staudinger</span> Nobel Kimya Ödülü sahibi Alman kimyager

Hermann Staudinger, plastiklerle ilgili çalışmaları sebebiyle 1953 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü almış olan Alman kimyager.

<span class="mw-page-title-main">SABIC</span>

SABIC Suudi Arabistan'da yer alan dünyanın en büyük petrol yan ürünleri üreten ve işleyen şirketlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">İzopropil alkol</span>

İzopropil alkol (IUPAC ismi: propan-2-ol), CH3CH(OH)CH3 (bazen i-PrOH şeklinde de temsil edilir) kimyasal formülüne sahip organik bileşik. Renksiz ve yanıcıdır. Güçlü bir kokusu vardır. Alkol karbon atomunun diğer iki karbon atomuna ve propil grubunun hidroksil grubuna bağlı olduğu bu bileşik -bazen (CH3)2CHOH şeklinde de gösterilir- ikincil alkolün en basit örneğidir. 1-propanol'ün yapısal izomeridir. Evsel ve endüstriyel alanda çeşitli kullanımları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Etilen glikol</span>

Etilen glikol ya da 1,2-etandiol, (CH2OH)2, bir diol türüdür. Esas olarak iki amaçla, poliester elyaf üretiminde hammadde olarak ve antifriz formülasyonları için kullanılır. Kokusuz, renksiz, viskoz, tatlı tada sahip olup orta düzeyde toksiktir.

<span class="mw-page-title-main">Berilyum oksit</span>

Berilyum oksit (BeO), renksiz katı inorganik bir bileşiktir. Elmas haricinde diğer metal olmayan malzemelere göre daha yüksek bir ısı iletkenliğine sahip olan berilyum oksit, çoğu metalinkini aşan dikkate değer bir elektrik izolatörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Dow Chemical Company</span> Amerikalı kimyasal şirketi

Genelde Dow olarak adlandırılan Dow Chemical Company, Midland, Michigan, ABD merkezli ve birleşmiş olan DowDuPont şirketinin öncüsü olan bir Amerikan çok-uluslu kimyasal şirketidir. Dow, 1897'de Michigan Midland'da tuzlu su altında tuzlu hâlde bulunan bromu çıkarmak için yeni bir yöntem icat eden kimyager Herbert Henry Dow tarafından kuruldu. 1 Eylül 2017'de, DowDuPont'u oluşturmak için DuPont ile birleşti. Mart 2018'de Jeff Fettig'in 1 Temmuz 2018'de DowDuPont'un yönetim kurulu başkanı ve Jim Fitterling'in 1 Nisan 2018'de Dow Chemical'ın CEO'su olacağı açıklandı. 2017 yılında birleşmeden önce, dünyanın en büyük ikinci kimyasal üreticisi ve pazar kapitalizasyonuna göre dünyanın en büyük üçüncü kimyasal firmasıydı. 2014 yılında kimyasal üretimde dünyada ikinci sırada yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">1-Bütin</span> kimyasal bileşik

1-Bütin ya da etilasetilen, büt-1-in, etiletin, UN 2452, C4H6 kimyasal formülüne sahip son derece yanıcı ve reaktif bir alkindir. Organik bileşiklerin sentezinde kullanılır. Renksiz bir gaz olarak oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Nitröz oksit</span> kimyasal bileşik

Nitröz oksit, N2O formülüne sahip, diazot monoksit ve azot protoksit de denen, anestezide kullanılan bir gazdır. Güldürücü gaz (İngilizcede laughing gas denir, Türkçeye bazen gülme/kahkaha gazı diye çevrilir) olarak da bilinmektedir. Oda sıcaklığında renksiz, yanıcı olmayan bir gaz olmakla beraber yüksek sıcaklıklara çıkarıldığında moleküler oksijene benzer bir şekilde güçlü bir yakıcı madde olarak davranır. Suda çözünebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Piridin</span> Kimyasal bileşen

Piridin, C5H5N kimyasal formüllü, bazik bir heterosiklik organik bileşiktir. Yapısal olarak benzen ile ilişkilidir, bir metin grubu (=CH−) bir nitrojen atomu ile değiştirilir. Kendine özgü, hoş olmayan balık benzeri bir kokuya sahip, oldukça yanıcı, zayıf alkali, suda çözünür bir sıvıdır. Piridin renksizdir, ancak eski veya saf olmayan numuneler sarı renkte görünebilir. Piridin halkası, tarım kimyasalları, farmasötik ürünler ve vitaminler dahil olmak üzere birçok önemli bileşikte ortaya çıkar. Geçmişte piridin, kömür katranından üretilmiştir. Bugün dünya çapında yılda yaklaşık 20.000 ton ölçekte üretilmektedir.

Kemofobi kimyasal madde korkusudur. Bazı kimyasalların yol açtığı potansiyel kötü olaylar, kişiye zarar verme düşüncesi ve kansere yol açma ihtimalleri nedeniyle bu korku ortaya çıkmaktadır. "Doğal" ve "kimyasal içermez" gibi etiketlere sahip tüketici ürünleri, tüketicilere "daha güvenli" bir alternatif gibi görünen bir şey sunar, bu da "kimyasalların" doğal olmadığı ve tehlikeli olduğu yönündeki yanlış algıyı güçlendiriyor.

<span class="mw-page-title-main">Klor triflorür</span>

Klor triflorür, formülü ClF3 olan interhalojen bir bileşiktir. Zehirli, aşındırıcı ve aşırı reaktiftir. Gaz hâlindeyken renksizken sıvı hâlindeyken solgun yeşilimsi sarı renktedir. Yarı iletken sanayiinde, nükleer yakıtların yeniden işlenmesinde, roket itici yakıtlarında ve diğer endüstriyel alanlarda kullanılır. Benzen, toluen, eter, alkol, asetik asit, hekzan gibi çözücüler ile reaksiyona girer. Karbon tetraklorürde çözünür ancak yüksek konsantrasyonlarda patlayıcı olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Gümüş oksit</span>

Gümüş oksit, Ag
2
O
formülüne sahip inorganik bileşiktir. Diğer gümüş bileşiklerini hazırlamak için kullanılan siyah veya koyu kahverengi bir tozdur.