Blok zinciri, blokzincir ya da özgün İngilizce tabiriyle blockchain, kriptografi kullanılarak bağlanan ve güvenli hale getirilen, bloklar adı verilen, sürekli büyüyen bir kayıt listesidir.
Ethereum, ERC-20 kod sistemi sayesinde birçok kripto para biriminin altyapısını oluşturan merkeziyetsiz ve açık kaynak kodlu bir blok zinciridir. Ethereum blok zincirinin kurumsal kripto para birimi ise Ether'dir. Ether, Bitcoin'den sonra en büyük piyasa değerine sahip sanal paradır.
Hisse ispatı, (PoS) bir kripto para blok zinciri ağının dağıtık fikir birliğine ulaşmayı amaçladığı bir algoritma türüdür. PoS tabanlı kripto para birimlerinde, bir sonraki bloğu oluşturan, rassal seçim ve zenginliğin ya da yaşın çeşitli kombinasyonları yoluyla seçilir. Aksine, bitcoin gibi emek ispatınadayanan kripto paraların algoritması, madencilik kullanır. Yani, kayıtları (transaction) doğrulamak ve yeni bloklar oluşturmak için yoğun hesaplamalı bulmacaların çözümünü gerektirir.
Kripto para veya kısaca kripto, bir değişim aracı olarak çalışmak üzere, işlemleri güvence altına almak için matematiğin bir dalı olan kriptografi kullanılarak tasarlanmış bir dijital unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal dövizdir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir.
Kripto para cüzdanı, internet üzerinde bir dijital para olarak kabul edilen Bitcoin ile hayatımızda yerini almıştır. Kripto para cüzdanları, halka açık ve özel anahtarları depolayan, kripto para transferine izin veren fiziksel, yazılım veya donanım araçlardır. Halka açık anahtar, tıpkı bankalar aracılığı ile verilen IBAN benzeri, kullanıcıların ödeme kabul etmek için kullanabileceği rakam ve sayılardan oluşan bir adrestir. Halka açık ve özel anahtarlar, blokzincir üzerinde bir kullanıcı hesap kimliğidir. Bu kimlik sayesinde kişiler P2P eşler arası iletişim sağlayarak birbirlerine dijital varlık (para) olarak bilinen Bitcoin vb. diğer kripto para transferlerini gerçekleştirebilir. Özel anahtar, yazılım cüzdanlar ve donanım cüzdanlar gibi farklı kripto para cüzdanı türlerinde depolanır. Bu cüzdanlar kullanıcının özel anahtarı ile blok zincir üzerinde transfer işlemlerini gerçekleştirmesini sağlar. Bitcoin ağında onaylanan transferleri geri çevirmek mümkün değildir. Ancak henüz madenciler tarafından onaylanmamış transferler daha yüksek transfer ücreti ile çifte harcama yapılarak geri çevrilebilir.
Monero (XMR), Nisan 2014'te oluşturulmuş, takas edilebilirlik ve merkeziyetsiziliğe odaklanan açık kaynaklı bir kripto paradır. Monero, herkesin işlem yayını ve gönderimi gerçekleştirebildiği lakin bu işlemlerin hiçbir dış gözlemci kaynak tarafından kaynak, miktar yahut hedef bakımından gözlemini yapamadığı perdelenmiş bir halka açık işlem kütüğü kullanır. Monero, yeni madeni paralar çıkarmak, ağları güvence altına almak ve işlemleri doğrulamak için madencileri teşvik eden bir İş Kanıtı mekanizması kullanır.
Airdrop, bir kripto para belirteci veya paranın, genellikle ücretsiz olarak çok sayıda dijital cüzdana dağıtılmasıdır. Airdrop'lar öncelikle dikkat çekmenin ve yeni takipçiler kazanmanın bir yolu olarak uygulanmakta, bu da daha büyük bir kullanıcı tabanı ve daha geniş bir para kullanımı ile sonuçlanmaktadır.
Bitcoin çatalları, bitcoin ağının protokolündeki değişiklikler veya "iki veya daha fazla blok aynı blok yüksekliğine sahip olduğunda" meydana gelen durumlar olarak değişken olarak tanımlanmaktadır. Bir çatal, kuralların geçerliliğini etkiler. Çatallar, genellikle bir blok zincirine yeni özellikler eklemek, bilgisayar korsanlığı veya yıkıcı hataların etkilerini tersine çevirmek için yapılır. Çatalların çözülmesi için fikir birliği gerekir, yoksa kalıcı bir bölünme ortaya çıkar.
Cardano, akıllı sözleşmeler için halka açık bir blockchain platformu çalıştırmayı amaçlayan bir kripto para birimi ağı ve açık kaynaklı bir projedir. Cardano'nun dahili kripto para birimine ADA denir. Projenin gelişimi Zug, İsviçre merkezli Cardano Vakfı tarafından denetlenmektedir.
Kripto-anarşizm büyük dalgalar ile yayılan ve dünyadaki birçok değişikliğe rağmen kendi içinde simule edilen bir fx trade sistemidir. Anarşizmin bilişim yöntemleri aracılığıyla uygulanmasıdır.
TRON, TRX olarak bilinen, sisteme özgü bir kripto para birimine dayalı, Blockchain tabanlı merkezi olmayan bir işletim sistemidir.
Akıllı sözleşmeler anonim taraflar arasındaki işlemleri ve anlaşmaları güvenilir ve tutarlı bir şekilde yürütülebilen, geriye dönük değişimin mümkün olmadığı bilgisayar programlarıdır. Merkezi otoriteye, yasal sisteme veya harici icra mekanizmasına ihtiyaç duymamaktadır Akllı sözleşmeler aracı kurum ve kuruluşları ortadan kaldırdığı için hızlı ve düşük maliyetlidir. Yazılımsal algoritmalar ile şifrelenip dağıtık defterlerde tutulduğu için yüksek güvenliklidir. Akıllı sözleşmeler blok zinciri kavramından ayrı düşünülemezse de ilk olarak 1990'ların başında avukat ve kriptoloji uzmanı Nick Szabo tarafından geliştirilmiştir. Madeni veya kağıt para ile çalışan ve temelde bir takas sözleşmesi amacı üzerine kurulmuş otomat makineleri, akıllı sözleşmelerin atası olarak bilinir. Blok zincirlerine gömülü olan akıllı sözleşmeler, bir anlaşmanın sözleşme şartlarının güvenilir üçüncü tarafın müdahalesi olmadan otomatik olarak uygulanmasını sağlar. Bitcoin ilk kripto para olması dolayısıyla basit akıllı sözleşmelerin de ilk örneğidir. Fakat yapısı gereği bitcoin sadece para transferi amacıyla kullanılmaktadır. Ethereum akıllı sözleşmeleri bu noktada Bitcoinden ayrılır. Ethereum blok zinciri üzerinde daha farklı bir algoritmik yol izleyerek birçok amaca hizmet edebilecek akıllı sözleşmeler geliştirmede öncü olmuştur.
Kripto para, işlemleri güvenceye almak için kriptografi yani şifreleme kullanan, çalışma şekli nakite alternatif bir değişim aracı olarak tasarlanmış bir dijital varlık, bir sanal unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal döviz’dir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir. Kripto para birimleri geleneksel anlamda para birimi olarak kabul edilmez ve bunlara emtia, menkul kıymetler ve para birimleri olarak sınıflandırma da dahil olmak üzere çeşitli işlemler uygulanmış olsa da, kripto para birimleri genellikle ayrı bir varlık sınıfı olarak görülür. Ancak, geleneksel para birimlerine kıyasla, kripto paralar, altın veya gümüş gibi fiziksel bir mal tarafından desteklenmez ve değerleri, kullanıcı ve yatırımcıların kabul ve kullanım seviyelerine ve piyasa koşullarına göre belirlenir.
MetaMask Ethereum blok zinciri ile etkileşim kurmak için kullanılan bir kripto para cüzdanıdır. Kullanıcıların, daha sonra merkeziyetsiz uygulamalarla etkileşim kurmak için kullanılabilecek bir tarayıcı eklentisi veya mobil uygulama aracılığıyla Ethereum cüzdanlarına erişmelerine olanak tanır. MetaMask, Ethereum tabanlı araçlara ve altyapıya odaklanan bir blok zinciri yazılım şirketi olan ConsenSys Software Inc. tarafından geliştirilmiştir.
Namecoin orijinal olarak bitcoin yazılımından çatallanan bir kripto para birimidir. Bitcoin kodunu temel alır ve aynı çalışma kanıtı algoritmasını kullanır. Bitcoin gibi, 21 milyon jetonla sınırlıdır.
Blok zincirinde çatal kavramı çeşitli şekillerde tanımlanır:
- "Bir blok zinciri ileriye doğru iki potansiyel yola ayrıldığında ne olur"
- "protokolde bir değişiklik" veya
- "iki veya daha fazla blok aynı blok yüksekliğine sahip olduğunda ortaya çıkan" durum
Gridcoin BOINC ağında gerçekleştirilen açık kaynaklı bir kripto para birimidir. bir dizi alanı kapsayan 30'dan fazla bilim projesine ev sahipliği yapan dağıtılmış bir bilgi işlem platformudur. 16 Ekim 2013'te Rob Halförd tarafından oluşturuldu. Gridcoin-Research uygulaması, Bitcoin ve Peercoin'in bir çatalı olarak oluşturuldu ve MIT Lisansı altında lisanslandı. Kullanıcı arayüzü için Qt 5'i kullanılıyor.
Kripto Para Karıştırıcı, kullanıcıların gizliliklerini korumak için kripto paralarını diğer kullanıcılarla karıştırmasına izin veren yazılım veya hizmetlerden oluşan çözümlerdir. Kripto paraları karıştırarak, Bitcoin adresleri ve gerçek dünya kimlikleri arasındaki bağları gizlemek ise mümkün.
Worldcoin, San Francisco ve Berlin merkezli Tools for Humanity tarafından geliştirilen bir iris biyometrik kripto para birimi projesidir. 2019 yılında OpenAI CEO'su Sam Altman, Max Novendstern ve Alex Blania tarafından kurulan VC Andreessen Horowitz tarafından desteklenmektedir.
Tornado Cash, Ethereum Sanal Makinesi uyumlu ağlarda çalışan açık kaynaklı, gözetimsiz, tamamen merkezi olmayan bir kripto para karıştırıcıdır. Bu servis, potansiyel olarak tanımlanabilir veya "lekeli" kripto para fonlarını diğerleriyle karıştırarak, fonun orijinal kaynağına giden izi gizleyen bir hizmet sunar. Bu, tüm işlemlerin varsayılan olarak kamuya açık olduğu EVM ağlarında kullanılan bir gizlilik aracıdır.
