İçeriğe atla

Ethem Paşa

Edhem Paşa
Müşir Edhem Paşa
Lakabı"Gazi"
Doğum1844
İstanbul
Ölüm17 Aralık 1909 (65 yaşında)
Mısır
Defin yeriEyüp Mezarlığı, İstanbul
Bağlılığı Osmanlı İmparatorluğu
Hizmet yılları1863-1909
RütbesiMüşir
KomutasıGriviça Mevki Komutanı, Kosova Valisi, Üsküp Valisi, Beyrut Valisi, Adana ve Havalisi Umum Komutanı, Alasonya Ordusu
Çatışma/savaşları1876-1877 Osmanlı-Sırp Savaşı, 93 Harbi, 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı
ÖdülleriMurassa İmtiyaz Nişanı
1877 Plevne Savunması'ndan sonra Edhem Paşa tarafından teslim edilen kılıç.

Ethem Paşa (Osmanlıca: ادهم پاشا) (d. 1844, İstanbul - ö. 17 Aralık 1909, İstanbul), Türk asker ve devlet adamı. 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'nda Osmanlı Orduları Başkomutanı, 1909 yılında 2 hafta süreyle Harbiye Nazırı olarak görev yaptı.[1]

Hayatı

Babası gümrük memuru Mustafa Ferhad Efendi'dir. 1861 yılında Mekteb-i Fünun-ı İdâdiye'den, 1863 yılında Mekteb-i Harbiye'den Mülâzım-ı sânî rütbesiyle mezun oldu. Piyade mülâzımlığıyla askerî hizmete girdikten sonra II. Abdülhamid'in maiyeti arasında yer aldı. Harbiye Nazırı yaverliğinde bulundu. Rumeli ve Sırbistan'da çeşitli askerî görevler yaptı. 1876-1877 Osmanlı-Sırp Savaşı'nın ardından 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'na Miralay rütbesiyle katıldı ve Gorni Dubnik Muharebesi'nde başından yaralandı. Plevne Savunması sırasında Griviça Mevki Komutanlığı'nda bulundu ve başarılarından dolayı Mirliva rütbesine terfi ettirildi ve bu suretle Paşa oldu.[1]

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra Ferik rütbesiyle Kosova ve Üsküp valiliklerine getirildi. Arnavutluk'ta çıkan karışıklıklar sırasındaki etkili tedbirleri ve icraatları ile dikkatleri üzerine topladı. Üsküp'ten sonra Beyrut valiliğine tayin edildi, ardından Adana ve Havalisi Umum Komutanlığı'na getirildiyse de padişah II. Abdülhamid'i öfkelendiren bir hareketi üzerine kumandan olarak Halep'e gönderildi. Havran Olayı'nda Dürzîlere, Zeytun İsyanı'nda ise Ermenilere karşı kullanılan askerî kuvvetin kumandanlığını yaptı. Girit'te komutanlığı sırasındaki davranışlarıyla olayların yatıştırılmasında rol oynadı ve Kostaki Antopulos Paşa'nın adada asayişi sağlamasında yardımcı oldu. 1895 yılında Girit'te gösterdiği hizmetlerinden dolayı Müşir rütbesine terfi ettirildi.[1]

1897 Osmanlı-Yunan Savaşı başlayınca II. Abdülhamid tarafından Alasonya Ordusu Komutanlığı görevinden alınarak Osmanlı Orduları Başkomutanlığı görevine atandı. Diğer kıdemli paşalar dururken başkomutanlığa atanması gerek yurt içinde gerekse yabancı ülkelerde sürpriz olarak değerlendirildi. Emrindeki Osmanlı Orduları ile Yunanistan'a karşı savaş ilan edilmesinin ertesi günü (18 Nisan 1897) Milona Geçidi'nde Yunan Orduları'nı mağlup ederek 25 Nisan'da Larisa'yı, 12 Mayıs'ta Tırhala'yı ele geçirdi. 17 Mayıs'ta Dömeke Muharebesi'nde Yunan Orduları'nı bir kez daha büyük bir bozguna uğrattı. Alman kurmayların altı ayda geçilemez diye rapor verdikleri Thermopylae Geçidi'ni 24 saatte aşarak Yunanistan'ın başkenti Atina'ya doğru ilerlemeye başladı. Savaşların başından beri elde ettiği başarıların yanında gösterdiği sadakat ve cesaretinden dolayı Padişah II. Abdülhamid tarafından "Gazi" unvanına lâyık görüldü ve Murassa İmtiyaz Nişanı ile taltif edildi.[1]

1 Aralık 1909 tarihli Servet-i Fünun dergisinde Ethem Paşa
Gazi Ethem Paşa'nın Eyüp Sultan Türbesi kapısına yakın bir konumda bulunan anıt mezarı (Mart 2022)

Bu başarılardan sonra askerî teftiş komisyonu başkanı iken II. Meşrutiyet'in ilanı ile 1908 yılında Meclis-i Âyân azalığına getirildi. Hastalığına rağmen II. Abdülhamid tarafından 31 Mart İsyanı'ndan (13 Nisan 1909) bir gün sonra kurulan Ahmed Tevfik Paşa kabinesinde harbiye nazırlığına tayin edildi. Askerlerin Hareket Ordusu'na karşılık vermeden silâhı bırakmalarında büyük gayretleri görüldü. Bu görevinde ancak iki hafta kalabildi. Sağlığı bozulduğundan Mısır'a gitti ve çok geçmeden 17 Aralık 1909 tarihinde orada öldü. Cenazesi İstanbul'a getirilerek Eyüp'te defnedildi.[1]

Fotoğraf galerisi

  • Gazi Edhem Paşa'nın Eyüp'teki mezar taşı.
    Gazi Edhem Paşa'nın Eyüp'teki mezar taşı.
  • Ethem Paşa'nın cenaze töreninden.
    Ethem Paşa'nın cenaze töreninden.
  • Ethem Paşa'nın cenaze töreninden.
    Ethem Paşa'nın cenaze töreninden.
  • Ethem Paşa'nın cenaze töreninden.
    Ethem Paşa'nın cenaze töreninden.
  • Ethem Paşa'nın cenaze töreninden.
    Ethem Paşa'nın cenaze töreninden.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e Mehmet Metin Hülâgü, TDV Diyanet İslam Ansiklopedisi, "Gazi Edhem Paşa", c. 13, s. 449, Ankara 1996.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">V. Mehmed</span> 35. Osmanlı padişahı (1909–1918)

V. Mehmed ya da Mehmed Reşad, Osmanlı İmparatorluğu'nun 35. padişahı ve 114. İslam halifesi.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Edhem Paşa</span> 194. Osmanlı sadrazamı

İbrahim Edhem Paşa 19. yüzyılda yaşamış Osmanlı Devleti'ne 5 Şubat 1877 - 11 Ocak 1878 arasında sadrazamlık, hükûmet nazırlığı, Şura-yı Devlet reisliği ve büyükelçilik gibi birçok yüksek kademe görevlerde hizmet vermiş bir devlet adamıydı.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet İzzet Furgaç</span> 215. Osmanlı sadrazamı

Ahmed İzzet Paşa ya da Soyadı Yasası sonrası Ahmet İzzet Furgaç, I. Dünya Savaşı'nın son günlerinde sadrazamlık yapmış, Arnavut asıllı Osmanlı asker ve devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ali Rıza Paşa (sadrazam)</span> 217. Osmanlı sadrazamı

Ali Rıza Paşa ya da Düztaban Ali Rıza Paşa, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında Harbiye Nazırı ve Bahriye Nazırı, Ayan Meclisi üyesi ve 2 Ekim 1919 - 3 Mart 1920 tarihlerinde VI. Mehmed saltanatında ve İstanbul'un işgal altında bulunduğu dönemde Sadrazamlık görevlerinde bulunmuş bir devlet adamı, Osmanlı müşiri.

<span class="mw-page-title-main">Colmar von der Goltz</span> Osmanlı ve Alman ordularında mareşal rütbesiyle görev yapmış Alman subay

Wilhelm Leopold Colmar Freiherr von der Goltz, Osmanlı'daki namıyla "Goltz Paşa",, Osmanlı ve Alman ordularından mareşal rütbesi sahibi Alman subay.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Muhtar Paşa</span> 211. Osmanlı sadrazamı

Ahmed Muhtar, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın Kafkasya cephesi komutanı, asker, gök bilimci, yazar, eğitimci ve devlet adamıydı. 1912 yılında kısa bir süreyle Osmanlı Devleti'nin sadrazamlığını da yapmıştır. Darüşşafaka Cemiyeti'nin kurucularındandır.

Müşîr, Osmanlı Devleti'nin son dönemi ve Türkiye'nin ilk yıllarında kullanılan, günümüzdeki en yüksek askerî rütbe olan mareşale denk olan rütbe.

<span class="mw-page-title-main">Zeki Kolaç</span> Türk asker

Halepli Zeki Paşa, Zeki Baraz Kolaç (Kılıçoğlu) veya Zeki Kolaç ) veya Mehmet Zeki Baraz, Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Ordusu'nun Balkanlar'da görevli müşirdir.

<span class="mw-page-title-main">İzzettin Çalışlar</span> Türk asker ve siyasetçi

İzzettin Çalışlar, Türk asker ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Avni Zaimler</span> Türk asker ve siyasetçi

Hüseyin Avni Paşa Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Rami Paşa</span>

Hasan Rami Paşa Osmanlı Donanması'nda 1897 - 1908 yılları arasında Donanma Komutanı, 1903-1908 yılları arasında da Bahriye Nazırlığı yapmış Türk amiral.

<span class="mw-page-title-main">Hasan İzzet Paşa</span> Türk asker

Hasan İzzet Paşa, Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">Gazi Osman Paşa</span> Osmanlı Türk milli kahramanı

Osman Nuri Paşa, Osmanlı Ordusu'nda askerlik görevi boyunca birçok savaşta başarılı sonuçlar almış, Plevne Muharebeleri'ndeki üstün savunmasının ardından Sultan II. Abdülhamid tarafından "Gazi" unvanına layık görülmüş, o günden bugüne Gazi Osman Paşa olarak da anılan Türk askerdir.

<span class="mw-page-title-main">Deli Fuad Paşa</span>

Fuad Paşa Çerkes asıllı Türk asker. Ataklığı ve düşündüklerini çekinmeden söylemesi nedeniyle Müşir Deli Fuad Paşa olarak da bilinir. Beşiktaş Jimnastik Kulübü kurucuları arasındadır.

Ömer Rüşdü Paşa, Türk asker. Osmanlı Devleti'nde Harbiye Nazırlığının kurulmasından sonra ilk Harbiye Naziri. Ayan Meclisi üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Rıza Paşa</span>

Mehmed Rıza Paşa Osmanlı askeri. II. Abdülhamid döneminde 17 yıl Serasker olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Ziya Kutnak</span> Osmanlı eski jandarma askeri

Ziya Kutnak (1870-1940), Hicaz valisi Çürüksulu Osman Nuri Paşa’nın oğludur. 1870 senesinde İstanbul’da doğdu.

<span class="mw-page-title-main">Ali Fuat Erden</span> Türk asker

Ali Fuat Erden Türk asker. 1931-1943 yılları arasında Harp Akademileri Komutanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Derviş İbrahim Paşa</span> Osmanlı asker ve devlet adamı

Derviş İbrahim Paşa ya da Lofçalı İbrahim Derviş Paşa, Osmanlı asker ve devlet adamıdır. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Batum limanından Müslüman Gürcüleri zorla göç ettirmesiyle tanınır.

Kâzım Alpan, Osmanlı askeri. II. Abdülhamid devrinin ordu komutanlarından olup, dönemin en uzun süre yaşamış müşiridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.