Etem Çalışkan
Etem Çalışkan, (d. 1928, Göçük, Tarsus), Türk ressam, grafiker, kaligraf.
Yeni yazı ile hat yapan Etem Çalışkan, Türkiye'de ders kitaplarında yer alan Gençliğe Hitabe ve İstiklal Marşı'nın yazımını yapan kişidir; fonda yer alan meşhur Atatürk portresinin de çizeridir.[1] Anıtkabir'in inşası sırasında kitabelerin yazılmasında emeği geçen sanatçının en önemli çalışmaları arasında Kur'an'ın Türkçe mealini yeni yazı ile yazması; Nutuk'u kaligrafik olarak iki cilt halinde yazması yer alır.
Eğitimi ve sanat hayatı
1928'de Tarsus'un Göçük köyünde dünyaya geldi.[2] İlk ve orta öğreniminin Mersin'de tamamladı.
Yüksekögrenimini İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi afiş bölümünde yaptı. Sabri Berkel'den desen, Emin Barın'dan yazı, Namık Bayık'dan afiş ve grafik dersleri aldı.
Akademideki öğrenciliği sırasında, Anıtkabir'deki yazıtların yazılmasında Emin Barın'a yardımcı oldu.[3]
1954 yılında öğrenciliği sürerken Yapı Kredi Bankası'nın 10. yıl afişi, şükran belgeleri, diplomaları, madalyalarını yaptı. Aynı yıl Yeni Sabah gazetesinde ressam ve kaligraf olarak gazeteciliğe başladı. İlk işi, gazete için Jane Eyre filminin fotoğraflarının üstüne konuşmalar ve anlatım yazmak oldu. Bu çalışma, Türk basınındaki ilk fotoroman yayınıydı.[1]
Yeni Sabah'tan sonra Ankara'da Zafer ve Öncü gazetelerinde; İstanbul'da Hareket, Dünya, Akşam, Milliyet, Hürriyet gazetelerinde çalıştı. Manşetleri, olayların resimlerini çizdi. Sanatçı, her yılın 10 Kasım'ında gazetelerde yayımlanan Atatürk portrelerini çizmekteydi.[4]
1982'de Hürriyet gazetesinden emekli olduktan sonra Milliyet gazetesine Türk Büyükleri'ni, Güneş gazetesine Kuran'ın Türkçe anlamını, Sabah gazetesine Yunus Emre Divanı'nı hazırladı. Çizgi röportajlar yaptı. Türk Büyükleri çalışması albüm kitap olarak yayınlandı.
1980 yılında Atatürk'ün doğumunun 100. yılı için basılan gümüş ve altın hatıra paraları tasarladı;[5] 1984 yılında PTT için 16 Türk Devleti Pul Serisi'ni hazırladı.
Kültür Bakanlığı'nın siparişi üzerine üç yıllık bir çalışma sonucunda Atatürk'ün iki ciltlik Nutuk adlı eserini el yazısıyla yazdı. 844 sayfadan oluşan iki ciltlik eser, 2002'de yayımlandı.[6]
2005 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından verilen Burhan Felek Ödülü ile ödüllendirildi.[7]
Ödülleri
- 1994: 8. Altın Koza Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü
- 2021: Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü
Kaynakça
- ^ a b Altınbaşak, Betül (19 Nisan 2009). "Bin Yıllar Boyu Aziz İstanbul". Türkiye gazetesi. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.
- ^ Uygur, Haluk (16 Şubat 2011). "Hattat Etem Çalışkan ile sohbet". Altınşehir Adana Kent Kültürü ve Sanat Dergisi. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.
- ^ Çalışkan, Etem (Kasım-Aralık 2011). "Anıtkabir'in Kitabeleri Nasıl Yazıldı?". Altınşehir Adana Kent Kültürü ve Sanat Dergisi, Sayı:5. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
- ^ "Etem Çalışkan". Cocukansiklopedisi.com. 3 Kasım 2011. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.
- ^ "Atatürk'ün 100. Doğum Yılı Hatıra Parası (Gümüş Yarım Lira)". Darphane Genel Müdürlüğü web sitesi. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.
- ^ Erdoğan, Sema (Kasım 2016). "Nutuk'u Elle Yazan Hattat: Etem Çalışkan" (PDF). Bütün Dünya. 23 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2016.
- ^ Önderoğlu, Erol (28 Ekim 2005). "On Gazeteciye Burhan Felek Ödülü Verilecek". bianet.org. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.
