İçeriğe atla

Et muadilleri

Et muadilleri, bitkilerden elde edilen ve kıvam, tat olarak ete benzeyen besin ve ürünlerdir. Daha yaygın olarak bitki bazlı et, vegan et, sahte et, et alternatifi, vejetaryen et olarak da bilinir.[1] Vejetaryen mutfağı için özeldir. Et muadilleri, et türlerinin belirleyici niteliklerini (doku, tat, görünüm gibi) veya kimyasal özelliklerini gösterir.[2] Genel olarak et muadilleri, vejetaryen bileşenlerden yapılmış bir yiyecek anlamına gelir. Birçok analog soya bazlı (örn. tofu, tempeh) veya glüten bazlıdır, ancak şimdi bezelye proteininden de yapılabilir. Diğer daha az yaygın analoglar arasında mikoprotein gibi bileşenler bulunur.[3]

Etlere benzerliklerinden dolayı et benzeri yemeklerde ve yemek uygulamalarında sıklıkla kullanılırlar. Et muadilleri için hedef pazar, et tüketimini azaltmak isteyen kişiler, vejetaryenler, veganlar, pesketaryenleri içerir.[4][5]

Kaynakça

  1. ^ "Meat Analogue". sciencedircet.com (İngilizce). 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Sun, Cuixia; Ge, Jiao; Hea, Jun; Ganb, Renyou; Fang, Yapeng (Mayıs 2021). "Processing, Quality, Safety, and Acceptance of Meat Analogue Products". Engineering (İngilizce). 7 (5): 674-678. doi:10.1016/j.eng.2020.10.011. 
  3. ^ Ismail, Ishamri; Hwang, Young-Hwa; Joo, Seon-Tea (Mart 2020). "Meat analog as future food: a review". Journal of Animal Science and Technology (İngilizce). 62 (2). ss. 111-120. doi:10.5187/jast.2020.62.2.111. 
  4. ^ Malav, Om Prakash; Talukder, Suman; Palanisamy, Gokulakrishnan; Chand, Sagar (29 Temmuz 2015). "Meat Analog: A Review". Critical Reviews in Food Science and Nutrition (İngilizce). 55 (9). ss. 1241-1245. doi:10.1080/10408398.2012.689381. 
  5. ^ Kumar, Pavan; Chatli, Manish Kumar; Mehta, Nitin; Singh, Parminder (24 Mart 2017). "Meat analogues: Health promising sustainable meat substitutes". Critical Reviews in Food Science and Nutrition (İngilizce). 57 (5). ss. 923-932. doi:10.1080/10408398.2014.939739. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

Omega-3 yağ asitleri, aynı zamanda Omega-3 yağları, ω-3 yağ asitleri veya n−3 yağ asitleri olarak da adlandırılır, kimyasal yapılarında terminal metil grubundan üç atom uzaklıkta bir çift bağın varlığı ile tanımlanan çoklu doymamış yağ asidi'lerdir (PUFA'lar). Doğada yaygın olarak dağılmışlardır, önemli olduklarından hayvan lipid metabolizması bileşenleridir ve insan diyetinde ve insan fizyolojisinde önemli bir rol oynarlar.

<span class="mw-page-title-main">Soya</span> bir baklagil türü

Soya, baklagiller (Fabaceae) familyasından 1 - 1,5 m boyunda, kısmen sarılıcı, dallanmış, tek yıllık Doğu Asya kökenli bir bitkidir. Bitki, yenilebilir fasulyesi için yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">B12 vitamini</span>

B12 vitamini veya kobalamin suda çözünen ve metabolik süreçlerde kullanılan bir vitamindir. B12 vitamini bir hidrojen alıcısı olarak koenzim görevi yapar ve çeşitli metabolizma faaliyetlerini yürütür. En önemli işlevlerinden biri gen kopyalanmasında koenzim olarak görev yapmasıdır. Ayrıca protein sentezi, aneminin önlenmesi, karbonhidrat ve yağ metabolizması için de gereklidir. En büyük ve kompleks yapıya sahip vitaminlerden biri olan B12 8 adet B vitamininden biridir. Siyanür zehirlenmelerinde bir antidot olarak kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Vejetaryenlik</span> Et içeren gıdaları kullanmayı reddeden yaşam tarzı

Vejetaryenlik ya da etyemezlik, çeşitli nedenlerle et, balık, deniz ürünleri, kümes hayvanları, çift toynaklılar tüketmemeye denir. Ayrıca, hayvan kesiminin tüm yan ürünlerini yemekten kaçınmayı da içerebilir. Et tüketmemenin yanında ayrıca hayvanların ürettiği yumurta, süt, bal vb. ürünleri de yemeyenlere ise veganlar denir. Vejetaryenlik ve veganlığın farkı; vejetaryenlikte bal ve kimine göre süt ile yumurta tüketilirken; veganlar, hiçbir hayvansal ürünü kullanmamaktadırlar. Bunlara istisnâ olarak süt ve süt ürünlerini kullanan lakto-ovo vejetaryenler, ilâveten yumurta yiyip süt ürünlerini tüketmeyen ovo vejetaryenler, diyet süt ürünlerini tüketen, ancak yumurtaları tüketmeyen lakto vejetaryenler vardır.

<i>Zerdeçal</i> Asyaya özgü otsu bitki

Zerdeçal ; zencefilgiller (Zingiberaceae) familyasından sarı çiçekli, büyük yapraklı, çok yıllık otsu bir bitki cinsidir. Hint safranı olarak da bilinir. Ana vatanı Güney Asya'dır.

<span class="mw-page-title-main">Veganlık</span> Hayvan kökenli ürünleri ve gıdaları kullanmayı reddeden yaşam tarzı

Veganlık veya veganizm, bazı nedenlerle hayvan kökenli gıdaları ve diğer hayvansal ürünleri kullanmayı reddetmektir. Vegan kişiler, vejetaryen'lerden farklı, hayvan kullanımı yoluyla elde edilen gıdaları, giyecekleri ve yumurta, süt, bal, yün gibi diğer tüm yan ürünleri kullanmayı reddeder.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum nitrat</span> Kimyasal Bileşik

Sodyum nitrat formülü NaNO3 olan kimyasal bileşiktir. Güherçile'den ayırmak için Şili güherçilesi (bu ülkede büyük miktarda yığınlar halinde bulunması nedeniyle bu ad verilmiştir) adı da verilen bu beyaz renkli kristal tuz, potasyum nitrata oranla suda çok fazla çözünmektedir. Havadan nem çeker.

<span class="mw-page-title-main">Argan</span>

Argan (Argania spinosa), anavatanı Fas'ın güneybatısında ve Cezayir'in güneybatısındaki Tinduf'ta bulunan kireçli topraklara sahip, yarı çöl Sous vadisi olan, meyvelerinin çekirdeklerinden elde edilen kozmetik ve mutfakta kullanılan oldukça değerli yağı için yetiştirilen fundagillerden bir ağaçtır.

<span class="mw-page-title-main">Kavak mantarı</span>

Kavak mantarı, Pleurotus ostreatus, yaygın bir yenilebilen mantar türüdür. İlk kez Almanya'da I. Dünya Savaşı sırasında geçim sağlamak amacıyla ekimi yapılmıştır ve şu anda dünya çapında ticari bir besin olarak üretilmektedir. Ancak, ilk belgelenmiş ekim çalışmaları Kaufert tarafından yapılmıştırPleurotus corticatus adıyla ilgili bazı kuşkular bulunmaktadır, ancak Kavak mantarı ekimi yaptığı konusunda bir şüphe yoktur. Benzer olarak ekilen "Başkavak mantarı"'na benzemektedir. Kavak mantarları ayrıca sanayide ve diğer alanlarda mantarındırma amacıyla kullanılır. Kavak mantarı bir ilaç mantar olarak düşünülebilir, çünkü içerisinde statin türü bileşenler içermektedir bunlardan biri olan lovastatin kolestrolü düşürür.

<i>Umami</i> Beş temel tattan biri

Umami ; tatlı, ekşi, bitter (acımtırak/buruk) ve tuzlu ile birlikte beş temel tattan biridir. Umami Japonca "hoşa giden tat" anlamına gelen "うま味" kelimesinden alıntıdır. Bu ifade Profesör Kikunae Ikeda tarafından umai (うまい) "lezzetli" ve mi (味) "tat" anlamına geldiği için özellikle seçilmiştir. 旨味 karakteri genel anlamda lezzetli yemekleri tanımlayan bir kanjidir. İnsan dili umami tadının kaynağı olan L glutamat alıcılarına sahiptir. Bu yüzden bilim insanları umaminin tuzdan ayrıldığını düşünürler.

<span class="mw-page-title-main">Mercimek çorbası</span> mercimekle yapılan bir tür çorba

Mercimek çorbası, ana malzemesi mercimek olan bir çorbadır; vejetaryen olabilir veya et içerebilir ve kabuklu veya kabuksuz kahverengi, kırmızı, sarı, yeşil veya siyah mercimek kullanabilir. Kabuğu ayıklanmış sarı ve kırmızı mercimekler pişerken parçalanarak koyu bir çorba olur. Avrupa, Latin Amerika ve Orta Doğu'da temel bir besindir.

<span class="mw-page-title-main">İşlenmiş et</span>

İşlenmiş et, etin tadını iyileştirmek ya da raf ömrünü uzatmak amacıyla bir şekilde değiştirilmiş etlere denir. Etlerin işlenme yöntemlerinin bazıları ise tuzlama, konserveleme, fermente etme ve tütsülemedir. İşlenmiş etler genelde domuz ya da dana etinden yapılır ama bazen kümes hayvanları, sakatat ve et yan ürünleri içerebilir. İşlenmiş et ürünlerinin bazıları; pastırma, jambon, sosis, sucuk, salam, salamura et, kurutulmuş et, konserve et ve et bazlı soslardır. DKAÖ ve Dünya Sağlık Örgütü işlenmiş eti 1.grup kanserojen saymaktadır. Amerikan Kanser Araştırma Enstitüsü ve Dünya Kanser Araştırma Fonu tarafından 2016'da yazılan rapora göre, bulunan işlenmiş et tüketiminin mide kanserini arttırdığı bulunmuştur. Etin işlenmesi kesme, doğrama ve karıştırma gibi basit mekanik işlemler dışı bütün işlemleri kapsar. Ancak yine de üretim hattını karmaşıklaştıracak veya yoğun hale getirecek şekilde mekanik üretime dahil edilen her birim; üretim hattı uzunluğunu, zamanını ve aşamalarını değiştirebilecektir. Yoğunlaşmış hat üzerinde çeşitli işlemlerden geçecek olan hammaddenin tat, koku ve renk gibi karakteristik özellikleri ile hijyen seviyesi değişecektir. Bu durumda ürünün raf ömrü ve saklama şekilleri de değişebilir. Örneğin; et üretim hattından inmeden önce uzun süre uygun olmayan sıcaklıkta bekletilmişse ya da uygun olmayan sıcaklıkta işlem görmüşse tatta bir kusur olabilecektir.

<span class="mw-page-title-main">Kedi maması</span>

Kedi maması, kedi ve yavru kedilerin tüketmesi için üretilen evcil hayvan maması ve besindir. Kedi sağlığı'nda önemli rol oynar. Kedilerin diyetlerine uygun özel besin maddeleri vardır. Vitamin ve amino asit gibi besin maddeleri, mamaların üretim esnasında basınca ve kimyasal işleme maruz kalıp bozulacağı için üretimden sonra eklenmelidir.

<span class="mw-page-title-main">Siçuan mutfağı</span>

Siçuan mutfağı ya da kısa ismiyle Chuan mutfağı, bazı kaynaklarda Szechuan mutfağı olarak da geçer. Çin'in Siçuan eyaletinin yöresel Çin mutfağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Köpek maması</span>

Köpek maması, köpekler, yavru köpek'ler ve diğer ilgili köpekler tarafından tüketilmek üzere özel olarak formüle edilmiş ve tüketilmiş evcil hayvan maması'dır. Köpek sağlığı'nda önemli rol oynar. Çiğ et diyeti,Köpek eti, vejetaryen ve vegan köpek diyeti, köpek yavrusu beslenmesi, yaşlı köpek diyeti ve köpek bisküvisi de buna dahildir. Tüm etoburlarda olduğu gibi, köpekler de keskin, sivri dişlere sahiptir ve et tüketimine bitkisel maddelere göre daha uygun kısa gastrointestinal yollara sahiptir. Bu doğal etçil tasarıma rağmen, köpekler binlerce yıldan fazla bir süredir adapte olmayı başarmış, etin ve et olmayan artıkların ve insan varlığının artıklarının üzerinde hayatta kalmayı ve köpeklerin karbonhidratları sindirme kabiliyetini gösteren çalışmalarla çeşitli yiyeceklerde gelişmeyi başarmışlardır. Kolayca köpekler ve kurtlar arasında önemli bir fark olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Recado rojo</span>

Recado rojo veya achiote ezmesi popüler bir baharat karışımıdır. Günümüzde, özellikle Yucatán ve Oaxaca olmak üzere Meksika ve Belize mutfaklarında yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Baharat karışımı genellikle annatto, kekik, kimyon, karanfil, tarçın, karabiber, yenibahar, sarımsak ve tuz içerir. Annatto tohumları karışımı kırmızıya boyar ve karışıma belirgin bir kırmızı-turuncu renk verir.

Okratoksin A— farklı Aspergillus ve Penicillium türleri tarafından üretilen bir toksindir ve gıdaları en çok kirleten mikotoksinlerden biridir. Aynı zamanda, sudan zarar gören evlerde ve ısıtma kanallarında da sık görünen bir kirleticidir. İnsana bulaşması, kontamine gıda ürünlerinin, özellikle kontamine tahıl ve domuz ürünlerinin ve bunların yanı sıra kahve, şaraplık üzüm ve kuru üzüm tüketimi yoluyla meydana gelebilir. Toksin, insan kanı ve anne sütü de dahil olmak üzere hayvanların doku ve organlarında da bulunmuştur. Okratoksin A, çoğu toksik madde gibi, türe ve cinsiyete özgü büyük toksikolojik farklılıklara sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Fruktan</span>

Fruktan, fruktoz moleküllerinin bir polimeridir. Kısa zincir uzunluğuna sahip fruktanlar, frukto-oligosakkaritler olarak bilinir. Fruktanlar agave, enginar, kuşkonmaz, pırasa, sarımsak, soğan, yacon, jícama, arpa ve buğday gibi hem monokot hem de dikot besinler başta olmak üzere anjiyospermlerin %12'sinden fazlasında bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Yapay et</span>

Yapay et veya diğer bilinen adı ile kültürlü et, etin hayvan hücrelerinin in vitro hücre kültürlenmesi yoluyla laboratuvar ortamında üretildiği bir hücresel tarım şeklidir. Yapay et, rejeneratif tıpta öncü olan doku mühendisliği teknikleri kullanılarak üretilmektedir. Jason Matheny, 2000'li yılların başında yapay et üretimi üzerine bir makale yazdıktan sonra bu konsepti popüler hale getirmiştir ve in-vitro et araştırmalarına adanmış dünyanın ilk kar amacı gütmeyen kuruluşu olan New Harvest'ı kurmuştur. Yapay et, İklim değişikliğini hafifletme potansiyelinin yanı sıra yapay et üretiminin çevresel etkilerini, hayvan refahını, gıda güvencesini ve insan sağlığını iyileştirme potansiyeline sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Hücresel tarım</span>

Hücresel tarım, geleneksel tarımdan elde edilen protein, yağ ve dokuları üretmek için yeni yöntemler oluşturmayı ve tasarlamayı amaçlayan bir yaklaşımdır. Bu amaçla, biyoteknoloji, doku mühendisliği, moleküler biyoloji ve sentetik biyolojinin bir kombinasyonunu kullanarak hücre kültürlerinden tarımsal ürünlerin üretimine odaklanır.