İçeriğe atla

Etçiller

Etçiller
Yaşadığı dönem aralığı: 42-0 myö
Duchesnean-Günümüz[1][2] 
ÇitaBoz ayıBenekli sırtlanKurtBinturongRakunHint gri firavun faresiAmerika vizonuFossaMors
Solda kedimsiler ve sağda köpeğimsiler olmak üzere çeşitli etoburlar
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Carnivora
Bowdich, 1821[3]
Familyalar

Etçiller ya da yırtıcı memeliler (LatinceCarnivora), memeliler sınıfına ait bir takımdır.

Latince "Carnivora": caro, carnis (et) ve vorare (yutmak); yani "Et yutanlar" anlamına gelir. Ama aslında etçil beslenme takımın bütün üyeleri için en önemli beslenme değildir. Etçiller takımı iki alt takıma ayrılır: köpeğimsiler ve kedimsiler. Eski sınıflandırmalara göre karasal- ve sucul yırtıcılar iki ayrı takıma konulurdu. Günümüzün biliminde bu iki takım birleştirilmiş ve sucul yırtıcılar etçillerin köpeğimsi alt takımı içerisinde yer almıştır.

Etçil ve etobur kavramları

Bu takımın bilimsel adı "Carnivora" diğer bir bilimsel terim olan "Karnivor" (etobur)'a benzemektedir. Bu iki ayrı adın anlamları karıştırılmaması gerekir. Etobur (Karnivor) bütün canlıların et ile beslenenleri için kullanılır, ama Carnivora sadece memeliler sınıfının belli bir takımıdır.

Genel bilgiler

Etçiller takımının üyeleri çok çeşitlidir ve örneğin kuyruksüren ile mors gibi birbirlerine hiç benzemeyen türleri kapsar. Suda yaşayan fokgiller ve diğer sucul memeliler, karada yaşayan bütün büyük etçil memeliler ve çeşitli orta ve küçük boyda yırtıcı memeliler bu takıma aittir. Takımdaki çeşitlilik kaba ve çevik yapılı ayılardan, zarif yapılı kedilere kadar uzanır. Ölçülerin arasındaki en büyük fark, takımın en küçük üyesi olan ve sadece 35-70 gram ağırlığa varan fare gelinciği'nden ağırlığı 4 tona kadar varabilen ve en büyük memelilerden birisi olan deniz fili'nin arasındadır.

Sınıflandırma

En modern sınıflandırmalarda etçiller ilk başta kedimsiler ve köpeğimsiler olarak iki alt takıma ayrılarak şu şekilde sınıflandırılırlar:

Etçiller (Carnivora)

   ├─   ?Miacidae †
   ├─ Köpeğimsiler (Caniformia) 
   │ ├─ Amphicyonidae †
   │ ├─  Köpekgiller (Canidae)    
   │ └─  Arctoidea
   │    ├─ Ayıgiller (Ursidae)
   │    └─ N. N.
   │       ├─ Yüzgeçayaklılar (Pinnipedia) 
   │       │  ├─ Fokgiller (Phocidae)    
   │       │  └─ N. N.
   │       │      ├─ Denizaslanıgiller (Otariidae)           
   │       │      └─ Morslar (Odobenidae) 
   │       │ 
   │       └─ Musteloidea
   │              ├─ Küçük pandalar        
   │              └─ N. N.
   │                 ├─ Kokarcagiller (Mephitidae)         
   │                 └─ N. N.
   │                     ├─ Rakungiller (Procyonidae)          
   │                     └─ Sansargiller (Mustelidae) 
   │
   └─ Kedimsiler (Feliformia) 
        ├─ Nimravidae †
        ├─ Afrika palmiye misk kedisi (Nandiniidae)
        └─ N. N.
            ├─ Misk kedisigiller (Viverridae)
            ├─ Kedigiller (Felidae) 
            └─ N. N.
                ├─ Sırtlangiller (Hyaenidae) 
                └─ N. N.
                     ├─ Kuyruksürengiller (Herpestidae)
                     └─ Madagaskar etçilleri (Eupleridae)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Polly, P. David; Wesley-Hunt, Gina D.; Heinrich, Ronald E.; Davis, Graham; Houde, Peter (Eylül 2006). "EARLIEST KNOWN CARNIVORAN AUDITORY BULLA AND SUPPORT FOR A RECENT ORIGIN OF CROWN-GROUP CARNIVORA (EUTHERIA, MAMMALIA): SUPPORT FOR RECENT ORIGIN OF CROWN-GROUP CARNIVORA". Palaeontology (İngilizce). 49 (5): 1019-1027. doi:10.1111/j.1475-4983.2006.00586.x. 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021. 
  2. ^ "Mindat.org". www.mindat.org. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021. 
  3. ^ Bowditch, T. E. 1821. An analysis of the natural classifications of Mammalia for the use of students and travelers J. Smith Paris. 115. (refer pages 24, 33)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Memeliler</span> kara omurgalıları sınıfı

Memeliler, hayvanlar aleminin insanların da dâhil olduğu, dişilerinde bulunan meme bezleri ve hem dişi hem erkek bireylerinde bulunan ter bezleri, kıl, işitmede kullanılan üç orta kulak kemiği ve beyinde yer alan neokorteks bölgesi ile ayrılan bir omurgalı sınıfıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yüzgeçayaklılar</span>

Yüzgeçayaklılar (Pinnipedia), etçiller (Carnivora) takımının köpeğimsiler alt takımına ait, üyelerinin ayakları yüzgeç şeklinde evrimleşerek suda yaşama adapte olmuş deniz memelileridir. Yaşayan tek üyesi mors olan Odobenidae, deniz aslanlarından oluşan Otariidae ve gerçek foklardan oluşan Phocidae familyalarını barındırır. Yüzgeçayaklıların yaşayan 33 türü bulunur ve fosillerden 50'den fazla türü tanımlanmıştır. Yüzgeçayaklıların iki ayrı atadan evrimleştiği düşünülmüş olsa da, moleküler kanıtlar yüzgeçayaklıların monofiletik olduğunu yani tek bir atadan evrimleştiğini gösterir. En yakın yaşayan akrabaları ayıgiller, sansargiller, rakungiller, kokarcagiller ve kızıl pandalardır. Soylarının, en yakın akrabaları ile yaklaşık 50 milyon yıl önce ayrıldığı düşünülür.

<span class="mw-page-title-main">Köpekgiller</span> etçil memeli familyası

Köpekgiller (Canidae), etçiller (Carnivora) takımına ait bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Etoburlar</span> çoğunlukla ya da tamamen et yiyen organizma

Etoburlar ya da karnivorlar, ana besin kaynağı et olan canlılar. İkincil tüketiciler olarak da adlandırılırlar. Etobur sınıflaması yapılırken "ana besin kaynağı" göz önünde bulundurulur. Yani herhangi bir nedenle nadiren ot yiyen bir hayvan etobur kabul edilmeye devam edilir.

<span class="mw-page-title-main">Kedimsiler</span> Carnivora takımının iki alt takımından biri

Kedimsiler (Feliformia/Feliiformes), etçiller (Carnivora) takımından kedi benzeri yırtıcı türleri kapsayan alt takım.

<span class="mw-page-title-main">Köpeğimsiler</span>

Köpeğimsiler (Caniformia/Caniiformes), etçiller (Carnivora) takımına ait bir alt takım. Bazı sınıflandırmalarda bir klad olarak ele alınır ve Canoidea olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Misk kedisigiller</span>

Misk kedisigiller (Viverridae), etçiller (Carnivora) takımına ait, Afrika ve Avrasya'da yaygın olan, 30 orta büyüklükte türden oluşan bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Miacidae</span> etçillerin doğrudan atalarını içeren parafiletik grup

Miacidae veya Miacoidea, ilk olarak geç Paleosen'de Çin ve ABD'de ortaya çıkan, Eosen döneminde Avrasya ve Kuzey Amerika'da yayılan bazal carnivoraform memeli grubudur. Etçiller, kuzey yarım kürede, karışık atalardan gelen et yiyiciler olan miacoidlerden evrimleştiler.

<span class="mw-page-title-main">Viverravidae</span> etçillere yol açtığı düşünülen memeli familyası

Viverravidae, Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'da erken Paleosen'den geç Eosen'e kadar yaşayan, Carnivoramorpha kladı içinde soyu tükenmiş Viverravoidea üst familyasından soyu tükenmiş bir monofiletik memeli ailesidir. Bir zamanlar en eski etoburlar ve mevcut etoburların ataları oldukları düşünülür, ancak şimdi mevcut etoburların bir akrabası olarak kraniyal morfolojiye dayalı olarak Carnivora takımının dışına yerleştirilirler.

<i>Nimravidae</i> bazal etçil familyası

Nimravidae, Feliformia alt takımına ait, soyu tükenmiş büyük etçil memelileri içeren bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Fokgiller</span>

Fokgiller ya da denizköpeğigiller (Phocidae), etçiller takımının en büyük yüzgeçayaklı familyası.

<span class="mw-page-title-main">Eteneliler</span> Eutheria sınıfındaki memelilerin alt sınıfı

Eteneliler, eteneli memeliler veya plasentalı memeliler, memelilerin bir infra sınıfı. Diğer alt sınıflar keseliler (Metatheria) ve hâlâ yumurtlayarak üreyen ilkel memelilerdir (Protheria). Aralarında büyük bir farkla en büyük grup etenelilerdir. Günümüzde, 6000'in üzerinde eteneli türü bulunmaktadır. Vücut yapıları ve yaşam alanlarının farklılıkları ile en çeşitli memeli grubunu oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Keseliler</span>

Keseliler, memeliler sınıfının bir alt sınıfıdır. Eteneliler ile aralarındaki en önemli fark, yavruların henüz iyi gelişmemiş şekilde çok erken doğup annenin kesesinde gelişmeye devam etmesidir. Bugün Avustralya ve Amerika'da yaklaşık 320 keseli türü yaşamaktadır. Bunlar bütün memelilerin %6'sını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Memeli sınıflandırması</span>

Mammalia (Memeliler), Chordata (Omurgalılar) şubesi içinde yer alan bir hayvan sınıfıdır. Carl Linnaeus'un ilk olarak bu sınıfı tanımlamasından beri memeli sınıflandırması çeşitli gözden geçirmeden geçmiştir. Evrensel olarak kabul edilen bir sınıflandırma sistemi yoktur; McKenna & Bell (1997) ile Wilson & Reader (2005) son zamanlarda yararlı özetle sunmuşlardır. Linnaeus ve diğerlerinin öne sürdüğü fikirlerin çoğu artık günümüz taksonomistleri tarafından tamamen terkedilmiştir; bunların arasında yarasaların kuşlarla akraba oldukları ya da insanların diğer yaşayan varlıklardan farklı bir grup oluşturduğu fikirleri de bulunmaktadır. Memeli takımları arasındaki ilişkileri tanımlayan birbirinden farklı fikirler çatışmaya devam etmekte ve bu konuda yeni çalışmalar sürmektedir. Son zamanların en önemli gelişmesi kladistik düşüncenin tüm taksonomik tanımlamaların monofiletik grupları tanımlamasını sağlamak olmuştur. Moleküler filojeninin sonuçları neticesinde bu alan son zamanlarda ilgi çekmiş ve değişikliğe uğramaya başlamıştır.

<i>Ayı</i> memeli familyası

Ayılar veya Ayıgiller, Ursidae familyasının etçil memelileridir. Ayılar Köpeğimsiler veya köpek benzeri etoburlar olarak sınıflandırılır. Her ne kadar sadece sekiz ayı türü mevcut olsa da, Kuzey yarımkürede ve kısmen Güney yarımkürede çok çeşitli habitatlarda görülürler. Ayılar, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa ve Asya kıtalarında yaşarlar. Modern ayıların ortak özellikleri arasında, tıknaz bacaklı büyük gövdeleri, uzun burunları, küçük yuvarlak kulakları, tüylü saçları ve kısa kuyrukları bulunur.

Biyolojik sınıflandırma sisteminde taksonomik seviye takson adı verilen bir grup canlının taksonomik hiyerarşi için göreceli olarak bulundukları sıradır. Taksonomik seviyeye örnek olarak tür, cins, familya, takım, sınıf, şube, âlem ve üst âlem verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Accipitriformes</span> kuş takımı

Accipitriformes, atmaca, şahin, kartal, akbaba ve çaylak da dahil olmak üzere gündüzcül çoğu yırtıcı kuşu içinde barındıran bir kuş takımıdır. Ancak doğanlar (Falconidae) bu gruba dahil değildir.

<i>Gustafsonia</i>

Gustafsonia, Amphicyonidae familyasına ait soyu tükenmiş bir etçil memeli cinsidir. Tip türü, Gustafsonia cognita, 1986'da Eric Paul Gustafson tarafından, başlangıçta onu bir miyasid olarak yorumlanıp Miacis cognitus olarak adlandırıldı. Daha sonra, Caniformia içindeki Carnivora taç grubuna ait çeşitli Miacis cinsinin tek türü olarak kabul edildi ve sonuçta Amphicyonidae ailesine atandı. Tip numunesi veya holotip, 1986'da Chambers Tuff Formasyonu'ndaki Reeve'nin kemik yatağında, batı Teksas'ta keşfedildi. Texas Üniversitesi bu örneği elinde tutuyor. Bu, türün onaylanmış tek fosilidir.

<span class="mw-page-title-main">Creodonta</span> soyu tükenmiş etobur memeliler

Creodonta, Paleosen'den Miyosen dönemlerine kadar yaşamış, soyu tükenmiş, muhtemelen polifiletik bir etobur memeli takımıdır. Her ikisi de karnaval dişlerine sahip oldukları için, kreodontlar ve etçillerin bir zamanlar yakın bir ortak ataya sahip oldukları düşünülüyordu, ancak karnavalları oluşturmada farklı dişlerin rol oynadığı göz önüne alındığında; bu, bir evrimsel yakınsama durumudur. Karnavallar, soyu tükenmiş yarasa Necromantis gibi diğer memeli türlerinde de bilinmektedir.