Estonya tarihi
Estonya tarihi, bugünkü Estonya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.
Orta Çağ
Estonlar, binlerce yıl önce Uralların ötesinden bulundukları bölgeye göç etmişlerdir. Konuştukları dil Ural Dil Ailesi'nin Fin-Ugor dilleri grubundandır. Finler ve Macarlarla tarihi yakınlıkları vardır. Estonya kelimesinin bölgenin Baltık denizinin doğusu olması nedeniyle doğuda yaşayanlar manasında Eastern'den türediği söylenir. 600 yıl önce Baltık denizi kıyısındaki limanları geliştirmişlerdir.
Estonlar Avrupa'da Hristiyanlığı en geç kabul eden uluslardan biridir. 12. yüzyılda bölgeye ticaret amacıyla gelen Cermenler bölgede yaşayan Pagan Baltık ve Fin-Ugor halklarını Hristiyanlığa davet ettiler. İsteksiz halka Hristiyanlığı zorla kabul ettirmek amacıyla Papa tarafından asker gönderildiği bilinmektedir. 13. yüzyılda Töton şövalyeleri Estonya ve Letonya topraklarında Livonya Konfederasyonu adı verilen bir konfederasyon kurdular. Yüzyılın sonlarında Talinn dahil birçok Estonya kentleri Kuzey Alman Ticaret ortaklığı olan Hansa Birliği'ne katıldılar. Estonlar 16. yüzyıl ortalarına kadar Alman soyluları tarafından yönetildi.
Yeni Çağ
1517 yılında Avrupa'da başlayan Protestan Reformu Estonya'yı da etkiledi. 1524 yılından sonra Estonların çoğu Protestanlığa geçtiler. 1558-1582 yılları arasında Rusya ile Danimarka, Litvanya, Lehistan ve İsveç arasında çıkan Livonya Savaşı'nı Rusya kaybetti. Estonya'nın kuzey bölümü İsveç İmparatorluğuna geçti, güney kısmı ise Lehistan-Litvanya Birliği egemenliğine girdi. 1625 yılına gelindiğinde Estonya'nın tümü İsveç egemenliği altına girmişti.
1700-1721 yılları arasında Rus çarı I. Petro Baltık Denizi'nde Rusya'ya bir liman kazandırma amacıyla İsveç'e saldırdı. Büyük Kuzey Savaşı adı verilen bu savaşta Danimarka-Norveç, Prusya ve Hannover de Rusya'nın yanında yer aldı. Osmanlı Devleti ise İsveç'i destekledi. 1709 yılında İsveç kralı XII. Karl Rusya'ya karşı Poltava Savaşı'nda büyük bir yenilgiye uğradı ve Osmanlı Devleti'ne sığındı. İsveç kralını takip etmek amacıyla Rus ordusunun Osmanlı Devleti'ne ait Boğdan'a girmesi üzerine 1711 yılında Osmanlı ordusu Prut nehri boylarına Rus ordusuyla Prut Savaşı'nı yaptı. Osmanlılar Rusları bu savaşta yenilgiye uğrattılar ama İsveç ordusu tamamen dağılmış ve kumandansız kalmıştı. İsveç 1721 yılında Rusya'yla Nystad Antlaşması'nı imzalayarak Estonya dahil birçok Baltık topraklarını Rusya'ya bırakmak zorunda kaldı.
Yakın Çağ
Estonya 18. ve 19. yüzyıl boyunca 200 yıl süreyle Rusya'nın elinde kaldı. Ekim Devrimi'nde Çarlık Rusyası'nın devrilmesiyle Estonya 24 Şubat 1918'de bağımsızlığını ilan etti. Ancak Haziran 1940 tarihinde Estonya bu sefer Sovyetler Birliği tarafından işgal edildi. 1941-1944 arasındaki Alman işgali dışında 1991'e kadar olan dönemde Estonya Sovyet egemenliğinde kaldı. Estonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Sovyetler Birliği'nin en zengin cumhuriyetlerinden biriydi.
Estonya Sovyetler Birliği'nden ilk ayrılan ülkedir. 20 Ağustos 1991 tarihinde, Sovyetler Birliği'nin çökmesi ile birlikte Şarkı Devrimi'yle bağımsızlığını tekrar ilan etmiştir. 20 Ağustos Estonya'nın ulusal bayramı olarak kabul edilmektedir. 31 Ağustos 1994'te Rus askerlerinin ülkeden çekilmesi ile, Estonya Batı Avrupa ve diğer bölgelerdeki ülkelerle ilişkilerini bağımsız olarak yönetme hakkını aldı. 29 Mart 2004 tarihinde NATO'ya, 1 Mayıs 2004 tarihinde ise Avrupa Birliği'ne katıldı.
Ayrıca bakınız
