İçeriğe atla

Esperanza Malchi

Esperanza Malchi (ö. 1600), Osmanlı Devleti'nin Valide Sultan'ı Safiye Sultan'ın kirası olan Yahudi bir kadındı.

Osmanlı haremindeki kadınlar, Valide Sultan dahil olmak üzere haremden dışarı çıkamadıkları için dış dünyayla ilişkilerini çoğu Yahudi olan kadınlarla yürütürlerdi. Bu kadınlara kira adı verilirdi. III. Murat'ın eşi ve III. Mehmet'in annesi olan Safiye Sultan'ın kirası da Esperanza Malchi idi[1]

Esperanza Malchi, Safiye Sultan'ın habercisi olarak Avrupa'nın birçok ülkelerine seyahat etti. İngiltere kraliçesi I. Elizabeth ile Safiye Sultan arasında haberleşmeyi sağladı. Malchi'nin 16 Kasım 1599 tarihinde Safiye Sultan adına I. Elizabeth'e yazdığı mektubun İtalyanca aslı British Library'de mevcuttur.[2] Mektupta Malchi, I. Elizabeth ile Safiye Sultan arasındaki hediye alışverişini bizzat kendisinin yapacağını, hediyeler başka hiç kimsenin elinin değmemesi gerektiği yazılmaktadır.[3]

Esperanza Malchi ve oğulları Safiye Sultan'ın sayesinde o kadar zengin oldular ki onun bu zenginliğini çekemeyen yeniçeriler 1600 yılında isyan ederek Malchi'yi öldürdüler. Ailenin mallarına el kondu. Osmanlı tarihçisi Selanikli Mustafa Efendi'nin Mehmet İpşirli tarafından 1999 yılında günümüz Türkçesine uyarlanarak yayınladığı kitabında bu konuda aşağıdaki satırlar yer almaktadır: "Tepelenen mel'une Kira'nın ve oğlunun parçaları Atmeydanı'nda birkaç gün köpeklere yedirildi. Ama ortalığı kerih bir koku sardı ve Müslümanlar rahatsız oldular. Sipahiler gelip karının parçalarını topladılar ve odun yakıp ateşe attılar".[4][5]

Kaynakça

  1. ^ Lamdan, Ruth (2007). "Jewish Women as Providers in the Generations Following the Expulsion from Spain". Nashim: a Journal of Jewish Women's Studies and Gender Issues. Cilt 13. ss. 49-67. 
  2. ^ Franz Kobler, (Ed.) (1953). A Treasury of Jewish Letters: Letters from the Famous and the Humble, Cilt:2. Philadephia: Jewish Publication Society. 
  3. ^ Ellis, H. (1827). Original Letters, Illustrative of English History, etc. Londra: Harding and Lepard. 
  4. ^ İpşirli, Mehmet (1999). Tarih-i Selânikî:Selânikî Mustafa Efendi. Ankara: Türk Tarih Kurumu. ISBN 9751609845. 
  5. ^ "Amerikalılar için ikna gücü yüksek ceset teşhiri dersleri". 7 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2008. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">III. Mehmed</span> 13. Osmanlı padişahı (1595–1603)

III. Mehmed, divan edebiyatındaki mahlasıyla Adlî, 13. Osmanlı padişahı ve 92. İslam halifesidir. Sancağa giden son, I. Süleyman'dan 30 yıl sonra sefere çıkan ilk padişahtır ve bu nedenle de Avusturya’ya karşı kazanılan Eğri Kuşatması’nda ordunun başında olması nedeniyle kendisine Eğri Fatihi unvanı verilmiştir. Döneminde gerçekleşmiş olan Haçova Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa topraklarında kazandığı son büyük zaferidir. Sancak düzenini kaldırmış ve kendisinden önceki hükümdarlar dönemlerinde de süren Celali İsyanları’nı 1595-1603 yılları arasında kanlı şekilde bastırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sokollu Mehmed Paşa</span> 36. Osmanlı sadrazamı

Sokollu veya Sokullu Mehmed Paşa, I. Süleyman döneminde Osmanlı donanmasının Kaptan-ı Deryalığı ve yine I. Süleyman, II. Selim ve III. Murad dönemlerinde 14 yıl Osmanlı Devleti'nin sadrazamlığını yapmış Osmanlı devlet adamıdır. I. Süleyman'ın son sadrazamı olmuştur. Hem Osmanlı İmparatorluğu'nun zirvede bulunduğu dönemi simgelemesi itibarıyla hem de icraatları, projeleri ve kişiliği sayesinde en önemli Osmanlı sadrazamlarından biri kabul edilir. II. Selim'in damadı ve Esmehan Sultan'ın eşidir.

<span class="mw-page-title-main">III. Murad</span> 12. Osmanlı padişahı (1574–1595)

III. Murad, divan edebiyatındaki mahlasıyla Muradi, 12. Osmanlı padişahı ve 91. İslam halifesi. Saltanatı sırasında Osmanlı İmparatorluğu en geniş sınırlara ulaşmasına rağmen, devletteki yozlaşma yine saltanatı sırasında başlamıştır. Saltanatı boyunca sefere gitmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Safiye Sultan</span> III.Murad Hanın Hasekisi ve III.Mehmed Hanın validesi. Valide Sultan (1595 - 1603)

Safiye Sultan veya Melike Safiye Sultan, Osmanlı Padişahı III. Murad'ın eşi ve Sultan III. Mehmed'in annesi.

Afife Nurbanu Valide Sultan, Osmanlı Padişahı II. Selim'in yasal eşi olarak Haseki Sultan, Sultan III. Murad'ın annesi ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Valide Sultan'ıdır. Haseki Hürrem Sultan'ın gelinidir. Kadınlar Saltanatı döneminin en önemli isimlerinden biriydi. Çelişkili teoriler onu Venedikli, Yahudi veya Yunan kökenli olarak tanımlıyor. Doğum adı Cecilia Venier-Baffo, Rachel veya Kalē Kartanou olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Handan Sultan</span> III.Mehmed Hanın Hasekisi ve I.Ahmed Hanın validesi. Valide Sultan (1603 - 1605)

Handan Sultan, Osmanlı padişahı Sultan III. Mehmet'in eşlerinden ve padişah Sultan I. Ahmet'in annesi, Valide Sultan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Mahfiruz Hatice Sultan</span> I.Ahmed Hanın Hasekisi ve Genç Osmanın validesi Valide Sultan (1618 - 1620)

Hadice Mâhirûze, Hadice Mâhfirûze, Mâh-i Feyrûz ya da Mahfiruz Hatice Sultan, Osmanlı Padişahı II. Osman'ın annesi ve Sultan I. Ahmed'in ilk hasekisi ve eşidir.

<span class="mw-page-title-main">Kösem Sultan</span> Osmanlı İmparatorluğunun Saltanat Naibi Sultan I.Ahmedin nikâhlı eşi, IV. Murad ve I. İbrahimin validesi ve torununun (IV. Mehmed) saltanatını gören tek Valide Sultandır

Mahpeyker Kösem Sultan, Osmanlı İmparatorluğu tarihinin en güçlü kadın figürlerinden birisi, Sultan I. Ahmed'in nikâhlı eşi ve IV. Murad ve İbrahim'in annesidir. Osmanlı tarihinin en güçlü ve etkili kadınlarından biri ve aynı zamanda sonradan Kadınlar Saltanatı olarak adlandırılan dönemin merkezi bir figürü oldu. Naip olarak, Osmanlı İmparatorluğu'nu yaklaşık 20 yıl boyunca etkin bir şekilde yönetti.

Semiz Ali Paşa, I. Süleyman saltanatı döneminde 1561-1565 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Hadım Hasan Paşa, III. Mehmed saltanatı döneminde 3 Kasım 1597-9 Nisan 1598 tarihleri arasında beş ay altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Valide sultan, Osmanlı padişahlarının saltanatları sırasında hayatta olan annelerine verilen ünvandı.

<span class="mw-page-title-main">Emetullah Râbia Gülnûş Sultan</span> IV. Mehmedin tek hasekisi iki oğlunun döneminde Valide Sultanlık yaptı. Haseki Sultan ünvanını kullanan son kadındır.

Emetullah Râbia Gülnûş Sultan, Osmanlı İmparatorluğu'nun Valide Sultan'ı, İki ayrı padişahın annesi ve Sultan IV. Mehmed'in tek hasekisi. Osmanlı İmparatorluğunda Haseki Sultan unvanını kullanan son kadın sultan.

Ester Handali ya da Ester Kira önce Hürrem Sultan'ın sonra da Nurbanu Sultan'nın kirası olan Yahudi bir kadındı. Bu sultanların saray dışı meselelerini ve sultanlara mücevher sağlama işini üstlenmiştir. Ebelik konusundaki uzmanlığı sayesinde Kanuni Sultan Süleyman döneminde hareme kabul edilmeye başlandı.

Valide Sultan, I. Mustafa'ın validesi ve III. Mehmed'in hasekisi. Gerçek adı bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mahidevran Sultan</span> Osmanlı padişahı l. Süleymanın eşi

Mahidevran Sultan, Osmanlı Padişahı I. Süleyman'ın eşi, Şehzade Mustafa'nın annesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kadınlar saltanatı</span>

Kadınlar saltanatı, Osmanlı İmparatorluğu'nda haseki sultanların veya valide sultanların veya hanım sultanların devlet yönetimine müdahale etmeleri, zaman zaman bizzat devleti yönettikleri döneme verilmiş olan bir addır. Kanuni Sultan Süleyman, döneminde başlamış olup 1656 yılında Köprülü Mehmet Paşa'nın sadrazam oluşuna kadar devam etmiştir.

Ebülmeyamin Mustafa Efendi Türk, Osmanlı müderris, kadı, kazasker ve şeyhülislam. III. Mehmet ve I. Ahmet saltanatlarında 7 Şubat1603 - 8 Haziran 1604 ile 26 Temmuz 1606 - 23 Kasım, 1606 dönemlerinde iki kez şeyhülislamlık yapmıştır. Halk arasında "Kaba Mustafa Efendi" olarak anılırdı.

Selaniki Mustafa Efendi, 16. yüzyıl Osmanlı tarihçi.

Kira Osmanlı'da Harem'de kadınların dış dünya ile bağlantı kurmasına olanak sağlayan Yahudi kökenli kadınların genel adıdır. Tarihi kayıtlarda şu ana kadar üç tane kira kadının ismine ulaşılabilmiştir. Bunlardan birincisi Kanuni dönemindeki Fatma Hatun, Safiye ve Nurbanu Sultan dönemlerindeki Ester Handali ve III. Mehmed dönemindeki Esparanza Malchi'dir. Kira Yunanca "kadın" anlamına gelmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.