 |
|---|
Esperanto hareketi Tarihsel Gelişim Zamenhof · Proto-Esperanto Unua Libro · Fundamento Boulogne deklarasyonu Manifesto of Rauma Montevideo Çözümü Prague Manifestosu Esperanto modern evrimi |
Kültür ve medya Esperantist · Esperantuyo Kulübler · Filmler La Espero · Kütüphaneler Edebiyat · Müzik Anadili olanlar Popüler kültür · Semboller Zamenhof Günü Argo |
Ulusal Dernekler Bitanya Türkiye'de Esperanto |
Organizasyonlar ve Hizmetler Amikeca Reto · Kurso de Esperanto · Esperanto Akademi · Encyclopedia Pasporta Servo · TEJO · UEA · Esperanto işçi hareketi · SAT · Plouézec Toplantıları · Dünya Kongresi · Avrupa – Demokrasi – Esperanto · Avrupa Esperanto Birliği · Panamerican Kongresi · Avrupa Gençlik Haftası · Skolta Esperanto Ligo · Gençlik Kongresi · Uluslararası Gençlik Kongresi |
Esperantido · Reformlu |
İlgili konular |
Esperantist; Esperanto yapay dilini konuşabilen, anlayabilen, gerektiğinde kullanabilen; seviyesi (level, düzey) kaç olursa olsun bütün kişilere Esperantist (Esperanto: esperantisto) denir.
Esperanto dilinde, "Ben Esperantist'im" demek istenirse; aşağıdaki şekilde söylenebilir:
Mi estas Esperantisto.
| Bu madde bir . Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
Esperanto (
Ĉ veya ĉ, Esperanto yapay dilinin 4. harfi. Çe sesini simgeler. Ço şeklinde telaffuz edilir. Düzeltme imi (^) taşıyan bu harf yerine, cx kullanımı da kabul edilmektedir.
Ĝ veya ĝ, Esperanto dilindeki C harfi, Gagavuzcada ve Moğolcadaki Ț yani [ts] sesini verir. Ĝ harfi ise C harfinin verdiği sesi verir ve "co" diye okunur. Düzeltme imi (^) taşıyan bu harf yerine, gx kullanımı da kabul edilmektedir.
Ĵ veya ĵ, Esperanto yapay dilinde /ʒ/ sesini temsil eder. Teknik sebeplerden ötürü Ĵ harfinin yazılamadığı durumlarda jx veya jh diye de gösterilebilir. Kiril alfabesinin bazı transliterasyonlarında /j/ sesini temsil eder. Matematikte ise y eksenindeki birim vektörünü göstermek için kullanılır.
Ŝ veya ŝ. Esperanto yapay dilinin alfabesinde Ş harfini sembolize eder ve Şo diye telaffuz edilir. Düzeltme imi (^) taşıyan bu harf yerine, sx kullanımı da kabul edilmektedir. Örnek: ŝi - o (Şi-dişil)
Esperanto edebiyatı aslında bu yapay dilin resmi yayımının öncesinde, Esperanto dilinin yaratıcısı L. L. Zamenhof tarafından başlamıştır. Zamenhof geliştirmekte olduğu dile şiir ve düzyazılar tercüme ederek dilin eksiksizliğini ve anlaşılabilirliğini test etmiş ve birkaç tercümesini dilin ilk kitabı olan Unua Libro'nun ekleri olarak yayımlamıştır. Dilin başka erken konuşmacıları şiirler, hikâyeler ve kompozisyonlar yazmışlardır; Henri Vallienne Esperanto dilinde ilk romanı yazan kişi olmuştur. Bir avuç şiirin dışında, Esperantonun ilk 20 yılındaki edebiyat ürünlerinin çoğu bugün sadece tarihsel ilgiye değer olarak görülmektedirler.
Yılın Esperantisti, La Ondo de Esperanto dergisinin uluslararası bir juri aracılığıyla her yıl seçtiği kişilere verdiği onursal unvandır. Uluslararası jurinin başkanlığını La Ondo de Esperanto dergisini yayımlayan Halina Gorecka yapmaktadır.
Esperanto işçi hareketi, Esperanto dilinden pratik olarak faydalanarak işçi hareketinin amaçlarını, özellikle de kapitalizme karşı mücadeleyi ilerletmek hedefine sahip uluslararası harekettir. Esperanto işçi hareketi yalnızca politik bir hareket değil, aynı zamanda kültürel ve eğitsel bir harekettir. Günümüzde, Esperanto işçi hareketinde küresel düzeyde aktif olan başlıca Esperanto dernekleri, Sennacieca Asocio Tutmonda, Internacia Komunista Esperantista Kolektivo ve Monda Asembleo Socia'dır.
Esperanto hareketi veya Esperantizm, uluslararası yapay dil olan Esperanto'nun kullanımını yaygınlaştırma hareketidir. Hareket, sadece ulusal dillerin desteklenmesini değil, aynı zamanda Esperanto'nun da desteklenmesini amaçlar. Esperantoyu temsil eden bayrak, sol üst köşede beyaz zeminde yerleştirilmiş yeşil bir yıldız içerir. Yeşil alan umudu, beyaz barış ve tarafsızlığı simgeler. Beş köşeli yıldız beş kıtayı temsil eder. Esperanto hareketini benimseyen kişiye Esperantist denir.
Genellikle Boulogne Bildirgesi olarak anılan Esperantizmin Özü Bildirgesi, Esperanto hareketi için birkaç önemli çerçeve oluşturan tarihi bir belgedir. Bildirge Ludwik Lejzer Zamenhof tarafından yazılmış ve 1905 yılında Fransa'nın Boulogne-sur-Mer kentinde düzenlenen ilk Esperanto Dünya Kongresi katılımcıları tarafından onaylanmıştır.
LL Zamenhof 1870'lerde ve 80'lerde Esperanto'yu geliştirdi ve 1887'de bu dil hakkındaki ilk yayını Unua Libro'da yayınladı. Esperanto konuşmacılarının sayısı o zamandan beri kademeli olarak arttı, ancak hükûmetlerden ve uluslararası kuruluşlardan çok fazla destek görmedi ve bazen yasa dışı ilan edildi veya bastırıldı.
"La Espero" Esperanto dilinin kurucusu Ludwik Lejzer Zamenhof tarafından yazılmış bir şiirdir. Günümüzde, Esperanto marşı olarak kullanılmaktadır. Bazı Esperantistler tarafından Esperanto marşı olarak da adlandırılır.
Franz Josef Jonas Avusturyalı politikacıdır. 1965-1974 yılları arasında Avusturya Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.
Esperanto sembolleri, Esperanto Bayrağı başta olmak üzere Esperanto dilini temsil eden sembollerdir. Esperanto dilinin en ünlü sembolü olan bayrak Verda Stelo 1905'te Esperantistler arasında karşılıklı tanımanın bir sembolü olarak kullanılmak üzere kabul edildi.
Esperantujo ya da Esperantio Esperanto telaffuz: [esperanˈtio] Esperanto topluluğu, Esperanto dilini konuşanlar ve kültürünü yaşatanlar topluluğunun yanı sıra dilin kullanıldığı yerler ve kurumlardır. Terim "bir ülkeyi niteleme" amacıyla da kullanılmaktadır.
Klara Zamenhof Polonyalı bir Esperantisttir. Esperanto dilinin mucidi L. L. Zamenhof'un eşidir.
Hector Hodler, Esperanto hareketi üzerinde etkili olmuş İsviçreli Esperantist.
Peter Baláž, Esperanto'da Petro olarak bilinir, bir Esperantist, yayıncı ve editördür. 2012 yılında Yılın Esperantisti seçildi. Baláž memleketi Partizánske'de yaşamaktadır ve Slovakça, Çekçe, Almanca, Lehçe, Rusça ve İngilizce'nin yanı sıra uluslararası yapay dil Esperanto'yu konuşmaktadır.
Kore'deki Esperanto dilinin kullanımı 20. yüzyılın başlarına kadar uzanır.
Esperanto Yaz Okulu, Esperanto öğretmeyi amaçlayan her yıl düzenlenen en büyük uluslararası etkinlik.
