İçeriğe atla

Eski Zağra

Koordinatlar: 42°26′K 25°39′D / 42.433°K 25.650°D / 42.433; 25.650
Eski Zağra
Стара Загора
Şehir
Stara Zagora
Eski Zağra bayrağı
Bayrak
Eski Zağra arması
Arma
Bulgaria üzerinde Eski Zağra
Eski Zağra
Eski Zağra
ÜlkeBulgaristan Bulgaristan
İlEski Zağra
İdare
 • Belediye BaşkanıJivko Todorov (GERB)
Rakım196 m
Nüfus
 (2015)
 • Toplam158.563
Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS)
 • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)
Alan kodu042
Resmî site
starazagora.bg

Eski Zağra[1][2][3] (Bulgarca: Стара Загора, trl: Stara Zagora), Bulgaristan'ın Eski Zağra ilinin idarî merkezi olan bir şehir. Bölgenin ekonomik merkezi olmasının yanında Bulgaristan'ın altıncı büyük şehridir. Osmanlı döneminde nüfusun büyük çoğunluğu Türk olan şehirde günümüzde 15.000'e yakın Türk yaşamaktadır.[4]

Coğrafya

Şehir, Eski Zağra Ovası'nda yer alır. Yukarı Trakya Düzlüğü'nün doğu kısmında, Orta Orman'ın, Sakar Dağı'nın, Manastır Tepesi'nin, Azizler Tepesi'nin ve denizden yüksekliği 137 metre olan Çırpan Tepesi'nin arasında uzanmaktadır. Sofya'dan karayoluyla 220 km, demiryoluyla 250 km'dir.[]

Şehrin bulunduğu bölgenin iklimi Akdeniz'den gelen sıcak hava dalgasıyla bir geçiş iklimi özelliği göstermektedir. Bölge, ülkede nadir karşılaşılan tropikal ağaç çeşitlerine ev sahipliği yapar. Sedir, incir, defne, nar, badem, cennet elması, servi. Yıllık ortalama sıcaklık 13 °C'dir (Ocağın ortasında 1 °C ve Temmuz'un ortasında 24 °C). Yıllık ortalama yağış miktarı 650 mm'dir.

Eski Zağra'nın yaklaşık 16 kilometre kuzeybatısında Eski Zağara Kaplıcaları ve 15 kilometre kuzeyindeki Yagoda (Çilek) köyünde başka bir kaplıca kaynağı bulunur.

Eski Zağra, ülkenin en büyüğü olan Trakya Bölgesel Belediyeler Birliği - RAO Trakya'nin merkezidir. Şehir, BB+ ile Standard & Poor's'ın uluslararası kredi reytingi sıralamasında 4. Bulgar şehri olmuştur.[5]

İklim

 Eski Zağra iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 6,5 8,7 14,1 18,6 24,5 28,0 31,5 31,2 26,7 20,5 13,8 7,8 19,3
Ortalama sıcaklık (°C) 2,0 3,5 8,0 13,4 18,7 23,0 25,2 25,0 21,0 15,3 9,5 3,9 13,0
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −1,5 −0,8 3,1 8,2 13,0 17,1 18,9 18,8 14,5 10,2 5,8 1,0 9,0
Ortalama yağış (mm) 47 35 37 51 71 66 57 48 32 45 57 52 598
Kaynak: Bulgar Meteoroloji Enstitüsü


Tarih

Eski Zağra, Bulgaristan'ın ve Balkanlar'ın en eski şehirlerinden biri olduğu söylenmektedir. Geçmişte Eski Zağra şehrinin Beroe (Beroea, Beroia), Augusta Trayana, Vereya, Irinopolis, Boruy, Eski Zağra (Eski Zaara, Eski Zağara), Jeleznik (Zheleznik) olmak üzere sekiz adı olmuştur ve şu anki adı olan Stara Zagora 1971 yılında Tsarigrad'da düzenlenen kilise konsilinde kabul edilmiştir.[6]

Şehrin tarihi MÖ 5.-6. milenyumdaki neolitik yerleşimlerle başlar. Eski Zağra etrafındaki neolitik yerleşimler Avrupa'daki en iyi korunmuş olanıdır. Bakır madeni ise Avrupa'da işletilmiş en eski madendir. Günümüz şehri Trakçada muhtemelen demir anlamına gelen Beroe adıyla Traklar tarafından kurulmuştur. Eski çağlarda madenlerden çıkartılan demir Eski Zağra'ya götürülüyormuş.[]

Roma imparatoru Trajan şehri yeniden inşa etti ve kendi ismini verdi: Ulpia Augusta Traiana. Roma İmparatorluğu döneminde orta ölçekli şehirlerden biriydi. Kendi parasını basmaya ve bunları İmparatorluğun en büyük ticaret ve ekonomi merkezlerine dağıtmaya hakkı vardı.[]

İlk kez 717 yılında Arapların Konstantinopolis'i kuşatması sırasında, Han Tervel'in piyadelerle ve atlılarla İmparatorluğa yardım götürüp, 30.000 kişilik Arap ordusunu mağlup etmesiyle Bulgar Krallığı topraklarına girdi. Minnet duydukları için Bizanslar da Merkezi Beroe ile birlikte Zağra bölgesini Bulgarlara bırakmışlardır. Bulgarlar şehre Boruy (Beroe'nin değişik şekli ya da Eski Bulgarca'daki "Kale" anlamına gelen "Boru" kelimesi) demişlerdir. Daha sonra şehir kısa aralıklarla Bulgaristan ve Bizans arasında el değiştirmiştir. 784 yılında Bizans İmparatoriçesi İrina, şehri ziyaretiyle Genç Bulgar Devleti'nin saldırılarını engellemek için kale duvarları yeniletti ve şehre kendi ismini verdi: Irinopolis. Bulgar Çarlığı'nın Bizans'a yenilip yönetimine girmesinden sonra şehir Vereya diye isimlendirilmiştir.[]

Osmanlı Devleti, 1372 yılında Koca Balkan Dağları'nın geçitlerine yakınlığıyla çok önemli bir stratejik pozisyona sahip şehri ele geçirdi. Çünkü geçitler bağımsız son Bulgar toprağı olan Tırnova Çarlığı'na gidiyordu. Osmanlılar farklı kültürlerden kalan engin tarihî mirasını görerek, şehri Zağra-i Atîk (Eski Zağra) diye isimlendirmişlerdir. 1530 yılı tahrir defterinde sadece Türkler' in yaşadığı 18 mahalleli bir kaza olarak bahsedilmiştir. 1570 yılı tahririne kazada bir gayrimüslim mahallesi bulunmaktaydı. Sürekli olarak gelişim gösteren yerleşimde 1831 yılında toplam 18.368 kişilik nüfus bulunmakta olup, bunun 5.586'sını Türk, 12.782'sini de gayri müslimler oluşturmaktaydı. 1853'te çıkan bir yangında şehir büyük oranda tahrip oldu. 1858 yılında toplam erkek nüfusu 8.577 olup, bunun 3.277'si Türk, 4.205'i Bulgar, 645'i Çingene, 427'si Yahudi'ydi.[7] Osmanlı devri içinde, daha sonra şehrin ismi, günümüzde de kullanılan Stara Zagora olarak değişmiştir.

Osmanlı yönetiminde de şehir kültür ve ekonomi merkezi oldu. Şehrin adı Eski Zağra'lı Bulgarların isteği üzerine Bulgarca olarak 1878'den daha önce değiştirildi. Türkçe isme sahip hemen hemen bütün Bulgaristan şehir ve köy isimleri 1934 yılına kadar değiştirildi. 1854'te Eski Zağra entelektüelleri tarihte o bölgeden demir çıkartılmasını vurgulayarak şehrin adının Jeleznik (Bulgarcada “demiryolu”) olmasına karar verdiler (Beroe'den esinlenerek). Ancak bu isim uzun süre kalmadı; İstanbul'daki Kilise Konseyinin 1870'te Eski Zağra'da Piskoposluk kurmasıyla, Osmanlı Devleti'nin resmî belgelerinde Türkçe isminin Bulgarca çevirisi olan Stara Zagora’nın kullanılmasına karar verildi.

31 Temmuz 1877 tarihinde meydana gelen muharebeden sonra Osmanlı Ordusu tarafından yakılıp yerde bir edildi. 5 Ekim 1879 tarihinde şehrinin yeniden yapılanması için Eski Zağra valisi Aleko Bogoridi tarafından sembolik bir temel taşı konuldu.[6] İvan Bogorov, "Bulgar Bölgelerinde Birkaç Günlük Geziler (Nyakolko Dena Razhodka po Bılgarskite Mesta)" isimli kitabında Eski Zağra Ovası'nın, Rumeli'nin en verimli ve Bulgar nüfusu en fazla olan yerlerinden biri olduğunu yazmıştır.[]

Gabrovo'daki Aprilov Lisesi'nin metot ve programlarına uygun olarak 1841'de şehre okul açılmıştır. 1863'te kızlar için de bir okul açılmıştır. Bu okullarda Neofit Rilski, İvan Bogorov, Petko Slaveykov gibi Bulgar aydınları dersler vermiştir ve Rayna Popgeorgieva, Vasil Levski gibi aydınlar burada okumuşlardır. Bulgarların milli uyanış sürecinde önemli şahsiyetlerden olan Zahari Knyajevski, Aleksandır Ekzarh da burada doğmuştur. Bulgar Bülbülü (Bulgarskiyat Slavey) olarak bilinen Hristina Morfova da bu şehirdendir.[]

Trakya'daki en eski Bulgar tiyatrosu olan Geo Milev Drama Tiyatrosu, Eski Zağra'da bulunur. 1925 yılında, Sofya Operası'ndan sonra önce Güney Bulgaristan Operası, daha sonra Eski Zağra Devlet Operası adıyla anılan ikinci opera bu kente açıldı. Şehirde, 13 Kasım 1927'de radyo yayın hayatına başladı ve 1 Şubat 1936'da Sofya Radyosu'ndan sonra Eski Zağra Radyosu, ikinci radyo istasyonu olarak düzenli program yapmaya başladı.[]

Eski Zağra, aynı zamanda turistlerin ilgisini çeken bir destinasyondur. Şehirde antik Augusta Traiana Forumu bulunmaktadır. Kent merkezinden 14 km uzaklıkta Eski Zağra Kaplıcaları banyo ile tedavi (Balneoloji) tesisleri bulunur. Şehirde bulunan 34 otel, Eski Zağra'yı Kongre turizmi için fevkalâde uygun hâle getirir. Eski Zağra büyük bir üniversite şehridir. Şehir düz sokakları, ıhlamur ağaçları ve şairleriyle ünlüdür.[]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2011. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 11 Ocak 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2010. 
  3. ^ http://www.milligazete.com.tr/haber/bulgaristan-da-trafik-kazasi-8-olu-205990.htm[]
  4. ^ http://censusresults.nsi.bg/Reports/2/2/R9.aspx?OBL=SZR[]
  5. ^ "Standard & Poor's". 15 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2010. 
  6. ^ a b "Stara Zagora Municipality, Economic Year Book Stara Zagora region 2009". 23 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2010. 
  7. ^ ""Eski Zağra" İslam Ansiklopedisi, cilt: 11, sayfa: 396". 23 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sofya</span> Bulgaristanın başkenti

Sofya, Bulgaristan'ın başkenti ve en büyük şehri. Nüfusu yaklaşık 1,3 milyon kişidir. Balkan Yarımadasının merkezinde, Bulgaristan'ın batısındaki Sofya Havzasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kırcaali</span> Güney Bulgaristanda kent

Kırcaali, Güneydoğu Bulgaristan'da, Kırcaali ilinin ve Kırcaali beldesinin merkezi. Eylül 2022 verilerine göre nüfusu 51.841 kişidir. Şehirde tren istasyonu bulunmaktadır. Kırcaali'den Hasköy ve Gümülcine (Yunanistan) yönlerine karayolları uzanır. Kırcaali Barajı da şehrin yakınında bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Razgrad</span> Kuzeydoğu Bulgaristanda kent

Razgrad, Bulgaristan'ın kuzeydoğusunda, Bulgaristan Türklerinin yoğun olarak yaşadığı Deliorman bölgesindeki bir şehirdir. Razgrad ilinin idari merkezidir. Tuna Nehri'nin 80 kilometre güneyinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Filibe</span> Güney Bulgaristanda şehir; ülkenin ikinci büyük kenti

Filibe, 2019 nüfus sayımına göre 347.851 nüfusuyla Bulgaristan'ın ikinci büyük şehridir. Filibe ilinin idari merkezidir. Ülkenin önemli ekonomi, ulaşım, kültür ve eğitim merkezlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kazanlık</span> Bulgaristanın Eski Zağra ili, Kazanlık ilçesine bağlı kent

Akça Kazanlık ya da Kızanlık Eski Zağra ilinde Bulgaristan'ın orta kesiminde Büyük Balkan Dağlarının Gül Vadisinde bulunuyor.

<span class="mw-page-title-main">Eski Zağra (il)</span> Bulgaristanda il

Eski Zağra ili, Bulgaristan'ın orta güney kesimlerinde bulunan bir ildir. Merkezi Eski Zağra'dır. Diğer önemli şehirleri Çirpan ve Kazanlık'tır. İlin nüfusu yaklaşık 400.000 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan'ın illeri</span> Bulgaristan sınırları içerisinde yer alan şehirler ya da bölgeler

Bulgaristan, 1999'dan beri 28 ile bölünmüştür. 1987'den önce de 28 okruga bölünmüş olan ülke, 1999'a kadar 9 büyük ile bölünmüş olarak yönetiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan-Türkiye ilişkileri</span>

Bulgaristan-Türkiye ilişkileri, Türkiye ile Bulgaristan'ın sürdürdüğü uluslararası politikaları içerir.

Orta Çağlarda Bulgar Krallığı'nın en büyük bölgesinin adı. O dönemlerde Bulgar devletine Zağara (Zagora), hükümdarlarına da Zağaralı (Zagorski) denilirdi. Başlıca dinadamları da böyle anılırdı. Bulgaristan yerine Zağara adını en çok İtalyanlar kullanırdı. Zağara (Zagora) Eski Bulgarca'da Zad Balkana yani Balkan Ötesi anlamına gelmektedir. Traklar, Tuna ovasının bir bölümünü bu adla anardı. İlk Bulgar devleti döneminde, Doğu Koca Balkan Dağları'ın güneyindeki bölgere Zağara denilirdi. 15. yüzyılın ilk yarısında Kâtip Çelebi'nin adını andığı Bulgaristan'daki 4 kasabadan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Pravadı</span> Bulgaristanın Varna ili, Prevadi ilçesine bağlı kent

Pravadı, Bulgaristan'ın kuzeydoğusunda, karstik bir vadi içerisinde akarak Karadeniz'e dökülen Pravadı Nehri'nden çok uzakta olmayan, Varna'ya bağlı bir kasabadır. Sofya’dan tren vasıtasıyla, Varna’dan ise tarifeli otobüslerle gelişmiş bir karayolu ağı aracılığıyla ulaşılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Bulgaristan'daki Yahudilerin tarihi MÖ 2. yüzyıla kadar uzanır. Bu zamandan beri her zaman bir Yahudi nüfusu olan Bulgaristan'da Yahudilerin Bulgaristan tarihinde antik çağlardan Orta Çağa ve bugüne kadar önemli rolleri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Eski Zağra Havaalanı</span>

Eski Zağra Havaalanı, Bulgaristan'ın en büyük altıncı şehri olan Eski Zağra'da bulunan bir havaalanıdır. Eski Zağra şehir merkezinin yaklaşık 9 km güneyinde yer alan kenar mahallesi Kolio Ganchev yakınlarında yer almaktadır. Shipka Top, Stara Zagora Spa Resort ve Sevtopolis The Thrace Capital gibi yerlerin yakınında olması nedeniyle havaalanı ağırlıklı olarak charter uçuşlar düzenlenebilmektedir. Eski Zağra Havaalanı, 2008 itibarıyla imtiyaz çalışmaları beklenmektedir ve şu anda kullanım dışıdır.

<span class="mw-page-title-main">Goşo Ginçev</span> Bulgar futbolcu

Goşo Petkov Ginçev, Bulgar eski futbolcudur. Türk vatandaşlığı da bulunan Ginçev Türkiye nüfusuna Mert Ginchev adıyla kayıtlıdır.

<span class="mw-page-title-main">İvko Gançev</span> Bulgar futbolcu ve menejer

İvko Gançev İvanov, Kaleci mevkiinde görev almış Bulgar eski futbolcudur. Şu anda teknik direktörlük yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Versinikia Muharebesi</span> savaş

Versinikia Savaşı Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu arasında 813 yılında Hadrianapolis şehri civarında gerçekleşmiş savaş.

<span class="mw-page-title-main">Gılıbovo</span> Bulgaristanın Eski Zağra ili, Karapınar ilçesine bağlı kent

Kara-pınar veya Kum-doğancı, Bulgaristan'ın Eski Zağra ilinde bulunan bir şehir ve belediyedir.

<span class="mw-page-title-main">Pavel Banya</span> Bulgaristanın Eski Zağra ili, Pavel Banya ilçesine bağlı şehir

Pavel Banya, Bulgaristan'ın Eski Zağra ilinde bulunan bir şehir ve belediyedir. Şehir, Yukarı Trakya Ovası'nda yer almaktadır. Yüzölçümü 518.68 km² olan şehrin nüfusu 2015 yılı itibarı ile 14,612'dir.

<span class="mw-page-title-main">Radnevo</span> Bulgaristanın Eski Zağra ili, Radne Mahalle ilçesine bağlı kent

Radne Mahalle, Bulgaristan'ın Eski Zağra ilinde bulunan bir şehir ve belediyedir. Şehir, Yukarı Trakya Ovası'nda yer almaktadır. Yüzölçümü 545.15 km² olan şehrin nüfusu 2015 yılı itibarı ile 20,667'dir.

Osmanlı döneminde Bulgaristan tarihi, Osmanlı İmparatorluğu'nun, 14. yüzyılın sonlarında İkinci Bulgar İmparatorluğu'nun dağılmasıyla birlikte ortaya çıkan daha küçük krallıkların fethinden başlayıp, 1878'de Bulgaristan'ın bağımsızlığına kadar yaklaşık 500 yıllık bir zamanı kapsamaktadır. 93 Harbi'nin sonuçları ile beraber, işlevsel olarak bağımsızlığını kazanan yarı bağımsız bir Bulgaristan Prensliği kurulmuştur. 1885'te Doğu Rumeli'yi içerisine alan özerk Bulgaristan Prensliği, 1908 senesinde bağımsızlığını ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Bulgaristan</span>

Büyük Bulgaristan, tarihi bir ulusal devlet ve Makedonya, Trakya, Dobruca ve Mezya'nın çoğunu içerecek modern bir Bulgar irredentist milliyetçi hareketle ilişkili bölgeyi tanımlamak için kullanılan bir terimdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.