İçeriğe atla

Eski Saksonca

Eski Saksonca
Eski Aşağı Almanca
Sahsisk
BölgeKuzey Almanya, Doğu Hollanda ve Güney Danimarka
Dil ailesi
Hint-Avrupa dil ailesi
Yazı sistemiRunik yazı (Genç Futhark), daha sonra Latin alfabesi
Dil kodları
ISO 639-3osx

Eski Saksonca veya Eski Aşağı Almanca, soyu tükenmiş bir Cermen dilidir. Anglo-Friz dilleri ile yakından ilişkili dil Aşağı Almancanın tarihte kaydedilmiş en eski formudur.[1] Cermen dillerinin batı koluna mensuptur. 8. yüzyıldan 12. yüzyıla kadar, yavaş yavaş Orta Aşağı Almanca'ya dönüştüğü belgelenmiştir. Saksonya olarak adlandırılan, günümüzde kuzeybatı Almanya ile doğu Hollanda'yı kapsayan alanın özellikle de kıyı bölgelerinde yaşamış Saksonlar tarafından konuşulmuştur. Eski Saksoncada, Eski Frizce ve Eski İngilizce ile birlikte Felemenkçe, Lüksemburgca ve Almanca gibi dillerde gözlemlenmeyen; bir sesliyi takip eden nazal ve sürtünmeli ünsüz kombinasyonlarında nazal ünsüzün düşmesinin gözlemlendiği bir ses evrimi meydana gelmiştir. Örneğin Eski Yüksek Almanca ve Eski Felemenkçede biz anlamına gelen uns, bu üç dilde de ūs olarak evrilmiştir.

Eski Saksonca dilbilgisi açısından beş hâl (nominatif, akuzatif, genitif, datif ve vasıta), üç sayı (tekil, çoğul ve çift) ve üç cinsiyet içermekteydi.

Kaynakça

  1. ^ "Old Saxon language | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hollanda</span> Karayiplerde toprakları bulunan Kuzeybatı Avrupada bir ülke

Hollanda, Batı Avrupa'da ve kısmen Karayipler'de bulunan bir ülkedir. Hollanda Krallığı'nı meydana getiren dört ülkeden en büyüğüdür. Hollanda, Avrupa'da doğuda Almanya'ya, güneyde Belçika'ya ve kuzeybatıda Kuzey Denizi'ne komşu olan on iki vilayetten ve Karayipler'de Bonaire, Sint Eustatius ve Saba adaları olmak üzere üç özel belediyeden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Felemenkçe</span>

Felemenkçe, Hint-Avrupa dil ailesinin Cermen dilleri grubundan dil. Hollandaca ve Flamanca gibi lehçeleri vardır, bunlar özellikle yazılı dilde birbirine oldukça yakındır. Felemenkçe ve lehçeleri; Hollanda, Belçika ve Surinam'da resmî dil konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Estonca</span> Estonyanın resmi dili

Estonca, Estonya'nın resmî dilidir. 1,1 milyon Estonya vatandaşına ek olarak on binlerce Estonyalı göçmen tarafından konuşulan dil. Ural Dil Ailesi'nin Fin-Ugor dilleri'ne mensuptur. Dil, Finceye oldukça benzemektedir. Dili ailedeki diğer dillerden ayıran en önemli özellik, kısa, uzun ve çok uzun olmak üzere üç farklı tonlama barındırmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vikingler</span> Denizcilik, ticaret ve akıncılıkla uğraşan İskandinav kökenli kavim

Vikingler ya da Norslar, İskandinavyalı korsan ve tüccar kavimlerdir. Aslında "Viking" veya "Nors" bir millet adı değildir; Danlara, Norveçlilere, İsveçlilere ve diğer İskandinavlara kim olduklarına bakmaksızın verilen isimdir. Bu adlandırma Eski Norsçadaki Vikingr (yağmacı) sözcüğünden gelir ve Viking Çağı boyunca tüm Kuzey Cermenleri bu adla anılmıştır. Vikinglerin ataları antik Cermen halkları, konuştukları dil(ler) ise Cermen dil ailesine bağlı İskandinav dilleridir. Vikingler ömürlerinin büyük bir kısmını denizlerde geçirmiş olan savaşçı bir halktır. 8 - 11. yüzyıllar arasında kuzeybatı Avrupa'da birçok yeri ele geçirmişlerdir. Viking akınları ile birlikte birçok manastır yok olmuştur. Olaya tanıklık eden ve hayatta kalarak Avrupa'nın çeşitli bölgelerine dağılan keşişlerin dramatik ve trajik anlatımları, yüzyıllarca sürecek bir Viking korkusu ve düşmanlığı yaratmıştır. Vikingleri kaba, ilkel, medeniyetten uzak bir kavim olarak betimlemişlerdir. Bu anlatımların etkisiyle, Avrupalıların Viking kültürüne uzun süre kayıtsız kaldıkları anlaşılmaktadır. Göçebe ve savaşçı bir kavim olan Vikinglerin yazılı geleneği olmayışı, kültür izlerinin sürülmesini güçleştirmektedir. Yazılı kaynakların zayıflığına ve Batılı kaynaklardaki olumsuz Viking imajına karşılık, arkeolojik veriler, incelikli bir Viking maddi kültürünün varlığına işaret etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Almanlar</span> Almanya vatandaşları

Almanlar, Almanya'nın yerlileri veya sakinlerine ve bazen daha geniş olarak Almanca kökenli bir dili veya Almanca dilini anadili olarak konuşan kişilere denir. Almanya anayasası Almanya'da yaşayanları Alman vatandaşı olarak tanımlar. Bugün, Alman dili, Alman kimliğinin birincil kriteri olarak görülmektedir. Dünyadaki toplam Alman sayısına ilişkin tahminler 100 ile 150 milyon arasında değişmektedir ve çoğu Almanya'da yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cermen dilleri</span> Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir dil grubu

Cermen dilleri, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir alt ailedir. Batı, doğu ve kuzey olmak üzere üç alt kola sahiptir; Almanca, Felemenkçe, İngilizce gibi diller batı koluna, İskandinav dilleri kuzey koluna, Gotça gibi diller ise günümüzde ölü olan doğu koluna aittir. Tüm Cermen dilleri Proto Cermence adlı proto dilden türemiştir.

Eski İngilizce şu anki İngiltere olan bölgenin belli bölümlerinde ve Güney İskoçya'da 5. yüzyılın ortalarından 12. yüzyılın ortalarına kadar konuşulmuş İngilizcenin eski şeklidir. Bu dil, Batı Cermen dillerinden birisiydi ve bu yüzden de Eski Frizce ve Eski Saksoncayla yakından ilgilidir. Ayrıca dil, Kuzey Cermen dil grubundan Eski Norsçanın da büyük etkisi altında kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Frizce</span>

Frizce ya da Friz dilleri, Cermen dillerinin batı grubunun Anglo-Friz dilleri koluna mensup, Batı Frizce, Saterland Frizcesi ve Kuzey Frizce olarak adlandırılan üç farklı dilin ortak adıdır. Hollanda'nın Frizya ili ve Batı Friz Adaları'nda yaklaşık 350.000, Kuzeybatı Almanya'nın bâzı bölgelerinde yaklaşık 3.000 ve diğer başka bölgelerde yaklaşık 16.000 kadar konuşanı vardır. Batı Frizce Hollanda'nın Frizya ilindeki iki resmî dilden biridir, Almanya'nın Aşağı Saksonya ile Schleswig-Holstein eyaletlerinde ise Kuzey Frizce ve Saterland Frizcesi azınlık dili olarak tanınmakta ve korunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Frizler</span>

Frizler, Cermen kökenli halk. Hollanda, Almanya ve Danimarka sınırları içinde, Kuzey Denizi kıyısında yaşamaktadırlar. Almanya ve Hollanda yönetimleri tarafından kendilerine azınlık statüsü tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Baltık-Fin dilleri</span>

Baltık-Fin dilleri veya Fin dilleri, Baltık Denizi ve çevresinde yedi milyondan fazla insan tarafından konuşulan, Ural dillerine mensup bir dil topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Pancermenizm</span> düşünsel ve siyasal akım

Pan-Cermenizm, Cermen uluslarını tek bir idarî çatı altında toplama ülküsünü güden düşünsel ve siyasal akım.

Batı Cermen dilleri, Cermen dillerinin üç kolundan en büyüğüdür ve Almanca, İngilizce, Felemenkçe, Afrikaanca, Frizce ve Yidiş gibi dilleri içerir. Cermen dillerinin diğer iki kolu ise Kuzey Cermen dilleri ve Doğu Cermen dilleridir.

<span class="mw-page-title-main">Anglo-Friz dilleri</span>

Anglo-Friz dilleri, Eski İngilizce ve Eski Frizce'nin soyundan gelen dilleri oluşturan Batı Cermen dil grubudur. Anglo-Friz dilleri şunlardır:

<span class="mw-page-title-main">Kırım Gotçası</span>

Kırım Gotçası, Kırım Gotları tarafından Kırım yarımadasının bazı kısımlarında 18. yüzyıla kadar konuşulmuş olduğu düşünülen bir Cermen dilidir. Stearns ve Grønvik gibi akademisyenler arasındaki genel görüş, Kırım Gotçasının tarihi Got dilinin devamını oluşturmak yerine başka bir Cermen dilinden türediğidir.

<span class="mw-page-title-main">Aşağı Almanca</span>

Aşağı Almanca, Alçak Almanca ya da Alçak Saksonca, Almanya'nın kuzeyinde ve Hollanda'nın batısında yaygın olan Eski Saksoncadan türemiş ve birçok diyalekte sahip olan bir Batı Cermen dili.

<span class="mw-page-title-main">Latgalyalılar</span>

Latgallar, Latgalyalılar veya Eski Letonlar, eski bir Balt kabilesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Vendler</span> Cermen yerleşim bölgelerinin yakınında yaşayan Slavlar için kullanılmış tarihi bir isim

Vendler veya Wendler, Cermen yerleşim bölgelerinin yakınında yaşayan Slavlar için kullanılmış tarihi bir isimdir. Homojen bir insan grubuna değil, nerede ve ne zaman kullanıldığına bağlı olarak çeşitli insanlara, kabilelere veya gruplara atıfta bulunur.

Yukarı Sorbca (hornjoserbšćina) bugün Saksonya'nın bir parçası olan tarihi Lusatia eyaletinde Sorblar tarafından Almanya'da konuşulan bir azınlık dilidir. Batı Slav dili altında Aşağı Sorbca, Çekçe, Lehçe, Slovakça ve Kaşupça ile birlikte gruplandırılmıştır.

Çoğu Avrupa dili Hint-Avrupa dil ailesine üyedir. 2018'le birlikte 744 milyonluk toplam Avrupa nüfusunun %94'ü bir Hint-Avrupa dilini ana dili olarak konuşmaktadır. Her biri 200 milyon konuşanla Latin, Cermen ve Slav dilleri Avrupalıların %90'ını oluşturarak en büyük grubu oluşturmaktadır. Daha küçük Hint-Avrupa dillerine Helenik, Baltık, Arnavutça, Hint-Aryan ve Kelt dilleri örnek verilebilir.

Yüksek Almanca dilleri veya Yüksek Almanca lehçeleri Almancanın Avusturya, İsviçre, Lüksemburg, Lihtenştayn, Güney ve Orta Almanya, Doğu Belçika, ayrıca Fransa'nın komşu bölgelerinde, İtalya, Çekya (Bohemya) ve Yukarı Silezya'da konuşulan çeşididir.